Þjóðviljinn - 06.07.1949, Blaðsíða 3

' - : - Mi^ifcndagur" 6; - -jixlí • 1649.
WOÐVTLJINN
wt&ýw-
- * Strina illþýðusðmbaitdssfiórRðnnnði
í Búðaidal:

íbk»t
C 8j 8i>
semnot-
ið hefur Dagsbrúnarkjara í mörg
ár, semnr nú upp á kr. 2,92 þ. e. 4%
gmnnkanpshækkim
fyrir aibeina AiþýðublaÖsmannsins,
Sæmundar Bjarnasonar, sem ætíð
hefur hlýtt boði nafna síns í kexinu
\og Helga vérkfallsbrjóts
1 fyrradag|Svar undirritaður
nýr kaupgjajœsamningur í
Búðardal milli Verkamannafé-;
lagsins Valur og Kaupfélags
Hvammsfjarðar. Við þessa
samningsgerð kóm greinilegar
í ljós en nokkru sinni áður
til hvers sú eymdarstefna leiðir,
sem stjórn atvinnurekendaþjón-
anna í Alþýðusambandinu hefur
markað í kaupgjaldsmálum
verkalýðsins, þar sem hún er
tekin alvarlega og henni fylgt
í framkvæmd.
Verkamannafélagið Valur,
sem nær yfir Dalasýslu alla,
og markar því kaup og kjör
í allri opinberri vinnu í hérað-
inu m. a. hefur í mörg undan-
farin ár, fyrir atbeina og með
stuðningi Alþýðusambandsins
undir forustu sameiningar-
manna, náð átakalaust sama
kaupi og Dagsbrún hefur sam-
ið um á hverjum tíma. Hefur
almenn ánægja verið rikjandi
meðal verkamanna í sýslunni
með þá stefnu og hiin talin
svo sjálfsögð fram að þessu
að yfirleitt hefur ekki verið
Ferðafélag Islands
Ferðafélag Islands ráðgerir
að fara gönguferð á Heklu um
næstu helgi. Á laugardaginn kl.
2 ekið austur Rangárvelli að
Næfurholti og gist þar í tjöld-
um. Á sunnudagsmorgun ekið
upp að Suður-Bjalla en gengið
þaðan á Heklu tinda. Margir
munu hafa hug á að sjá hvern-
ig þar er umhorfs eftir ham-
farir síðustu eldsumbrota. Kom
ið heim á sunnudagslívöld. Á-
skriftarlisti liggur frammi og
sén þátttakeiidur tilbúnir að
taka farmiða fyrir kl. 6 á föstu
• daginn i skrifetofúnni í Tún-
götu 5. •’. ;;
■■■ '• -■;■ - u-r.-viv •.
-■ rvk*.; . •• ;,t,.
. i-i . .-'o... * ... .

,, r——_— r þatt
, • tajk^d^v^görðut--.\og Austur-
■ kf.p5 :>á:>iökti»4ág. k u r. -sáeti
reiknað með öðru en að svo|
yrði áfram. }
Þegar ÁSl-stjórnin sendi út
sitt fræga bréf 18. jan. s.l.,
sem almennt er nú haft að
háði og spotti um allt land,
bæði af verkafólki og atvinnu-
rekendum, og ráðlagði félögun-
um að segja upp samningum
(án þess að gera þó jafnframt
nokkrar ráðstafanir til nýrraj
samninga!) og taldi sig þó geta'
fallist á ca. 3^2% grunnkaups-
hækkun, tóku forráðamenn
félagsins í Búðardal þann kost-
inn að segja upp samningum
fél. við kaupfélagið. Nokkru
síðar lagði stjórn félagsins fram
kröfur sínar við atvinnurek-
andann og voru þær um 4%
grunnkaupshækkun, eða sem
næst þeirri ráðleggingu, er
borizt hafði frá forsjármönnum
heildarsamtakanna. Hálfum
mánuði áður en hinn nýi samn-
ingur Vals var gerður hafði
svo Dagsbrún og f jöldi annarra
1 félaga (um 40 fél.) samið um
10—15% grunnkaupshækkun
fyrir meðlimi sína og haft hina
yfirlýstu 3V2%-stefnu Sæmund-
ar Ólafssonar og Helga Hannes
sonar að engu.
Verkamenn í Búðardal vildu
gera tilraun til þess, þrátt fyrir
framlagðar kröfur um 4%
hækkun, að fá Dagsbrúnarkjör
samningsbundin eins og áður
hafði verið. En Alþýðusambands
stjórnin á sér a.m.k. einn trygg
an talsmann i félaginu. Sá heit-
ir Sæmundur Bjarnason (frá
Fjósum), og nú hefur setið
sem fulltrúi félagsins á síðustu
sambandsþingum. Mun hann
hafa fengið því ráðið að ekki
væri hvikað í nokkru frá stefnu
nafna sins og Helga Hannes-
sonar, enda óhægt um vik, þar
sem félagið hafði á sínum tíma
lagt fram kröfur sínar á grund-
velli bréfs ASl frá 18. jan.
Sú grunnkaupshækkun sem
félagið fékk með hinum nýja
samningi nemur 4%. Er grunn-
káup verkamanna i Dalasýslu
þvi. kr. 2,92 á klst. i siunar i
stað fcr. 3^08,1-vsem -félaginú
hefði verið auðvelt að ná að
venju eftir ' brautryðjendastarf
-Dagsbrúnar, bef&i 3V4%’*boð-
hkapur Atvhmúrekchdaþjónanna
i ASt ekbi brugðjð fæti fyrjr.
Um „leynifund“
okkar Gottwalds
1945
Hafi utanríkisráðberra Is-
lands ritað grein er birtist á
annarri síðu Morgunblaðsins
sl. sunnudag, vil ég taka
fram eftirfarandi:
1. Samtal mitt við Gott-
tvald, núverandi forseta
Tékkóslóvakiu, haustið 1945,
fór fram í samráði Pét-
ur Benediktsson sendiherra.
Skiptum við á milli okkar, að
tala um verzlunarsamning-
ana við þá menn, sem mestu
voru taldir ráða þá í stjórn
Tékkóslóvakíu, Talaði Pétur
við Fierlinger, þáverandi for-
sætisráðherra, en ég við
Gottwald þáverandi varafor-
sætisráðherra.
2. Aðalatriði samtals míns
var hvað útflutning vorn
snerti, síldarlýsið, þar mcð
'einnig spurningin um að
selja það hert, en hvað inn-
flutning vorn snerti, sykur-
inn, að tryggja seni mest af
þeirri dollaravöru frá Tékkó-
slóvakíu árið eftir.
3. Ólafi Thórs, þáverandi
forsætis- og utanríkisráð-
herra ,var tafarlaust sagt frá
samtali þessu þegar ég kom
heim. I»að hefur aldrei af
neinna hálfu verið haldið
neinni Ieynd yfir því, enda
aldrei verið ástæða til þess.
Hafi stjórnmálaritarar
Morgunblaðsins hinsvegar
ritað umrædda grein, hef ég
ekkcrt við hana að athuga.
Það er þeirra verkefni að
ljúga að Islendingum, og upp
á Islendinga, landráðastarfi
þeirra til framdráttar. Við
þeirra greinum er því aðeins
ástæða til að gera athuga-
semdir, ef svo ólíklcga vildi
tíl að vekja þyrfti athygli á
ið þeir hefðu sagt eitt satt
orð eða hugsað eina ærlega
hugsun fyrir land og þjóð.
Slíkar athugasemdir hefur
hinsvegar, af eðlilegnm á-
stæðum, ekki verið nauðsyn-
íegt að gera.
5. júlí.
Einar Olgeirsson.
ftðatfundnr

í • i
Framhald »f
Niðurstöðutölur reksturs-
reiknings eru kr. 17.051.128,91,
en efnáhagsrei.knings kr.
85.940.454,11.
Heildarsala innflutnings- og
véladeildar SlS var um 3 millj.
kr. minni en árið 1947, en sala
útf 1 utningsdeildar - hef ur aukizt
um rúmar 20 millj. kr. frá því
sem hún var á áririu 1947.
Skip: *
M.s. „Hvassafell"’ 2300 tonn
Dwt., sem er eign SÍS- sigldi á
árinu 30.021 sjómílp. Það
flutti 15.240 smálestir* 'til og
frá landinu, en 12.703 smálestir
á milli hafna á Islaridi. Skipið
kom við 62 sinnum á 25 íslenzk
um höfnum og hafði þar að auki
viðkomu á 19 höfnum í 8 lönd-
um. Hagnaður af rekstri skips-
ins varð um 766 þúsund krónur,
sem nægði því sem næst alveg
fyrir lögheimilaðri 20% af-
skrift. Sambandið á nú annað
skip, m .s. „Arnarfell", í smíð-
um í Svíþjóð, og verður það
væntanlega fullsmíðað á næsta
hausti. Hagnaður af rekstri
leiguskipa á vegum sambands-
ins nam tæpum 39 þúsund krón-
um, en þessi skip höfðu lií^yjð-
komur á höfnum í Iandiiiu\
endafélögunum (53) samtals
28.386 meriri, með 93.709 men»
á framfæri (f élagsmennirnir
sjálfir taldir með), én í fram-
leiðendafélögunum (2) 338 meáj
limir.
37 menn með 184 á framfæri j
reyndust vera skráðir félagar ij
þrem neytendafélögum samtím-;
is, en 1038 með 4137 á framfæiíj
i tveimur. Raunveruleg meðlimai
tala neytendafélaganna verður
því 27.274 og raunverulegur:
framfæringafjöldi 89.204. i
Furidi lýkur á fimmtudag.
Að loknum skýrslum for-!
manns SÍS, forstjóra og fram-
kvæmdastjóra fóru fram umræó <
ur.
Svo er tíl ætlazt að aðalfund- j
inum verði lokið á fimmtudag.
það. Verkamannafélagið Valur
er fjórða stéttarfélagið af 40
—50 félögum, er samið hafa
síðan ASl-stjórn sendi félögun-
um boðskap sinn, sem farið hef-
ur að hennar ráðum.
Ka,uphækkun sú, sem Sæm-
undur í Esju og Helgi bæjar-
stjóri hafa haft af verkamönn-
um í Dalasýslu með flónsku
sinni og afturhaldsþjónustu
nemur 1200 krónum á ári. Er
ekki útilokað að verkamenn þar
vestra verði langminnugir á
afíeiðingar þess, að félag þeirra
átti í fyrrahaúst sinn hlut að
því að Ieppum auðvalds og at-
vinnurekenda vóru af hentir
stjórnartaumar í heildarsam-
tökum verkálýðsins í. landiriu,
með þeim árangri fyrir félags-
bundna verkamenn i Dölum, cr-
að framan greinir. jtrr.-u-T ■> .
Iðnfyrirtæki:
Um rekstur iðnfyrirtækja
SlS á árinu 1948 er þetta helzt
að segja: Ullarverksmið ja.11
Gefjun vann úr 165.614 kg. af
ull og framleiddi 60500 m. af
dúkum, 23000 kg. af bandi og
84000 kg. af lopa og skilaði
tekjuafgangi, 163 þúsund krón-
um, enda þótt það háði starf-
seminni nokkuð, að unnið er að
gagngerðum breytingum á
rekstri verksmiðjunnar
Skinnaverksmiðjan Iðunn á
Akureyri afullaði 9173 gærur
og sútaði 28.611 skinn og húðir
og framleiddi 36.432 pö|T af
skpm karla, kvenna og bama.
Tekjuafgangur varð um 50 þús.
kr.
Fataverksmiðjan „Hekla“ á
Akureyri, sem SlS keypti ný-
lega, framleiddi undirföt
kvenna, náttkjóla, prjónapeys-
ur, sokka og leista fyrir um 640
þús. kr. og skilaði um 2500 kr.
tekjuafgangi .Standa vonir Lil
þess, að hægt verði að auka
starfsemi verksmiðjunnar að
mun, en undirbúningur að breyt
ingum til aukningar á fram-
leiðslunni stendur yfir.
28.724 félagsmenn.
Á árinu 1948 var framkvæmi
rannsókn á félagatölu Sam-
bandsfélaganna, 55 talsins.
Reyndust félagar vera í árslok
1948 28.724. Þar af voru í neyt-
Fyrsti lelknrinn við Ajax
Framh. af 8. síðu.
átti gott tækifæri er 15 mín.,
voru af leik ,en skaut beint í
1
fætur markmanns. Skiptust lið-;
in á áhlaupum, Hollendingar
eru ónákvæmari i leik sínum, en
KR-ingar gáfu hvergi eftir.
Dæmd var vítaspyrna á Hol-
lendinga, sem virtist þó nokkuð
hæpin, en Ríkharður skaut fram
hjá. Aukaspyrna á Hollendinga,
sem Óli B. tók, hafnaði i hliðar-
netinu. Opin tækifæri höfðu Hol
lendingar ekki, þó oft væru þeir
nærgöngulir marki KR. Það má
því telja frammistöðu KR mjög
góða í þessum leik.
Aðalsóknarkrafturinn var f
Ólafi Hannessyni og Ríkharðí
(úr Fram), en mest var það á
eigin sþýtur, en ekki sameinaS
átak eins og knattspyrnan út-
heimtir. Var varla til samleikur
milli t. d. Rikharðs og Gunnars,
en Gunnar hefur þó auga fyrir
slíku. Því brá þó fyrir mii’t
Ara og Ólafs og þó var Ari
lang veikasti maður Hnunnar.
Þeir sem báru hita og þunga
varnarinnar voru Daníel og ÖIi
B„ sem lika undirbyggði sóka
ef því varð við komið. Steinn
átti líka nokkuð góðan leik og
enda Bergur i markinu.
Af Hollendingunum veittí
maður mesta athygli miðfram-
herjanum Brockman, miðfram-
verðinum C. V. Hart og mark
manninum Leentvaar. Annars
var liðið jafnt, fyrst og fremst
heild, þar sem manni virtist
framlínan vera betri helmingur
liðsins. Dómari var Haukur
Óskarsson og slapp allvel frá
því starfi.
Næst leikur Ajax við Val á
fimmtudagskvöldið. F.H.
til ftð bera blaðið til kenpeáda i
HexskóU- 09
í
1 ú I Vi tfc
rVZ j-