Þjóðviljinn - 22.02.1949, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 22. febrúar 1949.
ÞJÓÐVILJINN
5
La,ugardag3kvöldið 19. febrú-
ar var Rjkisútvarpið he’gað
þrjátíu ára afmæii Hins íslenzka
■bibiíufélags. Menningarstofnun_
in mikla við Austurvöll gat
auðvitað ekki lá:ið lijá iioa að
geta þessa afrnælis, svo mjög
sem hún ber sáiarlega og trú-
arlega heill þjóðarinnar fyrir
brjósti, og því var hinnar heígu
bókar minnst með miklum f jálg-
leik svo sem vera ber. En sunnu
dagskvöidið hið næsta var einn
af vígðum þjónum kirkjunnar
fenginn til að gefa skýringu á
einu vagamesta atriði heilagr-
ar ritningar. Biblíuskýrinf
herra Péturs Magnússonar frá
Vallanesi var æði sérstæð. endr
Sverrír Kristjánsson:
jallræðan í Ríkisútvarpi
flutt i scrstæðum tilgangi. j sannarlega svo heillandi, að hljóðnemanum — hvað gerir 'efist um textann. Og víst er ura
Eg hef í tiu ár hlustað nokk-j sérhvert útvarp, er ber virð- |sú stofnun ekki fyrir Málstað- Það, að ekki þætti þetta góð
urn veginn reglulega á íslenzka| ingu fyrir sjálfu séf og örlitla
útvarpið, en ég niinnist þess| umönnun fyrir lilustum þess
ekki ao haía heyrt þar erindi fólks, sem heldur í því lífinu
um biblíuna flutt á grundvelli
tcxtagagnrýni. Útvarpið hcf-
ur til þessa ekki fengið kunn-
með árgjöldum sínum, mundi
sjá sóma sinn því að veita
mönnum nokkra fræðslu í þess
áttumenn til að segja fóiki frá um efnum. Að svo miklu leyti
niðurstöðum þeirra rannsókna,
er gerðar hafa verið á ritn_
ingunum. Biblíuvísindi eru þó
Leikíélag Hafnarfjarðar:
Eftir Patrick Hamilton
Leikstjóri: Ævar It. Kvaran
sem hægt er að gera sér ein-
hverja skynsamlega grein fyrir
ráðsmennsku þessarar furðu-
stofnunar íslenzku þjóðarinnar,
mun þetta tómlæti stafa af hlut
lsysi útvarpsins gagnvart barna
trúnni í landinu.
Það bar því nokkuð nýrra
við, þegar guðvígðúr þjónn ís-
lenzkrar kirkju flutti aróður
gegn sjálfri Fjallræð-
unni, er Hið íslenzka biblíufélag
inn? Því að nýguðfræði Pét- hagfræði í Wall Street.
urs í Vallanesi er guðfræði
Atlanzhafsbandalagsins. Það
þykir að vísu æði erfitt að
koma þessu bandalagi á lagg-
irnar, sum ríki eru treg í
taumi, en auðsætt er, að herra
Herra Pétur Magnússon er
fundvis á þau orð Krists, sem
gætu orðið siðferðileg stoð und-
ir varnarbandalagið hans á
Atlanzhafi. Ég skal játa, að
það fór dálitið um mig, þegar
Pétur Magnússon ætlar ekki , , , • x
v , [ klerkurmn hafði yfir þessi orð
að hnna fyrr en hann h.efur ' , . . , .
. iMeistarans: Eg er kommn til
xomið Jesu Kristi í varnar- * ..........
, , . . , að varpa elui a ,)orðma, og
bandalag Atlanzhafsþjóoanna. v .... ,
0 Y , , hversn vildi eg, að hann væri
Booskapur hans var sá, að , ,
. þegar kveiktur! Þetta mmnti
Jesus mundi ekki vera á móti • . ,. .. ,
mig a atomsprengjuna hja vm-
varnarstnði. .
jum vorum vestra, en þegar eg
athugaði textann í Lúkasi 12,
I
149—50, þá rann af mé>r nræðsl-
Fyrir nokkru óskaði formað-
ur Sjálfstæðisflokksins, herra
Ölafur Thors, flokki sínum og
íslenzku þjóðinni til hamingju
með ,það, að til væri hér á landi
,an, því að orð Krists voru töl-
íslenzku þjóðinni til hamingju lug j
óeiginlegri merkingu, og
, .eldurinn táknar ekkert annað
hafði lifað einn dag hins fjórða jslikur lögvitringur sem Bjarni jen friðarboðskap hans. Ef
Pétur Magnússon ætlar að bera
aldurstugar. Herra Pétur Magn- [Benediktsson utanríkisráðherra.
ússon í Vallanesi ber það sem |er hefði sannað það, að hlut-
sagt blákalt fram, að Fjailræða j leysisyfirlýsing íslands væri
I Jesú liafi ekki verið ræða eða 'bæði úrelt og fallin úr giidi laga
jkenning, heldur brot úr samtali,' lega. Á næsta Varðarfundi get-
j er Meistarinn hafi átt við ein_] ur Ólafur Thors fagnað því,
hvern mann, raunar ónafn-1 uð nýr guðfræðingur hefur ris-
Frú Manninghani (Inga Laxness) og Roiigh (Ævar R. Kiaran).
Englendinguiinn Patrick Ham
ilton mun hafa getið sér nokk-
urt orð fyrir leikrit og sögur,
þótt ekki sé hann í hópi merkra
leikskálda. ,Gasljós‘ er ósvikinn
reyfari um brjálsemi og hrotta
lega glæpi, einfaldur í sniðum
og gersneyddur öllu bókmennta-
gildi; en persónurnar eru skýr-
ar og glæpasaga þessi skemmti-
leg á ýmsa lund. Hér er allt á
sínum stað: morðinginn, nautna-
liðsmenn (og Inga Laxness)
sýndu „Gasljós" í Trípólihúsinu
á stríðsárunum og er mér sagt
að þessi sýning beri þess nokk-
ur merki; en leikstjórn Ævars
Kvarans virðist niér smekkleg
og leikritinu samboðin.
Jón Aðils leikur Manningham,
morðingjann sem reynir að
svifta konu sína vitinu með
skipulögðum og svívirðilegum
fantabrögðum; hann er ekki
seggur og tvíkvænismaður hald ðeing forhertur kvalari og
inn hryllilegum kvalalosta; fórn glæpamaður> heldur einnig
ardýrið kona hans, ung og fríð, kvennagull hið mesta. Jón Að.
greindan. Orð Krists um nð rísa
ekki gegn meingjörðamannin ■
um, að snúa vinstri kinninnij
að honum þegar hann slær þig
ið upp meðal vor. Guðfræði
Péturs Magnússonar gerir
Fjallræðunni sörrm skil og lög_
fræði Bjarna ■ Benediktssonar
á hina hægri, að gefa honum hlutleysinu. Guðfræðin í Valla-
alla yfirhöfnina, þegar hann; nesi er bj7ggð á þeirri heil-
krefst af þcr kyrtilsins — þcssi brigðu skynsemi, sem 'guðfræð-
orð eru ekki töluð í ræðufcrmi! ina í Gaiíleu skorti svo átakan-
og saklaus og stödd á barmi
vitfirringarinnar; og loks leyni
. i ils er myndarlegur og óhugnan
lögreglumaðurinnn,
•gæddur
legur í gerfi þessa glæpamanns,
en tekst ekki að sýna dulda sál
yfir mannfjölda, sem þráir frið
og réttlæti, heldur eru þau
einskonar húsráð sem gefin eru
í tilefni af því, að algengt var
í Austurlöndum að veita mönn-
um léttan löðrung með handar-
bakinu. Samkv. Vallanesvísind-
unum er Fjallræðan því komin
í flokk einnar bókmenntateg.
undar amerískrar, er vér ís-
lendingar kynntumst á 3Íðustu
hernámsárum. Það var Vin-
sældir og áliríf í þýðingu Vil-
hjálms Þ. Gíslasonar, bestsell-
er stríðsáranna.
Mig brestur þekkingu til að
hrekja eða samþykkja ]'essa
biblíuskýringu herra Pjeturs
Magnúss., en ef hún er réít,
þá styður hún þá skoðun, sem
orðin er trú margra, einkum
þeirra, er eig'a lögheimili við
sjálfum sér líkur á leiksviði, og
virðist næsta einhæfur leikari;
framsögn hans er skilmerkileg
þeirri dasamlegu kænsku «g, sýki hans og kvalalosta, né gera ,
bragðvísi sem jafnan einkennir( skiljanlegt vald hans yfir hinu' strendur Atlanzhafsins að
þa stétt í bókum. Og leikslokm k Jón er að jafnaði heunapohtik Jesu fra Nazaret
—,_,_• x----__ i-----------• hafi verið bandansk að eðli,
þótt ekki liafi hún verið það
að uppruna. En þá verður einn
og skýr, en blæbrigðalítil ogj ig skiljanlegt, hvers vegna Rík-
þreytandi. — Inga Laxness leikj isútvarpið hleypti í fyrsta skipti
ur frú Manningham af kost-] í sögu sinni bibílugagnrýni að
gæfni og skilningi, lýsir velj
brjálsemi hennar, þrælsótta og
sálarkvölum. En þessi hamingju Aukahlutverkin> viunukonurnar
snauða eiginkona þarf að veraj . heimilinu> eru falin hafnfirzk
mjög geðþekk til þess að leik-i um leikkonum> Svanlaugu Ester
urinn njóti sín, hún á að vekja; K!áusdóttir og jóhönnu Hjalta-
einlæga samúð og djúpa með-1
aumkun áhorfenda; en það
tekst Ingu Laxness miður en
skyldi, enda nýtur útlit hennar
sín ekki á sviðinu. •— Ævar R.
Kvaran fer snoturlega með hlutj
geta ekki ánægjulegri né hvers-
dagslegri verið: allt kemst upp
að lokum, þrjóturinn er gripinn
höndum og fluttur á brott. —
Markmið höfundarins er það
eitt að koma áhorfendum 1 hæfi
lega geðshræringu og æsingu,
en óneitanlega rýrir það áhrif-
in að nokkru að hann getur ekki
stillt sig um að ljósta upp „hin
um óttalega leyndardómi" húss-
ins við Engilstræti áður en leik
urinn er hálfnaður, en eftir það
gei'ist ekkert geigvænlegt, og
fátt sem kemur nokkrum manni
á óvart.
Þessi leiksýning getur ekki
hafnfirzk tálizt að öðru leyti
en því að hún fer fram í Hafn-
arfirði, stjórn og aðalhlutverk
eru falin reykvískum leikurum.
Þess má geta að amerískir setu-
lín; þær eru báðar algerir við-
vaningar, en tekst mjög þokka
lega eftir atvikum, og rjúfa
hvergi hcildarsvip leiksins.
Leikhúsgestir virtust skemmta
verk leynilögreglumannsins, |
I sér hið bezta, enda er sýning
það er alls ekki óskemmtilegt
■ þessi ágæt dægrastytting, en
að kynnast þessum smáskrítna, j
aldraða og þefvísa njósnara.
reyndar hvorki annað né meira.
A. Hj.
lega:
— Og, sjá, einn þeirra, er
voru með Jesú, rétti út hönd-
ina og brá sverði, og hann
hjó til þjóns æðsta prestsins
og sneið af honum eyrað. Þá
segir Jesús við hann: Slíðra
sverð þitt., því að allir þeir,
sem grípa til sverðs, munu
farast fyrir sverði. Eða hygg-
ur þú, að ég geti ekki beðið
föður minn, svo að hann nú
sendi mér til liðs meira en
tólf sveitir engla? — Matteus
j 26, 51—54.
Er ekki von að Pétri Magnús-
| syni finnist svipur mcð hern-
aðarpólitíkinni á Galíleuvatni
og Atlanzhafi?
Hlutlaus athugun textans
virðist þó benda til þess, að
Vallanesi og Nazaret muni bera
æði mikið á milli í hermálum.
Samkomulag í öðrum málum
hefði einnig orðið allstirt. Lít-
um til dæmis á hagfræði Jesú
.Krists:
— Og þótt þér lánið þeim,
sem þcr búizt við að fá það
aftur hjá, hvaða þökk eigið
þér skilið fyrir það? Syndarai
lána einnig syndurum, til þess
að þeir fái jafnmikið aftur. Nei,
— elskið óvini yðar og gjörið
gott og lánið án þcs-s að vænta
noklcurs í staðinn, og þá munu
laun yðar verða mikil, og þér
munuð verða synir liins hæsta,
því hann er góðgjarn við van_
þakkláta og vonda. — Lukas
6, 34—36.
Ekki hefði þetta þótt goð
búvisindi í Vallanesi, og eng-
in furða þótt sóknarpresturinn
brigður á þetta, þá >eru hinar
frumlegu textaskýringar hans
farnar að nálgast guðlast.
Herra Pétur Magnússon má
ekki gleyma því, að til er bisk_
up og kirkjuráo á voru landi'
Eða kannski honum standi á
sama um hempuna og vilji klæð
ast hermannlegri- búningi? Orð
hans í útvarpserindinu gætu
jafnvel bent í þá átt. Hann get-
ur þess nefnilega máii sínu til
stuðnings, að Jesús hafi skipað
lærisveinum sínum að kaupa
sverð, og spyr síðan hneyksl-
aður: Hvað þýðir að kaupa
sverð ef ekki á að berjast með
þéim? Já, það er von hann
spyrji.
Herra Pétur Magnússon lagði
sýnilega mikið upp úr þessum
vopnakaupum, og hann ksnndi
svo mikillar fræðimannsgleði,
er hann hafði dregið fram þessa
staðreynd úr guðspjöllunum, að
það er ekki úr vegi að gleðj-
ast með honum og athuga texta
heimildina að vígbúnaði Jesú
Krists:
— Og hann sagði við þá: En
nú skal sá, sem hefur pyngju,
taka liana með sér, sömuleiðis
einnig mal, og sá sem okkert
hefur, skal sækja yfirhöfn sína
og kaupa sverð. Því cg segi
yður, að þetta, sem ritað er,
lilýtur að koma fram við mig:
og með lögbrotsmönnum var
hann talinn, því að það er mig
snertir, rætist. En þeir sögðu:
Herra, sjá, hér eru tvö sverð.
Og hann sagði: Það er nóg.
Lúkas, 22. 36—38.
Það er ekki furða þótt séra
Pétur í Vallanssi hlakki yfir
hinum nýja bandamanni, sem
hann fann í Lfikasarguðspjalli
Atlanzhafssáttmálanum til full-
tingis. Það mundi sjálfsagt ekki
verða fúlsað við þessum tveim-
ur sverðum meistarans við
samningaborðið í Washington.
Vera má, að Acheson mundi
kunna að meta vígbúnað Jesú
Krists. En hvað hefði Forrest-
al hermálaráðherra sagt um
, i Framhald á 7. síðu.