Þjóðviljinn - 09.08.1945, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 9. ágúst 1945
Þ JÓÐVILJINN
Sameinmgarþing norsku verkalýðsflokkanna
liefst í byrjun næsta mánaðar
Kommúnistaflokkurinn og Verkamannaflokkurinn stilla sameig-
inlega upp til Stórþingskosninganna
íslenzku fulltrúarnir á norrænu verkalýðsráð-
stefnunni í Stokkhólmi segja frá för sinni
Þeir Hermann Guðmundsson forseti Alþýðusambandsins og'
Eggert Þorbjarnarson, formaður fulltrúaráðs verkalýðsfélaganna í
Reykjavík, eru nýkomnir heim frá því að sitja ráðstefnu norrænu
verkalýðsfélaganna í Stokkhólmi, eins og Þjóðviljinn skýrði frá í gær
Aðaluiíiræðuefni ráðstefnunnar var stofnun hins nýja .alþjóða-
sambands verkamanna, en stofnþing þess hefst væntanlega í París
seint í næsta mánuði. Ráðstefnan samþykkti ályktun þar sem lýst var
yfir stuðningi við tilraunir til að sameina verkalýð allra landa.
Þeir félagar heimsóttu norska alþýðusambandið í Osló og láta
mjög af bjartsýni og áhuga norskrar alþýðu fyrir sköpun betra þjóð-
félags í Noregi úr rústum stríðsáranna.

Hermann Guðmundsson
Fréttamaður Þjóðviljans átti
Hermann og Eggert.
Ráðstefnan lýsti stuðn-
ingi við sameiningu
verkalýðs allra landa
— Við fórum héðan 14.
júlí í boði sænska alþýðu-
sambandsins til þess að
sitja ráðstefnu norrænna
verkaiýðsfélaga, sem hófst í
Stokkhólmi 15. júlí og stóð
þann eina dag, sögðu þeir
félagar.
— Sænska alþýðusam-
b.andið boðaði til ráöstefn-
unnar og sóttu hana full-
trúar irá Noregi, Finnlandi,
Danmörku, Svíþjóð og ís-
landi.
Aðalverkefni ráöstefnunn
ar var stofnun hins nýja
alþjóðasambands verkalýðs-
ins. Ráðstefnan samþykkti
ályktun þar sem lýst var
yfir stuöningi við þær til-
raunir sem geröar eru til
þess að sameina verkalýð
ailra ianda.
Þá var ennfremur rætt
um alþjóðlegu verkamála-
skrifstofuna, en vegná ó-
vissu um framtíð hennar
voru engar samþykktir gerð
ar varðandi hana.
Einnig varð aö samkomu-
lagi að næsta sameiginleg
ráðstefna verkalýðssamtak-
anna á Noröurlöndum veröi
í Danmörku.
Skoðuðu skóla sænska
alþýðusambandsins
— Hvað er aö segja um
dvölina í Svíþjóö?
— Við nutum ágætrar
gestrisni sænska alþýðu-
sambandsins, bauð það okk
ur í ferðalag til þess
að skoða skóla er þaö
hefur starfrækt síðan
1929, og er mjög fjölsótt-
ur, bæði sumar og vetur.
Námseíni á skóla þessum
eru aðallega þjóöfélagsfræði
og máiefni varöandi verka-
lýöstéttina. Sænska alþýðu-
sambandið hefur verið þess
umkomið aö leggja alls um
900 þús. kr. fram til þessa
skóla.
Skóli þessi er inni í landi
á eini.m af fegurstu stöð-
í gær eftirfarandi viðtal við þá
um Svíþjóöar, Brunnsvik í
Dölum.
I sænska alþýðusamband-
inu eru nú rösklega 40 fag-
sambönd og er meölimatal-
an rúml. ein miiijón.
— Útgáfustarfsemi sam-
bandsins?
— Sambandið gefur út
blöð og tímarit, m. a. dag-
blaðið Aftontidningen, enn-
fremur gefa hin ýmsu fag-
sambönd innan sambands-
ins út blöö og timarit.
Verkalýðssamtökin í Sví-
þjóð eru enn undir áhrifum
sósíaldemókratanna sænsku
en stefna kommúnista í
verkalvðsmálum ryður sér
nú mjög til rúms meðal
verkamanna og kom það
sérstaklega franr í hinu ný-
afstaöna verkfalli málmiön-
aðarmanna.
Norski verkalýðurinn
bjartsýnn — Endur-
skipulagning verka-
lýðsíireyfingarinnar
— Hvaö er aö frétta af
dvöl ykkar í Noregi?
— Við fórum til Osló og
heimsóttum norSka alþýöu-
sambandið, dvöldum viö þar
í viku.
Þess sjást ákaflega glögg
merki í öllu lífi fólksins i
gegnum hvaða hörmungar
norski verkalýðurinn og
þjóðin öll hefur gengið á
stríösárunum. Matvæli eru
af ákornum skammti, þótt
ástandið á því sviði sé þeg-
ar orðið skárra en var.
Miklum erfiðleikum veld-
ur það við flesta fram-
leiðslu hve framleiðslutæk-
in eru orðin slitin, og mun
það taka langan tíma að
endurnýja þau.
Norömenn hafa misst um
þa.Y bil helming; af verzlun-
arflota sínum á stríðsárun-
um, og veiðiskipaflotinn hef
ur einnig gengiö úr sér.
Fólkiö er bjartsýnt á
framtíöina, aö því muni tak
ast að skapa sér ný og
betri efnaleg og andleg kjör.
En mörgum mönnum, sem
við töluöum við og höfðu
Eggert Þorbjarnarson
setið lengri eða skemmri
tíma í fangelsum nazista
gekk ennþá erfiðlega að
átta sig til fulls á því að
þeir voru orðnir frjálsir.
— Hvað um norsku verka
lýösfélögin á hernámsárun-
um?
— Verkalýðsfélögin voru
ekki bönnuð á hernámsár-
um Þjóðverja, en þau voru
vængstýfð og nazistar og
kvislingar reyndu að nota
félögin og sjóði þeirra eftir
föngum, en meölimir félág-
anna svöruðu með því að
neita að greiða gjöldin til
þeirra.
Nú er verkalýðshreyfing-
in í fullum gangi með aö
endurskipuleggja sig. Víðs-
veger er verið að halda aðal
fundl í fé’öqunum og kjósa
nýjar stjórnir. Næsta bing
norska alþýöusam b andsins
verður væntanlem Iialdið í
marz næsta vetur.
[iommúnisíaflokkurinn
og Verkamannaflokk-
urinn stilla sameigin-
lega upp við kosning-
arnar í haust
— Hvað er aö segja um
stjórnmálahorfur í Noregi?
— Það sem mest ber á í
pólitísku lífi þjóðarinnar er
sameining Kommúnista-
flokksins og Verkamanna-
flokksins, en þessir flokkar
hafa nú þegar ákveðiö að
stilla sameiginlega upp til
Framhald, á 7. síðu
Straumurinn til vinstri verður
ekki stöðvaður
JjRlR MÁNUÐIR eru liðnir síðan langþjáðar þjóðir
Evrópu fögnuðu fengnu frelsi. Fyrir aðeins eih-
um ársfjórðungi var að velli lögð sú voðalegasta ó-
freskja, sem ógnað hefur alþýðu veraldar frá upp-
hafi vega. Þá gall sigurlúður siðmenningarinnar við
svo hátt, að bergmálaði frá hverju frelsisunnandi
hjarta heims. En þær þjóðir, sem eflzt hafa og magn-
azt af fimm ára þjáningum, voru ekki líklegar til að
sitja auðum höndum að þessum sigri unnum. Þær
hafa ekki látið henda sig að fljóta sofandi að feigðar-
ósi, svífa aðgerðarlausar áfram í vímu unnins sigurs.
Samstundis og þeim gafst ráðrúm til, tóku þær til við
að leggja grunninn að framtíðarskipan þjóðmálanna
hver í sínu landi.
Það er alveg sýnt, að þjóðir Evrópu ætla ekki að
láta sér nægja að leggja höfuðvígi nazismans, þýzka
hernaðarbáknið, í rúst. ^ær stefna markvisst að því
að rífa nazismann upp með rótum af þeirri ná-
kvæmni, sem þeim einum er unnt, sem skilið hafa
eðli nazismans. Þeim hefur skilizt, að án þess að af-
nema hið sundurvirka auðvaldsskipulag, sem komið
er á það þróunarstig, að eðli sínu samkvæmt getur
það ekki annað en leitt yfir mannkynið styrjaldir
og kreppur með- háttbundnu millibili, verður naz-
ismahættunni ekki bægt frá dyrum þjóðanna. í auð-
valdsskipulaginu liggja rætur nazismans, þessa hræði
lega krabbameins mannfélagslíkamans, og því
streyma þjóðfylkingarnar nú hröðum skrefum frá
auðvaldsskipulaginu yfir til sósíalismans.
O
^ ÞESSUM ÁRSFJÓRÐUNGI hefur margt skýrzt,
sem staðfestir það, sem að framan hefur verið
sagt. Hreppsnefnda- og bæjarstjórnakosningarnar í
Frakklandi urðu fyrstar til að vekja athygli heims-
ins á því, hve gjörsamlega hægri flokkarnir voru
heillum horfnir meðal þeirra þjóða, sem staðið höfðu
í eldlínu þessarar síðustu styrjaldar milli villimennsk-
unnar og siðmenningarinnar. — Hin hálfnazistíska
Londonstjórn Póllands er fallin og framsýn vinstri
stjórn komin þar til valda. Nazistaklíkunni á Finn-
landi hefur verið þokað af stjórnarbekkjum har í
landi. Kommúnistaflokkurinn og Verkamannaflokk-
urinn í Noregi hafa ákveðið að sameinast og tryggt
þannig, að fulltrúar launþeganna verði í hreinum
meirihluta í Stórþinginu að loknum næstu kosning-
um. Vinstri öflin í Danmörku virðast eiga öllu fylgi
að fagna þar í landi. Verkamannaflokkurinn í Bret-
landi, sem gekk til kosninganna brynjaður fjölmörg-
um alsósíölskum stefnuskráratriðum, vann á þau einn
hinn glæstasta kosningasigur, sem um getur. Alþýðu-
stéttum Evrópu er nú ljóst, að alþýðuríkið í austri er
hinn voldugasti og tryggasti bandamaður, sem þær
geta valið sér til tryggingar friði í heiminum og þeirri
stjórnarfarsbót, sem þær nú stefna að til að efla al-
hliða öryggi þjóðanna. Og því hafa- þær nú allar tekið
upp vinsamleg skipti við Sovétríkin,
©
^UÐVALDSRÍKIN og auðvaldssinnar allra landa
hafa þegar séð, hvert alþýðan stefnir. Þeim dylzt
ekki, að það er stórhuga, frjálslynd og þrautreynd
alþýða, sem nú treður blóðstigu frá vígvöllv.r.um og
tekur sér ekki aðeins stöðu við stýrið og plóginn, en
ætlar einnig að taka í sínar hendur þann stjórnvöl,
sem mestu varðar, hvernig um er haldið: stjórnvölinn
á þjóðarskútunni sjálfri. Og auðvaldssinnarnir óttast
þessa alþýðu og munu reyna í lengstu lög að halda
örlögum hennar í hendi sér. En hversu mjög sem
móti verður staðið mun ekkert geta hindrað hina
þroskuðu og frjálshuga alþýðu Evrópu í því að skipa
málum sínum að eigin vild.