Þjóðviljinn - 01.02.1947, Blaðsíða 5

Laugardagur, 1. febrúar 1947.
ÞJÓÐVILJXNN
5
Bandaríkin undirbúa
stríð gegn Sovét-
ríkjunum
IIVAÐ er á bak við áhuga Banda
ríkjastjórnar íyrir rannsóknar
leiðöngrum til suðurheim-
skautsins? Flestir hafa ætlað
að það væri leitin að úraní-
um, hráefninu til kjarnorku-
framleiðslu, sem sæti í fyrir-
rúmi. Enska samvinnublaðið
Reynolds News heldur því
hinsvegar fram, að aðaltil-
gangur með leiðangri Byrds
flotaforingja i suðurveg sé
hernaðarlegur, enda bendi
nafn leiðangursins til þess,
,,Operation High Jump“, en
slíkum nöfnum eru einstakar
hernaðaraðgerðir nefndar í
leyniskjölum og skeytum
varðandi þær.
RE\ NOLDS NEWS segir um leið
angur Byrds: „Hann fer með
4000 manna herlið, og mark-
miðið er að reyna, hvernig
samstilltar hereiningar sjó-
hers, landhers og lofthers geta
ferðazt, barizt og fengið birgð
ir um langan tima í skilyrð-
um er Hkjast skilyrðum i
norðlægum heimskautalönd-
um.
EG LEGG ÁHERZLU á norð-
lægum fremur en suðlægum
(segir blaðamaðurinn) þó æf-
ingarnar fari fram nálægt
suðurheimskautinu, það eru
möguleg hernaðarsvæði
nær norðurheimskautinu sem
herstjórn Bandaríkjanna hef
ur í huga.
í VETUR sem ieið hélt Kanada-
herinn svipaðar æfingar á
hjarnbreiðum norðurvegs, og
fóru kanadísk blöð ekki dult
með að verið var að búa und
ir hugsanlegt stríð við Sovét
ríkin. Uppþotið með Rússa-
njósnirnar varð samtímis
þeim heræfingum.
BANDARÍKJAMENN reyndu að
fá leyfi til að senda „visinda
legan“ leiðangur til Melville-
eyju í Norður-íshafi, en því
var neitað af pólitískum á-
stæðum.
EN BANDARÍKIN hafa herbraut
gegnum kanadíska Alaska,
sem tryggir landsamgöngur
nær alla leið milli Bandarikj
anna og flotastöðvarinnar í
Dutch Iíarbour.
SÚ FLOTASTÖÐ, ásamt Aleút-
.eyjaboganum getur haft vald
á Kyrrahafsinnsiglingunni í
Beringssund, er skilur megin-
land Ameríku og Sovétríkj-
anna um tæpa 200 km.
MYNDUN sérstakrar herstjórn-
ar fyrir Alaska undir foruslu
II. A,. Craig þers'höfðingja
bendir einnig til þeirrar hern
aðarþýðingar, sem Bandarákja
stjórn telur það landsvæði
hafa.
í NEW YORK HERALD TRI-
BUNE var nýlega tekið fram,
að herlið Byrds flotaforingja
mundi æfa við svipuð skil-
yrði og Bandaríkjaher, sem
sækti fram í Síberiu.
ÞAÐ ER EKKI langt síðan þjóð
irnar kepptust um náttúru-
auðæfi frumskógalandanna. —
TRAUSTUR FRIÐUR
Mýársgreim elíir tiinaA laeiiaiskMaiita rússia-
eska riiMífiiiid Il|a .EresalaBÍrg
Fyrsta friðarárinu er lokið.
Erfitt ár varð það mannkvn-
inu, kannski vegna þess, að
í stríðinu trúðu margir því,
að jafnskjótt og byssurnar
þögnuðu, ummynduðust rúst
irnar í hallir, eins og í ævin-
týrum, — kannski vegna þess
að aldrei fyrr hafði jörðin og
og hjörtu vor verið særð
jafndjúpum sárum, —
kannski vegna þess að menn
sem þóttust vera læknar
stráðu örlátlega salti á sár-
in. Enn eru of mafgar rústir
í Dnéprhéruðunum, í Dónár-
löndum, á Signúbökkum.
Eg hef heyrt í mörgum
löndum þrotlausan són, ein-
tóna eins og úðaregn á hausti,
um bita brauðs og ögn af
hlýju. Hve marga jarðyrkj-
endur, námumenn og vefara
skyldu fasistar hafa drepið?
Engan dropa af Provence-
olíu er að fá í Provence.
í Grikklandi fundu banda-
rískir blaðamenn mann sem
var aðeins skinin beinin af
hungri. Þeir ætluðu að
mynda hann sem þann er
hefði sett nýtt hungurmet,
en hann snuðaði heimsblöðin
og dó meðan verið var að
sækja ljósmyndara.
París var eitt sin nefnd ljós
borgin, nú er rafmagnið
Nú geta auðæfin og hugsan-
lega orustuvelli engu síður
verið að finna í auðnum
heimskautanna", lýkur grein-
irnni í Reynolds News.
HERSTJÓRN Bandaríkjanna til-
kynnti í september s. 1. að
heræfingar, „forgansæfingar,
sambærilegar við Bikini“
færu fram í vetur, fram-
kvæmdar af þremur banda-
hískum herjum, „Task
Forcc Frigid" í Alaska,
,Task Force Williwaw* í Adak
(Aleúteyjum) og „Task Force
Frost“ í Wisconsin, til þess
að reyna áhrif frostveðra á
menn og tæki hersins, og til
rannsóknar á erfiðleikum á
því að flytja stóran vélbú-
inn her langar leiðir við slík
skilyrði. Þyngstu hergögn,
þar á meðal 48 tonna skrið-
dreka og sjálfskrúfu-howitsa
átti að nota í heræfingum
þessum og farartæki af öll-
um gerðum. New York Times
benti áf að sovétherinn hefði
allra heria mesta æfingu í
vetrarhernaði, og að „Task
Force Frigid“ í Alaska yrði
að æfingum á svipuðu breidd-
arstigi og vígvellir vetrar-
stríðsins milli Finnlands og
Sovétríkjanna.
HERSTJÓRN Bandaríkjanna læt
ur engan fara í grafgötur um
ætlun sína.
stranglega skammtað — það
er ljóslaust í .ljósborginni.
Einu sinni var það haft
til gamans að Þjóðverji frá
Hamborg hefði fundið upp
tunglið. Nú þættist Þjóðverj-
inn í Hamborg góður ef hann
næði sér í kerti-
Kjarnorkusprengjur
Bardagar hættu aldrei
fyrsta friðarárið. Barizt var
í Indónesíu og Grikklandi, í
Kína og Egyptalandi, Pale-
stínu og Indlandi.
Hinn fagri Spánn þjáist enn
handan Pyreneufjalla. Hann
varð fyrstur til að berjast
gegn óargaherjum fasism-
ans, en hefur verið breytt í
hæli fyrir fasistaböðla. Að
vísu fóru nokkrir sendiherr-
ar frá Madrid nú um ára-
mótin, en skildu eftir sendi-
fulltrúa. Franco hershöfðingi
er ekki svo viðkvæmur, að
hann lifi ekki fyrir þann að-
skilnað. Hann hefur ávalt
metið meira skip hlaðin vör-
um en brosandi sendiherra.
Núrnbergglæpamennirnir
sluppu ekki við snöruna. *En
hve margir hjálparmenn
þeirra fengu aflausn og góð-
ar stöður á liðna árinu. Les-
endum ógnaði frásögnin af
því er Ústasjar Antons
Pavelic færðu honum körfu
fulla af mannaaugum, úr
Serbum sem þeir höfðu myrt-
Frá því atviki er sagt í bækl-
ingi eftir fasistískan blaða-
mann, Maloparte- Anton
Pavelic lifir enn góðu lífi í
Gratz, og austurrísku stúlk-
urnar færa honum körfur
fullar vínberjum. Og Horty
drekkur riesling skammt bar
frá. En Degrelle kýs heldur
sherry.
Milljónir Hitlerssinna hafa
verið ,,náðaðir“ á hernáms-
svæði Bandaríkjanna, þar er
ekki að sjá að nægi minna
en áratugur til að ákveða
stigmuninn á sök þeirra.
Sýnilegt er að sjálf brúna
plágan á sína aðdáendur,
þeir ætla sér að eiga fasist-
ana í handraðanum ef á þarf
að halda.
Á árinu 1946 var talsvert
rætt ufn „næsta stríð“. Þeir
reyndu að gera fyrsta friðar-
árið að síðasta friðarári. Þeir
vi-lja að mannkynið gleymi
harmleiknum mikla-
Eg minnist greinar í Hearts
blöðunum. Þar var sagt að
hin ákafa vinna að endur-
reisn Stalíngrads sýndi, að
„rauða heimsvaldastefnan“
væri að undirbúa þriðju
heimsstyrjöldina. Til eru
staðir, sem eru öllum helgir,
jOg meðal heiðarlegra manna,
hvort sem er Bandsríkja-
menn, Frakkar, Norðmenn
eða aðrir, vekur nafnið Stal-
íngrad hljóða virðingu.
En þeim, sem vilja stríð, er
ekkert heilagt. Þeir telja trú
um að sjálfboðavinna bygg-
ingaverkamanna sé ógnun
við friðinn, en söfnun kjarn-
orkusprengna sé friðartákn.
Það hefur verið allt of mikið
af fölsunum þetta fyrsta frið
arár, og stundum greip ör-
vænting þá, sem ekki voru
sterkir fyrir-
Fátt er auðveldara en að
villast á þokulegri langdreg-
inni dögun og rökkri. Eins er
hægt að villast á föl-va endur
batans og verri líðan. Að við
horfum bjartsýn fram á veg
inn, og heilsum nýárinu glöð
þrátt fyrir erfiðleikana, er
ekki vegna þess að við höf-
um gleymt rústunum, eð‘a af
því að örlög heimsins snerti
okkur ekki. En við væntum
bjartari framtíðar einmitt af
því við munum ,allt og höfum
augun opin-
Við vitum að árið 1946 var
aðeins fyrsta stigið í endur-
bata heimsins, að það færði
okkur ekki nær einhverri
nýrri styrjöld, heldur burt
frá hinni ægilegu veruleika-
styrjöld sem við lifðum með
í frá fyrsta loftvarnarflaut-
inu til hinztu sigurskotanna.
Ef Núrnbergstigamennirnir
hefðu unnið stríðið, ættum
við nú hvergi borgir né börn.
París mundi ekki vera frjáls
né London friðsæl. Og óvist
að New York hefði lifað það
af. Kannski hefðu sumir
blaðamannanna, sem . nú
dreifa út lygum um Sovétrík
in, lokið ævi sinni í Bucben-
wald eða Daohau, ef Rússar
hefðu ekki bjargað heiminum
fyrir fjórum árum.
Grafir, fátækt — og
meiri lífsreynsla
Minningin um fórnir sovét-
þjóðarinnar vekur okkur
hrifningu og þrek. Við er-
um vitandi um baráttuþrek
þjóðarinnar.' Þeir sem óska
okkur ills, geta falsað sög-
una í kennslúbókum, en þeir
geta hvorki leynt gröfunum
né sigrinum.
Heimurinn þráir nú frið
framar öllu öðru. Ekki ein-
ungis Evrópu, sem hlustaði
á drunur skriðdrekanna,
þyrstir eftir friði, heldur
einnig Ameríku. í lífi hennar
verður vart sótthita vegna,
ofsaðningar á dollurum og
skorts á jafnvægi. Fólkið
kaupir sér rándýra glysmuni
og reynir með því að forðast
allar hugsanir um þau híbýli
örbirgðar, sem það mun ef
llja Ehrenburg.
til vil-1 þurfa að búa í eftir
þrjá mánuði, eða þrjú ár.
Menn þeir, sem leystir
hafa verið úr hernum, hafa
ekki aðeins flutt heim með sér
þýzka stálhjálma og frönsk
Framh. á 7. síðu

I Tjarnarbíó:
Síðasta hulan
. (The Seventh Veil)
Það tíðkast’nú miög, að í kvik
myndum séu tekin til meðferð-
ar sálfræðileg vandamál og lausn
þeirra. Efni slíkra mynda, ef
vel er á haldið, er oft sérkenni-
legt og við hæfi fólksins, sem
fylgist með af áhuga og forvitni.
Hér er ein slík mynd. Athygli
áhorífandans er þarna haldið
vakandi þannig, að hann er lát-
inn fylgjast með því, hvernig
sálfræðing einum tekst smátt og
smátt að lækna þunglvnda
stúlku, frægan píanóleikara. —-
Stig af stigi leysist flækjan,
sem orðið hefur í sálarlifi stúlk-
unnar, þar til hún er alheil og
gengur frá hendi læknisins með
breytt viðhorf til umhverfisins
og bjarta trú á lífinu. Það er þó
nokkuð gaman að þessu, og þeg-
ar þar við bætist, að myndin
flytur allmikið af góðri tónlist
(Symfóníu-hljómsveitin í London
leikur) og vandaðri leiklist,
hlýtur maður að gefa hennl
góða einkunn.
Þó skal þ'ess getið, að ástar-
æfintýri stúlkunnar eru ekkert
skemmtiefni fyrir áhorfendur —
og reyndar ekki fvrir hana sjálfa
heldur. Fyrst verður hún skotin
í leiðinlegum amerískum dans-
hljómsveitarstjóra (Hugh Mc
Dennott) og síðan vill lrún ólm
stinga af með málöra; .nokkrum
(Alberti Lieven). isom er Hka
leiðinlegur kærasti en auk þe?s
mjög óskemmtilegur listamað-
ur, sem bezt sést á bví, að hann
innréttar heimili sitt af óvenju
íburðarmiklu smekkleysi.
Leiklistargildi myndarinnar er
fyrst og fremst að þakka Anti
Todd, sem leikur ungu stúlkuna
og James Mason, sem leikur
ffsenda hennar og lögráðanda,
Það er sómi að þeim báðum.
• J. Á‘.