Þjóðviljinn - 23.10.1946, Page 3

Miðviikudagur 23. okt. 1946.
Þ J OÐ VTL JINN
a
Veiiing skólnstjórastarlsins
Undanfarið hafa birzt í Al-
þýöublaðinu og Tímanum árás-
argreinar á menntamálaráð-
herra og meirihluta skólanefnd
arinnar í Neskaupstað fyrir
veitingu skólastjórastarfsins
við barnaskólann þar.
Allar munu greinar þessar
eiga upptök sín að rekja til
Odds Sigurjónssonar frambjóð-
anda Alþýðuflokksins við marg
ar alþingiskosningar og núver-
andi skólastjóra gagnfræða-
skólans í Neskaupstað.
Greinar þessar eru fyrst og
fremst rætnislegar árásir á
menntamálaráðherrann Bryn-
jólf Bjarnason og einstaka
skólanefndarmenn í Neskaup-
stað. Fellur efni þeirra strax
dautt og ómerkt í augum allra
þeirra sem eitthvað þekkja til
höfundarins. Eg tel því ekki
ómaksins vert að eltast við ó-
rökstuddar dylgjur Odds Sig-
jónssonar, en vegna þeirra, sem
ókunnugir eru gangi þessa
máls, sem Oddur hefur gert hér
að umtalsefni, sem sé veitingu
skólastjórastarísins í Neskaup-
stað nú í haust, þá þykir mér
rétt, að rekja hér gang málsins.
Oddur heldur því fram, að
Eyþór Þórðarson flokksbróðir
lians, sem gengt hefur skóla-
stjórastarfinu í 3 vetur sem
settur, hafi við veitingu starfs-
ins verið beittur „bolabrögð-
um“ a.f menntamálaráðherra og
meirihluta skólanefndar og að
hann hafi verið hrakinn úr
kennarastarfi við skólann, sem
hann hafði skipun fyrir.
Skal nú vikið að gangi máls-
ins frá upphafi svo augljóst
verði hver f jarstæða það er sem
Oddur heldur hér fram.
Sumarið 1943 hætti Valdi-
mar Snævarr störfum sem skóla
stjóri barnaskólans í Neskaup-
stað. Var starfið þá auglýst
laust og sóttu nokkrir kennar-
ar um það. Einn þeirra var
Eyþór Þórðarson kennari við
skólann. Hlaut Eyþór setningu
í eitt ár frá 1. sept. 1943 að
telja, þrátt fyrir mjög skiptar
skoðanir innan skólanefndarinn
ar. (Aðeins fiokksbræður hans
stóðu þá með honum).
Þá um haustið var kennari
ráðinn til þess að gegna kenn-
arastarfi Eyþórs um veturinn.
Næsta sumar (1944) óskar
Eyþór Þórðarson sem settur
skólastjóri og öll skólanefndin
eftir því að kennarastariið við
skólann verði auglýst laust til
umscltnar og sérstaldega ósk-
að eftir söngkennara.
Ekkert annað kennarastarf
var laust við skólann, en starf
Eyþórs og er rctt að veita því
athygli, að hann sjálfur stcnd-
ur fyrir því að láta auglýsa
starfið laust skilmálalaust.
Jafnframt þessu krafðist
minnihluti skólanefndarinnar,
sem þá var, að skólastjórastarf
ið yrði auglýst að nýju. Var
þessi krafa fram komin vegna
niikillar óánægju með Eyþór
sfem skólastjóra.
Um hina auglýstu kennara-
stöðu scttu noltkrir kennarar
og notaði settur skólastjóri Ey-
þór, sér sína aðstöðu og mælti
með kennurum í starfið í ákveð
inni röð. Bókaði Eyþór með
eigin Iiendi langa greinargerð
í fundagerðabók skólanefndar
til rökstuðnings meðmælum sín
um. Að vísu var mikill hluti
bókunarinnar lúaleg persónuleg
árás á þann umsækjandann,
sem skólanefndin mælti þó ein-
róma með í starfið og hlaut
síðan setningu í eitt ár.
Vert er nú að athuga það,
þegar hér er komið máli, að
Eyþór hefur nú gengt skóla-
stjórastarfinu í eitt ár, en ekki
fengið skipun og að harðar deil
ur standa um hann í skólanefnd
og í bænurn, og að skólanefnd
og hann sjálfur hafa nú látið
auglýsa laust kennarastarf
hans, án þess, að hann áskyldi
sér nokkurn rétt til þess, og
starfið er veitt til eins árs, eins
og venjulegt er. Við afgreiðslu
málsins urðu allir skólanefndar
menn sammála og í bókun
nefndarinnar kemur glöggt í
ljós, að hún var ekki að ráða
kennara til eins árs í stöðu ann
ars manns, heldur að tryggja
skólanum framtíðarstarfs-
kraft. í bókun nefndarinnar seg
ir:
„Allir nefndarmenn urðu
sammála um, að mæla með
Magnúsi Guðmundssyni fyrst-
um til kennarastarfanna, sér-
staklega með tilliti til vottorða
og meðmæla Sigurðar Birkis,
söngmálastjóra og Kjartans
Sigurjónssonar, aðstoðarmanns
hans, enda hefur Magnús lýst
yfir því, að hann muni notfæra
sér tilboð Sigurðar Birkis söng
málastjóra, um frekari söng-
menntun, strax á næsta sumri“.
(Leturbreyting hér).
Sýnir þessi bókun, að skóla-
nefndin ætlaðist beinlínis til,
eins og líka síðar varð raunin
á, að Magnús yrði fastur kenn-
ari við skólann.
Við afgreiðslu þessa kenn-
aramáls kom einnig greinilega
í ljós, að öll skólanefndin teldi
reynsluna hafa sýnt, að Eyþór
væri mjög hirðulaus um félags-
líf skólabarnanna og m. a. af
þeim ástæðum teldi hún heppi-
legt, að ráða Magnús að skól-
anum þar sem kunnugt var um
áhuga hans á félagsmálum
barnanna.
Haustið 1944, í skóla-ársbyrj
un, hafði Eyþór gegnt skóla-
stjórastarfinu í heilt ár. Hann
fékk þó ekki skipun, því mennta
málaráðherrann þá, Einar Arn
órsson, taldi ekki rétt að veita
honum starfið, svo hörð mót-
mæli höfðu borizt frá skóla-
nefndarmönnum að austan.
Eyþór var þá settur annan vet-
ur til og lét hann sér það vel
líka.
Þannig gekk málið til sum-
arsins 1945. Þá óskaði Magnús
eftir að fá skipun í kennara-
starfið, sem hann hafði gegnt
með prýði um veturinn.
Brynjólfur Bjarnason var þá
orðinn menntamálaráðherra og
skipaði Magnús í starfið og eru
það hans fyrstu afskipti af
málinu. Brynjólfur varð hins
vegar ekki við ósk flokksbræðra
Eyþórs um að skipa hann sem
skólastjóra. Og haustið 1945
sat enn við það sama, að Eyþór
'fékk ekki skipun fyrir skóla-
stjórastarfinu og skólanefndin
var klofin um afgreiðslu máls-
ins. Fyrirrcnnari Brynjólfs
hafði ekki viljað skipa Eyþór
haustið áður, þegar þó eðlilegt
hefði verið að veita honum stöð
una, ef maðurinn hefði talizt
hæfur í starfið og einhver
grundvöllur fyrir skipun hans.
Eyþór tók þó að sér skóla-
stjórastarfið sem settur þriðja
veturinn. Um áramótin 1945—
1946 tók við ný skólanefnd og
skar hún upp úr um það strax
vorið ’46 að hún vildi alls ekki
Eyþór sem skólastjóra og krefð
ist þess að starfið ýrði auglýst
laust. Var svo gert og það án
allra mótmæla. Tveir menn
sóttu um starfið, Eyþór og
Gunnar Ólafsson frá Fáskrúðs-
firði. Gunnar hlaut starfið, sam
kvæmt eindregnum meðmælum
meirihluta skólanefndar.
Þegar hér er komið málinu
kemur fyrst fram krafa frá
Eyþóri um að hann fái að halda
sýnu fyrra kennarastarfi, því
sama starfi og hann sem settur
skólastjóri og öll skólanefntíin
létu auglýsa laust til umsókn-
ar og búið var að vcita öðrum
manni. Sem sagt, Eyþór hyggst
eftir að hafa verið burtu úr
starfi sínu í 3 ár í leit eftir
öðru betra starfi, geta komið
og flæmt í burtu úr starfinu
mann sem hefur fengið skipun
fyrir því á löglegan hátt.
Hvers vegna óskaði Eyþór
sjálfur eftir að kennarastarf
það er hann hafði gegnt við
skólann yrði auglýst laust og
það án allra skilmála um það
að hann gæti síðar horfið í
starfið aftur, ef svo biði við
að horfa?
Það er ábyggilega augljóst
öllum þcim sem með þessumáli
fylgdust og lesa fundargerðir
skólanefndarinnar, að Eyþór
hafði raunverulega yfirgefið
kennarastarf sitt og aldrei ætl-
að sér að taka við óbreyttu
kennarastarfi aftur. Öll gögn
málsins sýna þetta líka skýrt
og óyggjandi.
í þessu sambandi skiptir það
engu máli þó að Eyþór hafi
ekki skriflega sagt upp sínu
kennarastarfi. Venjan er alls
ekki sú að kennarar segi upp
stöðum sínum skriflega, og í
þessu tilfelli er auðvel^ að sýna
með dæmum um framkomu Ey-
þórs og skólanefndar og allra
aðila málsins, að Eyþór hafði
| raunverulega yfirgefið starf
sitt og því verið ráðstafað þann
ig að ekki þurfti um að villast.
Eins og hér hefur verið sýnt
fram á eru fullyrðingar Odds
Sigurjónssonar um rangsleitni
menntamálaráðherra og skóla-
nefndarmanna í Neskaupstað í
garð Eyþórs Þórðarsonar stað
lausir stafir sem ekkert mark
er takandi á.
Þáttur Brynjólfs Bjarnason
ar í málinu er aðeins að veita
skólastjórastarfið samkvæmt
vilja meirihluta skólanefndar
og kennarastarfið þeim manni
sem öll skólanefndin hafði stað
ið á bak við.
Ef kratarnir í Neskaupstað
eiga sökótt við einhvern fyrir,
að Eyþór fékk ekki skipun í
skólastjórastarfið, þá er það
við Einar Arnórsson og reynd-
ar líka Björn Þórðarson, sem
ekki vildu veita honum -stöð-
una.
En ástæðan til þess að Ey-
þór hlaut ekki skipun liggur
í skapgöllum hans, sem gera
hann algjörlega óhæfan sem
Náinskeið í
£speraiito
Esperantistaféliagið Auroro
gengst í vetur fyrir námskeiði
í Esperanto, og hefst það innan
skamms. Eru menn hér með
hvattir til að nota þetta tækifæri
og læra alþjóðamálið, en það
er tvímælalaust auðiærðasta
mál, sem til er.
Reynt verður að efna til sam-
eiginlegrar utanfarar í næsta
sumarleyfi meðal þeirra þátt-
takenda, sem tíma og tækifæri
hafa til að verða með í slikri
ferð.
Félaginu er kunnugt um, að
ráðgert er að hailda alþjóðleg
Esperantonámskeið í sumarleyf-
um næsta sumar í nokkrum lönd
um, m. a. Danmörku, Noregi,
Sviþjóð, Fratoklandi og víðar.
Á hinu nýliðna sumri voru siík
alþjóðieg námskeið m. a. haldin
í Danmörku (í Helsingör og
Hadsten), Svíþjóð (í Norrköp-
ing) og Finnlandi. Kennslan á
þeim fer eingöngu fram á
Esperanto, og er hún því ekki
fyrir algera byrjendur, en veitir
ómetanlega æfingu í notkun máls
ins. Þátttakendur talast einnig
utan kennslustunda eingöngu við
á Esperanto, meðan á námskeið-
inu stendur. Dvölin á slíkum al-
þjóðlegum námskeiðum er mjög
skemimtileg, og alilir finna sig
sem samlanda, af því að hið
sameiginlega mál, sem þátttak-
endur tala, tengir þá saman,
enda þótt þeir sáu af mörgum
mismuraandi þjóðernum. Nám-
skeið Esperantistaféiagsins Aur-
oro gæti því verið ágætur und-
irbúningur undir fnamhaldsnám
skeið erlendis.
Fyrsta alþjóðaþing esperantista
eftir styrjöldina (en hið 32. í
röðinni) verður haldið næsta
sumar í Bern í Sviss, en þá eru
liðin 60 ár frá því er Esperanto
kom fram á sjónarsviðið. Ef lil
vill m-undu einhverjir væntanleg
ir þátttakendur heldur kjósa að
fara þangað en taka þátt í frarn.
haildsnámskeiði erlendis. — En
fuMyrða má, að auðvelt er að
öðiast það mikla leikni í Esper
anto á einum vetri, að nemand-
inn geti að vetrinum loknum —
ef hann stundar námið af al-
vöru — fu.llkomlega „bjargað
sér“ í því að tala málið og rita
á þvi sendiibréf. En þeir, sem
kunna Esperanto, geta með
bréfaviðskiptum eignazt kunn-
inigja víðsvegar um heim; enda
er þetta óspart notað af esperant
isturn.
Gjaldið fyrir námskeið Esper-
antistafélagsins er 80 kr. fyrir
40 kennslustundir. Tilkynningar
um þátttöku skulu sendar tit
Esperantistafélagsins Auroro,
pósthólf 1081, Reykjavík.
skólastjóra. Sjálfur getur svo
Eyþór kennt sér um það að
hafa sleppt kennarastarfi sínu
í þeirri heimskulegu trú að
hann gæti orðið skólastjóri.
Lúðvík Jósepsson.
^OIafsbúð9* f
Framhald af 8. síðu;
eitt íbúðarherbergi í heimilinu
beri nafnið „ÓLAFSBÚГ, og
forgangsrétt til veru þar hafi!
sjómiaður eða siómenn úr Hafn-r
arfirði.
Ólaíur Þórðarson, sem nú
st'arfar sem hafnangjaldkeri í
Hafnarfirði, er með kunnari skip
stjórum i íslenzkri skipstjóra-
stétt. Hann er vestfirskur að ætt,
fædiur 23. okt. 1886 i Amarfirði.
Hann tók fiskimaimapróf af
stýrimannaskólanum 1907 og far,
miannapróf 1908.
Hefur búið lepgst af í Hafnar-
firði og siglt skipum þaðan, fyrst
skútium og togurum eftir að þeir
komu. Hann var ski.pstjóri á tog-
aranum „Ýmir“ þegar hann var
keyptur nýr til landsins í byrj-
un fyrri heimsstyrjaldar og var
með bann í mörg ár og fiskaði
mikið, var með æffla hæstu skip-
stjórum. Þá keypti ÓJaíur á sín-'
um tímia togarann íaleinding með
öðruim, og var með hann um
tíma. Einnig var Ólafur um skeið
skipstjóri á togaranum Clemcn-
tíná, þegar hún var gexð út frá
Hafinarfirði, en það var bá
stærsti togarinn sem íislendingaT
höfðu eignast.
Síðari árin, eða eftir að Ólafur
lét af skipstjórn, befur hann.
mikið látið til sín takia í félass-
málum, sérstaklega í samtökum
sjómanma. Hann hefur um mörg
ár verið formaður í Skipstjóra-
og stýrimannafólaginu „Kári“ í
Hafnarfirði, auk þess sem hann,
hefur verið formaður slyisavarna-
fóliagsdeildarinn ar , Fiskaklettur'*
i Hafnarfirði. Hann befur setið í
stjóm Farmanna- og fiskimanna-
sambandi íslands og verið vara-
forseti á þingum þess, oig í aðal-
stjórn Slysavarnafélags íslands,
hefur hann átt sæti i mörg ár.
Þá hefur hann átt saati í bæjar-
sitjóm Hafnarfjarðar.
Ólafiur er kvæntur Guðrúnui
Eiríksdóttur ættaðri af Álftanesi,
himni mestu myndarkonu. Þau
hjón eiiga tvö böm á lífi, Gísia
stýrimiann í Hafnarfirði og
Rögnu búsetta í Danmörku.
HeLmiii þeirra hjónia er áð
Linnetsstíg 2 í Haímarfirði og
eru þau mikilsmetnir borgarar
í því bæjarfélagi.
Zidha vann rússnesku i
keppnina í knatfspymú^
Lið ratið'a hersins, Zidka
vann í fyrsta sinn rússnesku
knatts'pym.U'keppnina með
því að sigra í úrslitum Minsk
með 3:1. Liðið hefur unnið 17
leiiki af 22, gert 3 jafntefli en
tapað 2 1‘eikjum, fékk 37 stig'
af 44 mögulegum. Um annað:
sætið berjast Dynaimo,
Kosfcvo og Tibilissi. Dynamo'
var sem kunnugt er meistari'
s.l. ár. Er þessi frammistaða,
Zidka mjög góð þegar tekið
er tillit til þess að knatt-
spyrnan í Rússlandi er mua
betri í ár en í fyrra.