Þjóðviljinn - 22.04.1947, Page 1

12. árgangur.
Þriðjudagur 22. apríl 1947
Miffiar
89. tölublað.
KSsiíSS
Fríðrík níun
Danmerkur
l»|éðarsorg i Paiftiuörkii —
Alþingi vninntisÉ hims láina
koiamftgs i gæ?
Kristján hinn tíundi Danakonungur lézt í fyrrakvöld,
Amalíenborg, Kaupmannahöfn eftir allþunga legii, og hef-
ur eldri sonur hans Friðrik,. tekið við völdum með nafninu
Friðrik níundi.
Kristján konungur fæddist 26. sept. 1870, og tók við
konungsdómi 1912, að föður sínuin Friðriki 8., látnum.
Kvæntist 1898 þýzkri prinsessu, Alexandrine af Mecklen-
burg. Þau eignuðust tvo ; yni, Friðrik og Knút.
Nafn Kristjáns konungs mun lengi uppi vegna fram-
komu hans á hemámsárunum, er hann varð á svipaðan hátt
og bróðir hans, Ilákon Noregskonungur, einingartákn
þjóðar sinnar í báráttunni gegn nazistimum. íslandi og ís-
lenzkum málum kynntist hann •meir en fyrirreimarar hans,
og verður minnst hér á landi sem síðasta manns, er ber
titilinn konungur fslands.
Kristján X. Ðanakonungur og Alexandrine drottning.
Þjóðarsorg hefur verið fyrir-
skipuð í Danmörku vegna láts
Kristjáns konungs. Ríkisstjóm
Danmerkur og Alexandrinu
ekkjudrottningu haU) borizt
samúðarkveðjur vít'svegar að
m. a. frá Attlee forsætisráðh.
Bretlands og Truman Banda-
ríkjaforseta.
Friðrik IX. vann eið aö stjórn
arskrá Danmerkur í gær og
leiddi Kristénsen forsætisráð-
herra hann síðan fr- m á svalir
Kristjánsborgarhallar. Mann-
fjöldi, er safnast hafði saman
fyrir framan höllina fagnaði
hinum nýja konungi með ní-
földu húrrahrópi.
L’ík Kristjáns konungs verð-
ur greftrað í dómkirkjunni í
Hróarskeldu..
Aiþingi minntist Kristjéns kon
ungs með minningaathöfn i sam-
einuðu þingi og mælti forseti,
Jóri PáJmason, á þessa leið:
„ Kristján hinn tíundi, kon-
ungur Dana, er lótinn eftir 35
ára ríkisstjórn. Hann var jafn-
framt konungur íslands, hinn síð
asti konungur þess, fr-á 1912, er
hann settist að völdum, til 1944,
er íslenzka lýðveldið var stofn-
að, eða í 32 ár, þó að konungs-
valdið væri ekki í hans hönd-
um hin fjögur s'íðustu árin af
þeim ’ tima, eins og alþjóð er
: kunnugt.
Þessi góði lýðstjórnarkonung-
ur mun jafman verða íslending-
Framliald á 3. síðu.
9?llaaífteriskt athæ^ að gagit*
rvifta
Vaxandi fyigi kommúnista á her-
> Sósíaldemóhratar stærsti flohkuriim
Kosningar til landsþings í Slésvík-Hoistein, Neðra-
Saxlandi og Westfalen-Rínarlöndum á liernámssvæði Breta
í Þýzkalandi fóru fram s.l. sunnudag.
Það sem mesta athygíi vekur í kosningaúrslitunum er
hin mikla fylgisaukriing Kommúnistaflokksins. Max Riem-
ann, foringi kommúnista á brezka hernámssvæðiuu, segir
að fylgi flokksins hafi tvöfaldast í sumum borgum í Ruhr
síðan í sveitarstjórnarkosningunum í október í fyrra.
Atkvæða- og þingsætatölur kommúnistum hafi aukizt veru
flokkanna voru er seinast frétt
ist: Sósíaldemókratar 3.131.137
atkv., 173 þingm.; Kristilega
lýðræðisbandalagið (íhald)
2.747,987 atkv., 144 þingm.;
Kommúnistar 891.026 atkv., 36
þingm.: aorir: 25 þingmenn.
Schumacher klórar í bakkann
Schumacher, foringi sósíal-
demókrata, viðurkennir, að
lega fylgi, en segir það stafa |
af almennri óánægju yfir mat- j
vælaástandinu en ekki af skoð
anaskiptum kjósenda.
Sósíaldemókratar munu hafa
fengið hreinan meirihluta í 'ást ýmsra þeirra vísindamanna
landsþingi Slésvík-Holstein, en
í hinum þingunum tveimur hef
ur enginn flokkur hreinan meiri
hluta.
,,PM“ segir: „Nefndin, undir
forsæti republikanaþingmanns-
ins Thomas frá New Jersey,
beinir athygli sinni aðallega að
þrem flokkum menntamanna.
Þeir eru: kjarnorkufræðing-
arnir, ráðgjafarnefnd þingsins
um lagasetningu og háskóla-
prófessorar, sem að dómi nefnd-
arinnar hafa „óamerískar skoð
anir á hagfræði og efnahags-
málum ..
Hugsanafrelsið í hættu
„Áður en þessu þingi lýkur“
heldur ,,PM“ áfram, „verður
hugsanafrelsið vaíalaust að
heyja harða baráttu, ef það á
ekki að þurfa að athuga, hvað
nefndin telur rétt og sæmandi,
áður en nokkur sú hugsun er
fest á pappír, sem brýtur í bág
við hefðbundnar venjur.......
,,í fulltrúadeildinni og nefnd-
inni er fjölmennur hópur, sem
dregur mjög í efa föðurlands-
sem gerðu framleiðslu kjarn-
orkusprengjunnar mögulega . .
Það var sjálfur nefndarformað
Miimi§blað
iiiti
Hið frjálslynda Nevv York blað „PM“ skýrir frá því,
að bandaríska þingnefndin, sem rannsakar „óameríska
starfsemi“ sé í þann veginn að hef ja ofsóknarlierferð gegn
vísindamönnum og háskólaprófessorum, sem hafa leyft sér
að láta í ljós skoðanir, sem ekki finna náð fyrir augum
þeirra erkiafturhaldsseggja, sem nefndina skipa.
í þingtíðindunum bréf, þar sem
vísindamennimir frá Oak Ridge
era sakaðir um að standa í sam
Framh. á 7. síðu.
HAUSTIÐ 1945 fer Banda
ríkjastjórn fram á herstöðv-
ar í Hvalfirði til 99 ára. Mála
leituninni er svarað neitandi
vegna einhuga andstöðu ís-
lenzku þjóðarinnar og þrátt
fyrir baktjaldamakk nokk-
urra háttsettra agenta.
15. nóv. 1946 skýrði Morg
unblaðið frá því að Banda-
ríkjaflotinn vildi selja eignir
sínar í Hvalfirði fyrir 40
millj. kr., og væru „margir
um boðið“. Valdimar Björns
son lýsir yfir því að það sé
algerlega tilgangslaust að
sækja um stöðvarnar án
skuldbindingar um að þær
verði látnar standa „óliagg-
aðar og til taks“. Olíufélagið
h.f., umboðsfélag Standard
Oil gerir tilraun til að fá um
ráð yfir stöðvunum.
9. FEBR. 1947 skýrir Morg
unbiaðið frá því að ríkis-
stjórnin hafi keypt stöðvarn
ar fyrir 2 millj. króna „til
niðurrifs“. Olíufélagið h.f.
sækir skömmu síðar um
stöðvarnar á nýjan leik.
18. MARZ 1947 kemur
Cumming til íslands i aimað
sinn og á ítrekuð viðtöl við
Bjarna Benediktsson.
4. APRfL 1947 — degi fyr
ir hina formlegu „brottför“
Bandaríkjahers — er gengið
endanlega frá sölu Hvalfjarð
arstöðvanna. Aðalkaupandi
er Olíufélagið h f„ sem er um
boðsfélag Standard Oil og
undir stjórn fámennrar kliku
Vilhjálms Þórs.
ÞESSAR STAÖREYNDIR
STANDA ÓHAGGAÐAR OG
AGENT ABLÖÐIN HAFA
EKKI GERT NEINA TIL-
RAUN TIL AÐ IIRÓFLA
VIÐ ÞEIM. OG ÍSLENZKA
ÞJÓÐIN MUN FESTA SÉR
ÞESSAR STAÐREYNDIR I
MINNI. HUN HEFUR EKKI
VERIÐ KVÖDD TIL RÁÐA
UM ÞESSA SÖLU FREIvAR
EN HERSTÖÐVASAMNING
INN, EN ÞEGAR AÐ
SKULDADÖGUNUM KEM-
UR MUN HUN VEITA SVIK
URUM ÞEIM SEM NÚ
STJÓRNA LANDINU ÞÁ
RÁÐNINGU SEM ÞEIR
VERÐSKULDA.
iraueflóðíð 35 m
Dr. Sigurður Þórarinsson jarðfræðmgur fór ánarnt
verkfræðingunum Sigurði Jóhannssyni og ViMijáhni Guð-
mundssyni austur að Hekki s.l. föstudag til að mæla hraim-
streymið. Komu þeir aftur í gær og hafði Þjóðviljinn tal af
Sigurði Þórarinssyui.
Þeir mældu hraunið 2 km.
fyrir neðan axlargíginn, þar
sem það rennur eins og mikil á
teningsmetra af hrauni á sólar-
hring.
Þeir mældu einnig framskriðf
milli skara. Er það þar 40 m. hraunjaðarins og reyndist það
breitt og var hraöi þess þar 10
metrar á mínútu. Kemur það
þarna í 14 gráðu halla.
Sé áætlað að það sé 6 metra
djúpt, en slíkt hvað Sigurður
vera ágizkun, flæða þama
urinn Thomas, sem lét birta fram þrjár og hálf milljcn
4 m. á klst., en á annan í pásk-
um var það 1,5 m. á klst. og'
mun sennilega hafa verið enn-
þá minna á tímabiii.
S.l. laugardag og sunnudag-
telur Sigurður að grjótflug hafi
verið sízt minna en þriðja gos-
Framh. á 2. síðu