Þjóðviljinn - 09.11.1946, Blaðsíða 3

Wugardagur, 9. nóv. 1946.
ÞJÓÐVILJINN
3
Bjarni F. Finnhogason:
Athugasemd við greín í Bófræð-
ningum um útungnn og uppeldi
kjúklinga
Grein þá, sem hér fer á eftir, hefur ritstjóri Freys neitað að
birta og borið því við að hún væri of svæsin. Um það geta les-
endur dæmt. En ef það er eina ástæðan, þá er ritstjóri þessa góða
blaðs alveg nýlega kominn á þá skoðun, að greinar sem að ein-
hverju leyti eru gagnrýni, eigi ekki að birtast í blaðinu.
B. F. F.
kyntar útungunarvélar. En
hann gengur alveg fram njá
þeim, er munu vera algeng-
astar, en það eru loft'hitaðar
olíuvélar. Hafa þær reynzt
ágætlega. Hvort S. í. S. hef-
ur þær nú veit ég ekki, en
ég keypti tvær hjá Nathan
og Olsen í sumar-
Ef höf. hefur ekki vitað að
lofthitaðar olíuvélar væru
til, þá s'kal ég geta um nöfn
á nokkrum þeirra, ef hann
hefði áhuga á að kynna sér
þær nánar. Af dönskum má
nefna Trygg og Fönix,
Philips sem er ensk, Cyper
amerísk og Jadard norsk.
Landsamlssind Mandaðra
kéra heldnr námskeið
iyrir séngstjóra
Landssamband blandaðra kóra
(L. B. K.) hélt ársþing í Reykja
vík dagana 20. til 22. sept. síð-
astliðinn.
Þingið sátu 10 fulltrúar frá 6
samtoandsfélögum — af 8, — 3
formenn félaga, 3 sambands-
stjórnarmenn og 2 söngstjórar.
X samtoandið gekk eitt félag:
„Samkór Tónlistarfélagsins“ og
sat formaður hans, Ólafur Þor-
grímsson ,hrlm., einn fund þings-
al nauðsynlegrar kunnáttu söng
manna.
í fjárhagsáætluninni eru
þetta aðalútgjaldaliðirnir:
Til söngkennslu kr. 8 þús. Til
söngstjórnarnámsskeiðs kr. 10
þús. Til söngmótasjóðs kr. 2 þús
Til undirbúnings á útgáfu
söngvaheftis kr. 2 þús. Til
óákveðinna útgjalda kr. 1500,00
X stjórn L.B.K. voru kosnir:
Formaður Jón Alexandersson,
Fyrir fáum dögum var ég
að blaða í nýútikomnu hefti
af Búfræðingnum og rakst
þar þá á grein, er vakti strax
athygli mína, Bar hún yfir-
skriftina „Útungun og upp-
eldi kjúklinga“; og var höf-
undur Hólmjárn Jósefsson.
Mér þótti yfirskriftin mikil
fengleg og vænti eigi látils af
ritsmíð þessari, þar sem hún
virtist ætla að taka til með-
ferðar tvö umfangsmestu og
langflóiknustu atriðin í hænsa
ræktinni.
Eg las pistilinn í leit að
gagralegum nýungum, en mik
il urðu vonbrigði mín- Um
útungunina var ritað þar af
lítilli nákvæmni, jafnvel
stundum villandi, og um upp
eldi kjúklinganna fannst þar
ekki eitt einasta orð-
Það mun flestum finnasí
fátækleg ritsmíð, ekki sízt
faglegt efni; sem ekki hefur
annað en yfirskriftina
til að bera. Og líklega hefðu
því lík skrif tæpl. verið tekin
til birtingar, ef einhver lítið
þekktur búfræðimenntamað-
ur hefði látið þau frá sér
fara.
Hversvegna kjúklinganna
var getið mun flestum torráð
in gáta, en líkl. hefur höf-
undur í fyrstu ætlað sér að
gera betur, svo einhverra
hluta vegna talið ráðlegast
að fara ékki lengra, en bara
alveg gleymt því að biðja
lesendurna að taka viljann
fyrir verkið.
Þó greinahkorn þetta geri
útunguninni nokkur skil. þá
finnst mér þó óhjákvæmilegt
að gera við hana fáeinar at-
hugasemdir.
Höfundur tekur víða tölur
til meðferðar og er þá stund
um einhversstaðar nálægt
hinu réttu, en gætir þess
þó að vera aldrei nákvæm-
ur.
Hann getur þess á einum
stað, að mikla nákvæmni
þurfi til við útungun og hirð
ingu véla, og að reynslan
sýni að hún sé ekki á allra
meðfæri- Eg get tekið undir
þetta með höfundi, en finnst.
jafnframt ég geta ráðið það
af skrifum hans, að nokkuð
muni vera áfátt um hans
eigin reynslu í þessum efn-
um.
Þess er getið í greininni
að bezt sé að taka útungunar
eggin undan eins árs hæn-
um. Margir munu hér vera
á nokkuð öðru máli, enda
hafa tilraunir sýnt að þetta
er ekki heppilegt. Ur litlum
eggjum geta ekki komið ann
að en litlir ungar, og þeir
eru miklu viðkvæmnari í
uppeldinu en ungar úr stærri
eggjum.
í einu tilfelli getur þó ver-
ið rétt að taka eggin undan
eins árs hænum, en það er ef
óttazt er um fuglaberkla í
stofninum, þá eru minni !ík
ur til að yngstu hænurnar
séu smitaðar.
Þá er og heldur ekki talið
ráðlegt að hafa fleiri en 12—
15 hænur um .hvern hana í
þeim flokki, þar sem taka á
útungunaregg, og er lítill
greinarmunur gerður á hvort
um létt eða þyngri kyn er
að ræða.
Höf. telur að sínir hanar
muni gagnast allt að 18 hæn-
um-
Tölurnar um það hversu
lengi eggin megi vera utan
vélarinnar daglega, og hve
lengi hænan megi fara af
þeim, eru dálítið furðulegar
hjá höfundi. Nákvæmni
þeirra er ekki meiri en svo,
að þær eru fyrst nothæfar,
þegar búið er að margfalda
þær allar með tveimur. Töl-
ur þessar hef ég áður gefið
upp í Frey 1944, og læt mér
nægja að vísa til þeirra, þar
! sem ég hef enn ekki reynt
aðrar •heppilegri.
Skyggningu eggjanna tek-
ur höf. til meðferðar, sem
vonlegt er, en talar líka um
að ,,skyggja“ þau. Hvernig
það er gert og til hvers ætlað
við útungun, veit ég ekki.
Þá virðist hann hafa fund
ið út, að betra sé að skyggna
eggin í síðara sinn á 18- degi
í stað hins 18. eins og venja
er til. Um gildi 18. dagsins
fram yfir þann 16. í þessu
tilfelli, væri æskilegt, ef höf.
vildi útskýra það nánar. Og
eins, ef hann þekkir ein-
hverja aðra aðferð til þess
að skyggna eggin en þá að
nota ljós, þá væri fróðlegt
að heyra hennar getið-
Höfundur getur um raf-
magns- og vatnshitaðar oláu-
Hitastig það sem greinar-
höfundur getur um, að eigi
að vera í útungunarvélun-
um, er yfirleitt of lágt, en
það mundi þýða lengri útung
unartíma en eðlilegt er. Þó
gætu sumar þeirra verið rétt
lætanlegar ef gert væri ráð
fyrir 15—20 gr. á C. í útung-
unarherberginu, en höfundur
lætur sig þar ekki muna að
fara alla leið niður í 13 gr- C.
í lok greinarinnar kemst
höfundur að eftirfarandi nið-
urstöðu:
„Bóndi, sem á 100 hænur
og skiptir þeim öllum árlega.
þyrfti að hafa útungunarvél,
sem tæki 200 egg. Með því
að unga tvisvar út, ætti hann
ef vel tekst, að fá 300 unga.
Af þeim ættu að lifa og kom-
ast upp um 20 ungar. Helm
ingur hanar og helmingur
hænur. Væri þá fenginn
grundvöllur fyrir viðhaldi
stofnsins."
Ekki er árangurinn glæsi-
legur, að af hverjum 300 ung
um, er sjá dagsiras ljós, láti
280 lífið í uppeldinu. Skyldi
hér vera gert ráð fyrir, að
minkarnir og hænsnin gangi
saman?
Sé þetta furðulega dæmi
hjá höf. tekið trúanlegt, þá
hygg ég þeir sem lítið þekkja
til hænsnaræktar, muni tæp-
lega hœtta sér út á þá braut
búskapar. Án nokkurs efa er
hægt að drepa 280 kjúklinga
af 300 í uppeldinu, ekki sízt
ef það er fyrir fram tilgang-
urinn að sýna fram á, að
hænsnarækt eigi enginn mað
ur að stunda.
Mun ég svo ljúka máli
mínu, en skal að síðustu við-
urkenna að lífclega muni
greinarhöf. hafa farið rétt að
er hann leiddi alveg hjá sér
að minnast á uppeldi kjúkl-
inganna.
i „Dvergur"
'til Sauðárkróks og Hofs
uss. — Yörumóttaka á
mánudag.
íns.
Samkvæm skýrslu stjórnarinn
ar hafði L. B. K. aðallega unn-
ið að því, á síðastliðmu ári að
útvega sambandskórunum söng-
kennslu, og störfuðu að henni
þessir söngvarar: Pétur Jónsson,
óperusöngvari, sem kenndi kór-
um í Reykjavik í 9 mánuði alls:
Kristján Kristjánsson, sem
kenndi í Vestmannaeyjum —
Vestmannakórnum — í 6 vikur;
Guðrún Þorsteinsdóttir, söng-
kona, er kenndi Kantötukór Ak-
ureyrar, og Jóhanna Johnsen,
er kenndi Sunnukórnum.
Til söngkennslunnar hefur L
B. K. varið kr. 9762;50 og kór-
anrir sjálfir lagt fram krónur
3250,00, það er alls rúmlega
13000 kr.
í samvinnu við söngmálaráð
var unnið að undirbúningi á út-
gáf'u 4. heftis af Söngvasafni
L.B.K., sem gert er ráð fyrjr að
verði nokkru stærra en hin hafa
verið, eða alls "um 100 blaðsíður.
Tiltooð í prentun á þessu hefti
hefur Söngmálaráði borizt frá
Englandi; en útgáfan er ekki full
ráðin ennþá.
Á þinginu voru samþykktar
all-verulegar breytingar á lög-
um L.B.K., sem undirtoúnar
höfðu verið af millilþinganefnd.
Verða þau send Öllum sambands
félögum þegar þau eru tiltoúin
fjölrituð. í sambandi. við laga-
breytingarnar kom fram tillaga
frá Kantötukór Akureyrar þess
efnis, að L.B.K. réði sér fastan
starfsmann: söngmálaráðuna'’t,
eins fljótt og efni og aðrar á-
stæður leyfðu. Var samþykkt að
stefna að því að þetta gæti orð-
ið sem fyrst.
Þá var í þinginu samþykkt
það nýmæli, að efna til náms-
skeiðs fyrir þá, er taka vildu
að sér að stjórna kórsöng, en
fyndu sig ekki hafa nóga kunn-
áttu til þess. Var í fjánhagsáætl
un fyrir næsta ár gert ráð fyr-
ir nokkurri upphæð til þessa,
og söngmálaráði falið að láta
undirbúa og halda slíkt nam-
skeið á þeim tíma, er hentugast
ur reyndist, ef nóg þátttaka
fengist.
Undanfarin starfsár hefur
L.B.K. veitt samtoandskórunum
styrk aðeins til söngkennslu og
raddþjálfunar, en nú var á þing-
inu samþykkt að einnig mætti
veita styrk til kennslu í nótna
lestri, og stafrófi söngfræðinn-
ar, þar sem það nú er talið með
forstj., endurkosinn, ritari Stein
dór Björnsson, efnisvörður, og
gjaldkeri Bent Bjarnason, bók-
ari. (Fyrrverandi ritari og gjald
keri skoruðust báðir undan end
urkosningu)
í varastjóm voru kosnir:
Formaður Guðm. Benjamins-
son, klæðsk.m., endurkosinn, rit._
ari Sigurgeir Albertsson, trésm.-
meistari og gjaldkeri Helgi Hós-
easson, .prentari.
Endurskoðendur eru: Reinharð
Framhald á 7. síðu
1
Hr. Byrnes
6n face
James Byrnes, utanríkismála
ráðherra Bandaríkjanna, hefur
orðið víðkunnur utan heima-
lands sins fyrir ræður sínar
um utanríkismál — sú síðasta
var haldin í Þýzkalandi. En
hann er minna þekktur fyrir
ræður sínar um innanríkismál,
en þær eru án efa góður bak-
grunnur fyrir hinum fyrr-
nefndu.
Hinn 5. ágúst 1919 sagði
Byrnes í ræðu, sem hann hélt
í fulltrúadeildinni. — Guð ætlað
ist aldrei til, að hvíti og svarti
kynflokkurinn væru jafn rétt-
háir þjóðfélagslega, og það sem
Skaparinn ekki ætlast til, á
enginn maður að gera.
Hinn 31. janúar 1914 krafðist
Byrnes þess, að innflytjendum
frá Suður ítalíu, Grikklandi og
Tyrklándi yrði ekki leyft að
setjast að i Bandaríkjunum.
Rökin fyrir því voru:
— Það er ekki hægt að telja
þá til hins hvíta kynþáttar
vors. Þar sem þeir verða þó að
njóta einhvers félagsskapar, er
ég hræddur um, að þeir muni
snúa sér að negrunum og gera
þannig kynflokkavandamál
okkar svo erfitt að það yrði
óleysanlegt.
Til afsökunar því, að aftökur
negra fóru fram án dóms og
laga, sagði Byrnes eitt sinn á
þriðja tug aldarinnar:
— Eg verð að segja það, að
mjög sjaldan, eða jafnvel aldrei
kemur það fyrir að múgurinn
taki af lífi saklausan negra. Og
hann hefur aldrei látið sekan
negra hafa sig til þess að ráð-
ast á löghlýðinn negra.
Þetta eru nú reyndar ósann-
indi og í viðbót við hinar til-
vitnanir fær það mann meira að
segja til að halda, að mr.Byr-
nes hafi verið í ýmsum skoðun-
um sínum langt á undan þeim
Hitler og Göbbels.
(Þýtt úr Ny Dag, 24 sept s.l.)