Þjóðviljinn - 18.10.1946, Blaðsíða 4

ÞJÖÐVli-iJINN
Föst'udagur 18. okt. 194t.
þlÓÐVILIINN
Útgetandi: Sameiningarflokfcur alþýðu — SósíalistaflokKurixm
Ritstjórar: Kristinn E. Andrésson, Sigurðux Guðmundsson, áb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjamason.
Ritstjómarskrifstofur; Skólav örðust. 19. Símar 2270 og 7500
(eftir kl. 19.00 einnig 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19, sími 6399.
Prentsmiðjusími 2184.
Áskriftarverð; kx. 8.00 á mánuði. — Lausasölu 50 aurar
eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h. f.
.-------------------—-----------------------*
£iga fslendmgar ad lieaada
frá sér ágætiiiii inerkiidiiiii
vegiia
Jónas frá Hriflu segir stundum berum orðum á prenti
það sem íslenzka afurhaldið hvíslar aðeins sín á milli, um
hernaðaráætlanir þess.
Þannig hefur hann orðað viðskiptahugsjón heildsala-
kliknanna, sem mest hafa arðsogið þjóðina á innflutnings-
verzluninni, í þingsályktunartillögu „um skipulagða mark-
aðsleit fyrir hraðfrysta fiskinn í Bandaríkjunum“, þar sem
reynt er að rökstyðja að fslendingar eigi að selja og geti
selt Bandaríkjunum allan hraðfrysta fiskinn. Öðrum þjóðum
vill Jónas ekki selja hraðfrystan fisk, hvað sem verði líður.
Hann telur lítt treystandi á markað í Mið-Evrópu. Þó skilst
manni að þá fyrst komi til alvörunnar, ef íslendingar hugsi
til að selja fisk til Sovétríkjanna. Þá „greinargerð“ er rétt
að taka orðrétta, því slíka röksemdafærslu í opinberu þing-
skjali mun enginn þingmaður fyrr eða síðar hafa talið
sér samboðna. „Greinargerðin" er þannig: „Að því er
Rússland snertir var þangað selt nokkuð af hraðfrystum
fiski í sumar, en eftir því sem eitt stjórnarblaðið (Alþýðu-
blaðið) hefur fullyrt eftir kunnum stjórnmálamanni, sem
þekkir nokkuð til í Rússlandi, er markaður þar bundinn því
skilyrði að þing og stjórn á íslandi fari að vilja og ráðum
Rússa um sum hin þýðingarmestu þjóðmál, svo sem ráð-
stöfun flugvalla á íslandi."
★
Jónasi er auðvitað sama þó hann viti að „röksemd"
þessi er tilhæfulaus lygi og uppspuni. Allir vita um þá
staðreynd, að Sovétríkin hafa aldrei ymprað á því að við-
skipti íslendinga og Rússa yrðu háð neinum pólitískum
skilyrðum, heldur hafa samningar um þau að sjálfsögðu
farið fram á hrein-viðskiptalegum grundvelli. „Samt á „rök-
semdin" að nægja til þess að íslenzkir útvegsmenn neiti að
selja fisk sinn ef það eru Sovétríkin sem vilja kaupa hann
í von um að Bandaríkjunum muni einhverntíma þóknast að
kaupa.
Það væri ekki ástæða til að minnast á þetta ef það
væri bara Hriflu-Jónas sem héldi þessu fram, en hann talar
fyrir munn ósvífnustu heildsalaklíku landsins, þarna talar
Bandaríkjaagentinn sem einskis svífst. Álygarnar um rúss-
neska íhlutun eiga að dylja, að erlent stórveldi hefur krafizt
að þing og stjórn færi að vilja þess um ráðstöfun flugvallar
á Islandi, og Hriflu-Jónas ásamt meirihluta Alþingis beygt
sig í auðmýkt fyrir þeirri kröfu. En það voru ekki Sovét-
ríkin — það voru Bandaríkin, hið fyrirheitna land Hriflu-
Jónasar og heildsalavaldsins á Islandi. Hriflu-Jónas og heild
salarnir vita, að í Bandaríkjunum fjölgar nú kreppuboðum
með mánuði hverjum, en samt reyna þeir að rígbinda ís-
lenzkar útflutningsafurðir við það land, vilja hindra að
íslenzkum útvegi verði tryggt viðskiptasamband við mark-
aðslönd sem búa kreppulausum þjóðarbúskap.
FRAMURSKARANDI
HNEYKSLARI
„Þessi heimur verður ekki í
lagi, fyrr en börnunum tekst að
ala upp foreldra sína.“
Stórfurðuleg setning, finnst
ykkur ekki? Utan við allan nor-
miailan skilning á því, hver eigi
að vera gerandi og hver þolandi
í manniegum uppeldisefnum.
Sem sagt, hlægileg og hneyksl-
anleg í senn.
Sá, sem sagði hana, er líka
gefinn fyrir að stilla sér í skoð-
unum utan við það, sem venju-
legir menn telja góða og gilda
ÞÁ ELDRI MENN NA
SÉR Á STRIK
En þegar ofanskráð setmng
var sögð, þá voru ýmsir þeir
viðstaddir, sem ekki voru aldeil-
is á því að hafa gaman af henni.
Hún hneyksiaði þá og náði með
því tiiætluðum árangri.
Þ.annig stóð á, að kunningi
minn var að ræða lífið og heppi |
legasta fyrirkomulag þess svona
yfirleitt við nokkra eldri menn,
:sieim héldu því auð.v. stíft fram,
að sú kynsdóð, sem nú er að
vaxa upp, gengi lengst í því allra
kynslóða að hegða sér tlla og
rnundi líklega fara í hundana
heimsspeki. Hann er sérfræðing upp til hópa fyrr' en varði.
Nefndu þeir til þess ótal dæmi
með viðeigandi athugasemdum
og létu þess svo náttúrlega get-
ið öðru hvor.u, að „þetta var
sannarlega öðruvísi í minu ung-
dæmi.“
ur í því að ganga fram af- fólki.
Hann er hneykslari par excell-
ence.
Maður þessi er góðkunningi
minn og hefur verið það lengi.
Eg þekki hann nógu vel til að
vita, að venjulega býr mjög tak-
mörkuð alvara bakvið hinar öllu
umturnandi kenningar hans um
lífið. En óg hef ailltaf gaman af
þessum kenningum hans. Þær
eru hressandi, líkt og köld sturta
eftir guíubað.
Kunningi minn sagði ekkert
lengi vei, enda erfitt að komast
að með skoðanir sínar, þegar
eldri rncnn ná sér á strik og lófs
reynslan ógurlega krefst þess af
þeim skilyrðiisilaust, að þeir leið
beini hinni villuráfandi æsku.
Frh. af 3. síðu.
:n notuð allan leikinn,
þ'VÍ hann er einþáttungur.
Leikritið er eftir franska
skáldið Grétry, og var fyrst
leikið í höllinni Fontaire-
bleu við brúðkaup þeirra
Ludvigs 16. og Maríu Antoi-
nettu; síðan í París sarna ár.
Efinið er ofur venjulegt
og í hæsta máta gamaldags:
— Henríetta og Jeróme
standa í ströngu við fjárráða-
menn sína, sem ekki vilja
lofia þeiim að njótast. Stofu-
stúlkan Madelon kemst yfir
móðurarf Henríettu og verð-
mætt giimsteinaskrín. Nú er
bollalagður flótti til Frakk-
lands, en meðan á þeirri ráða
gerð stendur, missa þau fjár
sjóðinn og gimsteinana niður
í brunn. Jeróme fer niður í
brunninn til þess að kafa eft-
ir fjársjóðmuim, og nú er lei'k
siviðið mannauitt góða stund.
Loksins kcima tveir náungar
fraim á sviðið, þeir Martin og
Gripon, sem ætla að brjótast
inn í leynihvelf.'ngu eina til
þess að ná í gull og gim-
steina. Þeir scmu eru fjár-
ráðamenn Henríettu. En þeir
fá ekki að stunda innbrotið
í friði, því nú koma ölvaðir
Tyrkir fra-m á senuna og
dansa. Upp úr því fær leikrit
ið dásam'legan endi: Þeir
Það er athyglisvert að sjá íslenzka sósíaldemókrata í
samfylkingu við Bandaríkjaagentana um baráttuna gegn
markaðsöflun í Evrópu. Alþýðublaðið hefur-áhyggjur vegna
stjórnin hefur gert við sovétstjórnina. Sænskir sósíaldemó-
kratar telja hinsvegar samninginn mikinn ávinning sænsku
atvinnulífi og frábáðu eindregið íhlutun Bandaríkjastjórnar
um hann. Myrdal viðskiptamálaráðherra lét svo um mælt
í ræðu meðan samningaumleitanirnar stóðu yfir að „menn
yrðu að venja sig við að líta á viðskiptamál er snerta Sov-
étríkin á sama ástríðulausa hátt og litið er á viðskiptasam-
bönd í aðrar áttir, það er að segja án nokkurs óróa úr
dimmum sálarfylgsnum“. Vill ekki Stefán Pétursson hug-
leiða þessi orð, og kannski gætu fleiri eitthvað af þeim lært.
Það er víst, að íslenzkir útvegsmenn líta á það með
algeru ástríðuleysi að selja fisk sinn góðu verði til Evrópu-
landa. Hitt er jafnvíst, að þeir sætta sig ekki við að ágætir
markaðsmöguleikar séu eyðilagðir vegna pólitískrar heit-
trúarstefnu og hagsmunabrölts heildsalaklíkunnar og Banda
ríkjaagentanna, sem ékki hrka við að fórna íslenzkum hags-
- muiiuni' fýrir einkalmgBmuiir og~ aftrrrhaldsþjónustu.
LÍFSPEKI FRMTÍÐAR-
INNAR
En loksins £afst kunningja
miínum færi á að skjóta inn ofur
MtiUi athugasemd og hún hljóð-
aði, eins og fyrr segir, svona:
„Þessi h-eiimur verður ekki í lagi,
fyrr en börnunuim tek-st að ada
foreldra sína.“
Görnlu mennirnir voru alveg
dolfa'lílnir, og nú gat kunningi
mi-nn óhindrað skellt sinni and-
leg-u ót-emj-u á. h-lemimiskeið. Ja,
andlegu ótemi-u, hv-er er kominn
til að segja það?
Hann hélt því áf.ram, að hin
uppvaxandi kynalóð hefði öil
tækifæri til að standa hinni
hverfandi kynslóð óravegu
framar í flestum efnum, en ef
svo ætti að verða, yrði hin upp-
vax-andi kyn-slóð að fara varlega
í að tiilein-ka sér Mfspeki hinnar
hverfandi kynsióðar. Hú,n yrði
að tiilei-nka sér nýia og gjörólika
lífspeki, lífspeki framtíðarinnar
en ekki fortíðarinnar.
Oig þe-g.ar kunnin-gi minn hafði
ro-misað í slíikum dúr nokkra
stu-nd, stóð hann upp og kvaddi
gömlu mennina með bessu-m orð-
um: „Hin uppvaxandi kynslóð
he-fur ekki ráð á að til-einkia sér
u-m of líf-speki þeirrar kyns-Ióð-
ar, se-m leitt hefur tvær ægileg-
u-s-tu sty-rjaidir vera-ldarsög-
unn-ar yfir mannikynið og virðist
nú v-era farin að spekúlera i-
s'ky-ggilega mi-kið í bví að hrinda
af stað þeirri þriðju, áður en
liún líður lok.“
Martin og Gripon fallast á
gifting'U Jeróim-es o-g Henrí-
ett-u, vita upp á sig sikömim
og eru hræddir við Tyrkina.
Hinn ágæti Jercime er nú hal
aður upp úr b.runninum með
allt gullið og giimsteiinana og
tekur við 'sinni glóeygu
Henríettu. Leikurinn b-úinn.
Eftir þietta var ekið fil borg
arinnar á ný og staðnæmzt
fyrir u-tan Grand Hóteil, bar
seim b-orðað var og drukkið
og dansað fram eftir nóttú.
Fimmt-udagurinn 26. sept.
var seinasti >uimræðudag-ur
mótsins. Fundir hófust á
venjulegrm stað og stundu
og var te-kið fyrir hið bráð-
skem'mtilega umræðuef-ni: —
hvernig láta blöðin út í fram
tíðinni? Því miður voru fáir
m-ættir, og var það án efa að
kenna þv-í, hv-ersu veizluhöld
in á Grand stóðu lengi næt-
ur. Fjörug-a og hugmynda-
snjalla framsöguræðu í mad-
i-nu hélt H-arry Hjörne, sænSik
>ur aðalritstjóri. Páir tók-u til
imáls á eftir honum, en-da erf
:tt að ætla sér að bæta miklu
við framsöguræðuna og því
síður að gagnrýna hana. Var
því að l-ítiili stundu liðinni
tökið fyrir seinasta urnræðu
efni þin-gsins, en það var:
samv-inna Norðurlandanna og
blöðin. Frummœlandi var rit
stjórinn Fredriik Valros frá
Helsingfors. Við þær umræð
ur hevrði éh ekkert komá
ffam, sem etokr* hafði verið
, • *' >-í '*■• ■; r Lv'v'j-.; 'yvs,:'f,.%.Áf
Frairiliald á 7. síðo