Þjóðviljinn - 02.11.1948, Qupperneq 5

vófi Jíriðjudagur 2. aóvember .1948.
Þ J 0 ÐVILJINN
vóD
Þaé er suanudagur, vekjar-
inn hringir, með þessum iika
Sovéfíímaritin eru flutt inn á venju-
legan hátt með leyfi viðskiptanenfdar!
Viðtal við Isleil Högnason
Fyrir mánuði síðan hóíu Morgunblaðið og Al-
þýðublaðið svæsnar árásir á Kron, íyrir að haía til
sölu í bókabúð sinni rússnesk „áróðursrit"- Síðar
haía ráðherr-:r afturhaldsstjórnarinnar á Alþingi
gengið feti framar í áróðursheríerð sinni gegn Kron
út af þessari bókasölu og jafnvel úr stólum sínum
á þingi borið sendiráð 'Sovétríkjanna hér, þeim sök-
um, aðl það ræki ólöglega verzlun með þessi blöð.
í fyrradag sá meira að segja Benedikt Gröndal á-
stæðu til að flytja óhróðurinn í erindi til útlanda.
Þjóðviljinn hefur fundið framkvæmdastjóra Kron,
ísleif Högnason að máli og spurt hann út í þetta-
Hér fer á eftir viðtalið.
litlá!ll!ííávaða, kl. er 6,30 að
morgni. Eg rís upp í rúminu og
. nugga stírurnar úr augunum.
Mikið ósköp er ég syfjaður. Ef
£
ég ijú aðeins mætti lura svo
sem .J^áJftíma enn. En hvaða
vitleýsáV’bezt að hafa hraðan
á, svo maður geti sopið sér
kaffisopa áður en lagt er af
st^’ðv; fívað er verið að fara,
svona snemma? í skemmtiferð
eða hvað?
Ó nei, skemmtiferð er þsð
nú ekki, það er nú öðru nær.
Eg vinn á benzínafgreiðslu, og
þar er opnað kl. 7 árd. aila
dagá sumarsins, og ekki lokað
IJý^en. kl. 11 síðdegis.
mo 1 bænum munu nú vera 8
bérizíháfgreiðslur með 25—30
afgreiðs’umenn. Ökutæki og
bílar sena fyrir benzíni ganga
munu vera eitthvað 6—8 þús-
und.
Til samanburðar má geta
þess að íbúar bæjarins munu
vera einhverstaðar um 45 þús.
en apótekin fyrir þau þúsund
öll, aðeins 4.
Það lætur þvi nærri að 1
benzínstöð sé fyrir hvert þús-
und bíla og véla, auk þess sem
níunda stöðin er að verða full-
gjörð, og það sú hin stærsta.
Hinsvegar er ca. 1 apótek
fyrir 11, til 12 þúsund bæjar-
búa, og sést þar bezt samræmi
það sem einstaklingsframtakið
. O00.ÍÍ
gerir . á þörfum fólksins og
gróðavöriittrii.
Þess iriá líka geta, og hugg-
un mun það veita íbúum Klepps
holtsiris; að þeir mega búast við
að fá riokkrum árum fyrr ben-
zínafgreiðslu í hverfi sitt en
þeir fá apótek.
Kl. 6 síðdegis virka daga er
öllum nema einu apóteki lokað,
og á sunnudögu.m og aðra iieigi
daga, aðeins eitt opið, En eins
og ég sagði eru allar benzínaf-
greiðslur opnar frá 7 árd. til
11, siðd, virka daga að sumrinu,
en 7,30 til 10,30 á vetrum, en
sunnudaga 7,30 til 11 árd. og
3—11 síðd. að sumrinu og 9—
11 árd. og 3—11 síðd. á vetr-
um.
Það liggur nú í augum iropi
eftir því sem að framan er sagt,
að fyrst hægt er að hafa svona
fá apótek opin á sunnudögum
og á helgidögum, þá hlýtur að
vera hægt að hafa það eins með
benzínafgreiðslur, það ætti því
engan að undra þótt við sem
afgreiðum benzínið séum hálf
leiðir ýfir því tillitsleysi sem
okkur er sýnt, með því að láta
okkutt hanga svona marga við
það sem f jórir okkar geta leik-
ið sér að gera á sama tíma.
Og MS'ætti því engan að
furða, pó að við nuggum stír-
urnarúr augunum á sunnudags
morgnum, með ólund, og þó við
J i ■:’> Ttt
séum el-ikj,; mjög hrifnir af að
þurfa að þramma niður i, eða
inn Wfe kl. 6,30 að morgni, þeg
ar ifið getum, sf ookkur saan-
girni væri, ferðazt með strætis-
vagni, sömu leiðina hálftíma
seinna, og verið þó komnir uægj
anlega snemma til þess að af-
greiða þá sem fyrstir kæmu.
Eða finnst ykkur, gott fólk,
nokkuð skrítið, að þegar þið
eruð að búa ykkur af stað í
glaða sólskini, til þess að hrista
af ykkur göturykið, út í grózku
fullri vor og sumar náttúrunni,
að þá rennum við löngunar-
fullum augum til ykkar og öf-
undum ykkur af ykkar fríu og
frjálsu ævi.
Til að fyrirbyggja allan mis-
skilning vil ég taka það fram,
að mér er ekki kunnugt um að
við reykvískir benzínafgreiðslu-
menn séum svo illa hugsandi,
að við nennum ekki að vinna,
eins og aðrir menn, heldur vilj-
um við aðeins fá tækifæri til
að lifa sambærilpgu iífi við ðra
og okkur .jfjipnst það óréttlátt
að við séum látnir viriná ó-
þarfa vinnu og vera með því
ver settir en aðrir.
Nú jæja, hvað á þá að gera?
spyrjið þið vonandi.
Og það er von að þið spyrjið.
Við afgreiðslumenn • viljum
leggja það til, — og höfum
reyndar lagt það til við samn-
ingsborðið, en mætt svo litlum
skilningi, að undrun sætir — að
allar benzínafgreiðslur séu opn-
aðar kl. 7,30 árd. allt árið og
þeim lokað kl. 9 síðd., að undan
tekinni einni, sem sé opin til kl.
2—3 að nóttu. Það er nefnilega
Daníel Ólafsson stórkaup-
maður lézt 13, okt. s. 1. ú';.
Það munu vera um 10—d.2
ár frá því að við Daníel sá-
umst fyrst, en eftir það bar
fundum okjcar oft saman.
Var það hvorttveggja að mér
þótti gott að sækja hann og
föðursystur hans, fr. Krist-
ínu Daníelsdóttur . heirn, og
báðum þótti dkkur gott að
koma til hinna frábæru
risnu og höfðingshjóna Sig.
Kristjánssonar alþm. og frú
Rögnu Pétursdóttur í Vonar-
stræti 2, og liðu naumast
svo margir dagar að við hitt-
umst þar ekki.
Daníel Ólafsson kaus ekki
að ganga hinn svokallaða
menntaveg, þótt kost ætti
'hann á því,, og hvorki væri
honum vant gáfna né greind
ar. Hugur hans mun brátt
hafa hneiigzt til kaupsýslu
og athafna, og mun hann
Ihafa hlotið þá erfð meira frá
móður— en föðurfrændum
en gáfurnar og kýmnin mun
hann að ég ætla, hafa þegið
úr föðurætt sinni, þvií að
gnægð var þar af hvoru-
tveggja, :
— Bjarni Benediktsson, ut-
anríkisráðherra hefur í þing-
ræðu bendlað Kron og sendiráð
Sovétríkjanna hér, við ólögleg
viðskipti mað rússnesk blöð og
tímarit. Þá hafa Morgunblaðið
og Alþýðublaðið reynt að gera
sér mat úr þessum ásökimum.
Getur þú nokkuð upplýst okk-
ur um þetta?
— Það get ég fullyrt að Kron
hefur engin blöð, bækur eða
tímarit keypt af rússneska
sendiráðinu. Hinsvegar er það
rétta í þessu, að umboðsmaður
rússneskra útflutningsfj'rir-
tækja, sem hér hefur verið í
Reykjavík, hefur selt Kron
nokkur tímarit á ensku og
þýzku, og fer haan með söluum
boð fyrir útflutningsfyrirtæki
Danáel starfaði um skeið
hjá hinum slynga og mennt-
aða kaupsýslumanni Pétri
Þ. J. Gunnarssyni og vann
sér traust hans þó ungur
væri hann þá að árum. En
framsæknin og metnaðurinn
var ríkari en svo að hann
gæti unað því til lengdar að
vera starfsmaður annarra og
hóf hann því brátt verzkin-
arrekstur sjálfur, þótt efnin
væru af skornum skammti.
En þó faðir hans, dr, Ólafur
Daníelsson væri þá eigi svo
Framhaldá 7. síðu.
það sem „Mezhdunarodnaya
Kniga,, nefnist með aðsetri í
Moskva.
— Vonandi eru þessi við-
skipjti ekki ólögleg, eins og haft
er eftir ráðherranum. Hvenær
hófust þau og hvernig fara þau
fram?
— I stuttu máli. Síðast lið-
ið vor kom sölumaður rúss-
neskra útflytjenda að máli við
mig, — ég gerði mig skiljanl.
á ensku, en hann talaði hana
viðstöðulaust — og bauð mér
kaup á rússneskum vörum sem
hann hafði sýnishorn af. Af
viðskiptum varð ekki, en eg
spurðist fyrir um það hvort
hann gæti útvegað beint frá
Rússlandi tvö timarit á ensku,
sem bæði eru gefin út í Moskva,
en þessi tímarit hefur Kron um
margra ára skeið keypt af bóka-
útflutningsverzlun í Englandi.
Hann játti því. Síðar sendi
hann mér lista yfir nokkur
tímarit á ensku, þýzku og
frönsku, þar á meðal bæði þau
tímarit sem við fengum frá
Englandi og bauðst til að senda
Kron þau beint án milliliða.
Með því að öll skilyrði voru
fyrir hendi að gera kaupin;
Kron hafði bóka- og tímarita-
leyfi, sem hljóðaði á „Sterling-
svæðið“, þ. e. öll lönd Evrópu,
að Svíþjóð og Sviss undanskild-
um, sem nú eru raunar kom-
in á „Sterlings'svæðið“, tíma-
ritin voru talsvert ódýr-
ari en að kaupa þau fyrir
milligöngu enska bóksalans og
þau gátu komið hingað einuin
mánuði nýrri en að fá þau í
gegnum Bretanna. Gerði ég pönt
un hjá rússneska sölumannin-
um á báðum ensku tímaritun-
um sem ég gat um áðan og 3
öðrum til reynslu, enda fekkst
talsvert meira fyrir sömu gjald-
eyrisútlát..
Að um ólöglegt athæfi væri
að ræða, var með öllu útilokað.
Tímaritin eni keypt, ekki stol-
in, þau eru innflutt á innflutn-
ingsleyfi viðskiptanefndar og
þau má greiða í sterlingspund-
um, eins og leyfið gefur til
kynna. Þá hefi ég fengið stað-
festingu viðskiptanefndar á þvi
að tímaritin megi flytja inn
frá Rússlandi.
— Hvers vegna staðfestingu
viðskiptanefndar, þar sem leyf-
ið ber þetta með sér?
— Vegna þess að bægsia-
gangur og særingar blaða og
ráðherra út af þessum tímarita
kaupum hafði skotið póstaf-
greiðslumönnum skelk í bringu,
þorðu þeir nú ekki að afgreiða
tímaritin framvegis út úr pósti,
sem þeir þó áður að sjálfsögðu
höfðugert gegn framvisun
innflutningsleyfa, nema að á
innflutningsleyfinu stæði skýr-
um stöfum, að það gilti einn-
ig fyrir innflutningi rússneskra
bóka og tímarita. Auðvitað sam
þykkti viðskiptanefnd það og
máttu segja lesendum Þjóðvilj-
ans, sem einhverjir kunna mö
vera áskrifendur tímaritanna,
að vonir standi til að þeir fái
ritin áfram að minnsta kosti til
næstu áramóta.
— Selur Kron mikið af þe'3-
um tímaritum?
— Allt þangað til Morgirr,-
blaðið og Alþýðublaðið sem raér
sýnist að hafi bróðurleg'. sr.r.-.-
starf um herferðina, récmt
með offorsi á ICron út af því
að félegið hafði fjölskrúðugra
tímaritaúrval, en þeim þótti geð
fellt, var salan ekki yfir kr.
50,00 á mánuði, 2 krónur á
dag!! En eftir það seldust upp
á svipstundu ö'll þessi tímarit,
jafnvel forlegin þriggja ára
gömul eintök rimnu út eins og
vatn og nú orðið ssljum við
fyrir að minnsta kosti 100 kr.
á mánuði. Gætum við ugglaast
margfaldað söluna ef innflutn-
ingshömlur kæmu ekki til og
eins hitt, að við verðum líka að
hugsa um þá sem hafa likan
smekk og Morgunblaðsritstjór-
inn.
— Hve stór hluti af innflutn,-
ingi bóka- og tímarita Kron,
eru þessi rússnesku tímarit?
— Það get ég ekki sagt um
með fullri vissu, en yfir 3%
er það ekki.
•— Hvaða tímarit er hér um
að ræða?
— Þau eru: New Times, ensk
og þýzk útgáfa, Soviet Liter-
ature, Soviet new, Soviet wo-
man og dagblaðið Moskva news.
Áður en ég kveð biður laleif-
ur mig að mæla eindregið með
bókabúð Kron við lesendur Þjóð
viljans; — ,,sem fullnægir bet-
ur en nokkur önnur hérlend
bókabúð kröfum bókhneigðra
og fróðleiksfúsra manna og
gengur svo langt í þessu efni
að hún hikar ekki við að kalla
yfir sig reiði. ríkisstjómarinnr.r
með því að útvega þeim milli-
liðalaust og á lægsta verði spá-
;ný úrvalstímarit, alla tedð frá
Moakva", • / . .• •.
Framh. á 7. síðu.
Daníel Ólafsson, stérkaupmaður
KVEÐJU0BÐ