Þjóðviljinn - 27.01.1945, Blaðsíða 7

Laugardagur 27. janúar 1945.
PJORVI LJINN
7
rw
Saga af hundi
Eftir Per Sivle.
„Nú veit ég það,“ kallaði hann. „Nú veit ég, hvaða
bitvargur er að gera usla í fénu. Það er hundkvikindið
Englendingsins. Eg sá hann sjálfur.“
„Hann Lubbi!“ sagði ég. „Það getur ekki verið.“
„Ójú. Farðu bara út að Hvítasteini, karl minn. Þá
færðu að sjá lambið þitt steindautt og rifið á hol. Það
var varla að hundóþokkinn ætlaði að hafa sig burt,
þó ég reiddi upp öxina, fyrr en ég var rétt kominn að
honum, þar sem hann stóð yfir lambinu.“
„Hundkvikindi! Ó, þetta hundkvikindi. Æ, elsku
lambið mitt,“ sagði ég.
Salomon hló, þegar ég kom heim. „Þarna launaði
seppi þér vel fyrir sig, Pétur,“ sagði hann.
Eg var ekki seinn 1 fötin um morguninn, þegar mér
var sagt, að fara til sýslumannsins og biðja hann að
hirða hundinn sinn. En hvað ég hafði verið heimskur —
óskaplega heimskur.
Sýslumaðurinn skellti hurðum og varð hinn versti,
þegar ég bar honum skilaboðin. Hann vissi, að hann
yrði að greiða skaðabætur.
Snemma morguninn eftir kom hann og fékk Salómon
og þrjá aðra menn með sér. Þeir lögðu af stað inn í
skóginn með byssur á öxlunum og fjóra hunda.
Þeir komu aftur heim að Hvoli um kvöldið.
Hundarnir höfðu orðið varir við óargadýrið efst uppi
á Lindabrekkum. Hvatur hans Óla hafði hætt sér of
langt og fannst rifinn á hol. Lubbi lagði á flótta upp í
fjallið. Þeir sendu fimm skot á eftir honum og voru ekki
vonlausir um, að eitt hefði hitt.
Hann hafði auðvitað ekki verðskuldað betur. En satt
að segja kenndi ég ofurlítið í brjósti um hann, ræfilinn.
Eftir þetta fannst engin skepna bitin og hundsins
varð ekki vart. Allir héldu að hann væri dauður.
•
Það var góð tíð þetta haust. Bæði geitur og kindur
gengu fram að jólum. Þeim var aðeins hárað kvölds og
morgna. Sigríður gamla í KÍróki sagðist ekki muna eftir
öðru eins hausti, síðan hann Hannes hennar fótbrotnaði
í Skógargilinu, þá var hann Sæmundur þeirra 'tveggja
ára, og nú var hann tvítugur.
Loksins, þremur vikum fyrir jól, gerði fannkomu, svo
að einn morgun var komið ágætt skíðafæri. Þá var það
ég, sem varð kátur. Skíðin mín höfðu beðið lengi til-
búin úti í smiðju. Eg flýtti mér að borða og hljóp út í
smiðju. Hún stóð spölkorn frá hinum bæjarhúsunum.
Eg var að binda á mig skíðin, þegar ég heyrði allt í
einu eitthvert væl og ylfur bak við smiðjuna. Hvað gat
þetta verið. Eg hljóp þangað
Var það mögulegt?
Já, það var áreiðanlega enginn annar en Lubbi, sem
lá þarna, þó að hann væri ekki líkur sjálfum sér. Hann
var grindhoraður, ekkert nema beinin og bjórinn. Hárið
hékk í sneplum og skrokkurinn var allur í sárum.
Eg gleymdi því á augabragði, hvað ég átti honum
grátt að gjalda. Eg mundi ekki annað en það, að Lubbi
var gamall vinur minn, sem var kominn heim og átti
bágt. Og mig langaði til að hjálpa honum eins og ég
gæti.
Eg sætti lagi, þegar enginn var á ferli heima við
bæinn og kallaði á hann með mér inn í smiðjuna. Það
var varla, ^ð hann gæti dregist á eftir mér. Eg tók gæru-
skinn, sem lá uppi á bita, breiddi það undir hefilbekk-
inn og lét Lubba leggjast á það.
Hjartað barðist í brjósti mér — en ég gat ekki ann-
að: En laumaðist heim í skemmuna eftir bjúga handa
honum. Enginn sá mig. Þá fór ég út í fjós og mjólkaði

ERICH MARIA REMARQUE:
VINIR
svipinn og rjóð í vöngum. Hún
talaði um alla heima og
geima, um allt mögulegt, sem
við höfðum engan áhuga fyrir.
Pat var þolinmóð eins 'og eng-
ill. Að síðustu sneri fröken
Miiller sér beint að mér og
spurði: „Jæja, líður Köster þá
vel?“
Eg játaði því.
„Hann var alltaf svo fálátur,
þegar hann var hérna. Stundum
sagði hann ekki orð dögum
saman. Er hann svona enn?“
*
„O, nei. Hann talar öðru
hvoru“.
„Hann var hér nærri því ár.
Og hann var alltaf einn sins
liðs“.
„Já, þess vegna hefur hann
talað minna“
Hún hneigði höfuðið með
alvörusvip og sneri sér að Pat:
, Þér eruð víst þreyttar“.
,,Dálítið“.
„Þú ert alveg dauðþreytt“,
sagði ég.
Fröken Muller varð bilt við:
„Þá er bezt að ég fari. Góða
nótt. Og góðan svefn“.
„Eg hélt, að hún ætlaði að
verða í alla nótt“, sagði ég.
,.Það var naumast að henni
væri liðugt um málbeinið“.
„Aumingja konan“ sagði Pat.
„Hún er vön að vera ein með
sorgum sínum öll kvöld“.
„Já — frá því sjónarmiði —.
En hef ég líka ekki komið vel
fram við hana upp á síðkast-
ið?“
„Jú, óaðfinnanlega". Hún
klappaði hönd minni. „En viltu
nú opna dymar.“
Ég opnaði dyrnar út að garð-
inum. Nú var komið tunglsljós.
Það var eins og garðurinn hefði
bara beðið eftir að fá að kom-
ast inn til okkar, því að stofan
fylltist af rósailmi. „Sjáðu“,
sagði ég og benti út. Trjágöng-
in vom björt og náttdöggin
glitraði í grasi og laufi. Garð-
urinn birtist í ævintýraljóma
Pat lá á koddanum föl og
veikbyggð og mér fannst hún
eiga eitthvað sameiginlegt við
blómin þama úti í hvítri birtu
næturinnar.
Hún reis upp við olboga: „Eg
er svo þreytt“.
Eg settist á rúmstokkinn hjá
henni: „Þá sefurðu vel“
„En þú ferð ekki að sofa“.
„Eg ætla að ganga niður að
sjónum“.
Hún hallaði sér útaf aftur.
Eg sat hjá henni: „Hafðu dym-
ar opnar í nótt“, sagði hún. „Þá
er það alveg eins og ég sofi
úti í garðinum.
Andardráttur hennar varð
dýpri og hægari. Hún var
sofnuð. Eg reis varlega á fætur
og gekk út í garðinn en stað-
næmdist utan við dyrnar og
kveikti í vindlingi. Þaðan sá
ég inn í stofuna. Pat hafði
fleygt baðkápunni sinni á 'stól-
bak og lagt kjólinn og nærfötin
ofan á. Skórnir hennar stóðu
við rúmið. Eg fór að hugsa um
heimili. Þarna inni í stofunni
svaf kona, sem var undir vemd
minni. Á morgun mundi hún
vakna og verða hjá mér — á
morgun og lengi, lengi — ef
til vill.
Ef til vill! Eg hafði beyg af
þessum orðum. En á þessum
tímum hlutu þau að skjóta upp
kollinum. Hvergi var öryggi að
finna. Framtíðin var öllum
uggvænleg.
Eg gekk niður að ströndinni,
þar sem hafið "gnauðaði í vind-
inum með þungum nið — eins
og fallbyssudynkir í fjarska.
XIII.
Eg sat niðri á ströndinni og
horfði á sólsetrið. Pat var
heima. Hún hafði verið lasin
allan daginn.
Þegar sólin var alveg sezt,
stóð ég á fætur til að halda
heimleiðis.
Allt í einu sé ég að eldhús-
stúlka fröken Múller kemur
þjótandi og veifar báðum hand-
leggjunum, eins og hún ætli að
hefja sig til flugs.
Hún kallaði víst líka, en ég
heyrði það ekki fyrir briminu
og gekk á móti henni, en hún
stanzaði ekki, heldur hélt áfram
að hlaupa eins og fætur toguðu
og loksins heyrði ég til hennar:
„Konan-------“ kallaði hún laf-
móð. „-----Slys-------“ heyrð-
ist mgr hún segja.
Eg tók sprett og kallaði á
hlaupunum: „Hvað hefur komið
fyrir?“ En hún, var svo móð,
að hún kom engu oi'ði upp. Eg
hljóp fram hjá henni, beinustu
leið heim, yfir garðinn og inn
í stofuna okkar.
Pat lá í í’úminu, blóðug um
háls og brjóst og kreppti hnef-
ana, eins og hún hefði krampa.
Fröken Múller stóð hjá henni
með handklæði og vatnsfat.
„Hvað kom fyrir?“ spurði ég
og ýtti henni til hliðar. Hún
svaraði einhverju, sem ég
heyrði ekki. “Komið þér með
umbúðir. Hvar er ,sárið?“ kall-
aði ég.
„Það er ekki sár“, sagði
fröken Múller. Varir hennar
skulfu og hún horfði á mig
óttaslegin. Lungnablæðing
hvíslaði hún.
Það var eins og ég hefði
verið sleginn í andlitið. Lungna-
blæðing. Eg þreif vatnsfatið af
fröken Múller. „Komið þér með
ís — og flýtið þér yður“.
Eg vætti handklæðið og lagði
það á brjóstið á Pat. ,,Já, en
það er enginn ís til hérna“,
sagði fröken Múller.
Eg sneri mér snöggt að henni
og hún hrökk aftur á bak. „En
í guðs bænum, sendið þér þá
eftir honum í næsta veitinga-
hús — og hringið þér strax
eftir lækni“.
„Það er enginn sími hérna“.
„Hver andskotinn! Hvar er
þá næsti sími?
„Hjá Massmann“.
„Farið þér þá þangað. Fljótt
— fljótt og hringið þér til
næsta læknis, Hvar er hann?
Hvað heitir hann?“
Eg beið ekki eftir svari held-
ur ýtti henni af stað. „Fljótt,
fljótt! Hvað er langt þangað?“
„Þrjár mílur — —“. Hún
hljóp af stað.
„Og komið þér með klaka1,
kallaði ég á eftir henni.
Eg skipti um vatn og vatt
handklæðið einj sinni onn. Eg
þorði ekki að hreyfa Pat, en
vissi þó ekki i.vort hún átti að
liggja svona. Bara að ég hefði
nú vitað, hvort ég átti að nækka
höfðalagið eða láta hana liggja
alveg flata.
Hún hóstaði og blóðstraum-
ur rann úr munni hennar. And-
ardráttui'inn var stuttur, óró-
legur og sársauhakenndur. Úr
augunum skein angist.
Herrni svelgdist á og hún fekk
hósta. Enn kom blóðstraumur.
Eg smeygði hendinni undir
herðar hennar og fann hvcrnig
líkaminn skalf og nötraði við
hverja hóstakviðu. Seinast dró
úr henni allan malt og iiún lá
grafkyrr og uppgefjn.
Fröken Múller kom inn. Hún
var náföl. „Hvað eigum viö að
gera?“ kallaði óg.
„Læknirinn er að koma“.
svaraði hún lafmóð. „Klaka á
brjóstið og helzt í munninn“
„ Á hún að hafa hátt eða
lágt undir höfðinu? Talið þér,
manneskja“.
.„Látið hana kyrra — hann
kemur sjálfur“.
Eg lagði ísinn á brjóst henn-
ar og varð rólegri, þegar ég
hafði loksins fengið vitneskju
um, hvað ég ætti að gera. Og
á iheðan hafði ég ekki augun
af munni hennar, þessum ynd-
islega munni, — sem nú var
blóðugur.
Einhver kom á reiðhjóli inn
í gai'ðinn. Eg sneri með snöggt
við. Læknirinn!
„Get ég hjálpað yður?“ spurði
ég. Hann hristi höfuðið og
opnaði tösku sína í flýti. Eg
stóð fast hjá honum. Hann leit
upp. Þá færði ég mig örlítið
fjær en hafði þó ekki augun
af honum. Hann rannsakaði
brjóst hennar. Hún stundi.
j,Er það hættulegt?“ spurði
ég-
„Hver er læknir konunnar
yðar“.
„Læknir?“ stamaði ég.
„Já, hvaða læknir hefur haft
hana undir hendi?“ endurtók
hann óþolinmóður
„Eg veit það ekki. Eg hafði
ekki hugmynd um — ég held—“