Þjóðviljinn - 08.06.1948, Blaðsíða 4

PJGÐ VILJ INW
Þriðjudagur 8. júni 1948.
þJÓÐVILJINN
ruwi' SAiu«i»fiiQi£arrioknur aUDvnu ooöitiiiataílokJLumxií
Rltstjórar. Magnús Kjartansson, SlgurSur Ouflmundmoii 'áf>
P'rettarltstjOrl JOn Bjarnasor
Blaðamenn Aii Kárason, Magntie Tortl Olafsson. Jönas Arnaaon
R.ltstj6rn afgxelðsla, auglýsingar, prentsmlðla Skólavörðn
•tíg 19 Síml 7500 (þrjör Iinur'
* «kr*ftaverð kr 10.00 á mánuSl. — Lauaasóluverfl 60 aur elnt
Prentsmlflja ÞjASvtljana b. f
Sósfailstaflokkurlnn. Þórsgötu 1 — Sfml 7510 (þrj&r linur)
..Ekkert um mannætur?"
Fyrir nokkrum dögum birti Þjóðviljinn leiðara með nafn-
inu „Svertingjar og trúboðar", Var ]iar minnzt á algert for-
dómaleysi láleadinga gagavait oSru vísi litum þjóðuxa og
tekið sem dcemi óblandin a<Viáiin þeirra á svertingjanum
McDonald Bailey er keppti hér á íþróttavellinum. Bent var
á ómenningu kynþáttaofsóknanna í Bandarílcjunum og boð-
endum bandai’íkjatrúboðsins liér á landi ráðlagt að reyna
heldur að kenna vinum sinum vestra eitthvað um mann-
réttindahugsjónir íslendinga í stað þess að vinna. að því að
troða bandarískri ómenningu upp á íslenzku þjóðina.
Þessi hógværa ráðlegging virðist hafa komið óvenju sárt
við kaun Bandaríkjapostulamia. Morgunblaðið, Vísir og
Tíminn hafa birt ritstjómargreinar um málið, hvert nokkuð
eftir sínu innræti. Að sjálfsögðu gekk Vísir lengst, ritstjór-
inn virðist hafa skrifað leiðarann alveg glórulaus, fann það
t. d. út að Þjóðviljinn væri eina blaðið sem hefði hneykslazt
á komu Baileys hingað til lands. Vísir fullyrti að það væri
eitthvað annað en engilsaxar kynnu ekki að meta íþrótta-
menn þó blökkumenn væni! íþróttamönnum Vísis skal ráð-
lagt áð lesa nýlega grein eftir einn af meðlimum alþjóðlegu
olympíunefndarinnar, Sir Noel Curtis-Bennett, um kjör hins
heimsfræga svertingjahlaupara Jesse Owens, er færði
Bandaríkjunum hvorki meira né minna en fjóra gullpen-
inga. á ólympíuleikjunum í Berlán 1936. Að þessum ágæta
íþróttamanni var þannig búið að tveimur árum eftir hina
glæsilegu sigra í Berlín hafði hann varla til hnífs og skeiðar,
„stjma í gær — ekkert í dag“ segir hann sjálfur.
Morgimblaðið játaði að ýmislegt væri ljótt gert við svert-
íngja í Bandaríkjunum, en það stæði allt til bóta, og flýtti
-sér svo að segja að menn ættu miklu bágara í Rússlandi!
Tíminn- tók undir þessa röksemdafærslu, sem ekkert er
annað en vesæl, gegnsæ tilraun að réttlæta svertingjáof-
sóknir af því þær passa ekki inn í áróðursglansmyndina af
-alsælunni westra.
En Tíminn var svo óheppinn að birta í sama blaði á for-
síðu viðtal við íslenzka frú úr Suður-Afiíku, sem virðist á
fáiun árum hafa dmkkið í sig fyrírlitninguna á blökkumönn
n.m, sem ríkir í því „lýðræðislandi". Frúin fræðir blaðið og
iesendur á því að hún hafði fjóra svarta þjóna sem vinni
öll erfiðustu verkin. Tíminn spyr um „viðhorf negranna til
þeirra hvítu“ og fær þær upplýsingar að ómenntaðir svert-.
ingjar líti upp til hvítu mannanna, þyki sjálfsagt að hlýða
þeim í hvívetna og beri djúpa virðingu fyrir þeim. „En í
mörgum þehn menntuðu sýður beizkjan og hatrið undir
niðri til hvíta kynstofnsins“, segir frúin, og bætir við að
bvítir menn treysti ekki svertingjum bctur en svo a.ð þeir
hafi alltaf skammbyssu til taks í heimahé.e . og aldiei sé
þorandi að skilja eftir hvíta konu eina síns liðs! Eftir þessar
, upplýsingar" eru hárin farín að rísa á Tímamannmum svo
næsta sj)uniing hans verður: „Ekkert um mannætur?“ En
þá siær þó frúin undan, „nei, ekki hygg ég það,“ o. s. frv.!
Það hefur stundum verið sagt, að sú útflutningsvara,
íslenzk sem sízt mæli með landi og þjóð sé það íslenzkt kven-
fólk sem út slæddist á stríðsárunum. Hvað sem því líðxu' ei'
sá hroki og áróður sem kemnr fram í þessu viðtali mjög
f jarrf íslenzkum hugsunarhætti, svo fjarrí að furðulegt er
að sjá íslenzkt blað liá slíkum þvættingi rúm. Hefði blaðið
í þess stað frætt lesendur sína um þá gegndarlausu kúgun
sem mikill meirihluti Suðurafríkubúa býr við hefði þao
umiið þarfara verk og drengilegra en að reyna að lauma inn
'í íslenzku þjóðina viðbjóðslegum áróðurstuggum kynþátta-
liaturs og hroka. ;
BÆJARPOSTIUINN]
-"■■■■nHnÉína
Afloldð hræsnisromsu
Afturhaldið á Islandi er búið
að ljúka af sinni árlegu hræsn-
isromsu um „hetjur hafsins, ‘
sem alltaf séu reiðubúnar að
drukkna, ef slíkt gæti stuðlað
að því, að þessi þjóð eignaðist
nóg af þorski til að selja úc-
lendingum. — Sjómannastéttin
hefur hlotið sinn árlega blóma-
búkett fagurra lýsingarorða
með ástarkveðjum frá auðctétt
inni. — Þaö er búið að óska sjó
mannastéttinni til hamingji
með það dásamlega hlutskipti
að mega strita fyrir lífi allrar
þjóðarinnar og skapa þann
gjaldeyrisgrundvöll m. a.,- að
nokkrir menn geti haldið áfram
að aka lúxusbílum og byggja
villur. Einstöku fulltrúar aftur-
haldsins hafa meira að segja
ekið £ lúxusbílum sínum niðrað
Austurvelli til að þegja þar í
eina mínútu til heiðurs þeim
„hermönnum íslands,“ sem hafa
fallið á „orustuvellinum." —
Sjómaxmadagurinn 1948 er liö-
inn.
*
Hvíldardagur!
Fulltrúi útgerðai-manna á
svölum Alþingishússins í fyrra-
dag, Jakob Hafstein, lýsti því
yfir, fyrir hönd stéttarbræðra
sinna, að þeir væru dæmalaust
ósköp ánægðir fyrir því, að sjó
menn skyldu hafa valið sér
einn dag á ári sem hátíðis- og
,,hvíldar“-dag. Hvíldardag!
Vissi þá ekki Jakob Hafstein að
einmitt er hann mælti þessi orð
var mikill meirihluti íslenzkra
sjómanna á hafi úti, stritandi
við hin erfiðu framleiðslustörf,
þar sem hvíldartíminn er við-
líka stuttur og vinnutími sumra
þeirra, sem í landi starfa og
stærstar eiga villumar, •— og
er þá mikið sagt. — Sjómanna-
dagurinn er yfirleitt ekki meiri
hvíldardagur sjómanna en vana
legír dagar. Þann sólarhringinn
gilda t. d. á togurum lögin rnn
8 stimda hvlld og 16 stunda
strit, ekki síður en aðra sólar-
hringa.
★
l>ögu um vökuJögin nýju
Roskinh háseti minntist í út-
varpsviðtali á fyrri vökulögin,
og hina fíflalegu baráttu gegn
þeim, en hinir opinberu ræðu
menn dagslns sýn.du útgcrðar-
mönnurn þá kursteisi að minr -
ast ekki á „nýjú vökulögin.'
Það skorti hvorki hróssyrði né
hástemmdar lýsingar á gildi.sjó
mannastéttarinnar fyrir þjóðai-
búslcapinn, - en um það hags-
munamájið, sem togarasjómönn
um er nú efst í huga, vökulögin
nýju, ríkti alger þögn. — Al-
þýðublaðið sýndi sjómönnum
þann heiður að tvöfalda sig, og
meira en það, þennan dag, —
en þó nægði ekki plássið til að
nokkurstaðar væri hægt að
koma fyrir klausu um það mál,
sem nú er mál málanna í hags-
munabaráttu sjómanna. Alþýðu
blaðið sagði mikið um að ís-
lenzkir hásetar eru ekki sömu
réttlausu þrælarnir, sömu vinnu
dýrin og áður fyrr — en ekki
eitt orð um vökulögin nýju.
★
Ilversvegna?
Samt vita allir, að einsog
stendur er hér um að ræða
helzta áhugamál starfandi sjó-
manna. En hversvegna ríkir
alger þögn um þetta mál þann
dag ársins sem á að vera helg-
aður hagsmunamálum íslemJcra
sjómanna? Ástæðan er sú, að
skipan hátíðahalda þennan dag
er nú að mestu í höndum
manna, sem beint eða óbeint
starfa í þjónustu þeirra afla, er
telja hagsmuni sína skerta í
hvert sinn sem sjómenn, eða
annað vinnandi fólk, öðlast rétt
arbætur.
Sjómannadagurinn grundvall
ast á fagurri liugsim. Og hann
er helgaður þeirri stétt, að hann
ætti að geta verið einn fegurst-
ur hátíðisd. á Islandi. Sjómönn-
um eru vissulega verðug fögur
ummæli frá okkur öllum. En
þeir, sem þessi ummæli flytja,
eiga að sýna í verki, að hugu”
fylgi máli. — Annars er sjó-
mannadagurmn dagur hræsninn
ar.
Vfslr hefur nú
geflð þá skýr-
ingu á daga-
tali sínu, að
aldrei sé reilcn
aður með, dag
urinn sem
blaðið kemur
út. Dagurinn'
f dag er sem sé daglega gleymdur
þarua á ritstj.skrifstofunni. I>að
kemur m. ö. o. aldroi fyrir að þeir
Vísismenn lifi á líðandi stundu —
„við lokkandi söngvanna klið, tra,
la, la!“
títvarpið í dag:
19.30 Tónleikar: Zigeunalög
(plötur). 20.20 Einsöngur: Maggie
Teyte syngur (plötur). 20.35 Er-
indi: Skordýraplágan og skordýra
eitur (dr. Áskell Löve). 21.00 Tón-
leikar: Haydntilbrigðin eftir
Erahms. 21.35 Upplesíur: Úr ferða-
bók Tómasar Sæmundssonar
(Jakob Benediktsson). 21.50 Tón-
leikar (plötur). 22.05 Djassþáttur
(Jón M. Árnason).
KBOSSGÁTA NB. 50.
Tí

©
TryKgvi gamli kom frá Eng-
landi í gærmorgun. Færeyskur tog
ari kom hingað í gær af veiðum
Drottninginn kom bingað í gasr-
morgun.
Isflsksalan. Togarinn Akurey seldi
í Hamborg á laugardaginn 285 9
tonn. Þessi fiskiskip hafa selt í
Fleetwood síðan 1. júni: Ágúst
Þórarinsson 869 klt fyrir 3747
pund, Pólstjarnan 3799 kits fyrir
8925 pund, Stjarnan 891 kits fyrir
1642 þund. Straumey 3406 kits fyr-
ir 8471 pund og Slelpnir 865 vættir
fyrir 1499 pund. — 5. þ ,m. seldi
Hrafnkell 63,5 tonn í Hamborg.
Skip Eiuarssonar og Zöega:
Foldin losar frosinn fisk í Dundee.
fermir i Hull 11. þ. m. Vatnajökúll
er í Reykjavík, M. s. Lingestroom
er í Reykjavík, E.s. Marleen fermir
í Amsterdam 8. þ. m. vörur beint
til Reykjavíkur.
E I M S K I P:
Brúarfoss er í Leith. • Goðfoss
koin til Rvíkur kl. 01.00 i fyrrinótt
frá Hull. Fjallfoss fór frá Siglu-
firði 3. 6. til Danmorkur. Lagarfoss
kom til JÆÍth 5. 6. frá Rvík.
Reykjaíoss er í Reykjavík. Selfoss
fór frá Vestmannaeyjum 3. 6. til
Inningham og Antwerpen. Trölla-
foss fór frá N.Y. 5. 6. til Halfas.
Horsa fór frá Antwerpon 5. 6. til
Leith. Lyngaa er i Finnlandi.
KIKISSKIP:
Esja kom til Siglufjarðar kl. 10
í gærmorgun á austurleið. Herðu-
breið kom til Hornafjarðar kl. 7
í gœrmorgun. Súðin var á Djúpa-
vogl. Þyrill kom til Hvíkur um kl.
4 í gær. Skjaldbreið er í Rvík.
Skip 8.I.S.:
Hvassaiell er í Kotka i Finn-
jandl. Vigör er í Hull. Varg er á
Fáskrúðsfirði. Vord er 4 leið frá
Álaborg til Borgarhess með sem-
ent.
IÁrétt, skynng: 1. í>vo, 4. ílát, 5.
lengdarmál, 7. mylsna, 9. hvíla,
10. vin, 11. ílát, 13. ung, 15. forfeð-
ur, 16. vökvi.
Lóðrétt, skýring: 1. Hvildist, 2.
ríki, 3. keyr, 4. auman, 6. helgiat-
höfn, 7. lítill, 8. mánuður, 12. per-
sónufornafn, 14. hljóð, 15. tímabil.
Lausn á krossgátu ur. 49.
Lárétt, ráðniug: 1. Kaldi, 4. há, 5.
La, 7. fát, 9. æfa, 10. raf, 11. snú,
13. ar, 15. ær, 16. ótrúr,.
Lóðrétt, ráðnlng: 1. K4, 2. ljá, 3. il,
4. hræða, 6. aðför, 7. fas, 8. trú,
12. nár, 14. ró, 16. ær,
Smnarheimlli templara að Jaðri
verður opnað í dag. Síðar í sumar
verður tekið á móti dvalargestum
til jengri eða skemmri dvalar.
Hjónaband. Sl. laugardag voru
gefin saman í hjónaband af síra
Garðari Svavarssyni, ungfrú Erla
Eyjólfsdóttir og Ragnar Jónsson.
Heimili þeirra er á Bargstaða-
stræti 50 B.
Fvlltrúaþing Sambands íslenzkra
barnakennara hefst í Melaskólan-
um i Reykjavík miðvikudagiun 9.
júni kl. 20.30.
Bergmál Vísis i-æðír
íræðslustarfsemi
sína si. laugardag á
— , eftirfarandi hátt.
(Með orðinu ,,koiin -
arar" er hér átt við
blaðameun Vísls): „Það er al-
kunua, að þótt kemmrar séu af-
bragðsvel aö sér, geta orðið á vogi
þeirra þvílíkir autar í hópi nem-
endanna, aó þe;r fái engu f þá
troðið. Er það aðeins hliðstæða
sögunuar um heimskiugjann og
hina spöku menn". — (Með orð-
unum „hlnir spöku menn" er auð
vitað elnnlg átt j-ið hlaðamenn
Vísis).
Næturakstur í nótt annast Hreyf-
ill. Sími 6633.
Næfurvörður er í Ingólfsapóteki,
— Simi 1330.
Veðrið í dag. Suðvesturlano
og Faxaflói: Norðan og norð-
austai' kaidi eðn stinniugskaldi..
Víðast lettskýjað.
Nýja bíó:
N 0B HILL
Revíufihna af svipuðu tagi og
allar aðrar, „litskrúðið" feykur
á ógleðina, sem þessar tildurs-
legu „skniutsýningar“ á fót-
Framhald é 7. síðu.