Þjóðviljinn - 01.05.1946, Qupperneq 5

Miðvikudagur 1. maí 1946.
ÞJÓÐVILJINN
5
Frá heimsþingi verkalýðsms í París
i.
Þeir eru að smátínast inn
á Café de la Paix fulltrúarn-
ir, sem komnir eru úr öllum
áttum heims til að sitja al-
'þjóðaráðstefnu verkalýðsins.
sem leggja skal lóðið á vog-
arskálina, þungann, sem sker
úr um það hvort styrjöldin
'hafi orðið alþýðu heimsins
nógu strangur skóli til þess
að fulltrúar hennar staðfesti
með afstöðu sinni að héðan
í frá berjist heimsverkalýður-
inn í einni órofa fylkingu,
en ekki sundraður og dreifð-
ur, svo sem hann hefur verið
alla tíð. Sú ábyrgð er mikil,
sem hvílir á þessum mönn-
um. Og það kemur glöggt
fram síðar að sumir þeirra
hafa gert sér hana ljósa, aðr-
ir ekki.
Eg reyni að geta mér þess
til eftir útliti manna, málfari,
litarhætti og látbragði, hvað-
an þessi og hinn sé kominn,-
hverrar þjóðar hann sé,
hverrar stéttar, já mér flýgur
jafnvel í hug að reyna að
lesa það í svip hans, hvernig
hann muni snúast við þe:m
vanda, sem hann hefur verið
kjörinn til að leysa á þessu
þingj. Eftir afstöðu hans get-
ur það farið, hvort vonir
milljóna rætast, eða úrslitin
verða eins og salt í opnar
undir hins stríðsþjáða mann-
kyns.
Þarna eru komnir sóldökk-
ir Afríkubúar frá nýlendum
Hans hátignar Bretakonungs,
það stirnir á kolsvart, hrokk-
ið hárið og augun kvika dökk
í Ijósum fleti, sem virðist
næstum mjallarhvítur. Þeir
tala hratt og snöggt, og láta
við og við skína í röð perlu-
’hvítra tanna. Þó er látbragð
þeirra rólegt og hljótt móts
við fjörið, sem logar af sessu-
nautunum við næsta borð.
Það eru spönskumælendur
frá Mið- og Suður-Ameríku
og Kúbu. Hraðinn í máli
þeirra er svo mikill, að það
hrynur í samfelldan nið fyrir
eyrum mér. Ótal líkams-
hreyfingar fylgja hverri setn-
ingu, þannig að Frakkinn
verður mesta stillingaljós,
hálfgerður drum'bur 1 hreyf-
ingur, móts við þetta sjónar-
spil mannlegra tilfinninga.
En Bretar, Rússar og Norður-
landabúar sitja þarna eins og
líflausir gervimenn, sem bún-
ir eru þeim hæfileikum að
renna til augum og hreyfa
varirnar.
Á morgun er búizt við heil-
um hóp fulltrúa frá ýmsum
löndum, og þá flytjum við í
aðalmatsal Grand Hótels, þar
sem okkur er ætlað að nær-
ast þann tíma, sem þingið
situr á rökstólum. Það er ver-
ið að ljúka við skyndiviðgerð
á hótelsölunum eftir fóta-
spark þýzka hersins, sem sló
Nokkrar myndir
hendi sinni á þessa stóru og
glæsilegu byggingu í hjarta
Parísar. Hin víðfeðmu og há-
veggjuðu salarkynni með
logagylltar hvolfþekjur bera
vitni glæstari tímum, þó
finnst mér ryk og gróm her-
námsáranna svara fullkom-
lega til þess ástands, sem nú
ríkir hér á flestum sviðum,
ég held næstum því að það
mundi valda manni óþægind-
um að neyta morgunmatar,
sem er gervikaffi með sakk-
aríni og þurru brauði í öllu
glæstara umhverfi.
II.
Að morgni 25. september
á ráðstefna heimsverkalýðs-
ins að hefjast- Við leggjum
eru mættir og taka sæti. Það
er hvíslað og masað á forsæt-
ispallinum, loks kveður Saill-
ant sér hljóðs, ritari undir-
búningsnefndarinnar, sem
stofnsett var á Lundúnaráð-
stefnunni. Hann setur ráð-
stefnuna með stuttri ræðu og
gefur síðan Jouhaux orðið.
Jouhaux er einn af elztu leið-
togum franska verkalýðsins,
Hann er mikill ræðuskörung-
ur og flytur nú setningar-
ræðu þessa þings af. fjöri
miklu og hita.
Þetta var hátíðleg stund og
maður hafði það á tilfinning-
unni, að þingheimur ætti að-
eins eina ósk, þá ósk, að ráð-
stefnan mætti fara svo, að
henni lyktaði með samein-
Eftir Stefán Ögmundsson
af stað frá hótelinu kl. 9 um
morguninn á fundarstaðinn,
Palais de Chaillot, húsakynni
eins nýjasta og veglegasta
leikhúss borgarinnar. Það var
endurbyggt fyrir heimssýn-
inguna 1937. Við ökum gegn-
um borgina í strætisvögnum,
sem forráðamenn ráðstefn-
unnar hafa fengið undanþágu
til að nota, þótt hvergi sjáist
slík farartæki sökum hins
mikla benzínskorts. Fólkið
starir á þessa bílalest undr-
unaraugum, þó finnst mér
sem margir skilji hvað um er
að vera, enda hafa mörg dag-
blaðanna boðað tíðindin.
Hin veglega bygging blasir
við okkur, tíguleg og stíl-
hrein, með Eiffelturninn í
baksýn. Framan við annan
aðalinngang byggingarinnar
'iefur verið komið fyrir fán-
im fjölmargra þjóða, ekki sá
ég þann íslenzka, sem naum-
ast var heldur von, þar sem
Ísland átti engan fulltrúa í
París um þær mundir.
Eftir alllanga göngu niður
í jörðina er kom'ð í aðalsal
leikhússins. Við íslenzku fé-
lagarnir svipumst um bekki.
Hvar skyldi íslandi ætlaður
staður í safni þessara mörgu.
þjóðlanda? Á borðunum
standa spjöld með nafni
hvers lands. Þarna er Frakk-
land, neðar í bekkjaröðinni er
rússnesku fulltrúunum ætlað-
ur staður, hinumegin við
ganginn, fyrir miðjum sal
eiga fulltrúar Stóra-Bretlands
sæti, Suður-Afríka, Norður
Ródesía, ísland, írland. Við
setjumst milli hins brosmilda
Goodwins frá Norður-Róde-
síu og hins kirkju-höfðing-
lega Lynch frá írlandi.
Forsætið er fánum skreytt
og nöfn allra þeirra landa,
sem þátt tóku í ráðstefnunni.
eru letruð á tjald framan við
forsætið. Það smákyrrist í
salnum, flestir fulltrúanna
ingu heimsverkalýðsins í
elnu alþjóðasambandi.
Jouhaux gamli sagði það
vera táknrænt, að París, borg
byltinganna og Kommún-
unnar, skyldi nú hafa orðið
fyrir valinu sem samkomu-
staður fulltrúa 70 milljóna
verkalýðs, sem ættu það er-
indi hingað að skapa alþjóða-
samtök er sklpulegðu sam-
hjálp öreigalýðsins til að
létta byrðar þess fjölda, sem
borið hefði hita og þunga af-
staðinnar styrjaldar, ætti um
súrt að binda hvar sem litið
væri, og þráði öllu heitar að
bundinn yrði endir á þá rang-
snúnu þjóðfélagsháttu, sem
leiddu af sér styrjaldir og
þjökuðu allt hið vinnandi
■mannkyn.
Jouhaux lauk ræðu sinni á
þessa leið: Við erum föður-
landsvinir. Höfum liðið og
fórnað lífi í þágu föðurlanda
okkar. En við erum líka al-
þjóðasinnar, því á grundvelli
alþjóðasamstarfs byggist
frelsi þjóðanna til sjálfsá
kvörðunar. Alþjóðahyggjan
er öflugasti verndari friðar-
ins.
Að lokinni ræðu Jouhaux
tók Saillant aftur til máls og
flutti langa ræðu, sem var
skýrsla 13 manna-nefndarinn-
ar svokölluðu, sem kosin
var í London til að undirbúa
stofnun Alþjóðasambandsins
og ganga frá uppkasti að lög-
um fyrir það. Nefndin hafði
orðið sammála. Þó tók skjótt
að brydda á ágreiningi um
nokkur atriði, sem höfðu
veigamikla þýðingu. Fyrir
þessum ágreiningi stóð Citr-
ine, leiðtogi brezku fulltrú-
anna. Hann taldi tormerki á
því að stofna Alþjóðasam-
bandið nú á þessari ráð-
stefnu vegna þess að ennþá
væri ógengið frá öllum samn-
ingum við gamla sambandið-
Ennfremur lét hann í ljósi
þá skoðun, að hann teldi í
alla staði óheppilegt að velja
hinu nýja sambandi aðsetur
í Panís og færði verðbólguna
í Frakklandi fram sem meg-
inröksemd fyrir því, auk þess
sem bæði skorti húsakynni
og starfsiið, sem hvorttveggja
væri til staðar í London, þar
sem gamla sambandið hefði
starfað undanfarin ár. Þá lét
hann einnig í Ijós í umræð-
um þingsins. efasemdir og
tortryggni gagnvart hinum
fjölmennu verkalýðssambönd
um, sem risið hefðu upp nú
í stríðslokin. í þeim löndum.
sem verið höfðu undir oki
eða áhrifum nazista.
Hann fékk skýr svör við
öllum sínum efasemdum og
„varúð“. Frakkarnir og Tole-
dano, fulltrúi Mexíkó, svör-
uðu fyrir París, ítali og Ung-
verji fyrir verkalýðshreyf-
ingu landanna, sem orðið
höfðu að þola áþján nazist-
anna. Og það gneistaði af
hinum blökku þegnum Breta-
veldis, fulltrúum Indlands og
Afríkunýlendnanna, þegar
þeir skýrðu frá því að þeir
væru ekki á skemmtiferða-
lagi til að hlusta á bollalegg-
ingar um það, hvort stofna
skyldi sambandið að ári
liðnu, heldur biðu hinar kúg-
uðu nýlenduþjóðir þess með
eftirvæntingu að heyra um
stofnun þessa sambands strax
á þessu þingi. Þeir töluðu
ekkert tæpitungumál þessir
dökku drengir. Þeir sögðu
hreint og hiklaust frá því,
hver kjör fólki þeirra væri
búin af auðvaldinu. Þau
flugu leifturhratt skeytin að
'brezka og ameríska imperíal-
ismanum. Verkarnannastjóm-
in var tekin við. í Englandi
og þeir sögðust að sjálfsögðu
treysta henni til afls hins
bezta, í skjóli þeasarar hóg-
værðar sat Citrine hljóður, og
litlum sem engum andmæl-
um var hreyft.
Fulltrúi brezku nýlendunn-
ar Trinidad íalaði um þau
þrældómskjör, sem fólkið í
'heimalandi har.s ætti við að
búa. Ef tveir p:ltar, hvítur og
svartur leita sér atvinnu,
gengur sá hvíti ævinlega fyr-
ir, og fái beir báðir vinnu eru
launin, þótt lág séu, 200 hjá
þeim hvíta móts við 40 hjá'
'þeim svarta. Hann hellti sérj
af eldmóði yfir brezka imw
perialismann og sagði að Sir
Citrine hefði beðið menn um
að vera ekki pólitíska, enginn
hefði þó verið pólitískari en
hann. Hann sagði ennfremur:
Við erum ekki komnir til
Frakklands sem ferðafólk í
sumarleyfi, heldur til þess að
leysa vandamá] verkalýðsins
í heiminum. Þessvegna verð-
ur ráðstefnan að ganga frá
verkefnum sinum. Eldmóður
hans og hikleys-i vakti hrifn-
ingu og hann hlaut eitt hið
mesta lófatak. sem goldið var
nokkrum ræðumanni.
III.
Um morguninn 3. október
kom álit nefndarinnar, sem»
fjallaði um breytmgartillög-
urnar við uppkasiað, sem 13
manna nefndin lagði fyrir1
ráðstefnuna. fíamkomulag
var orðið um 3ög fyrir Al-
þjóðasambandið. eftir 2jai
daga samningaþóf. Hillman,
hinn fasthenti leiðtogi banda-i
rísku fulltrúanna hafði fram-i
sögu. Litiar umræður urðu og
forseti fundarins bar bréyti
ingarnar undir atkvæði. Að.
loknum atkvæðagreiðslunx
reis þingheimu: á fætur,
lófatakið dunaoi um salinn,-
Internasjónalinn hljómaði frá
brjóstum á .fiórða hundrað
manna. þar sem hver söng á
sinnar . móður tungu, þennari
alþjóðabrag snauðra og
,þjáðra manna í þúsund lönd-i
um.
Að því búnu lýsti Saillant
því yfir að ráðs.tefnunni væri
lok:ð og fvrsta þing Alþjóða-
sam-band ;:ns tæki til starfa.
Framb. á 6. síðu-
Louis Saillant
og Kínverjinn
H. Liu, einn af
forsetum al-
þjóöaþingsins í
París