Þjóðviljinn - 17.01.1948, Blaðsíða 4

&
Þ JÖÐVILJINN
Laugardagur 17. janúar 19-18.
þlÓÐVILJIN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokkurinn
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Préttaritstjóri: Jón Bjarnason
Blaðamenn: AriKárason, Magnús Torfi Ólafsson, Jónas Árnason
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja Skólavörðu-
stíg 19. — Sími 7500 (þrjár línur)
Áskriftaverð: kr. 10.00 á mánuði. — Lausasöluverð 50 aur. eint.
J’rentsmiója ÞjóðvHjans h. f.
Sósíaiistaflokkuriiiii. Þórsgötu 1 — Simi 7510 (þrjár línur)
Hverjir verða markaðir Islendinga
1956?
Jafnvel Bjama Benediktssyni tókst ekki aó ná sér á
strik er hann skrifaði mn „litJu kjararýraunina“ og ,,veru-
legu verðlækkunina" á aðra síðu Morgunblaðsins. Eftir tvo
daga lyppaðist hann niður fullkomJega, og liefur slikt og
þvílíkt aldrei hent þann mann fyrr. Honum lætur þó ekki
þögnin eins og kunnugt er, og i gær reiðir hann penna sinn
á íoft að nýju í Morgunblaðinu, ekki tii þess að skrifa rnn
,,litlu kjararýmunina" og „vemlegu verðlagslækkunma",
heldur eru það nú markaðsmálin sem tekin eru á dagskrá.
Bjarai Benediktsson hefur nefnilega mikla reynslu ax slik-
um skrifum og þykist vita af góðri æfingu að imi þau mál
geti hann vaðið elginn þindarlaust, eins lengi og eyðufyll-
inga er þörf í Morgunblaðinu.
Maður skyldi nú ætla að Bjarni Benediktsson væri emi
á sinni gömlu línu og lýsti markaðshorfunurn á sem ömur-
legastan hátt, talaði imi sölutregðu og sílækkandi verðlag,
og notaði það sem röksemd íyrir „litlu kjarai'ýi-nuninni'" sem
þá væri vegin upp af „verulegu verðlækkuninni“. En þvi fer
víðs f jarri. 1 þetta sinn er kúturinn að leyna að upphef ja
sjálfan sig. Hann ‘hefur sviðið undan frásögn Þjóðviljans
um skemmdarverk hans i sambandi við Austurevrópumark-
aðimi, og derrir sig nú allan upp: „Afurðasalan vel undir-
búin. Látlaust unnið að samningum. Tókst bezt þegar kom-
múnistar komu hvergi nærri. Mikilsverður samningur imi
Þýzkalands-markað" o. s. frv. o. s. frv. Hégómleikinn hefur
að þessu sinni orðið hrunáróðrinuin yfirsterkari og á slíkum
stundum trúir Bjarni Benediktsson eflaust i einlægni háðs-
yrðum Ólafs Thors um hann og afurðasöluna: „Verkin lofa
meistarann"!! Til þessa hefur þó „meistarinn" orðið að
lofa verkin.
★
En þótt Bjarai Benediktsson sé kómisk persóna þegar
hann lýsir afrekum sjálfs sín, eru afleiðingár verka hans
mjög alvarlegar og munu hafa stórvaigileg áhrif á framtíð
og afkomu íslenzku þjóðarinnar. Eins og Þjóðviljinn hefur
áður bent á hafa Sovétríkin og önnur Austurevrópulönd
nú gert samninga við helztu keppinauta okkar og eru að und
búa samninga við þá til margra ára. En um samninga við
okkur heyrist ekki neitt. Og það er á allra vitoiði að Bjarai
Benediktsson leggur allt kapp á að losna við öll viöskipti
við þessi lönd, hann ræðir aðeins við þau af semingi, til
neyddur. Gott dæmi er það, þegar hann kállaði sendinefnd-
ina sem var í Tékkóslóvakíu, heim í skyndi, sökum þess að
hún var farin að vinna að mjög víðtækum samningum!
Fyrirslátturinn var sá að ríkisstjórain vissi ekki hvaða vör-
ur hægt værí að kaupa af Tékkmn!
Þess í stað leggur Bjami Benediktsson allt kapp á að
selja afurðirnar í Bandaríkjunum, Bretlandi og Vestur-
Þýzkalandi í samræmi við Marshalláætlunina. Og vissulega
eru þar allgóðii- markaðsmöguleikar eins og nú standa sakir.
En bæði Bretland og Vestm’-Þýzkaland byggja gamalreynd-
ar fiskveiðaþjóðir, sem nú leggja allt kapp á að efia flota
simi. Áætlun þeirra er að verða sjálfum sér nógar eftir
nokkur ár, og hvað verður þá um markaði Islendinga þar?
Um þetta efni mun rétt að kalla vitni sem jafnvel Bjarai
Benediktsson trúir. Samkvæmt frásögn Alþýðublaðsins í
gær segir svo í skýrslu utanríkismálaráðuneytisins banda-
ríska í sambandi við Marslialláætlunina að hluverk íslands
eigi að vera að birgja. Marshall-löndin upp af fiski en „bi'iizt
sé við, að um 1950 verði framboð á fiski orðið rnelra en eft- 1
irspurnin, og gerir því skýrslan ekki ráð fyrir að framlag
fslands haíi mikla þýðingu eftir þaun tíma“. Þamiig gerir
Marshalláætlunin, guðspjall íslenzku ríkisstjóraárinnar-, iáð
fyrir þvi, að markaðir þeir, sem Bjarai Benediktsson leggur
allt upp úr á því herrans ári 1948, verði að engu orðnir 1950. \
En það eru önnur lönd, þar sera fraxnlag íslands gæti
BÆJARPOSTIRINM
■.

Sérkennilegt viðtal í
Túnanum
Það birtist í Tímanum i fjTra
dag dálítið sérkennilegt viðtal
við Hauk nokkurn Kiistjáns-
son lækni, nýkominn heim eftir
f jögurra ára námsdvöl í Suður-
ríkjum Bandaríkjanna. Frétta-j
maðurinn spyr, hvort hann hafi
orðið mikið var við kynþátta-
hatrið þar um slóðir. „Nei, ekki
get ég sagt það,“ svarar Hauk
ur, og heldur svo áfram: „Að
vísu gilda ]>ar lögbundnar regl
ur um umgengni hvitra manna
og svartra, en sambúðin virðist
annars árekstralítil. Svertingj-
um eru sett ákveðin takmörk
í umgengni við hvíta menn, og
þeir reyna sjaldan að stíga >Tir
þau. Þeir ferðast í séretökum
vögnum í lestunum, og sé um
áætlunarbifreið að ræða, sitja
þeir aftast í henni........séu
sjúkrahús sameiginleg, eru þeir
í sérstökum deildum, algerlega
fráskildum og með sérinngangi,
sem merktur er............Þeir
vinna öll hin erfioari og lítil-
mótlegri störf .. \“ o.s.frv.
★
Ekki einasta ríkjancU,
það er Jögbundið
Það má glöggt sjá á öllu
þessu viðtali, að því er á papp-
inium hagað mjög að vilja
fréttamannsins. Hann vill þama
reyna að sannfæra lesendur
Tímans um, að allt þetta tal
um kjmþáttahatur í Bandaríkj-
unum sé blekking ein.------ Og
dæmi þau, sem hinn nýheim-
komni læknir nefnir um „lög-
bundnar reglur varðandi um-
gengni hvítra og svartra" eru
að hans dómi síður en svo vott-
ur þess að negrahatur sé
ríkjandi í Bandaríkjunum. —-
Ber þetta útaf fyrir sig vitni
um þann hug, sem • viðkom-
andi fréttamaður hefur til negr
anna. Maður gæti jafnvel haid-
ið, að liann hafi gc-ngið í banda
rískan skóla tii að temja sér
þann hugsunarhátt, að negrar
séu e-kki menn, iieldur dýr.
Fréttamaðurinn telur auðsjáan-
lega, að þetta viðtal geti orðið
til að sannfæra menn um, að
ekkert kynþáttahatur ríki i
Bandaríkjunum, þótt maður sá, |
sem hann ræðir við, segi það,
berum orðum, að negraliatur er'
þama elcki einasta ríkjandi, það
er hreint og beint lögbundið.
(Sbr. „lögbundnar reglur um
umgengni hvitra manna og
svartra.“)
¥
Tökum dæmi um Tíma-
mannlnn
Það væri ekki úr vegi að at-
huga ofurlítið hinar „lögbundnu
reglur" og láta þann Tímamann,
sem hér á hlut að máli, verða
þeiiTa aðnjótandi hér uppá
okkar eigin landi, íslandi, með
nokkrum dæmum, -— Við
hugsum okkur, að hann sé
að leggja af stað með rút-
unni einhversstaðar utan af
landi. Það hafa verið hátíðis-
dagar og hann dvalizt heima
hjá sér í friinu. Hann hefur
borgað sama verð fyrir farseð-
ilinn og aðrir, en þegar hann
kemur inn í rútubílinn rekur
hann augun í plakat með eftir-
farandi áletrun: „Lögum sam-
kvæmt eiga hvitir menn rétt á
fremri (og hinum betri) sætum
bifreiðarinnar. Tímamenn verða
að setjast aftast.“ Tírnamað-
urinn okkar er iöghlýðinn og
sezt aftast.
„ . . . . geta faríð út i
móa"
Rútubíllinn stanzar annað
slagið, þar sem veitingastaðir
eru, og þá er gott að geta
skroppið inn í sérstakt her-
bergi, áður en lengra er haldið.
En yfir d.vnim hins sérstaka
herbergis mætir augum Tíma-
mannsins okkar annað dæmi
um hinar „lögbundnu reglur.“
Þar stendur: „Salerai þetta er
eingöngu fyrir hvita merrn.
Tímamenn geta farið út í móa.“
Og það er ekki að spyrja að
löghiýðninni hjá Tímamannin-
um okkar. Hann reynir ekki að
stíga yfir hin „ákveðnu tak-
mörk."
★
„ . . . . við hliðhta á
líkhúsinu"
Og þegar rútubíllinn kemur
til Reykjavíkur, hefur Tima-
maðúrlnn’ okkar fengið slæman
áverka á höfuðið; :— þvi vegir
íslands eru viða ósléttir og hætt
við, að þeir sem aftast sitja í
rútubílum reki stundum höfuð
sitt harkalega upp í bílþakið.
Tímamaðuriim okkar ætlar að
finna lækni á spítala einum, og
fær þá enn að kenna á hinum
„lögbundnu reglum." Yfir aðal-
dyrum spítalans stendur:
„Þessi inngangur er aðeins fyrir
hvíta menn. — — Tímamenn
gangi inn bakdyramegin, við
liliðina á líkhúsinu."
★
En þetta er aðeins væg-
ari hliðin
Eg ætla svo ekki að ræða frek
ar hið sérkennilega viðtal, og
er þó enn margt ótalið um þann
viðbjóðslega hugsunarhátt, sem
í því felst.
En ef Tímamaðurinn. okkar
vildi hugleiða rækilega framan-
greind dæmi, mundi hann áreið-
anlega aldrei aftur láta sér til
hugar koma að reyna að.sann-
færa lesendur sína um, að kra-
j þáttahatur sé ekki ríkjandi í
i Bandaríkjiinum.
Samt sýna þessi dæmi honum
aðeins vægari hliðina á þeim
órétti, sem Bandaríkjanegramir
eru að staðaldri beittir. Þau
segja honum ekkert um hungur
Bandaríkjanegranna, líkamlegt
ofbeldi, sem þeir verða oft að
þola af hendi hinna hvítu, eymd
ina og vonleysið, er umlykur
þá í húsakyrmum, sem ekki
mundu einu sinni skepnu bjóð-
andi á íslandi. Þessi fáu dæmi
segja honum ekkert um hinar
lögbuudnu hörmungar 12 mill-
jóna manna.
— Saltfisksalan
Framh. af 8. síðu.
eyrisvirði fyrir hann ennþá,
þrátt fyrir ábyrgðarlögin frá
fj-rra ári. Ber þó ríkissjóði að
sjálfsögðu einnig að ábyrgjast
verð þessa fisks, ekki sízt þar
sem hann var framleiddur sam
lcvæmt belnum fyrirmælum
sjávarútvegsmalaráðherrans og
þar sem sá sami ráðherra hefur
lagt hömlur á sölu hans.
Auk þeirra 150 tonna sem í
Vestmannaeyjum eru, er allmik
ið magn víðar á landinu, og
telja fróðir menn að um 1000
tonn af fullverkuðum og hálf-
verkuðum saltfiski séu nú í
landinu.
En umliyggja sjávarútvegs-
málaráðherrans fyrir þeim at-
vinnuvegi sem honum er falið
að stjórna sést vel af þessum
dæmum sem nú hafa veríð talin.
Þegar hann kemur þannig fram
við kjördæmi sitt, hvað mun
þá verða um aðra landshluta?
' Tt r. k i s w* ** ir. »• bf.b?.5íi-»».!í3»
haft >rmikla. þýðmgu" eiruiig eftir 1950, ef rétt vœri á mál-
um haldið. Þjóðir Austur-Emiópu eru litlar fiskveiðaþjóóir,
enda þannig í sveit settar að þær iiafa ógreiðan aógang að
fiskimiðum. Þær hafa verið mjög fúsar til samninga við
okkui' og boðið mjög góða skilmála. Þar h.afa land-
vimiingar íslendinga orðið mestir og þar ættu að vera allar
likm' á öraggum mörkuðum um ókomin ár. En eimnitt þessa
maá’kaði vinnui’ Bjarni Benediktsson markvisst að því að
eyöileggja með þeim árangri að þessar þjóðir leita til keppi-
nauta okkar, og hver veit nema þær ráðist sjálfar í að gera
út fiskveiðaflota hingað norður í höf? Ef Bjaraa Bene-
diktssyni takast ætlunarverk sín era framtíðarhorfur ís-
lendinga sannariega ekki glæsilegar: Vestur-Evi'ópumark-
aðirair þrotnir 1950 og Austur-Evrópumarkaðirmr glatað-
ir aó fuilu og öllu, vegna einskærra skemnvdarverka.
SlJ pp b o ð
Opinbert uppboð verður
'haldið hjá áhaldahúsi bæjar-
ins miðvikudaginn 21. þ. m.
^og hefst kl. 2 e. h. — Seldh’
Xverða 2 gólflampar, mikið af
ðdömuveskjum, rakblöðum og
ftaubláma. Einnig húsgögn,
|saumavélar ög ýmislegt fl.
x Greiðsla fari fram við ham
Xarshögg.
& Borgarfógetínn
í Reykjavík.
EW-l-H-i-l-H'| n [|,|n i'H-H'