Þjóðviljinn - 14.09.1947, Page 3

Sunnudagur 14. sept. 1947.
ÞJOÐVILJINN
3
SKÁK
Ritstjóri: Guðmundur Arnlaugsson
Seint í júní lauk þeirri skák
er mesta athygli hefur vakið á
Norðurlöndum, útvarpsskákinni
dansk-norsku, er þeir Björn
Nielsen í Herning á Jótlandi og
Einar Haave í Stafangri tefldu.
Það var danska ríkisútvarpið
sem átti frumkvæðið að þessu.
Leikinn var einn leikur á dag
og hann var tilkynntur í út-
vörpum beggja landanna með
kvöldfréttunum. Táflið vakti
miklu meiri athygli en nokkurn
hafði órað fyrir, danska útvarp
ið fékk meira en f jórtán þúsund
bréf í sarnbandi við það og fjöl-
margar verzlanir á víð og dreif
f5xg4 hafði Haave hugsað sér
að svara með 17. h2—h3
g4—g3 18. f2—f4. e5 er betri
leikur og skapar svörtum ný
tækifæri.
17. g4xf5 e5xd4
18. Hhl—gl Hf8—f7
Hér komu líka til greina leik-
irnir Dc7 og De5. Valið er mjög
erfitt.
19. c4—c5!
Hvítur er í jafn miklum vanda
því að De4 leikur líka vel út.
Þá er allt í lagi ef svartur leikur
Dxf5 eða dxe3. 1 bæði skiptin
vinnur De8i'. En eftir Bxf5 20.
De8+ Hf8 21. Hxg7) Kxg7 22.
um landið sýndu taflstöðuna íiHxb7')' Kg8 (Rd7 Hxd7+!) 23. i
gluggum sinum. I Noregi vart De7 Dal+ 24. Ke2 Bxd3+ 25.
áhuginn sízt minni og norska
skáksambandið hefur nú gefið
út 32 blaðsíðná bækling um
skákina.
Þessi skák verður mönnum
áreiðanlega minnisstæð því að
hún er býsna vel tefld og ó-
venjuleg. Normaðurinn á þar
dýpri hlut 'þó báðir tefli ágæt-
lega, því að hann teflir bæði
djarft og frjálslega og kemur
leiknum skjótt af alfaraleið.
Danska skákblaðið birtir
skákina með hinum ýtarlegu
skýringum þeirra Haaves og
Heiestads í Radiósjakk og fylgir
henni úr hlaði með þessum orð-
um: ,,Et Part som sent vil gaa
í Glemme — en stolt og vel-
forténet Sejr for de norske
Farver!“
DROTTNIN G ARBR AGÐ
LASKERS VÖRN
Kxd3 Dc3+ 26. Ke2 d3+ 27.
Kfl Hxf2+' getur svartur haldið
jafntefli með þráskák (Haave).
19. — d4xe3
20. f2xe3 Da5 xc5
21. Bd3—c4 Dc5 xe3+
22. Kel—dl De3—g5
Aðrir drottningarleikir duga
ekki vegna Dg6.'Nú bjuggust
margir við 23. Df2 með miklum
vinningamöguleikum. En Haave
er hi'æddur við drottningararm.
svarts og velur því aðra ljósari
leið.
23. Dg2xg5 h6xg5
24. HgL—el!
Hér lá í augum uppi að leika
Hxg5 og tvöfalda síðan hrók
ana. Hróksleikurinn er einhver
allra snjallasti leikur hvíts í
skákinni. Hansi hótar að vinna
hrókinn strax og svartur á ekk-
ert betra en hinn óvirka leik
Tefld um norska og danska Kf8, því að Bxf5 strandar á 25.
útvarpið 20. janúar til 22. júní He8+ Kh7 26. Bxf7 Bxbl 27.
1947 Rxbl og riddarinn kemur strax
Einar Haave Björn Nielsen í leikinn aftur og hjálpar til
Stafangri Herning við mátsókn.
Noregi: Danmörku: 24. Kg8—f8
1. d2—d4 Rg8—f6 25. Bc4xf7 Kf8xf7
2. c2—c4 e7—e6 26. Rd2—c4 Kf7—f6
3. Rbl—c3 d7—d5 27. Rc.4—d6 Rb8—a6
4. Bcl—gö Bf8—e7 28. Hblxb7! Bc8xf5
5. e2—e3 0—0 Ekki Bxb7, Hel—e6+ og mát!
6.Rgl—f3 h7—h6 29. Hb7—f7+ Kf6—g6
7. Bg5—h4 Rf6—e4 30. Hf7xf5 Ha8—d8
Þetta er Laskersvörnin
8. Bh4xe7 Dd8—e7
Nú er oft leikið 9. exd5 Rxc3
10. bxc3 exd5 11. Db3 Dd6 eða
Hd8.
9. Ddl—c2 c7—cG
Svartur valdar d5 og ætlar
sennilega að leika f7—f5. Lask-
er hefur leikið hér Re4—f6 og
einnig er til að drepa hvíta
riddarann. Hvorutveggja er lík-
lega betra en leikurinn sem
svartur valdi.
d5xe4
De7—b4+
Db4xb2
Db2xa2
10. Rc3xe4
11. Dc2xe4
12. Rf3—d2
13. Hal—bl!
14. g2—g4!
Sóknin er hafin. Peðsleikur-
inn er djarfur og milcilvægur.
Sem svar við Bd3 liggur f4—f5
beinast við en nú lcostar hann
opna 9-línu og þá um leið aukna
sóknarmöguleika.
14. --- Da2—a5!
15. Bfl—d3 f7—f5
17. De4—g2! e6—e5!
Hvítur hefur hrók yfir í bili
en sigurinn er þó engan veginn
öruggur og lok skákarinnar
jafnspennandi og fyrri hlutinn.
Sökum rúmleysis verðum við að
hafa lolcin í styttra formi:
31. He6+ Kh7 32. Hxg5 Rc7
33. Hh5+ Kg8 34. Hg6 Rc8
35. H5 h6!
En eklci Hh3 vegna Hxd6+ 36.
Hxd6 Rxd6 37. Hc3 og hvítur
vinnur a- og c-stæðin en ekki g-
peðið svo að svartur hefur
nokkrar líkur á jafntefli.
35,— RfG 36. Hxf6
37. Hxí’6 Kg7 38. He6
gxf6
a5
Hh3
Kg5!
Ha3
39. Kc2 Hh8 40. He2
41. Rf5+ Ivg'G 42. Rd4
43. Rxc6 a4 44. Rd4
45. He8!
Nú fær hrókurinn aukið svig-
rúm. Allt veltur á því að svört
um takist ekki að vinna peðiö
en það er eklci hægt nú: Ha2+
Kc3 Hxh2 Rf3+
45. — Kf4 46. Rf2+ KfS
47. h3! Hal 48. Rcl a3
A HVILDARDAGINN
Þjóðina skortir gjaldeyri:
þess vegna verða launin að
lækka!
★
Þannig hljóðar sá boðskap
ur sem þjóðinni er daglega
fluttur í blöðum, í útvarpi, í .
opinberum skýrslum, í ræð-
um „ábyrgra stjórnmála-
raanna.“ Gjaldeyrisslcortur-
inn er útmálaður á liinn átak
anlegasta hátt; aðeins rúm-
ar þrjátíu milljónir eftir til
áramóta. Heildsalablaðið Vis
ir gengur meira að segja svo
Iangt í nýáunninni alvöru
sinni, að það vítir liarðlega
gjaldeyrisbruðl heildsal-
anna, talar um lúxusbíla og
annað slíkt. En undirsíraum
urinn er sá að ekki tjói að
sakast um orðinn hlut; g'jald
eyrisástandið sé nú einu
sinni orðið þannig að launin
verði að lækka. Sjaklan eða
aklrei hefur einni einstakri
kennisetningu verið haldið á
loft af jafn miklu oíurkappi
og þessari um launalækkun-
ina sem á að bjarga okkur
úr gjaldeyrisvandræðunum.
Eru prédikararnir í einhverj
um efa um að almenningur
trúi henni?
*
Þá rökvísi sem felst í þess-
ari kennisetningu stjórnar-
innar kalla Danir hundaló-
gík, og má það kallast harð
ur dómur um jafn ágæt dýr.
Hins vegar er rökvísin í á-
gætu samræmi við aðgerðir
ríkisstjórnarinnar sjálfrar.
Hver maður, sem gefur sér
tíma til að hugsa, sér um-
svifalaust að gjaldeyristekj-
ur okkar hækkuðu eklci um
eyrisvirði, þótt launin væru
lækkuð hér innanlands. Verð-
mæti afurða okkar í Bret-
landi og Rússíá fer öldungis
ekki eftir því hvort kaupið
er hátt eða lágt hér heima,
allra sízt að verðmætið auk
ist með lækkandi kaupi!
Hins vegar á stjórnin auð-
veldara með að láta feitmet-
ishringinn Unilever fá af-
urðir okkar fyrir lægra verð
ef kaupgjaldið lækkar, en
ekki aukast gjaldeyristekj-
urnar við það! Afurðaverðið
erlendis er gersamlega óháð
launakjörum almennings hér
innanlands, á sama hátt og
stolnar gjaldeyriseignir
braskaralýðsins erlendis eru
óháðar smávægilegum sekt-
um í íslenzku fé. Öll þessi
forundarlega háspeki um
launalækkun til að auka
gjaldeyristekjurnar er mark
laust þvaður, sett fram í því
skyni einu að villa trúgjörn-
um, sýn..
★
Fyrst liamast yfirstéttin
íslenzka árum saman við að
eyða og spenna öllum þeim
gjakleyri sem sósíalistum
tókst ekki að bjarga á ný-
hyg^l^Vreikning. Þegar
gjaldeyriseignirrnar eru
þrotnar eftir þessa gegndar-
lausu eyðslu setur yfirstctt
in síðan upp ábyrgðarsvip og
segir: nú er gjaldeyririnn
þrotin, nú verður almenning
ur að lækka við sig launin!
Óskammfeilnin er sannar-
lega í góðu samræmi við rök
vísina.
A
En það er ekki gjaldeyris-
skorturinn einn sem amar að
þjóðinni nú, dýrtíð er annað
orð sem jafnan kveður við
sem röksemd fyrir launa-
lækkun. Eins og kunnugt er
lýsti ríkisstjórnin yfir því
þegar hún tók við völdum að
helzta hlutverk hennar væri
að berjast gegn dýrtíðinni.
Það kom brátt í ljós að dýr
tíð var í hennar augum: dýrt
vinnuafl, of miliil hlutdeild
almennings í þjóðartekjun-
um. Fyrstu „dýrtíðarráðstaf
anir“ hennar voru táknræn-
ar og þeirra verður aldrei af
oft minnzt. Ríkisstjórnin
skipti öilum varningi í
tvennt. Iiún hækkaði annan
hlutann í verði með tollum
og kvaðst ætla að nota and-
virðið til að læklca verðið á
hinum hlutanum! Slík ráð-
stöfun er að sjálfsögðu hrein
lokleysa sem hjálp gegn dýr
tíðinni. En forsenda liennar
var hin falsaða vísitala, vör
urnar sem hækkuðu í verði
höfðu lítil áhrif á vísitöluna,
þær sem lækkuðu mikil.
Þannig kom fram tekjuaf-
gangur sem nam tugum mill
jóna .En hinn raunverulegi
árangur af þessari „dýrtíðar
ráðstöfun“ var aukin dýrtíð,
minni kaupmáttur launanna.
★
Síðan hefur stjórnin liaft
hljótt um aðgerðir sínar í
dýrtíðarmálunum, en dýrtíð-
in hefur samt verið aukin
smátt og smátt af yfirlögðu
ráði. Síðasta ílæmið er hækk
un mjólkurafurðanna sem er
látin slcella á neytendum án
uppbóta. En hafi stjórnin
aðhafzt fátt hefur hún vænt-
anlegar hugsað því ötulleg-
ar, og nú hafa verið kvaddir
saman tíu stéttarfulltrúar
til þess að hlusta á niðurstöð
urnar af umhugsun stjórnar
innar. Almenningur fær ekki
að heyra vísdóminn fyrr en
seint og síðar meir, járntjald
þagnarinnar lykur um Al-
þingisliúsið. En er ekki ein-
sæti að stjórnin haldi áfram
að berjast gegn dýrtíðinni
með því að liækka hana?
A
Það ráð nefnist gengis-
lækkun. Eftir gengislækkun
ásamt vísitölustöðvun
myndu allar aðfluttar vörur
hækka mjög 5 verSi en kaup
ið standa í stað. Dýrtíðin
myndi aukast geysilega. Eða
með öðrum orðum, kaupgildi
launanná myndi minnka stór
um, almenningur fengi rýr-
ari hlut af þjóðartekjunum.
Vinnuaflið myndi sem sé
lækka i verði hlutfallslega.
Væri það ekki dásamlegt af-
rek í baráttunni gegn dýrtíð-
inni?
★
En almenningur verður að
gera sér ljóst að hinir sex
háttvirtu ráðherrar eru ekki
einskærir eðjótar, þótt svo
kunni að virðast fljótt á lit-
ið. Þegar þeir tala um dýr-
tíð, eiga þeir við allt annað
en þjóðin í heild. Þégar al-
menningur talar um dýrtíð
á liaun við vöruverð, húsa-
leigu og aðra neyzlu. Bar-
átta gegn dýrtíðinni er í
hans augum barátta fyrir
vaxandi kaupmætti krónunn-
ar. En þegar rikisstjórnin
talar um dýrtíð á hún við
vinnuafl, hlut launþega.nna í
þjóðartekjunum. Barátta
gegn dýrtíðinni er í hennar
augum barátta fyrir lægri
laumirn, minna kaupmætti
almennings. Og þessi sjónar
mið stangast eins rækilega
og hugsazt getur.
★
Dýrtíðin er mikil og fer
hækkandi, en dýrkeyptust er
þjóðinni þó sú fjandsamlega
ríkisstjórn sem nú situr við
völd.

48. —Ha3 hefði fylgt 49. Kb2
He3 50. Hxe3+ Kxe3 51. Re2
og hvítur vinnur.
49. Hc8! a2 50. Kb2 Hbl+
51. Kxa2 Hb452. Hh8 Kg3
53. Re2+ Kh2 54. Rc3 Kg3
55. Rdl Hd456. Re3 Hf4
57. Hh5 Hf2+ 58. Kbl He2
59. Rf5+ Kf4
og svartur gafst upp.
án þess að bíða eftir 60. Rd4
(til að hindra He5. Hvítur held-
ur peðinu og kemur með kóng
sinn til hjálpar og þá er öll von
•H--fr+*++-f++.fr++.fr+4~fr++-fr.fr.fr+++*++.fr+-fr.H.-fr+.fr++*.fr-fr+.fr4~fr-I»í»fr’
Nokkrir smiðir óskast
við innivinnu í Kleppsholti og víðar.
Þórður Jasonarson.
Háteigsveg 18. — Sími 6382.
•M'i 11 I H"H-H"fr