Þjóðviljinn - 09.11.1946, Blaðsíða 5

Laugardagur, 9. nóv. 1946.
ÞJÓÐVILJINN
5
Bjarni Benediktsson frá Hofteigi:
Tvennar kosningar
FIAILKONAN HEILSAR IÓNASI
HALLGRIMSSYNI
Fyrir nokkrum dögum fóru
fram kosningar til stúdenti-
ráðs Háskólans- Þá gerðust
undarlegir hlutir. íhaldið
fékk hreinan meiri hluta
bæði atkvæða og fulltrúa, og
munaði minnstu bað fengi
2/3 hluta fulltrúanna. Efcir
því, sem á undan var geng-
ið, hefði íhaldið ekki átt að
fá neinn fulltrúa og aðeins
örfá atkvæði. Nokkrum vilc-
um áður hafði íhaldinu tel'.-
izt að svíkja ísland, er því
heppnaðist að koma herstöðv
asamningnum í gegn á Al-
þingi. Braskararnir og kaup-
mangararnir höfðu sitt frarn
gegn vilja fólksins í landinu
þar á meðal stúdenta. Þeir
höfðu hafið sókn gegn samn-
ingnum og anda þeim er bak
við hann býr, af heitri sann-
færingu og engu minni krafti
en annað fól-k í þessu .andi
Af því, sem opinberlega kom
fram í þessu máli frá stúd-
enta hálfu, mátti álykta. að
hver einasti stúdent væri
andvígur nauðungar-samn-
ingi Bandaríkjanna. Hinir
fáu, sem þó voru hlynntir
honum, sáu sér vænzt að
þegja. En fjórum vikum síð-
ar eru hinir fáu fulltrúar
flokksins, er gekkst fyrir svik
unum við í'sland, aftur orðnir
margi'r og öflugir. Róttækir
stúdentar, sem áttu að fá
alla fulltrúa kjörna og næst-
um öll atbvæði í sinn hlut,
þeir setja sér það mark að fá
rösk 100 at'bvæði af meira en
400 og 1/3 hluta fulltrúanna.
Og enn gerast teikn og stór-
merki. Heiðarlegir stúdentar,
andivígir nauðungar-samningn
ingnum og bandarískum
landsyfirráðum, þeir láta
hafa sig til þess að vera á
lista ílhaldsins við þessar
kosningar, og a. m. k- einn
þeirra situr nú í stúdentaráði
af þessum sökum. Hvernig
má nú þetta verða? Eg er
ekki skarpari en svo, að ég
hef ekki svar á reiðum hönd-
um við því, hvernig hartnær
tvö hundruð ungir mennta-
menn í Háskóla íslands, hin-
ir sömu, er andmæltu svik-
unum við ísland, geta nú,
fjórum vikum síðar, fyllt
flokk þeirra manna, er að
svikunum stóðu. Hvers má
nú vænta af stúdentum og
stúdentaráði í frelsisbaráttu
íslendinga þetta árið? Þeirra
liðsinnis er þó ekki síður þörf
en áður, nema fremur sé. Það
hafa nefnilega farið fram
aðrar kosningar á öðrum stað,
kosningar til þjóðþings
Bandarikjanna. Riíkisútvarpið
flutti þá fregn í gærkvöldi
(þetta er skrifað 7. nóv-) að
repúbli'kanar hafi unnið mik-
inn sigur í kosningunum og
fengið hreinan meirihluta í
báðum þingdeildum. Einnig
var skýrt frá -því, að þegar
þing kæmi saman væri lík-
legt, að repúblikanar myndu
flytja þrjú nefnd frumv., þar
á meðal eitt um lækkun
skatta á bátekjum- Maður
stendur orðlaus. Sambvæmt
sömu heimild er það einnig
ætlun þeirra að hylja spor
Roosevelts forseta í stjórn-
málum Bandarikjanna, svo
sem þeir mega, og koma flest
um hlutum í það horf, sem
var fyrir hans dag. Þannig
getur maður farið að hlakka
til ársins 1929 í annað sinn
og afleiðinga þess. Milljónirn
ar í Bandarikjunum geta nú
séð fram á þann dag. er þær
mega sofa til hádegis og hvíla
sig í makindum, því að í dag
höfum við ekki vinnu handa
ykkur, piltar mínir. Og þá
þurfa hafnarverkamenn í
Reykjavík ekki að svita sig
við útskipunarvinnu, því að
arftakar Morgans og Rocke-
fellers þurfa ekki lengur s
íslenzkum vörum að halda.
takk- Hér er sem sé ekkert
grín á ferðinni. Kosningarn-
ar til stúdentaráðs Háskóla
íslands og kosningarnar til
þjóðþings Bandaríkjanna
sýna okkur í hvilíkri geysi-
hættu heimurinn er staddur.
íslenzkir stúdentar geta geng
ið á mála hjá þeirri pólitísku
klíku, sem nokkrum vikum
áður gerði sér leik að því að
bregðast landi sínu og þjóð á
lrættustund. Bandarísk al-
þýða gefur milljónerum og
öðrum menningarlegum og
félagslegum eitursnákum um-
boð sitt á þing, til þess að
lækka skatta á auðkýfingum
og svipta fólkið í landinu
vinnu með nýrri kreppu. Það
þarf að vfsu töluvert sterk
bein til þess að standast þann
eihhliða áróður, sem aftur-
haldi og kreppusmiðum
Bandaníkjanna tekst að bera
á borð fyrir alþýðuna í land-
inu. En hitt vitnar um sið-
ferðisveilu, sem nálgast sjúk-
legt ástand, þegar íslenzk
menntamannaefni láta vopn
in hverfast í hendi sér og
munda þeim að eigin barmi,
gerast opinlberir stuðnings-
menn þeirra, er vega aftan
að frelsi landsins og þar með
hamingju fólksins, eftir allt.
sem þó er á undan gengið.
Og hér tvinnast saman örlög
sem í fljótu bragði virðast
fjarlæg. Eftir forsetakosn-
ingarnar í Bandaríkjunum
haustið 1948, ef ekki fyrr,
er nokkurn veginn víst, að
þar verður repúblískur for-
seti. Þannig verður það eitt
magnaðasta afturhald sögunn
ar, sem íslendingar eiga í
höggi við, er segja má upp
nauðungar-samningnum, pn
afturbaldið hefur aldrei skil
ið málstað íslands- — Þessi
greinarstúfur er skrifaður
iil þess að benda þeim, er
VELKOMINN HEIM vertu, sólfagri svanurinn!
Syngjandi elfurnar flytja þér kveðju mína.
Nú fæ ég aftur að faðma þig, drengurinn minn.
Og fæ að signa yfir hinztu hvíluna þína.
Vefjist moldin mín
mjúkt um beinin þín!
Hvíl þig nú, sonur! Við sæng þína norðurljós skína.
Þú söngst, svo að lýsir um land mitt í dag
af lífi og fegurð í söngyunum þínum.
I ókunnu landi þú söngst fram á sólarlag.
Á sögunnar spjöldum er nafn þitt skráð gulldregnum línum.
Dáir snillings mál
sérhver íslenzk sál.
I>inn söngur var bergmál af gleði og þjáningum minum.
Já, sofðu í friði, — ég les þér Ijóðið mitt klökk,
þú listaskáldið og náttúrubarnið mitt góða!
Eg krýni þig látinn, með AÐDÁUN, ÁSTÚÐ og ÞÖKK.
Ófæddu börnin mín söjigvana gullfögru læra.
Þú söngst um sól og vor.
Þú söngst í fólk mitt þor.
Nú langar mig, sonur minn, lárviðarsveig þér að færa.
Hildur úr Dal.
KynOokkahatrið í Bandaríkjiuiui
Frásögn söiigkonuimar*
Anne Brown
Hin unga negrasöngkona
Anne Brown, var nýlega á
ferðalagi um Norðurlönd, og |
hélt söngskemmtanir í St-okk
hólmi og víðar. Hefur hún
hlotið mjög góða dóma fyrfr
túlkun sína á negrasálmum
og gömlum kreolasöngvum.
í viðtali við danska blaðið
„Land og Folk“ segir hún
eftirfarandi um svertingja-
hatrið í Bandaríkjunum-
,,Það er engin ástæða til
að loka augunum fyrir þeirri
staðreynd, að Bandarí'kin
eiga við kynflokkavandamál j
að stríða. Því meir sem tal-
að er um það, og því betri
þekkingu, sem heimurinn
fær um þessi vandamál, því
fyrr mun birta yfir lífskjör
um okkar í Bandaríkjunum.
Bandaríska þjóðin hefur á-
samt öðrum þjóðum barizt
fyrir lýðræði í heiminum.
Nú verðum við að sýna hvers
virði vort eigið lýðræði er.
Við erum stolt yfir því, að
svertingjarnir hafa barizt
jafn hraustlega og hinir
hvítu, og meðal okkar °r
ekki einn föðurlandssvikari.
.
i lesa hann, á þá staðreynd, að
samkvæmt síðustu opinberu
kosningum í minnsta ríki
heimsins og einu stærsta ríki
heimsins er -mikill háski á
ferðum og engin sú hætta,
sem hefur ógnað okkur, er
ennþá liðin hjá.
Bjami Benediktsson.
frá Hofteigi.
En samt var ekki litið á okk
ur sem jafningja, ekki einu
sinni í hernum. Bandaníski
herinn er af tveim herjum,
sem er haldið greinilega
aðskildum, hvítur og svartur
her, sem hvor ihefur sína
stjórn- Á vígstöðvunum var
ekki hægt að komast hjá því,
að hvítir og svartir berðust
hlið við hlið. en jafnskjótt
og hermennirnir komu aftur
frá vígstöðvunum, voru
hvítu mennirnir sér og hinir
svörtu sér. Nú snúa hermenn
irnir aftur heim — hversu
illa sem farið er með þá, lang
ar þá alltaf heim, af þeirri
einföldu ástæðu, að þeir ann-
ars eiga hvergi samastað. —
Þeir eru ekki Afríkanar og
þeim þykir vænt um Amer-
íku og trúa á betri framtíð.
Það er sérstaklega 1 Suð-
urríkjunum, sem negrarnir
eiga erfitt. Þar ihafa þeir
raunverulega enga mögu-
leika til sömu l'ífskjara og
hvítir menn. Þeir hafa sér-
staka skóla, en allt fyrir-
komulag þeirra er úr hófi
lélegt. Og jafnvel þeir fáu
sem tekst að ryðja sér braui
til mennta, eiga mjög erfitt
að útvega sér vinnu, er sé í
samræmi við menntun þeirra-
vinnugreinum.
Ennþá er fjöldi ríkja, sem
bannar hjúskap milli svartra
og hvítra. Og við megum
ekki fara á sömu veitingahús
og binir hvítu. Eg kem oít
Fxamh. á 7. síðu.
Jóhann Hafstein, hinn sjálf
kjörni riddari lýðrœðisins,
œtti að leggja fram nýtt
frumvarp á Alþingi. Havn
œtti að fá Alþingi til að setja
lög um stjórn Sjálfstceðis-
flokksins svo að tryggt vœri
að flokksstjórnin starfaði í
samræmi við vilja hinna ó-
breyttu kjósenda. Eins og nú
standa sakir eru það örfáir
stóreignamenn sem stjórna
flokknum, stóreignamenn er
aðeins hugsa um eigin hag
og skeyta ekkert um vilja
almennings. Á örfáum mán-
uðum hefur þessum stóreigva
mönnum tekizt að láta Sjálf-
stœðisflokkinn svíkja flest
þau loforð sem kjósendur
hans treystu í sumar. Loforð
flokksins um að standa vörð
um sjálfstæði landsins hafa
verið svikin. Loforðin um
nýsköpunina hafa verið svik
in, vegna þess að stóreigna-
mennirnir teldu sér ekki hag
í að láta framkvæma þau. —•
Þetta brýtur að sjálfsögðu
í bága við allt lýðrœði, þetta
er einrœði eignamanna. Lýð-
ræðishetjan Jóhann Hafstein
ætti að beita sér fyrir því að
gagnger breyting væri gerð
á stjórn Sjálfstœðisflokksins;
þá myndu einhverjir ef til
vill leggja trú á þá lýðræð-
isást sem hann hampar svo
mjög. Þangað til verður lítið
á hann sem örlítið peð sem
stóreignamennimir etja fram
fyrir sig.
KVIKmYltDIR
Gamla Bíó:
Mannlausa skipið
(Johnny Angel)
Þetta er e'kki óskemmtileg
mynd en léttvæg. 1 henni eru
skammbyssur óspart notaðar og
fjöldi manna drepinn. >á eru
einnig í henni hressileg slags-
mál, er vöktu mikla hrifningu
hjá rollingunum, sem fjölmenntu
á fremstu sætin á 5-sýningu
gær. Þeir öskruðu, stöppuðu,
næstum því umhverfðust af fögn
uði, þegar slagsmálin urðu hvað
rosalegust. Þetta gefur manni
tilefni að spyrja, hvort ekki sé
kominn tími til að hafa sérstak
ar sýningar fyrir 'krakka og
banna þeim algjörlega aðgang að
öðrum sýningum. Krakkar eiga
aðeins að sjá myndir við krakka
hæfi, og það á ekki að láta gals
ann í þeim trufla fullorðið fólk
í kvikmyndahúsunum. Krakkar á
sérstökum sýningum, fullorðnir
á sérstökum sýningum, þannig á
það að vera. Að vísu er það, til-
kynnt í auglýslngu um m.vnd
þá, sem hér um ræðir, að hún
Framh. á 7. síðu,