Þjóðviljinn - 06.05.1945, Blaðsíða 7

Sunnudtagur 6. maí 1945.
ÞJCJVILJINII
7
Mikkjel Fönhus:
Hrakningar bjóraf jölskyldunnar
henni. Hópur lifandi dýra kom hlaupandi niður brekk-
una. Þetta voru ákaflega stórar skepnur og þær báru
skóginn á höfðinu. Þetta var reyndar enginn skógur.
Hreindýrin runnu eins og grátt og úfið fljót niður
brekkuna og niður að læknum. Hún ætlaði að fela sig
en fann ekkert skjól. Þá ætlaði hún að stinga sér, en
lækurinn var of grunnur.
Dýrahópurinn kom nær og nær með miklu klaufa-
sparki. Hún sneri baki að steini í læknum og rétti úr
sér að framan og horfðist í augu við hættuna. Það var
ekki hugrekki, heldur hræðsla og eðlishvötin að verja
sig, sem kom henni til þess.
Hreindýrin, sem voru á undan, sáu hana. Þau urðu
logandi hrædd, hentust yfir lækinn, svo að gusurnar
gengu í allar áttir. Og eftir litla stund hvarf allur hóp-
urinn á harða spretti fyrir næsta leiti.
Hún hélt áfram ferð sinni, lengra og lengra og svaf
öðru hvoru 1 urðarholum. Súlturinn píndi hana og óljós
hugmynd um, að hún væri á leið þangað sem hún fvndi
skóg, dró hana áfram. Hún sá í huganum hávaxinn.
skuggsýnan skóg, þar sem nógur trjábörkur var, svali
og skjól.
Nokkrum vikum seinna talaði presturinn í Vestur-
dal við sýslumanninn í síma, og sagði honum merkileg
tíðindi.
Þessi prestur var alveg sérstakur í sinni röð. Þegar
hann fór til kirkju sinnar eða annarra pres’tsstarfa, ók
hann ekki í bíl eins og betri manna er siður. Hann fór
alltaf á reiðhjóli á sumrin, en á veturna fór hann á
skíðum.
Þetta var ungur maður, grannvaxinn og hvikur í
hreyfingum. Öllum var vel við hann, bæði fátæku kerl -
ingunni, sem var komin í kör og kaupmanninum við
fjörðinn, þangað kom presturinn oft, því að hann var
mikill gleðimaður.
mtogiETIA
PEARL S. BUCK:
ÆTTJARÐARVINUR
Það er ekkert nýtt, að menn
séu að eirihverju leyti dæmdir
eftir útliti sínu. Alkunn eru
orðatiltækin: Heimskur er jafn
an höfuðstór, auðþekktur ei
asninn á eyrunum, trúðu aldrei
lágum manni rauðskeggjuðum.
margir eru langir linir og stutt-
ir stinnir o. s. frv.
En svo tekur við fræðigrein
sem með hálfum huga kallsr
sig visindi. Þetta er til dæmis
sagt um eyrun:
Rétt skapað eyra á að vera
jafn langt nefinu. Ef miklu
munar,'á hvorn veginn sem cr,
bendir það á eitthvað sérstakt
í fari mannsins.
Stór, vei löguð eyru hera vott
um sannleiksást en litla fram-
takssemi.
Stór, útstandandi eyru bera
vott um rott mir.nl - stu"d-
um ’ ’-jómliir"áfu.
Lítil eyru benda á að maður-
inn sé ekki viljasterkur og jafn
vel viðsjáll. ,
Þá koma augnabrúnirnar:
Langt bil milli augmabrún
anna: glöð og hreinskilin lund.
Mjóar,-þráðbeinar augnabnín
ir: athygli og drengilegt hugar-
far.
Ójafnar augnabrúnir: jðni og
atorka.
Skásettar augmabrúnir (hæ,ri
þeim megin, sem veit að nef-
inu) þunglyndi.
Bogadregnar augnabrúnir
(háar) viðkvæmni en vöntun á
skarpskyggni.
Stuttar, bogadregnar augna-
brúnir: hugrekki og snarræð’
Loðnar augnabrúnir: Þrek og
þrautseigja.
Samvaxnar augnabrúnir: við-
kvæmni. önuglyndi o% J
i t/yggnl.
hann aðeins von um að hrósa
sigri og koma fram hefndum
á þeim, sem þeir fyrirlitu
mest. Þegar ein'hver móðgað:
þá, kennari eða embættismað-
ur, sem þeir gátu ekki rétt hlut
sinn á, eða einhver hafði látið
yfirvöldin múta sér, gert óleyfi
lega samninga við útlendinga
eða þess háttar, settu þeir
nafn hans á listann.
Pen Liu hafði mælst til þess-
að enski náttúrufræðikennar-
inn mr. Ranald yrði settur á
listann, því að hann var vondur
við Pen Liu.
Einu sinni hafði kennarinn
kallað til hans: „Sittu ekki í
keng, eins og Hindúadrusla“.
Peng Liu hafði hvorki skilið
orðin að „sitja í keng né“
„Hindúadrusla“. En hann leit
aði að þeim í orðabók á eftir
og langaði hann til að fá nafn
kennarans sett á „listann".
„Það er óþarft, að setja út-
lendinga á listann“ svaraði En-
lan reiður. Útlendingar verða
drepnir, þegar tíminn er kom-
inn“.
En hvenær „tíminn var kom
inn“ vissi enginn. Allir félags
menn voru orðnir órólegir um
haustið og vildu láta skríða til
skarar. Stjórn bvltingamanna i
Hankow varð öflugri með hevrj
um degi, sem leið Einn góðan
veðurdag mundi Chiang Kai
shek koma niður með Yangtse
fljótinu. Enginn vissi, hvað þá
gæti gerzt. Enginn minntist á
það, nema í hálfum hljóðum.
I-wan heyrði hvíslað um það í
krókum og kimum milli vonar
og ótta. Þeir ræddu um það 1
félaginu og voru vongóðir. Fað-
ir hans talaði um það heima og
var reiður.
En-lan sagði félögum sínum
að ekki væri nóg að tala. Þeir
yrðu að taka þátt í starfinu.
Allir félagár í borginni voru
önnum kafnir við að undirbúa
það sem átti að gerast.
„Og starfið er það“, hafði
hann sagt, „að undirbúa jarð-
veginn meðal alþýðunnar. Það
gerum við sem kunnum mál
hennar. Og þú, I-wan, sem ert
sonarsonur herforingja og hef
ur lært heræfingar, þú verður
að æfa verkamannaliðsveit við
Ta-Tuan verksmiðjurnar“.
I-wan varð orðlaus af undru i
En-lan hafði alltaf vitað hverra
manna hann var. En hvernig
vissi hann, að afi hans hafði
látið þýzkan liðsforingja kenna
hortum heræfingar heima í
þrjú sumur? Hann svaraði að-
eins hátt og greinilega: „Já“.
Skömmu seinna gekk ha m
framhjá En-lan í ganginum og
spurði: „Hvernig veizt þú, að
ég hef lært heræfingar?“
En-lan brosti: ,.Eg sé það á
j?önsrular*i ^ínu.
[ göhgo.j i í röð hé”Uc. í skó’an- I
um“. Og svo fór hann leiðar
sinnar.
Þannig gerðist það, að I-wan
fór að skipuleggja leynilegan
her meðal tærðra og horaða
spunamanna í verksmiðjunum.
Hann hafði farið daglega tix
spunahúsanna í tvo mánuði.
Þetta var ekki auðvelt starf.
Hann fékk ekki að koma inn í
sjálf spunahúsin, þaðan lagði
þef af rotnuðum silkiormum
og hitagufa kom á móti hon
um. Hann reikaði innan um
hreysi verkamannanna, kring ■
um spunahúsið, og beið þess að
fólkið kæmi heim 1— menr,
konur og börn.
í fyrstu var hann óframfær-
inn og ráðbrota. Það var næst-
um því ótrúlegt, að þetta væru
manneskjur — þessar keng-
bognu, hrumu og hóstandi ver-
ur, rauðeygðar með bólgnav
hendur.
Hendur kvennanna og barr.
anna voru átakanleg sjón. Þær
voru stirðar af bólgu og sáre
auka. I-wan gat ekki að því
gert, að hann spurði í fyrsta
sinn, sem hann kpm: „Hvað er
að höndunum á ykkur?“
Það var á að gizka tólf ára
gömul stúlka, grönn og veiklu-
leg, sem varð fyrir svörum.
Rödd hennar var þýð og vin
gjarnleg:
„Það er heita vatnið".
„Heita vatnið?“ endurtók
hann.
Gömul kona tók fram í:
„Ormarnir eru lagðir í heitt
vatn til þess að drepa þá og
gera silkið mýkra. Við verðum
að taka þá upp úr með hönd
unum og finna endann á silki
þræðinum, sem ormurinn spinn
ur utan um sig. Vatninu, e.-
haldið heitu með rafmagni —
þessu útlenda rafmagni. Þess
vegna eru hendurnar á okkur
svona“.
I-wan svaraði engu. Honum
varð ónotalegt innanbrjósts við
að sjá þetta rauða, bólgr.a
hold. Og þann dag fór hann
heim, án þess að hafa tekið til
starfa. Þegar hann var kominn
heim og gekk inn í húsið, hugs-
aði hann: „Það er þá til verra
andrúmsloft, en ópíumþefurir,vi
í þessu húsi“. Og' um kvöldið
sagði hann við Peony: .Lofaðu
mér að finna, hvað ilmvatnið
þitt er gott“.
Hún strauk hendinni urr.
vanga hans og augu.
„Já, ég finn það nú, að þetta
er góður ilmur“, tautaði hann.
Peony lagði höndina að vör-
um hans, en hann hreyfði sig
ekki. Það hafði sefandi áhrif á
hann að finna hreina og ilm-
andi hönd hennar við andlit
sitt.
„Hönd þín er eins og blóm“.
sagði hann lágt.
I wan elskaði peony
Hann var viss um, að hann
mundi aldrei geta elskað hana.
En hönd hennar var hönd
ungrar stúlku og hann fór að
hugsa um þau ástaratlot, sem
hann mundi einhvem tíma
njóta. En það var ekki Peony,
sem hann þráði.
Hann hratt þessum hugsun-
um burt. Hann hafði ekki tíma
til að láta sig dreyma um ást-
ina. Alþýðan beið hans. Það
mundi Peony ekki skilja. Átti
hann að segja henni það?
Hún hallaði sér yfir herðar
hans, þar sem hann sat álútur
við borðið yfir bókunum og
hann fann hjarta hennar slá
En hugur hans var hjá verka-
fólkinu sem hann hafði séð f
fyrsta sinni í dag. Hann hafði
séð hendur sem höfðu snortið
tilfinningar hans dýpra én
hendur ungrar stúlku hefðu get
að.
„Ferðu ekki að sofa?“ spurði
Peony. Hún hafði alltaf, síðan
hann rak hana út, komið
snemma með teið og farið síð-
an.
Hann hristi höfuðið.
„Þú átt ekki að vaka le^gi
fram eftir“, sagði hún. „Þú
vinnur allt of mikið. Þú ert
ekki sonur fátæks manns“.
„Eg get ekki sofið“. sagði
hann. Og hann bætti við í hug-
anum: ,Eg get ekki sofið vegm
þess að ég er sonur auðug?
manns“. Hann óskaði að kominn
væri morgunn, svo að hann
gæti lagt af stað aftur og reyn-1
að hjálpa fólkinu, sem hann sá
í dag.
„Farðu“, sagði hann við Pe
ony. „Eg verð að vinna“.
Hún andvarpaði og fór leið
ar sinnar. En nú var hún hætt
að stríða honum. Hún stað-
næmdist eitt augnablik í dyi-
unura, en hann leit ekki við og
þá hélt hún áfram.
Þegar hún var farin. ýtti
hann bókunum frá sér, gekk
út að glugganum og starði
lengi út í myrkrið. Hann þekkti
hvern blett í þessum garði.
Garðurinn var frægur fyrir feg
urð. Afi I-wans og faðir höfðu
ekkert sparað til að prýða
hann. Þeir höfðu látið flytja
stórar hellur langt norðan úr
landi dg mislitt smágrýti frá
hæð skammt frá Nanking. Þ?ð
var haft á götum og stígum í
garðinum. Það var stöðuvatn í
garðinum, lækir, brýr, bátar og
sumarhús. Og í kringum allt
þetta var múr, svo hár, að ekki
sá út yfir hann úr gluggum
hússins. Hvergi var hægt að
komast út úr garðinum. nema
frá liúsinu og gegnum litlar
dyr á múrnum, sém enginr
gekk um nema garðyrkjumað ir
inn. Hann var sá ein.i. com
þeim og bcr.t
ekki. 1 hafði lykil