Þjóðviljinn - 06.07.1948, Síða 6

6
ÞJÖÐVILJINN
Þi’iðjudagur 6. júlí 1948.
11.
sarar söiinnar
(SögulegS ySIrliS)
i
Það er enfremur augljóst af skýrslunni um þetta sam-
tal að brezka stjórnin leit með velþóknun á fyrirætlanir
Hitlers um „innlimun Danzig-borgar, Austurríkis og
Tékkóslóvakíu. Þegar Halifax hafði rætt við Hitler um
afvopnunarmálið og Þjóðabandalagið, og skotið bví að,
að þessi mál þörfnuðust frekari umræðna, sagði hann:
„Það má líta á öll önnur mál sem heyrandi undir
breytingar á skipulagi Evrópu, breytingar sem vænt
anlega verða fyrr eða síðar. Undir þau mál heyrir
Danzig, Austurríki og Tékkóslóvakía. Bretland hef-
ur einungis áhuga á því að þessar breytingar fari
fram með friðsömum hætti til þess að komizt verði
hjá aðferðum sem gætu orsakað frekari byltingar
sem hvorki Foringinn né önnur lönd óska eftir.“ 1)
Það er greinilegt að þetta samtal var ekki aðeins eftir-
grennslan milligöngumanns, slík er stjórnmálaástæður
gera stundum nauðsynlega; þetta voru fastmæli, leyni-
legur samningur milli brezku stjórnarinnar og Hitlers tii
þess að stilla landvinningargræðgi hans á kostnað annarra
TÍkja.
1 þessu sambandi er athygiisverð yfirlýsing er brezk;
ráðherrann Sir John Simon flutti í brezka þinginu 21.
febrúar 1938, þess efnis að Bretland hefði aldrei tekið á
sig sérstaka skuldbindingu um að ábyrgjast sjálfstæði
A.usturríkis. Þetta var vísvitandi lýgi þvi siík ábyrgð var
tekin í samningunum í Versölum og St. Germain.
Brezki forsætisráðherrann, Chamberlain, lýsti sámtímis
yfir því að Austurríki gæti ekki vænzt nokkurrar verndar
frá Þjóðbandalaginu.
„Vér megum ekki blekkja sjálfa oss, né heldur
smáar, veikar þjóðir með því að Þjóðabandalagið
veiti okkur nokkura vörn gegn árás, og verðum að
haga okkur í samræmi við það að einskis slíks er
að vænta.“ 2)
*JH'r' --------------- 1 —
Á þenna hátt hvöttu þeir menn, sem réðu stjórnmála-
stefnu Bretlands, Hitler í útþensluáformum sínum.
Meðal þeirra skjala sem rauði herinn komst yfir í
Berlín er einnig afrit af sámtali Hitlers og Hendersons
brezka sendiherrans í Þýzkalandi, sem fór fram 3. marz
1938, í viðurvist Ribbentfops. Hendersón hóf mál sitt með
þvj að leggja áherzlu á að viðræðurnar væru algert trúnað-
armál og hvorki Frökltum, Belgíumönnum, Poi’tugölum
né ftölum yrði sagt frá efni þeirra. Þeim myndi einungis
sagt að viðræðui’nar hefðu verið framhald af viðræðum
þeirra Haiifax og Hitlers, og snúizt um mál varðandi
Þýzkaland^og Bretland.
I þessum viðræðum, þar sem Henderson talaði í nafm
brezku stjómarinnar, lagði hann áherzlu á að
markmiði að skapa nýjan og fullkominn gagnkvæm-
an skilning." 3)
- „Þetta er 'ekki viðskiptasamningur heldur tilraun
til að skapa grundvöll að einlægri alúðarvináttu við
Þýzkaland, sem hefst með bættri sambúð með því
1) Áfrit af samtali milli Foringjans og Halifax lávarðar,
það sama og síðast var vitnað til.
2) „Times," 23. fetnúar 1938, bls. 8.
3) „Afrit af viðræðum milli Foringjans (og ríkiskgnslarans)
og sendiherra Hans hátignar, Bretakonungs, er fram fóru 3
márz 1938 að viðstöddum von Ribbendrop, utanríkisráðherra
Þýzkalands," úr skjaiasafni þýzka utanríkisráðuneytisins.
Ný spennandi Iramhaidssaga
Æjouis Bromfield
11. DAGUR
STUNDIR.
ar forðaði henni frá því að verða vitlaus í honum
eins og flestar stollur hennar.
Um leið og karlmennimir komu inn tók Hekto-
eftir því að Fanney, friðlaus og miður sín, leit
snöggt til Melbourns sem þóknaðist ekki að sjá
hana. En það var frú Wintringham sem athygli
Hektors gamla beindist að. Það var eins og hann
hefði aldrei séð hana fyrr. Hún liafði snúið sér dá-
lítið frá glugganum, og hin ósjálfráða reisn hennar
töfraði sjón hans. Eitthvað við þessa fögru konu, er
bar við Inksorta næturinnar milli lifrauðra glugga
tjalda snerti hina næmu skynjun hans á öllu sem
fagurt var og lýtalaust. Einnig hún leit til Mel-
bourns, en stillilegar en Fanney. Og Melbourn horfði
til hennai'.
Savina stóð upp og settist að bridsborðinu, fok-
vond af því að Hektor hafði boðið sjö gestum, svo
enginn leið var að koma þeim óþægindalaust að
tveimur bridsborðum eða einu.
Hún dro spil og sagði: „Komið hingað og drag-
ið. Við höfum eytt nógum tíma til einskis.“
En Hektor gamli sem venjulega kom sér hjá að
draga svo hann ætti fast sæti við bridsborðið, sagð •
ist nú þreyttur, sig langaði ckki að spila, og frú
Wintringham sagði hógværlega að hún spilaði ekki
nógu vel og vildi heldur masa. Hún leit til Savinu
er hun sagði þetta og milli þeirra flaug tillit skiln-
ings og samúðar, er gerði þær samstundis að banda
mönnum. Það tillit sagði Savinu: „Mér er ljóst að
þetta boð er alveg misheppnað, og sitji ég við samc
borð og Fanney Towner verður senna því hún vill
það endilega. Það er baraaskapur. Eg spila nógu
vel og hef gaman af því, en ekki þegar svo er í
pottinn búið.“
Hin tóku að hvetja hvert annað með uppgerðar
áhuga að setjast að borðinu, eyðandi enn dýrmæt-
um tíma, þar til Savina sagði einþeitnislega: „Við
skulum hætta þessu þófi. Eg veit að Hektor og fn'i
Wintringham kæra sig ekki um að spila. Komdu
Fanney, Þú og ég spilum við tvo af karlmönnunum.1’
Hún vissi að Fanney mátti hvorki hafa mann
sinn né elskhuga með sér, og henni var orðið ljóst
að Hektor hafði varpað brygðunarlaust öllum á-
hyggjum af boðinu á herðar henni. Hún var óþol-
inmóð eftir spilunum, þvf hún hafði til Siðs að spila
eina sex tíma á dag, og var með kunnáttu sinni og
dugnaði fær um að sigra hve vond spil sem hún
fékk og lélegan meðspilara.
Karlmennirnir þrir drógu og spilin léku sér að
því að velja saman Melbourn, elskhugann og Jim
eiginmanninn, en Philip sat hjá. Savina stokkaði
með miklum brestum og -ýtti stokknum ögran'di til
Jims að draga'.
Hektor gamli sagði við frú Wintringham: „Við
skulum sétjast inn í bókaherbergið svo við getum
masað án þess að trufla hin.“
Þegar hann gekk á eftir henni inn í herbergið
varð liann snögglega snortinn af likamsfegurð henn-
ar og herðum er sáust vel vegna hins síðskorna
kjóls og hann fann til næstum líkamlegrar örv-
unar, er spratt ekki af girad, því hann hafði
aldrei girnzt konu, heldur af ímyndunarafli. Hann
hugsaði sér hve æsandi hún hlyti að vera fyrir
ungan mann eins og Philip, og hugsunin um Philip
og frú Wintringham saman vakti enn einu sinni
þá fjarstæðu hugsun að sameinast Philip svo hann
fengi að njóta gegnum liann allrar þeirrar holds-
nautnar sem liann hafði aldrei kynnzt. Samt vildi
hann jafnframt vera hann .vjálfur svo hann gæti
notið með þeim þroska sem ungir menn áttu ekki
í æskuhita sinum. Það var girnd svo flókin og af-
káraleg og spillt að hann hugsaði aftur að hana
hlyti að vera ruglaður ekki síður en veikur.
Frú Wintringham fór yfir að litia ai’ninum undir
Ingres-myndinni, er var eins og gimsteinn í öskju
myndaðri af fegurð litla dökka herbergisins. Hún
leit til hans og sagði: Þetta er fagurt herbergi.
Þér eigið gott að hafa bæði góðan smekk og fé
til að fullnægja honum.“
Vegna vanans af umhverfi er taldi fegurð og
auðlegð, sjálfsagða hluti féllú þessi orð í góðan jarð-
veg hjá gamla lívitleita manninum, og gerði hann
snöggvast viðfelldinn og vingjaralegan. Hann dáðist.
að búningi hennar, og hugsaði aftur hve fögur hún
væri, allt frá rauðum og gullnum skónum að svarta
grisjusilkiklútnum með rauðu fangamarki, bundn-
um í mittisst.að og litla vildlingaveskinu sem
var alsett roðasteinum, er hún handlék. Hann
girntist snöggvast þetta litla veski með ástríðu safn-
arans og gat þess til að svo dýrmætur hlutur hlvti
að vera gjöf frá Melbourn. Það var þess háttar leik-
spil að það hlaut hafa kostað of f jár.
Hann sagði: „Hvernig gengur verzlunin?" _
„Ágætlega.“ Hún kveikti í vindlingi og leit út uin
gluggann eins og annars hugan.
„Fornminjaverzlun er skemmtileg atvinna.“
„Já,“ Hún brosti til hans, og í brosi hennar var
örlítill .vottur háðs og beizkju. Það snart hann ó-
vænt að það var eitthvað hörkulegt við hana sem
hann hafði ekki tekið eftir fyrr, einhvers konar
alger sjálfsstjórn, sem gnt hafa átt sömu upptök
og hið harða öryggi Melbourns. Hann var vanur
Marlsstmurm Uiill.
Trítill og fuglarnir
ÆVINTÝRI
— Skrássii aí Magnúsi Grímssyni —
sínum. Undraðist kóngur mikíllega
æfintýri karlssonar, en fagnaði dóttur
sinni, svo sem von var.
Sló hann nú upp fagnaðarveizlu móti
dóttur sinni og bjargvætt hennar, og
lauk veizlunni á brúðkaupi þeirra
kóngsdóttur og karlssonar.
Gerðist karlsson fyrst landvarnamað-
ur og ráðunautur konungs; en eftir and-
lát tengdaföður sms, erfði hann allt
kóngsríkið, og stýrði hann því síðan
bæði lengi og vel til dánardægurs.
Og þó er sagan úti.