Þjóðviljinn - 12.01.1947, Blaðsíða 4

6
Þ JÓÐVIL JINN
Sunnudagur 12. jan. 1947.
þlÓÐVIUINN
Útgefandi: Samemingarflokkur alþýðu — SósíalistaflokKuriun
Ritstjórar: Kristinn E. Ándrésson, Sigurður Guðmundsson, áb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Ritstjórnarskrifstofur; Skólavörðust. 19. Símar 2270 og 7500
(eftir kl. 19.00 einnig 2184).
Afgreiðsla: Skólavörðustíg 19, sími 2184.
Auglýsingar: Skólavörðustíg 19 simi 6399.
Prentsmiðjusúni 2184.
Askriftarverð; kr. 8.00 á mánuði. — Laususöiu 50 aurar
eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h. f..
~ - -A
Aftur UBaiii þar vi*r«la haldiH
af st&ifö
Tilraunir þær, sem gerðar voru til myndunar vinstri
stjórnar, fyrir frumkvæði og undir forustu Sósíalistaflokks-
ins, hafa vakið geysiathygli hér í bæ og munu vissulega
eiga eftir að vekja athygli um land allt og verða lengi um-
ræðuefni þjóðarinnar.
Það leikur ekki á tveim tungum, að meginþorri kjós-
enda Alþýðuflokksins, Framsóknarflokksins og Sósíalista-
flokksins vill að þessir flokkar stjcrni landinu í sameiningu,
og að stjórnarstefnan verði mótuð þeim meginatriðum, sem
sameiginleg eru í stefnuyfirlýsingum þessara flokka, en öll-
um er þeim það sameiginlegt, meðal annars, að vilja hindra
óhóflega auðsöfnun einstaklinga, að gefa hinum vinnandi
fjölda aukin áhrif á stjórn atvinnulífsins og koma heildar-
stjórn á fjárfestingu þjóðarinnar, með þáð fyrir augum
að tryggja atvinnu til handa öllum, örugga afkomu þjóðar-
búsins, lausn húsnæðisvandamálsins og annarra ókjara, sem
hrjá almenning vegna gróðafíknar „rottuholumannanna“,
sem njóta öruggrar verndar forustuliðs Sjálfstæðisflokks-
ins.
Það var því bein skylda við kjósendur þessara flokka
að athuga til þrautar hvort ekki væri hægt að fá forustu-
lið þeirra til samstarfs á Alþingi og í ríkisstjórn. Af þessum
sökum beitti Sósíalistaflokkurinn sér fyrir viðræðum þeirra
um ríkisstjórn. f þeim viðræðum kom það brátt í ljós, að
LEIKFÉLAGIÐ
Leikfélag Reykjavíkur er nú
búið að skemmta íbúum höfuð-
staðarins um hálfrar aldar
skeið — það átti 50 ára af-
mæli í gær.
Eg held að fáir geri sér fulla
grein fyrir nytsemdum þess
starfs, sem Leikfélagið hefur
unnið á undanförnum 50 árum.
Þegar það var stofnað áttu í-
búar Reykjavíkur tæplega við
meira skemmtanalíf að búa en
íbúar lítilla sjávarþorpa eiga
nú í dag. Með stofnun félags-
ins var því stigið stórt spor í
þá átt að efla skemmtanalíf bæj
arins og alla tíð síðan hefur það
unnið ómetanlegt starf með því
að veita bæjarbúum tilbreytingu
og hvíld frá önnum hversdags-
lífsins.
★
MENNINGAR-
STARF
En fleira má telja starfsemi
Leikfélagsins til gildis en þá
skemmtun, sem það hefur veitt
bæjarbúum. Það liefur einnig
unnið mikið menningarstarf.
Með sýningum á ýmsum góðum
erlendum sjónleikjum hefur það
t. d. komið fólkinu í kynni við
umheiminn og þá menningar-
strauma, sem þar_ hafa runnið,
það hefur einnig víkkað sjón-
deildarhring fólksins og slíkt er.
auðvitað mikilvægt menningar-
atriði. Annars verður hér ekki
gerð ítarleg grein fyrir menning
arstarfi Leikfélagsins, enda var
það gert í þeim grelnum um
félagið, sem birtust í dagblöð-
um bæjarins í gær.
*
ERFIÐLEIKAR
Allt frá stofnun hefur Leik-
félag Reykjavíkur átt við mikla
erfiðleika að stríða, og stuðn-
ingur stjórnarvaldanna við það
hefur að jafnaði verið hverf-
andi lítill. I 50 ár hefur það orð-
ið að láta sér nægja hið ófull-
komna Iðnó til starfsemi sinn-
ar. Það hefur vissulega ekki
kostað lítið erfiði að halda starf
semi félagsins gangandi við svo
erfið skilyrði, einkum á síðari
árum. Starfskilyrði Leikfélags-
ins hafa alltaf verið erfið og
vissulega munu þau ekki hafa
skánað á síðari árum. Starfsemi
þess hefur frá upphafi því nær
eingöngu stuðzt við áhuga og
eljusemi nokkurra áhugamanna,
sem háfa lagt því lið án þess
að krefjast nokkurs endur-
gjalds fyrir vinnu sína. Það
sem Leikfélagið hefur áorkað á
undanförnum árum er að mestu
árangur af starfi nokkurra á-
hugasamra og óeigingjarnra
sjálfboðaliða.
Já, Leikfélagið verður enn að
notast við þau lélegu skilyrði,
sem Iðnó hefur uppá að bjóða
til leikstarfsemi, og nú er svo
sannarlega kominn tími til að
úr þessu fáist bætt. I desember
næstkomandi verða liðin 50 ár
síðan Leikfélagið hafði sína
fyrstu sýningu. Við skulum
vona, að það geti á þeim tíma-
mótum haldið hátíðarsýningu í
húsakynnum, þar sem starf-
skilyrði eru í samræmi við þann
dæmafáa dugnað, sem meðlimir
þess hafa sýnt frá upphafi.
Við skulum vona, að sú hátíðar
sýning verði í Þjóðleikhúsinu.
Með einlægri ósk um þetta
beinum við nú orðum okkar til
Leikfélags Reykjavíkur og segj
um: Til hamingju með afmælið,
og þökk fyrir skemmtunina.
Framsókn undtrbýr þáíÉílikn síiaa í stjórn
Siefáns JóliiiiiiBs og íhaldsfns
ekki virtust teljandi erfiðleikar á að finna málefnagrundvöll,
enda hlaut svo að vera, vegna þess hve margt var sam-
eiginlegt í stefnuyfirlýsingum flokkanna allra. Það varð
því augljóst, að sporið, sem stiga varð, var að flokkarnir
kæmu sér saman um hver þeirri skyldi leggja til stjórnar-
fonistu og hvaða maður úr þeim flokki skyldi verða for-
sætisráðherra.
Allir voru sammála um að um forsætisráðherrann yrð? að
vera samkomulag. Eðlilegast virtist að stærsti flokkurinn,
Framsóknarflokkurinn, hefði forustuna, og það gerðu Sós-
íalistar að sinni tillögu, og Framsóknarflokkurinn að sinni
kröfu. Sósíalistaflokkurinn lagði til að Hermanni Jónassyni
yrði falin forustan. Alþýðuflokkurinn var ekki tilbúinn að
fallast á þessa tillögu. Bar hann fram þá tylliástæðu, að
tólf manna nefndin væri þá enn starfandi, en auðvitað var
það á valdi þessara flokka að slíta starfi hennar á hvaða
stundu, sem þeim sýndist, og tilkynna forseta Islands að
þeir óskuðu að hann fæli Hermanni, eða hverjum öðrum,
sem samkomulag hefði orðið um, að mynda stjórn.
Þegar hér var komið málum lagði Hermann til að
Alþýðuflokkurinn og Sósíalistaflokkurinn kæmu sér saman
um mann til stjórnarforustu, og kvaðst hann mundu bera!
þann mann upp í sínum flokki, svo reynt yrði .hvort allir
flokkarnir gætu ekki á' hann fallizt. Sósíalistaflokkurinn
bauð þá samkomulag um einn elzta og bezt metna forustu-
mann Alþýðuflokksins, Kjartan Ólafsson, bæjarfulltrúa í
Hafnarfirði, fulltrúar Framsóknarflokksins féllust á þessa
tillögu.
Um Kjartan Ólafsson er það að segja, að Alþýðuflokk-
urinn hefur um fjölda ára falið honum hvert trúnaðar-
.starfið öðru meira, hann var fulítrúi flokksins í innflutn-
ings- og gjaldeyrisnefnd, hann er fulltrúi í bankaráði Lands
bankans, í Tryggingarráði, í bæjarráðí Hafnarfj. og hann
«r í miðstjórn fíekksins, t>g mun þó fátt talið þeirra trún-
uí-ís »"><wnc í "■
Strax eftir að Ölafur Thors
hafði gefizt upp við að
mynda stjórn skipti Fram-
sókn um tón í blaði sínu og
má glöggt sjá hvað fyrir
henni vakir nú þegar Stefán
Jóhann hefur tekið að sér
stjórnarmyndun.
Frá því að stjórnarsam-
starfið rofnaði í haust og
allt fram undir það að Ól-
ur gafst upp við stjórnar-
myndun, hafði Framsókn lát
ið mjög líklega um vilja sinn
til myndunar vinstri stjórn-
ar- Formaður flokksins Her-
mann J ónasson gekk þar
fyrst og fremst fyrir. Blað
flokksins, Tíminn, veittist
með minnsta móti að Sósíal
istaflokknum en deildi á í-
aðarstarfa, sem flokkurinn hefur falið Kjartani. Baráttu-
maður fyrir sinn flokk er Kjartan í bezta lagi, og hafa
sósíalistar ekki síður en aðrir fengið að kenna á því. Þegar
utanþingsstjórnin var mynduð 1942 var Kjartan beðinn
að taka sæti í henni. En þrátt fyrir allt þetta gat flokkur
Kjartans ekki fallizt á að fela honum að mynda vinstri
stjórn. Þetta er vissulega furðulegt, og verður ekki skýrt
með öðru en því, að forusta Alþýðuflokksins vildi ekki
vinstri stjórn.
Alþýðublaðið hefur verið að þrugla um það, að eitthvað
hafi verið óheiðarlegt við að sósíalistar hafi á sama tíma
rætt vid 'Ólaf Thors og fulltrúa Alþýðuflokksins og Fram-
sóknar um stjórnarmjmdun. Vissulega gerðu sósíalistar
þetta og fóru ekki dult með og þetta gerðu Alþýðuflokks-
menn og Framsóknamenn einnig og þarf engan um að
saka því rétt var að allir möguleikar væru athugaðir.
Nokkrum leiðtogum Alþýðuflokksins hefur, að þessu
sinni, tekizt að hindra ærlegt samstarf þeirra flokka, sem
saman eiga að vinná, ef fárið er að vilja kjósenda, „en
aftur mim þar verða haldið af stað-“, því fyrr eða seinna
ihaldið, sem verndara brask
aranna og hjó enda nokkr-
um sinnum til Alþýðuflokks
ins fyrir þjónkun hans við
íhaldið.
En tvo síðustu daga ræðst
Tíminn með sínum gamia
dólgshætti á sósíalista og
kennir þeim allt illt. — Nú
allt í einu, þegar Framsókn
sér aftur möguleikann á aft-
urhaldsstjórn undir forustu
iStefán Jóhanns, þá eru það
bölvaðir kommúnistarnir,
sem eiga alla sökina.
Sósíalistar hafa leikið
„mjög aumkunarlegt hlut-
verk“ í stjórnarmyndunar-
málunum, segir Tíminn. —
Flokkur þeirra „svíkur yfir
lýsingar sínar“ og slíkum
„flokki er ekki gott að
treysta“■ í Sósíalistaflokkn-
um ráða ,'Moskvukormnúnist
ar“ sem vilja „niðurrifsstjórn
með Ólafi Thors“ o. s. frv.
Þannig er tónninn núna í
Framsókn. Og í gær geng-
ur Tíminn svo langt, að
segja að vinstri stjórn hefði
nú verið mynduð, ef sósíal-
istar hefðu „refjalaust stefnt
að vinstri pólitík“, og blaðið
spyr: „Er þetta (Sós.fl.) þá
vinstri flokkur?1*
Framkald ó síðw ■