Þjóðviljinn - 11.10.1946, Page 5

Föstudagur 11. október 1946
ÞJOÐVILJINN
5
COBURG-KONUNGSÆTTIN var
aldrei vinsæl í Búlgaríu. Við
konumgsstjóm Ferdínands og
Borisar tengdi alþýða landsins
og menntamenn arðrán, bág
lífskjör, afnám lýðrét-tinda,
-stjórnarskrárbrot, hernaðarein
ræði fasistaklíku, Balkanstríð
ið 1913, þátttöku í heimsstyrj
öldinni 1914—18 með Miðveld.
unum, þjónusta við Hitler í
heimsstyrjöldinni síðari. Frá
1923 þar til í september 1944
voru 115.000 Búlgarar myrtir
af lögreglu hinnar konuhglegu
einræðisstjórnar en um hálf
önnur mililjón manna voru
settir í fangelsi og fangabúð-
ir af stjórnmálaástæðum.
FYRIR mánuði, 8. sept., fór
fram þjóðaratkvæðagreiðsla
í Búlgaríu þar sem þjóðin
kaus um lýðveldi eða kon-
ungsríki. Úrslitin urðu þessi:
Með lýðveldi ...... 3801160
Með konungsriki .... 197196
Ógitld atkvæði ..... 119168
Alls greiddu atkvæði
4117504 eða 91 prósent at-
kvæðisbærra, — og 92 prósent
af þeim er atkvæði greiddu,
kusu lýðveldi. Þanniig lauk
stjórn Coburg-ættarinnar.
„EG SÁ karla og konur ganga
fagnandi ti'l kjörstaðanna",
ritar Beniot Frashon, aðalrit-
ari Verkalýðssamband Frakk-
lands, frá Sofia, höfuðborg
Búlgaríu, að kvöldi ' 8. sept.
„Eg kom til kjörstaða, bæði í
verkamannahverfum og auð-
mannahverfum borgarinnar
*
og einnig . í allmörgum þorp-
um, og get borið um að kosn-
ingarnar fóru vel fram“.
GEORGI DIMITROFF, hinn
heimskunni búlgarski verka-
lýðsleiðtogi flutti útvarpsræðu
er kosningaúrslitin voru kunn,
og taldi aðalatriðin varðandi
hið nýja lýðveldi þessi:
BÚLGARÍA verður alþýðulýð-
veldi, en ekki auðvaldsríki.
Þingræðisstjórn, enn lýðræðis-
legri en í auðvaldsríkjum. —
Einkaeign fengin með vinnu
verður vernduð. Auðvaldi ekki
leyft að arðræna verkalýðinn.
En-gar dyr verða skildar eftir
opnar fyrir fasisma, konungs-
stjórn eða þjóðrembingsstefnu.
Búlgaría verður frjálst og ó-
háð ríki, þáttur í bræðralagi
slavnesku þjóðanna, stoð
friðar og lýðræðis á Balkan-
skaga og í Evrópu.
I»INGKOSNINGAR verða í Búl
*ariu í þessum mánuði. Verð-
ur samning nýrrar stjómar-
skrár. aðalstarf þingsins.
Mál vinnustöðva cg vciklýcsfélaga:
Kosningasmali íhaldsm
hregður á leik
Tveiiit €Íögum ellii* að
iiagiiimi var Birkiii!
í Morgunblaðinu í fyrra-.síðu, gaf að líta eftirfarandi
dag, neðst í hægra horni 13.1 auglýsingu, tvídálka x 9 cm :
j 1 iikynnanfi
>
.• Þar scrn. komm •íafetif jrl? gið á Afcvfinesi lieíur
i-agt lagt' írsp' iuk'vrúa é lista . til. kdsnúiga á
•v » X
A.tpý.ðaswabandsþiiig kjúr á Akr.a. ie:ú og tekið
| ■ Sig. Sigurðss. á Völlum á Akran. á sirm lista, án
f hans samþykkis,. þá r.korum túð á alí- Sjáíf-
| stæöiEfc-Ik, sc-m he.tur rjett fil aö. k.jósa á Al-
| þýöusambandsþmg,: nð •yjósa e'kki áöurneínd-
•$ an lista. ehda est harm ftlögleguv. Þetta tú-
I kyrnist •; ’rnig Ajor meö kjörstjóm. verkalýðs-
'■ ■ f ss ao’. aV.a íil u;cóforÖ.At.
Aia'anesi, .6. ok£. 1946
Vesturgötu 105.
¥
i
s
f.
1

v'/v V

Allur stíls-máti þessarar til-
kynningaf er með þeim hætti
að lesendur hafa það ósjálf-
rátt á tilfinningunni að fallið
hafi framan af henni og hún
átt að vera þannig:
Vér,
Jón Bj arnason
Vesturgötu 105
af guðs náð
Kosningasmali íhaldsins
á Akranesi
Gjörum kunnugt:
Þar sem kommúnistafélagið
Akranesi hefur lagt lagt
. s. frv. —
Venjulegir auglýsingales-
ndur Mprgun'blaðsins hafa
erið „að velta því fyrir sér“,
vort maður þessi væri eitt-
vað geggjaður eða hvort
ann gerði það af stráksskap
ð leika fífl.
Hvorugt mun vera. Mann-
uminginn mun teúast
normal“, en hins vegar ekki
;eta að þessu gert.
En hver er hann þá þessi
Jón almáttugi“, þetta vold-
ga yfirvald, sem gefur út
lí'kar tilkynningar í Morgun
laðinu til „Sjálfstæðisfólks“
g „kjörstjórnar verkalýðsfé-
ags Akraness11?
Maður þessi, sem Akurnes-
igar þekkja undir nafninu
Jón í Garðbæ“, hefur verið
osningasmali íhaldsins á
tkranesi um margra ára
keið. Mun vera talinn
bóndi“, en síðast þegar
)lver var starfræktur var
ann framkvæmdastjóri
lans. Hann var iheilsuveill
im skeið og. á Akranesi geng-
ir sterkur. orðrómur. um að
Danskur blaðamaður skriíar;
8ilH H^|€3 r|ÆM8f
Mm af skýFÍiigiasiMsss á vin—
sælduin liei'iiáfiiassvæðis
Mássa
Við keyrðum gegnum Þýzka-^um, 43.000 kg. af byggingarvör-
land — ameríska hernámssvæðið um, um 27.000 kg. þvottaefnis og
og rétt við sovét hernámssvæðið.
100.000 stk. húsgagna af ýmsu
Veðrið var sióðandi heitt, en , tagi. En þessar tölur eru ekki
samt sem áður þá sá ég allt í
einu fjölda fólks í hóp. Menn,
konur, gamalmenni og smábörn.
Það hafði með sér pinkla, kerr-
ur, barnavagna eða jafnvel hest-
vagn, fullan a£ húsmunum. Þetta
fólk stóð og beið í steikjandi sól-
arhitanum.
Flóttiim í austur
„Eftir hverju er það eiginlega
að bíða?“ spurði ég amerískan
landamæravörð.
„Eftir því að komast barna yf-
ir“ — hann benti í áttina yfir
til sovéthernámssvæðisins. — Eitt
íhaldið á Akranesi hafi not
að sér veikindi Jóns t .l að fá
út á hann luxusbílsinnflutn-
ingsleyfi til notkunar fyrir
einn gæðinga sinna þar á
staðnum. (Sjúkir menp -og
fatlaðir fengu öðrum fremur
bíla, V. S. V. fékk t. d. tvo
— til að selja!!)
En hverfum frá hinni skop-
legu hlið þessa máls. Jón í
Garðbæ mun upphaflega hafa
verið eins og heiðarlegir al-
þýðumenn gerast. En þannig
hefur löng og auðmjúk þjón-
usta við íhaldið farið með
hann. Þannig getur áralang-
ur lestur Morgunblaðsins far
ið með gegna menn. í algerri
myrkvun forheimskunarinn-
ár verður kommúnistahatrið
að lokum þeirra eina glóra.
Tiltæki þessa manns vekur
ekki reiði, — kannske nokk-
urn hlátur, en fyrst og fremst
hryggð yfir örlögum þeirra
manna sem í myrkri for-
heimskunarinnar gerast
hælbítir sinnar eigin . stéttar.
Og slíkir menn eru það,
sem Stefán Jóhanns menn
setja nú von sína á í barátt-
unni fyrir endurheimtum
einræðisvöldum í verkalýðs-
hreyfingunni. Enda telja
kunnugir að Bakkus og Hálf
dán nokkur Sveinsson hafi
1 átt sinn þátt í því að fram-
anskráð tilkynning birtist í
Morgunblaðinu. — Hún birt-
ist þar tveim dögum eftir að
kosningu til Alþýðusambands
'þings var lokið á Akranesi!
— Já, mikið má Stefán Jó-
hann vera stoltur af vinum
aðalatriðið, heldur á hvern hátt
þetta hefur gerzt. Markmið Þjóð-
arsamvinnunnar er ekki aðeins
það að hjálpa .í yfirstandandi
neyð, heldur öllu frekar hitt, að
vekja hjá. þjóðinni trúna á mátt
sinn og megin og á þann hátí
að tryggia framtíðina. Það hefur
heppnazt.
Öll þjóðin lijálpast að
Á Karl Marx torginu í Leipzig
iágu meir en 25.000 kúbíkmetrar
af múrsteinum. Um torgið vora
lagðar. sporbrautirt og vélskópl-
um var komið þar fyrir, og 19
dögum á undan áætlun voru mút
augnablik flugu allar sögurnar, 'j steinarnir á braut. Hreyknir
'sem menn höfðu svo fúslega ^ settu svo borgararnir skilti á
breitt út, bæði heima og eins eina vélskópluna, sem á stóð:
hér í Þýzkalandi í gegnum ^ „Fyrir 3 vikum lágu hér ennþá
ihuga mér. Neyð á hernámssvæði : 25000 kúpíkmetrar af múrstein-
Rússa, öngþveiti, einræði, fólk um“.
frávita af hræðslu, sem flýr i Það er íiöldi sjúMinga í Þýzka
jafnt á nóttu sem degi til 'að landi á þessum tímum, og yfir-
komast burt úr þessu helvíti, og, fullt á öllum sjúkrahúsum, sem
nú sé ég allt í einu fólk í hundr tilfinnanlega vantar allan útbún-
aða tali, sem grá.bbiður um að að. Verkamennirnir í verksmiðj-
fá að snúa aftur í þetta hel- um Brehmersbræðranna i
viti. ! Leipzig hófust banda um að
„Eg hélt nú annars, að það leysa vandamálið. Og með iðni og
sinum
flýði.“
„Nú, á næturnar hleypur það
'þangað yfir án leyfis, við erum
lí'ka svo fáir verðir hér“, segir
hann ósköp sakleysislega.
Þegar bjargazt varð yfir
'veturinn.
Á hernámssvæði Sovétríkjanna
ríkir lýðræði, hér er verið að
byggja upp nýtt Þýzkaland, og
árangurinn er auknar athafn'r
og lífslöngun meðal íbúanna, af
sjálfum sér vakna lýðræðislegar
fjöldahreyfingar til l>ess að
ihjálpa landi og þjóð úr þeirri
neyð, sem Hitler leiddi yfir hana.
Gott dæmi um svona hreyfingu
er , Volkssolidaritat", Þjóðarsam
vinnan.
í október á síðasta ári komust
stjórnmálaflokkarnir, fagfélögin
og kirkjan í Saxlandi að raun
um, að án aukinna athafna þjóð
arinnar yrði ekki hægt að kljúfa
erfiðleika vetrarins. Menn yrðu
að hjálpa hver öðrum^ öll þjóðin
yrði að standa saman, og þannig
varð Þjóðarsamvinnan til.
Hvaö liefur verið gert?
Safnað hefur verið og útdeilt
næstum 30 milliónium marka, allt
á 6 mánuðum. Á sama tíma hef-
ur verið safnað og úthlutað meir
en 3 milljónum kg. af matvöru,
mcir en 2 millj. stk. af fatnaði,
um 1 milljón stk. af búsáhöld-
atorkusemi tókst þeim að koma
Framh. á 7. r íðu.
KVI Kl n1 n IDI R
Nýja Eíð:
Kynjahúsið
Univevsal Pictures.
Leiksíjóri: G. F. Cline.
Einkunn: x Léleg.
Efni þessarar kvikmyndar er
Wenzku-^ óskiljanlegt'.
Tveir fúskarar í leiklist vilja
framleiða kvikmynd. Þeir lenda
auðvitað í ýmsum erfiðleikum og
eiga sárstalclega í brösum við
harðsvíraða peningamangara, en
tekst þó að búa til kvikmynd,
sem selst fyrir rúmlega milljón
doliara! Myndin er gott dæmi
um það, að kvikmyndafram-
leiðsla Hollywoodborgar á í
mörgu tilliti mikið meira skylt
við iðnað heldur en leiklist.
Jazzinn í þessari mynd er þó
ekki mjög slæmur, Count Basie
kemur þar tvisvar fram og Delta
Rythm Boys gera hlutverkum
sínum góð skil. Olsen og John-
son jafnast hvergi á við Abbot
og Costello né Gög og Gokke.
Aukamynd er stutt og sæmw
leg dýramynd.
Ragnar.