Þjóðviljinn - 21.07.1949, Blaðsíða 3

Fimmt.udagur 21. . júlí 1949
^ftrrcr; r-i-a-rxxxxs-trrv;
Linræktín
Viðtal við Irú R&fceE PéfarséóttiEi
Fró Kakel Pétursdóttir í Blátúni er fyrir Höngu orðim
landsknnn fyrir tálraunir þær, sem hún hefnr geri með rækt-
un á íslenzku imi. Nýlega bauð Samband norðlenzkia kvenna
frú RakeJ norður til að sitja þing þeirra og fræða þær um
hið nýja landnám í línrækt, sem er hafið á landi voru.
Júlímorgnarnir í vesturbæn-
urn eru fallegir. Þa,r er bærinn
næstur Snæfeilsjökli og hafinu,
„með öldum sem óralangt falla“
Þar búa hinir góðu og gömlu
Vesturbæingar og hvergi er sól-
arlagið fallegra.
Rakel Pétursdóttir, kona
Jóns Þorleifssonar listmálara,
býr i Vesturbænum, þessvegna
yal^i. ég. mér> eini? mi?öan; ,góð-,
viðrismorgun; í vikunni.og; heim-
sótti' hana. Eg vissi að
rþarga lesendur Kvennasíð-
únnar roundi langa til að heyra '.
eitthvað um iínrækt og. jurtir,
ekki síður en norðlénzku k'dnúrri
ar.
Lognblátt haf og heiðgu! tún
af sóleyjum blasa við frá Blá-
túni, og begar ég lit í kringum
njig verður mér Ijóst'að „árla
muni sá rísa sem yrkir jörð til
gæða,“ því.hér hefur s,an.narlega
verið unnið og hlúð að gróðri
jarðar. Fallegi blóma- og-trjá-.
garðurinn kringum húsið ber
hú sfrey júiini í fagurt; v itrj j,: jí j.! j
Við sitjum yfir morgunkaff-
inu og spjöllum ■ saman: Frú
Rakel segir mér að norðlenziti
kvennafundurinn hafi verið
haldinn frammi í Eyjafirði að
Laugalandi, þar. sem fyrsti
kvennaskólinn var reistur, með-
al annars fyrir atbeina. frú Val
gerðar Þorsteinsdóttur frá Bæg
isá. Þáð virðist vera að vakna
stöðugt meiri og meiri áhugi
fyrir þessum tilraunum mínum
með línrækt, svo norðlenzku
konurnar buðu mér norður til
að segja þeim nánar frá því.
unnár og reynsla liðinna tíma,
já löngu liðinna tíma hefur ver-
ið stuðningur minn.
Meðan við spjöllum saman
hefur frú Rakel tekið upp úr
skúffu drifhvít handklæði, prjón
uð úr língarni, ofna. dregla, hesp
ur og huykla úr tvinnúðu líni.
Rakel tekur upp eina hespuna
og segir:
, Fátt; hefur. .^latt1 pújglúpéira
;éri. ,’þegaáf: 5lg: fýrir 2 árúm :Söndi
sýnishorn af líni þessu, ræktuðu
Eftir blómgun myndast fræ.
Linstöngin er hol að innan en á
millj yztu himnunnar og trjá-
frauðsins, er bindur jurtina sam
an, eru þræðir þeir, sem spunnir
eru og kallast lín.
Eii þú fyrsta boiian, sem rækt-
ar lín á íslandi ?
Af seinni tíma konum er ég
sú fyrsta, en um íslenzkt lín er
það að segja að maður veit lít-
ið um ræktun þess fýrr á Öld-
um. Þó er þess getið í fornuro
ritum að tíund mátti gjalda i
órotnu líni og skyldj það ekki
vera minna en spannar langt, en
slíkt lín mundi þykja sfutt. nú
á dögum. Þá er í Landnámu get
ið um mann er Bjöm hét og
nam Línakradal og Miðfjörð.
Björn var Hólmgarðsfari (sigldi
með grávöru til Rússlands, til
Novorod). Á þessum slóðum
var lín og akuryrkja ævaforn. |
Eigj er ólíklegt að Björn hafij
flutt með sér, í vesturveg bæði;
lín og býgg: Og eigi'ér heldurj
ólíklegt, að Björn hafi, eftir að
hánn fluttist til íslands, sáð þar
wpp-
skrift
AMVWWUVW
1.1. mjólk
100, gr. hrísgrjón
1 egg
djupur diskur af rabarbara-
mauki
• 30 gr. brætt smjör
; 1 matskeið sykur.
Venjulegur hrisgrjcnavell-
ingur er búinn til úr mjólk og
hrísgrjónum, eiris , er ágætt að
nota afgang af mjólkurgraut,
fullan djúpan disk. Eggið og
sykurinn ásamt bræddu. smjör-
inu er hrært út í grautinn,
seni er siðan settur í smurt
mót og rabarbaramaukið sett
á milli. Búðingurinn er bak-
aður í heitum ofni 30-45 mín.
Sykur er borinn með.
LitJar forrukökur
250 gr. liveiti
180 gr. smjör
200 gr. sykur .. y ... .
2 eggjarauáur
i Hveiti og sykri er blandað
sáman, ásamt smjörj og eggjja-
rauðuiri,' hnoðað vei samán og
deiginu- þrýst -niður r nrótia'
°8' UPP með börmunum, og
k'ökurnar bakaðar Ijósbrúnar.
Þær eru fylltar með rabarbar-.
s(iítu eða ávaxtasultu og þeytt-
uþ rjómi látinn ofyin á.
SketmmtiferS
í Þjórsárdal
Kvenfélag sosíalista efpir tií.
skemmtiferðar í Þ jórsárdal
á sunnudaginn kemur, fyrir
félagskonur og gesti þeirra.
Eonur munu áreiðanlega
kunna að meta hina stórfeng-
legu og tignarlegu fegurð
Þjórsárdalsins og er vel til
fallið að kvenfélagið hefur
heitið förinni þangað. Merk-
ustu fornminjarústir, sem
finriast hér á laudi, eru húsa-
rústir Gauks Trandilssonar að
Stöng innst í dalnum og er það-
merkur viðburður að koma
þangað í fyrsta sinn. Steina-
staðir eru hinumegin við ána,
þar bjó húsfreyjan, sem á aá
hafa kveðið þetta:
Önnur var mín ævi
er Gaúkur b|ó á Stöng
Þá var ekki' leiðin
til Steinastaða löng.
Helga Rafnsdóttir sími 1576,;
Karólípa Simssejn -sími 7808
og Hallfríður Brynjólfsdóttir
gími 5625, gefa allar upplýsing
ar viðvíkjandi ferðalaginu.
>TJTfi mí i i: :,i -trm--:—-m,
Blátúni
Hvenær byr jaðirðn á þessam
tilraamim með Hnið?
Það var eitthvað í krmgum
1935, sem ég fór að fást við að
rækta dálitið af líni. Það hefur
alltaf verið mér lífsnauðsyn að
sjá eitthvað vaxa, eitthvað gróa.
Eg hef sáð f jölmörgum jurta-
tegundum, sérstaklega hef ég
haft mikinn áhuga á lyfjajurt-
um. Við þessar tilraunir mínar
hef ég stuðzt við gamlar vísinda
og fræðibækur, eins og Mangor
frá-1803 og dr. Paulizky, en sú
þók er frá 1798.
Og hvernig datt þér í hug að
fara að byrja á þessn með
imræktina, held ég álram að
spyrja.
til korns og klæðis, þótt það
hafi síðar gleymzt. Á 13. og 14.
öld er talið að niargt hafi týnzt
og lagzt niður af verkurn þjóð-
arinnar, en hvernig sem það er,
þá held ég að lín hafi verið
ræktað hér ti.l gagns á miðöld-
um og síðar.
Hefn.r hvergi verið gerð tilraun
með línsáningu aeiua hé.r í
Blátúni.
Jú, 1945 var líni sáð að Bessa
stöðum, eftir ósk forsetans og
gafst sú tilraun ágætlega. En
eins og þú kannski mannst var
Jú, þolinmæði þarf til. En sá j það 1941, sem íslenzkt lín var
á hnoss í hendi, sem á sér litinn i til sýnis í fyrsta sinn á Garð-
hér í Blátúni, til Svalöv í Svi-
þjóð, frægrar rannsóknarstofu
á þessu sviði, þar sem það var
tekið til nákvæmrar rannsóknar
og komst það fyrir fínleik og
gæði í fyrsta verðflokk — því
norSar sem lin er ræktað, þvi
fallegra verður það og betra að
spinna. Og þetta sýnishorn, silkj
mjúkt og fagurt, er sönnun þess
að Island er gott línland.
En er það ekki míklum erfið-
Jeikum fniiídrð og þarf ekki
mibla þolitmueði að íást við
svona garSyrkju?
Kvennasiðunni hefur borizt
eftirfaraiidi fyrírspurn> sem
hún vísar hér með til réttra að-
ilja.
Eitt af því sem ég.furða mig
á hér heima, er að aldrei skuli
fást í búðum nema ein tegund
af osti og hún léleg. Fyrir
nokkrum vikum var ég á ferð
erlendis og bjo m. a. nm tima
á hóteli í Höfn, þar sem aldrei
voru bornar frani færri en tíu
tegundir af osti. Ivunna ekki
ostagerðarmerm hér að búa 'til
ost cins og í Danmörku, eða
liggur eitthvert bann við þvi að
gera nema eina tegund ?
Það kom alveg af sjálfu sér,
segir frú Rakel. — Eiginlega
frá því ég man eftir mér hef ég
jarðblett, því þá getur hann haf
izt handa að rækta lín eins og
annað. Sérhver Islendingur ætti
að kunna að fara með lín, nóg
er jarðnæðið bæðj hér sunnan-
lands og norðan, og til engrar
ræktunar betur fallið en lín-
yrkju.
Og hvað geturðu sagl mér um
sjálfa jurtina?
Lín er einær jurt. Það þarf að
sá þvi á hverju vori. Meðalvöxt-
yrkjusýningunni, sem þá var
haldin. Vakti það almenna eftir-
tekt, eigi siður þeirra erlendu
manna, sem hér voru þá og
báru góð kennsl á lín, en hinna
sem gátu ekki almenniléga átt-
að sig á að hvítt léreft kæmj úr
brúnum háiriii.
Já, það eru mörg undraverk
náttúrunnar, verður mér að
orðí og fer að týgja mig til fár-
ar, ég er búin að dvelja svo
lengi. En þó langar mig mest
ur þess er frá 60 upp í 100 cm. j til að sitja lengur og hlusta á
Eins og naínið bendir til er jurt ævintýrið um línið, sem ber blá
verið skoðandi, eða ef til vill i in hein og lítilsháttar greind að ^ blóm og er oft mjúkt eins og
réttara sagt hlustandi náttúv-' Lín. ,ber ýmist hvítt eða sillrLFiðá eri.það ékkj.í dag. lík
Ferðaíangtir.
ast ævintýri, ef við eigum eftir,
og ekkert er líklegra, að sá til
„korns og klæðis“ og nota éin-
ungis íslenzkt lín í þann fatnað,
sem það er hæft. Væri ekki þá
frú Rakel að nökkru greidd
vinnulaunin. Hver veit líka
nema við einn góðan veðurdag
flytjum út knipplaða dúka úr
íslenzku lini, sem verzlunarvöru,
því „ég vil spinna lín þar til ég
hef fengið það svo fínt að hægt
■sé að knippla úr því,“ sagði hús-
freyjan í Blátúni um leið og ég
kvaddi hana. Þ. V.
*------------------------------
IíONUR! Sendið KvennasíS-
unni greinar og: smápistla.
Afgr. Þjóðviljans
Skólavorðustíg 19.
____________________________^
... PP
..Enn er haldið áfram að
nkhmmta eða gefa út skömmt--
unái'iöiðá." óg derin þá þreyir
kvenfolkið þolírimött í biðröð-.
um við búðardyr hvenær, sem'
ölðhver pírtngs vaniingur kem-_
ur í búðimar. Það er nú meira
langlundargeðið, sem íslenzkum
konum er gefið. Og enn þá
heldur stjórn hinna „vinnandi
stétta“ áfram að mala yfir okk
ur dýrtiðina, eins og ambátt-
irnar sem möluðu og möluðu
fyrir konunginn þar til allt
sökk.
Ég fór í mesta sakleysi að
borga sjúkrasaml.gjaldið mitt á
dögunum, náttúrlega hafði
mánaðargjaldið hækkað um
eiria krónu frá fyrsta júlí.
Handáburður sem kostaði ekki
fyrir alllöngu 2.50 kostar nu
5 kr. Og ekki voru þeir lengi
að hækka mjólkina eftir að
hun kom á flöskurnar, og sá
lúxus var ekki búinn að standa.
marga daga þegar hún hækkaði
eim um 3 aura.
...Yfirleitt, maður hefur ekki
við að fýlgjast með dýrtiðinni.
1 dag hækka hlutirnir um lð
aura á morgun ef til vill um
20 aura, og almenningur er
varnarlaus, þvi stjórn hinna
„vinnandi stétta“ lét það vera.
sitt fyrsta verk að lögfesta
vísitöluna, svo kom skömmtun-
in biðraðirnar, vöruskorturinn,
dýrtíðin og öngþveitið. Og enn
situjh stjórnin.,. , , ....