Þjóðviljinn - 12.07.1949, Blaðsíða 8

Hafnarverkamenn I London vlrða að
:/ vetfuil héfanlr stjérnarinnar
Þegar ekkert haf$i c/reg/3 úr verkfallinu i
gœr* lýsti stjórnin yfir neySarástandi
1 von um að geta hrakið verkamenn til undan-!
halds í haínarverkfallinu í London, tilkynnti brezka
stjómin síðastliðinn föstudag, að hún mundi lýsa
yfir neyðarástandi strax eftir helgina, ef verkfallinu
yrði þá ekki lokið Þessar vonir stjórnarinnar brugð-
ust, verkamenn hopuðu ekki á hæl fyrir hótunum
stjórnarinnar heldur skipuðu sér enn þéttar saman
til varnar réttindum sínum, og í gær lýsti stjórnin
yfir neyðarástandi í London.
Attlee, forsætisráðherra, las
yfirlýsúiguaa um neyðarástand-
ið í báðum deildum brezka
þingsins í gær, en áðúr
hafði Georg konungur undirrit-
að hana. — Yfirlýsingin veitir
stjórninni mjög víðtækt vald til
aðgerða gegn verkfaUsmönnum.
Hún getur látið herlið vinna öll
störf þeirra; f jöldi ákvæða sem
heyra til styrjaldarástandi
ganga í gildi; lögreglan fær
umboð til að handtaka menn
formálalaust á götum úti án
sérstakrar tilskipunar; í fáum
orðum sagt: brezka stjórnin
ihefur tekið sér vald til að beita
verkalýðinn hverjum þeim of-
beldisaðgerðum sem. henni sýn-
Í3t.
Siðferðisiegt áfall
fyrir stjórnina
En allt þetta upphlaup hefur
orðið hið ægílegasta áfall fyrir
istjórnina í pólitísku og siðferð-
islegu tilliti. Þrátt fyrir allar.
hótanir hefur henni ekki tekizt
að beygja verkameruina til
hlýðni. Þeir 3tanda ennþá ó-
sundraðir í verkfallinu, stað-
ráðnir i að halda því áfram hvað
sem á dynur. í gær var tala
verkfallsmannanna enn hin
sama, yfir 10:>þúsund, og á
fjöldafundi þeirra vár einróma
felld tillaga um að hætta verk-
fallinu. — Um 115 skip lágu þá
óafgreidd í höfninni; en 2Ö00
hermenn unnu við uppskipun,
og var tilkyant að þetta lið yrði
allmikið aukið í dag. r
Gert í samúðarskyni
kanadiska sjómenn
við
Sem kunnugt er hófst verk-
fall þetta þannig, að hafnar-
verkamennirnir neituðu að af-
greiða tvö kanadísk skip, og.
var sú ákvörðun gerð í samúð-
arskyni við kanadíska sjómenn
sem eiga nú í kjaradeilu við
kanadíska útgerðarvaldið. (Sjá
grein á 6. síðu blaðsins í dag).
Þessari ákvörðmi svöruðu hafn
aryfirvöldin svo með því að
baana verkfallsmönnum vinnu
Framhald á 7. síðu.
Bíbíl
Candidu vel tekið
Leikflokkurinn 6 í bíl, sem
er nýlagður af stað í leikför út
um land og sýnir Candidu o. fl.
hafði aðalæfingu í Borgar-
nesi síðdegis á laugardag s.l.
og frumsýningu um kvöldið.
Húsfyllir var og leiknum mjög
vel tekið. Borgnesingum þótti
samleikur góður og leikið af ó-
venjulegum áhuga. Að sýning-
unni á Candidu lokinni lék flokk
urinn 2 gamanþætti við óhemju
fagnaðarlæíi og voru leikendur
hvað eftir annað kallaðir fram.
Halldór Sigurðsson þakkaði leik
endunum komuna fyrir hönd'
leikhúsgesta.
Á sunnudagsmorgunn fór
leikflokkurinn til Stykkishólms
og hafði sýningu þar síðdegis
og aðra um kvöldið, var hús-
fyllir bæði skiptin og móttökur
ágætar. — Leikflokkurinn fór
í gær áleiðis til Sauðárkróks og
sýnir þar í ikvöld og annað
kvöld, en fer á föstudaginn til
Akureyrar.
ÞIÓÐVILIINN
Truman óttast að víðskiptí
JMarshall-landanna beinist
frá Bandaríkjunum t
Truman. forseti flutti I gær bandaríska þinginu skýrslu
um efnahagsástand Bandaríkjanna á undangengnu hálfu
ári. Viðurkenndi hann í því sambaridi að atvinnuleysi færi
ört vaxandi í landinu, en sagði að aJlt tal um kreppu væri
ástæðulaust! ,
Það var athyglisvert við ræðu
forsetans, að hann gat ekki
leynt þeim ótta sínum, að
Marshall-löndin mundu fara að
beina viðskiptum sínum meir
og meir frá Bandaríkjunum og
að hinum kreppulausu ríkjmn
sósíalismans í Austurevrópu.
Lagði hann mikla áherzlu á
nauðsyn þess. að efla dollara-
getu þessara I.anda, ella mundu
viðskiptasamninga, sem ekki
væru „þóknanlegir Bandarikj-
unum.“
Yfirleitt má segja um þessa
ræðu forsetans, að þrátt fyrir
digurbarkaleg ummæli skein
allstaðar í gegn óttinn við hina
óhjákvæmilegu efnahagssjúk-
dóma kapítalismans og sigur
hinna sósíalistísku landa í iðn-
þau .fara inn á þábraut að gera. aðarsamkeppninni

Brezkir þingmenn í heimsókn .
Tyeir: brezkir • þingmenn eru nú í heimsókn hér, þeir Mr,
Alexander Anderson úr Verkamannaflokknum og Sir Basil Ham-
ilton-Hebden Neven-Spenee úr Ihaldsflokknum.
Báðir hafa þeir átt sæti í
neðri málstofu brezka þings-
ins frá 1935. Mr. Anderson er
Skoti, fæddur á stað þeim er í
fomsögunum nefnist Katanes.
Fram—Víkingur unnu Ajax 5:2
Ríkhazðisr Jóissan setti öll mözkm
Mönnum mun hafa komið á
óvart úrslitin í þessum leik og
vissulega gefur þessi markatala
ekki rétta mynd af leiknum.
Ajax átti samleikinn og listir
knattspyrnunnar úti á vellin-
um, en heppnaðist ékkert upp
við markið. Hins vegar setti
samsteypan Fram—Víkingur
mörkin, það er að segja
Ríkharður setti öll mörkin, þrjú
í fyrri hálfleik en tvö í þeim
síðari. Mörk Ajax komu sitt í
hvorum hálfleik.
Framherjar Ajax sýndu oft
sérlega Iagleg áhlaup og góðan
samleik, vel studdur sérstak-
lega af vinstri framverði þeirra,
en þegar upp að marki kom
voru þeir alltof seinir eða skot-
in ónákvæm og yfirleitt lá
knötturinn meira á vallarheim-
ingi Fram—Víkings, en áhlaup
þeirra, það er að segja Ríkharð
ur, var alltof hættulegur og
skotin föst og nákvæm. Sam-
leikurinn var aftur á .móti nokk
uð í molum þótt oft sæist þó
knöttúr ganga frá tnanni til
manns. Tilviljun réði en
alit liðið lék af dugnaðL og
krafti og vörnin gaf ekki eftir,
sérstaklega þegar leið á leik-
inn. Óneitanléga var heppni
með vörninni, sérstaklega fyrri
hluta leiksins.
Fyrsta markið kom eftir 10
mín., annað eftir 20 mín. Mark
Ajax kom eftir 30 mín., þriðja
markið kom er 35 mín. voru
Frakki désent í íslenzku við
háskólann í Lundi
Dr. Pierre Naert er staddur hér í bæuum um þessar mund-
ir. Hann er mörgum íslendingum að góðu kunnur frá fyfri árum.
Hann var hér um sumartíma árin 1936 og 1938. Auk þess
var hann sendikennari hér við haskólann 1937.
Dr. Naert átti viðtal við blaða
menn á heimili Bjarna Guð-
mundssonar, fulltrúa, í gær.
Við spurðum, hvað á daga
hans hefði drifið, síðan hann
fór héðan. Hann kvaðst hafa
verið kallaður í herinn 1939,
en svo verið leystur frá her-
þjónustu og sendur til Svíþjóð-
ar sem sendikennari. Þar varð
hann svo innlyksa, þegar Þjóð-
verjar lögðu Frakkiand undir
sig og hefur dvalið í Svíþjóð að
mestu leyti síðan. Hann hefur
fyrir skömmu varið doktorsrit-
Framhald á 7. síðu. ( gerð um sænska skáldið Vil-
Sumazleyfisferð Æ.F.R.
Nú er hver síðastur að tilkynna
þáfttöku
Nú eru síðustu forvöð að tilkyiuia þátttöku í sumar-
leyfisferð Æ.F.E. Lagt verður af stað á laugardaginn
kemur frá Þórsgötu 1. Farið verður á bílum alla leið í
Þórsmörk. Þar verður dvalið í tjöldum í viku. Fegnrstu
staðir í Þórsmörk verða skoðaðir.
Sumarleyfisferðir Æ.F.R. hafa undanfarið ekki aðeins
verið þær skemmtilegustu, heldur einnig þær ódýrustu
sem alþýðuæskan hefur átt um að velja.
Dragið því ekki að tilkyuua þátttöku í skrifstofu
ÆÆJB. Þórsgötu 1.
helm Eklund. Nú er hann ráð-
inn dósant við háskólann í
Lnndi og á að kenna íslenzku
og f æreysku. Hann hef ur einn,-
ig dvalið litilsháttar I Færeyj-
um.
Dr. Naert kvartaði mjög um
það, hvað íslenzkar nútímabók-
menntir væru litt kunnar í hin-
um Norðurlöndunum. Hann
kvað það algengt að hitta há-
skólalærða menn, sem e. t. v.
könnuðust eitthvað við 't. d.
Laxness og Tómas Guðmunds-
son og síðan ekki söguna meir.
Hann sagði, að þetta ætti m. a.
rót sína að rekja til þess,
hvers lítið væri til af nýjum ís-
lenzkum bókum á Norðurlönd-
um. Sérstaklega væri lítið um
bækur, sem út hefðu komið hér
á landi eftir að stríðið hófst.
Hann taldi nauðsynlegt, að rík-
ið eða aðrir aðilar gerðu ráð-
stafanir til þess að gera Norð-
urlandabúum auðveldara að fá
íslenzkar bækur til lesturs, t. d.
með þvi að senda háskólabóka-
söfnum íslenzkar bæknr. Hann
sagði marga, sem lærðu eitt-
hvað í norrænu hafa lesíð fom-
sögumar og annað ekki á ís-
lenzku.
Það leynir sér ekki að dr. lendinga.
Framhaid á 6, síðu.
Hann hefur auk þess að vera
þingmaður verið skólastjóri og
bæjarfulltrúL Sir Basil er óð-
alsbóndi frá Orkneyjum, en
hann er þingmaður Orkneyja
og Shetlands. Hann er bakteríu
fræðingur og doktor í læknis-
fræði. Báðir útskrifuðust þeir
frá háskólanum í Edinborg.
Þeir ræddu báðir við blaða-
menn í gær. Shetlandseyjabúar
leggja mesta stund á fiskiveiðar
og siglingar. Síldveiðar eru mik
ill þáttur í veiðum þeirra og
veiða þeir í reknet. Sagði Sir
Basil að fyrir stríð hefðu marg-
ir stundað veiðamar aðeins
nokkum hluta úr árinu, en nú
væri þetta að breytast þannig
að menn stunduðu þær allt árið.
Nú er mikið af síldinni hrað-
fryst í stað þess að áður var
hún söltuð og lét Sir Basil mjög
| vel yfir þeirri breytingu.
Þeir létu báðir mjög vel yfir
kynningunni af landi og þjóð
hér. 1 gær sátu þeir boð forseta
Alþingis. Síðar munu þeir ferð-
ast eitthvað um landið.
Þeir höfðu meðferðis bréf frá
fcrseta neðri málstofu brezka
þingsins þar sem segir svo:
„Fyrir hönd neðri málstofu
brezka þingsins er mér ánægja
að senda yður öllum hjartan-
legustu kveðjur í tilefni af
heimsókn þingnefndar vorrar til
Islands. f
Þingræði stendur á gömlu
um merg í báðum löndum og
bæði Bretland og Island meta
öðrum betur þingræðisstjóm.
Fyrir því leyfi ég mér að vænta
að þessi heimsókn leiði af sér
meiri persónuleg samskipti
milli þingmanna beggja þjóð-
anna, því mér er Ijóst að slífc
samvinna getur orðið áhrifarífc
innan samstarfs þjóða í milli.
Eg vænti þess sérstaklega að
mér veitist sú ánægja að taka,
fyrir hönd brezka þingsins, á
móti sendinefnd frá Alþingi Í3-
D. Clifton Brown.**