Þjóðviljinn - 29.03.1947, Blaðsíða 6

ÞJÓÐVILJINN
Laugardagur 29. marz 1947

[lljá Erenburg:
3í
IrÍM 1940
foot’ginni rakst ég á hóp sérvitringa sem voru
Ka.nnfærðir um að þeir gætu gert kjarnorku-
sprengjuna skaðlausa með hjálp esperantós. Al-
sfaðar eru félög tii verndar réttindum svertingja.
A 4iverju ári eru 'svertingjar dæmdir og teknir
af lífi í rafmagnsstólnum, og á hverju ári mót-
-Hiælir bezta fólk Ameríku villimennsku kynþátta-
'hatursins. Já, dýrkun dollarsins er veruleiki í
/imeríku, en í Ameríku er einnig fólk sem neitar
sér um skó eða bíómiða til þess að geta sent gjaf-
ir til barna í Júgóslavíu.
Kfenm verða að skilja aldur landsins —
í'að er margt fcarnalegt í Ameríku. Þeir eru
ekki tíjgerðarlegir, þeir eru lireinskilnir, hugrakk
-ir og hávaðasamir. Elzti hluti Bandaríkjanna
heitir New England (Nýja England). Allt er
nýtt í Ameríku allt er ungt. Hús í franska hverf-
inu (French Quarter) í New Orleans, sem byggð
voru á 17. og 18. öld, hafa sarnt sem áður verið
varðveitt. "í Evrópu eru slík hús á hverju strái,
en enginn leggur leið sína þangað", jafnvel ekki
liinir smámunasömustu ferðamenn. En „gamla
hverfið“ (the Old Quarter) í New Orleans er
eins og Pompei — þar mætast allir pílagrímar.
þar er næstum því í hverju húsi annaðhvort göm-
ui búð eða veitingastofa í gömlum stíl. Eg var í
New Orleans á mjög molluheitum degi (hitabeltið
er ekki langt undan þar), og það brann eldur
í Iiverju húsi, til þess að nálgast á þann hátt
umhverfi liðins tíma. Rennsveittir Amerikanar
sátu við eldinn og drukku ísvatn; þeir vildu endi-
lega dvelja nokkra stund í gömlu húsi. Menn
Verða að skilja aldur landsins til að skilja Amer-
ikurnenn.
Ekkert eins andstætt.
Fólk er hér mjög gefið fyrir að hreyfa sig.
Ef það situr inni í herbergi er það alltaf að
standa á fætur og skipta um sæti. Það flytur
nrjög oft- búferlum milli börga og ríkja. Það er
ahnennt litið á þann mann sem sjaldséðan fugl
sem dvelur kyrr á þeim stað sem hann fæddist á.
Það er ekkert eins andstætt brezku lundar-
þ fari' Ög siðúm eins og lundarfar og siðir Ameriku-
inármá. Engíéhðmgurinn er kurteis og fáskiptinn;
liaitn vill helzt lifa í húsi afa síns; hann pantar
sér föt úr fyrsta flokks efni og ætlar sér að vera
í þeim, ef ekki þangað til hann deyr þá að minnsta
kosti fram að næsíu kosningum. Amérikumaður
vill ekki annað en ný föt. Hann hefur tæpast
lofcíð við að útbúa sér íbúð þegar hann fer að
svípast um eftir nýrri. Hann lætur aldrei sauma
á síg föt eftir máli; og hvers vegna ætti hann að
gera það? Hann getur fengið vel saumuð föt í
hvaða-lbúð sem er, getur gengið í þeim um tíma
og heht þeim' síðan. Hann kaupir skyrtu sem
ekld borgar síg að láta þvo. Hann virðir gamla
steína, en sækist eftir litsterkum nýjum hálsbind-
um — og hávaða.
Saga Bandaríkjanna ung.
Saga. Bandaríkjanna er ung saga. Eg get lát-
ið það fljóta hér með, að sagan sem kennd er í
skólunum virðist vera mismunandi eftir rxkjum:
í KTorðurríkjunum eru Suðurríkjamenn kall-
aðir „forsvarsmenn þrælahalds“, og í Suðurríkj-
unum eru Norðurríkjamenn kallaðir „kúgarar". J
Mismunanui utgafur leyna þaumg raunv.crulegu
innilialdi sögunnar. Hjá venjulegum Amerikana í
viiðist líða langt tímabil milli útkomu morgun- --
blaðanna og kvöldblaðanna, hann man elcki alltaf
að kvöldi hvað honum lá þyngst á hjarta um J
morguninn. Fru nokkur sagði við mig: „Þér skul-
uð ekki lesa þessa bók. Hún er ekki ný, hún fcom 1"
út fyrir t"eim árum“.
imiiiiiiiiiiiiiiiiiiipiiaimiiiiiiiii!
29. dagnr
iuiniiiii
,T,
•í
í
^H-Li'4T"H'a"H"ÚH-H-H-*-H-H-H-H-H-H-H-H"H-4-
L H E I
JEftir Pfeyllis Bóttome
ir voru litaðar dýpri rauðum lit en náttúran kær-
ir sig um að gefa. Charles vissi, að karlmenn sótt-
ust eftir að kyssa þær, en hann gat aldrei gert
sér grein fyrir hvers vegna.
„Þetta pakk er víst með að koma stundvíslega,“
tautaði Myra um leið og hún gekk hægt inn í her-
bergið. Hún ruglaði til nokkrum laufum svo að þau
færu betur á borðinu. „Svo ég varð að flýta mér.
Þú hefur svei mér klætt þig upp á, Charles. Það
verður gaman að sjá, fyrir hverri þú hefur puntað
þig. Ekki þó þessari leiðinlegu skólastelpu, frú Mac-
gregor, sem gift er manninum, sem er engum lík-
ari en járnsmið í sveitaþorpi. Eg get ekki séð,
hvers vegna ég þarf að hafa nokkuð saman við
þetta fólk að sælda. Það hefði verið miklu skemmti-
legra, ef þú hefðir boðið sex sjúklingum þínum til
miðdegisverðar með olckur í staðinn.“
„Þú þarft ekki annað að gera en vera kurteis
við starfsfélaga mína í einn eða tvo tíma,“ útskýrði
Charles fyrir henni. „Eg ímynda mér, að þeir kom-
ist eins fljótt að raun um, að þú átt ekki heima í
þeirra hóp, og þú sannfærðir þig um, að þeir eru
ekki af þínu sauðahúsi. Það kann vel að vera, að
þeir líti út eins og járnsmiðir eða kjánalegar skóla-
stelpur, en þú munt finna áð þá vantar ekki and-
ríkið.“
„Gáfnaljós.11 tautaði Myra fyrirlitlega. „Þau fara
nú mesc í taugarnar. Má ég heldur biðja um eitt-
hvað frumstætt og hressandi en þessa herfu, sem
ég sá í hvíta stífaða sloppnum á dögunum. Spek-
ingssyipurinn- skein alls staðar út úr henni. Alveg
óþolandi kvenpersóna.11
Hana renndi grun í hvers vegna Charles var
samkvæmisklæddur.
Myra athugaði, hvernig silfurskál, fyllt með blá-
■rauðum vínberjum, tæki sig út á miðju borðinu. Síð-
an sneri hún hnakkakert inn í bókaherbergið, og
um leið gustaði frá henni ilmvatnsangan af villtum
garnaíum.
Charles var farinn að hugleiða með sjálfum sér,
hvernig hann ætti að koma í veg fyrir það, ef
Myra ætlaði ennþá einu sinni að fara að gera hon-
um erfitt fyrir. Það var reyndar ekki svo, að
Charles vissi ekki, að það var ekki ætlun Myru að
að gera á hluta hans. Hún hafði spillt lífi hans
nærx-i eins mikið og möguGgt er fyrir aðra mami-
eskju að spilla tilveru eins manns. En allt sem hún
hafði tekið sér fyrir að gera eins og hún hafði oft
lýst fyrir Charles, miðaði að því að geta lifað lífinu
eins og henni sjálfri þóknaðist.
Hann vissi, að hún hafði aldrei fyrirgefið hon-
um, að hann vissi sannleikann um hana. Hún kallaði
það að leggja saklaust atvik út á versta veg. Char-
les hafði fórnað öllum eigum sínum til að forða
Myru frá dauðarefsingu. Skammbyssan hafði ein-
hvern veginn komizt í hendurnar á Myru og skot-
ið riðið af, og Pétur — eiginmaður hennar — dott-
ið aftur á bak niður stigann og hafði fundizt þar
— örendur.
Charles hafði elcki heldur fyrirgefið Myru. Frá
réttlætis sjónarmiði hafði Charles ekkert við það
að athuga, ,þó að Myra lenti 'í gálganum, en það
verður annað, þegar til alvörunnar kemur.
Fyrstu gestirnir komu stundvíslega á slaginu átta.
Sally var í brúðarkjólnum sínum. Það var leið-
inlegt, að Myra var líka í hvítum kjól, svo að við
legur.
T,r]',S
rúðarfcjóll Sallys hvcrsdagslegur cg barna
Rétt á eftir komu Tom og Bertha' Hurst, sem
unnu á rannsóknarstofunni. Charles hélt, að sér
mundi getá fallið vel við þessa aðstoðarlækna, þó
að hann hefði viljað, að þau væru ekki gift hvort
öðru. Þau voru greind og tildurslaus, fóru varla
nokkurn tíma í sparifötin; og svona voru þá sam-
kvæmisfötin þeirra.
Jane, sem varð að fara tvívegis stofugang áður en
hún kom, kom frekar seint.
Charles sá, að Myra hélt, að Jane kæmi svona
seint af ásettu ráði, en liann vissi þó; að hún
mundi fyrirlíta Jane minna fyrir það en hefði hún
verið stundvís.
Hann varla leit á Jane, þegar hún loks
kom, en hann var ánægður með það sem hann
sá.
Dr. Barnes, fremur klaufalegur, einstæðingslegur
ungur maður koxn með liénni. Dr. Harding, sem
Charles hafði andúð á, hafði næturvakt á sjúkra-
húsinu.
Kynning gestanna fór fram án þess að nokkur
af starfsfélögum gerði sér grein fyrir, að verið
væri að kynna þá fyrir hinni frægu Myru Bracken-
ham, sem nýbúið var að sýlcna fyrir morð á eigin-
manni sínum.
Það er ekki svo að skilja, að Myru hefði ekki
staðið á sama, þó að þeir hefðu komizt að, hver
hún var. Hún sagði fólki það oft bara til að særa
Charles. En í kvöld, hugsaði Charles, segir Myra
engum frá því — nema hún verði drukkin.
Chárles hafði Sally fyrir borðdömu. Vinstra meg-
in við hann sat Bertha Hurst, við hliðina á henni
sat Alec, þá Myra, Tom Hurst, Jane og Barnes.
BMÍWSM&
Vimir Péturs litlw segfa
sögur
FLASKAN.
ur til í íætinum, en hvað er það á móti
þeim kvölum, sem þú verður aö líða í hel-
víti? Og mamma þín lík.a, aí því hún lætur
þig ekki lesa bænirnar.”
Konan leitaði í stóru töskunni, sem hún
hafði alltaf með sér, og dró upp bók. Mynd
af manni var á kápunni. Maðurinn stóð
inni í eldhafi, og baðaði æpandi út hönd-
unum, en frá öllum hliðum komu hlaup-
andi smádpöflar með glóandi tengur í
höndunum.
„Lestu þetta,” sagði konan. „Þá getur
þú vitað, hvað um þig verður, eí þú verð-
ur ekki guðrækinn. Eg verð að iara og
færa öðrum huggun hinna heilögu trúar-
bragða.”
Hún lór úr úr herberginu, og þó að nú
væri komið myrkur, þá fannst Pétri það
vera miklu bjartara en áður, fyrst hún
var farin.
En þó var hann dálítið hræddur. Voða-
legt væri nú að fara til vítis og kveljast
þar í logum. Og svo átti elsku mamma
líka að íara þangað. — Hvers vegna? Iiún
var þó alltaí svo góð og vann allan dag-
inn.
En þegar Pétur iitli var að hugsa um
þetta, þá heyrði hann aili í einu hljómá
hvellan og skæran hláíur. Þao var ein-
hversstaðar rétt hjá rúminu, og þegar Pét-
ur fór að athuga það, þá sá hann, að á
borðinu við rúmið voru bæði vatnsglasið
og flaskan að hlægja og veltusí alveg um
af hlátri. Bumban á ílöskunni hristist svo
mikið, að vatnið gekk í öldum.