Þjóðviljinn - 19.09.1945, Blaðsíða 4

4
Þ'JÓDVILJINM
. Miövikurdagur 19. sept. 1945
þJÓOVILJINN
Utgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Sigurður Guðmundsson.
Stjérnmálaritstjórar: Einar Olgeirsson, Sigfús Sigurhjartarson.
Ritstjómarskrifstofa: Austurstræti 12, sími 2270. (Eftir kl.
19.00 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 6399.
Prentsmiðjusími 2184.
Áskriftarverð: í Reykjavík og nágrenni: Kr. 6.00 á mánuði.
Úti á landi: Kr. 5.00 á mánuði.
Prentsmiðja Þjóðviljans h. f.
s_.
iiíjléíMnj&r

Það virðist svo sem ekki sé
lengur1 að ræða um einn Sósial-
demókrataflokk á íslandi, held-
ur marga, eða að minnsta kosti
•tvo eða þrjá.
Einn „Alþýðuflokkurinn“ er í
rúkisiitiÓT-ninni, stjórnarflokkur.
Belsenmennirnir dulbúnir
Þessa daga berast fregnir frá réttarhöldunum yfir for-
stöðumönnum fangabúðanna í Belsen og Auswitz, fregnir
svo hryllilegar, að margur trúir þeim ekki, vill ekki trúa
því, að maðurinn geti lagzt svo lágt, sem fregnirnar herma.
Og þó er þetta ægilegur veruleiki. Karlar og konur
hafa í nafni nazismans varpað fró sér öllu því sem alda-
löng siðmenning hefur fært nútímaþjóðum, og framið sldkar
pyndingar og sMk morð á saklausu fólki, að hroðasögur
fyrri tíma verða að engu í samanburði við þessar sönnu
atburðafrásagnir tuttugustu aldarinnar.
Menn reyna að hugga sig við það, að þessi viMimennska
hafi komið í heiminn með Hitler og þýzka nazismanum.
Sumir láta sér nægja þá skýringu, að grimmd sé séreigin-
leiki þýzku þjóðarinnar. En máMð er ekki svo einfalt. Naz-
isminn er aðeins eitt stig auðvaldsþjóðskipulagsins, örvænt-
ingartilraun gjaldþrota þjóðskipulags til að halda völdunum
um skeið. Það hefur ekki verið neitt leyndarmál, að víða
í Evrópu risu upp fasistískar stjórnir eftir heimsstyrjöldina
fyrri, og þær beittu margar sömu aðferðunum og þýzku
nazistarnir síðar, þó þeir hafi vafalaust komizt lengst í því
að skipuleggja þyndingar og grimmdarstjórn og í stærri
mæli en nokkur auðvaldsstjórn áður.
Með sigrinum yfir aðalvirkjum fasismans í Evrópu og
Asíu hefur skapazt stórkostlegur möguleiki til þess að
nú hefjist nýtt tímabil frelsis og lýðræðis. Aðeins eitt fas-
Emil Jónsson og Finnur Jónsson
eru fulltrúar þess Alþýðuflokks
að því talið er.
Annar „Alþýðuflokkur" stend-
ur að Alþýðublaðinu, og eru þar
fremstir Stefán Jóhann Stefáns-
son lieildsali (rakblöð o. fl.) og
Stefán Pétursson trotskisti. Blað-
ið er yfirleitt í stjórnarandstöðu,
en eyðir annars rúmi sínu (og
áliti) í vonlausri „baráttu gegn
kommúnismanum", og hefur ekk-
ert látið sér segjast þó öflugustu
bandamenn þess í þeirri baráttu,
Hitler & Co, séu gjörsigraðir.
Þriðji „Alþýðuflokkurinn" er
í opinskárri stjórnarandstöðu.
Málgagn hans er Skutull, „Al-
þýðuflokksblaðið“ á ísafirði og
foringinn er „Alþýðuflokksleið-
toginn“ Hannibal Valdemarsson,
en hans mun lengi minnzt fyrir
afrek og skrif í sjálfstæðismál-
inu. Tíminn prentar nú greinar
eftir Hannibal, sem dæmi um
það, hvernig „frjálshuga og
sannsýnir verkalýðsleiðtogar“ líta
á þjóðmálin. Og Jón nokkur
Blöndal, hagfræðingur „Alþýðu-
flokksins“, skrifar Skutli Reykja-
víkurbréf, þar sem saman er
hrúgað dylgjum og ásökunum í
LÆKJARTORG MALBIKAÐ
Þeir sem gengið hafa um mið-
bæinn undanfarna daga, hafa
sjálfsagt veitt því athygli að ver
ið er að undirbúa malbikun á
Lækjartorgi. Þegar því verki er
lokið, ætti að vera fyrir það
girt að vatn safnist þar í polla
eins og verið hefur í votviðrum.
Þetta er nú gott og blessað út.
af fyrir sig. En það þarf að
gera fleira fyrir Lækjartorg. Það
ætti að taka burtu klukkuturn-
inn með Pepsi-cola flöskunni, og
setja höggmynd eftir einhvern
af okkar ágætu myndhöggvurum
í staðinn. Við skyldum bara sjá
til hvort ykkur þætti það ekki
til bóta. Klukkuna (en ekki turn-
inn> mætti setja upp á öðrum
stað, þar sem hún sæist vel af
torginu, t. d. á Útvegsbankann.
„EINS OG EYÐIBÝLI“
Maður nokkur sem ég mætti í
Bankastræti um daginn, benti
mér á að umgengninni um Stjóm
arráðstúnið væri heldur að fara
aftur. Túnið hefði að vísu verið
slegið í sumar og þess gætt að
rusl safnaðist ekki saman á því,
en gras væri nú farið að gróa á
gangstéttunum, umhverfis húsið.
Undanfarin ár hefði þess verið
gætt að það fengi ekki að þrif-
ast þar, en nú væri hirðusem-
inni þarna bersýnilega að hraka.
Sagði hann að þetta minnti sig
á eyðibýli þar sem spor mann-
anna væru smátt og smátt að
mást út. Eg fór að veita þessu
athygli og sá að gagnrýni kunn-
ingja míns var byggð á stað-
reyndum. Þessi „afturför“ mun
þó ekki stafa af því að núver-
andi ábúendur í „Hvíta húsinu“
við Lækjartorg séu lakari bænd-
ur en fyrirrennarar þeirra, held-
ur því að enginn „fastráðinn“
maður hefur þann starfa á hönd-
um að sjá um hirðingu á Stjórn-
arráðstúninu í sumar, en svo hef
ur víst verið á undanförnum ár-
um.
GJALDMÆLAR í BIFREIÐAR
Það hefur nú heyrzt að von
sé á gjaldmælum í leigúbifreið-
ar. Eg held að það verði vin-
sæl ráðstöfun, svo vinsæl að ekki
líði á löngu þar til engum leigu-
bílstjóra helzt það uppi að hafa
bíl sinn án gjaldmælis. Að sögn
skapa þessir gjaldmælar fuilkom
ið öryggi fyrir því að ekki sé
okrað á farþegum og byggjast
vinsældir þeirra hjá almenningi
að sjálfsögðu á því. Allir heiðar-
legir bílstjórar munu líka fagna
komu þessara gjaldmæla, því svo
sem kunhugt er hefur breiðst út
þrálátur orðrómur, sem því mið-
ur mun alloft hafa við rök að
styðjast, um taxtabrot leigubíl-
stjóra. Vill þá stundum svo verða
að saklausir liggi undir grun
um brot á ökutaxtanum.
Stéttarfélagi bílstjóranna er
það mikið áhugamál að komið
verði í veg fyrir slíkt athæfi inn-
an stéttarinnar, eins og forganga
þess um útvegun gjaldmælanna
bezt sýnir.
Landsmótin í knattspyrnu
istaríki er eftir í Evrópu — Spánn, — og hálffasistísk stjórn
í öðru — Grikklandi, — en bessar stjórnir hafa notið furðu-
lega stuðnings frá ýmsum lýðræðisríkjum. Um allan heim
er alþýðan í sókn, hin sósíalistísku Sovétríki urðu vold-
ugasta stórveldi Evrópu og Asíu, og verkalýðsflokkar
áhrifamiklir um stjórn í nær öllum Evrópuríkjum.
En enginn skyldi ætla, að heimsauðvaldið sé aðgerða-
laust, haldi að sér höndum og horfi á það með velþóknun,
að róttækar alþýðustjórnir taki völd í hverju landinu af
öðru, þar sem fasistískt auðvald var áður allsráðandi. Um
allan auðvaldsheiminn eru sterk öfl að verki, sem einskis
láta ófreistað til að blanda sér í stjórnmál til þess að
hindra sókn alþýðunnar og styðja afturhaldsflokka og
fasistavini til valda.
Það er ekki lengur hægt að ganga beint til verks, eins
og þegar auðvaldsöflin, meira að segja hér á landi, dáðu
nazismann og töldu velferð heimsins við Mggja, að honum
tækist það „menningarhlutverk“, að „bjarga“ heiminum
frá sósíalismanum. Það er ekki hægt að halda þessu fram
sömu dagana og fréttirnar berast um framferði nazistanna
í Belsenfangabúðunum.
En hvernig er hægt að þekkja þessi dulbúnu öfl, þessa
dulbúnu fasista? Óvíða hefur þeirri spurningu verið svarað
eins snjallt og í friðardagsræðu Halldórs Kiljans Laxness.
Það er ástæða til að rifja það svar upp nú. Hann segir:
„En hversu fagurt sem þeir mæla, og þó þeir kenni
sig við sósíalisma, alþýðu, bændur, þjóðerni og framfarir,
jafnvel mannúð og réttlæti, jafnvel tónlist, þá munu verka-
menn^og menntamenn heimsins geta þekkt þá á einu, á því
hvert þeir beina skeytum sínum fyrst og fremst. Við
munum þekkja þá hér eftir sem hingað til á því, að stefna
þeirra er svar víð sósíalismanum. Þéir munu hér eftir sem
hingað til fyrst og fremst beina skeýtum sínum að þeim
öflum sósíalismans, sem sterkust eru og virkust bæði í
landi þeirra sjálfra og á alþjóðlegum vettvangi. Innan lands
garð ríkisstjórnarinnar.
•
Sagt er að rottur yfirgefi feig
skip. Svo er um flokksskútu
Stefáns Jóhanns & Co. Foringj-
arnir hafa nær allir krækt sér í
stöður ríkisins, sumir fara í
iðulaust brask eins og Stefán
hinn sænski, — vegna þess, að
þeir finna hvernig fylgið hryn-
ur af þeim, finna að þeim er
ekki lengur treyst til stjórnmála-
forustu. Enginn efast um að við
næstu kosningar hrynur „Al-
þýðuflokkurinn“ og hrun hans
verður mikið. En „foringjarnir“
hafa sitt á þurru, orðnir heild-
salar og háir embættismenn,
sumir hvort tveggja.
Iicimili og skóli, tímarit um
uppeldismál, sem gefið er út á
Akureyri, befur borizt blaðinu.
Efni: Hannes J. Magnússon: For-
dæmið. Sigurður Gunnarsson:
Vertu trúr, kafli úr skólaslita-
ræðu. Viðtal við Þorstein M.
Jónsson skólastjóra sektugann.
Fjórði ársfundur presta og kenn-
ara, o. fl.
Fjögur landsmót í knatt-
ápyrnu voru háð hér í Rvík
í ágústmánuði. Til gamans
fyrir þá sem safna og fylgj-
ast með úrslitum einstakra
leikja verða þau birt hér i
einu lagi.
Meistaraflokkur.
Meistari: Valur.
KR—Fram 6:0.
Valur—Víkingur 9:0.
Valur—Fram 5:0.
KR—Víkingur 4:0.
Fram—Vikingur 1:1.
Valur—KR 1:0.
Er markatala Vals mjög
góð í þessu móti þar sem
15 mörk eru sett en ekk
ert fengið.
I. flokkur.
Meistari: KR.
Akranes—Valur 4:1.
KR—Fram 2:1.
KH—Víkingur 7:1.
KR—Akranes 2:1.
KR—KH 2:0.
Þessi keppni var útsláttar
keppnfi. en 6 félög tóku
þátt í henni .

munu þeir koma upp tim sig á því, að baráttu þeirra mun
fyrst og fremst verða beint gegn verkalýðsflokkunum,
kommúnistum og sósíalistum, I utanríkismálum munu þeir
koma upp um sig með hatri sínu gegn því ríki þar sem
sósíalisminn enn er sterkastur og virkastur, Ráðstjórnar-
lýðveldunum“.
Það er holt aö hafa þessa snjöllu leiðbeiningu í huga
fyrir íslenzka. blaðalesendur. Einnig hér eru hinir dulbúnu
vinir fasismans að verki.
Meistari: KR.
Fram—KH 1:0.
KR—Valur 3:1.
KV—Víkingur 2:0.
Akranes—Fram 1:0.
KR—KV 1:0.
KR—Akranes 3:2.
Þetta var einnig útslátt-
ar keppni og því eru leik-
irnir ekki fieiri. í þessum
flokki voru 7 sveitir 3 utan
af landinu.
III. flokkur.
Meistari: Fram.
Akranes—KV 5:2.
Fram—KR 2:1.
Valur—Víkingur 3:2.
Akranes—Valur 3:1.
Fram—Akranes 2:1.
Þetta var einnig útslátt-
arkeppni þar sem 6 félög
voru í keppninni. Var Hafn
firðinga saknað, en þeir
hafa oft átt góða sveit i
þessum aldursflokki.
Árangur sveitanna frá
Akranesi v&r mjög góður,
Þær komust í úrslit í II.
og III. fl. og leikurinn við
meistarana í I. fl. var mjög
jafn svo að ekki mátti á
milli sjá ,enda kom sigur-
markið á síðustu augnablik
um leiksins. Leikjunum
tapa þeir með aðeins eins
marks mun. Þetta gefur til-
efni til að álíta að næsta ár
verði þeir erfiðir viðureign-
ar ef þeir æfa vel, sérstak-
lega í yngri flokkunum.
Þess má líka geta að fyrir
Framhald á 8. síðu