Þjóðviljinn - 22.07.1949, Blaðsíða 4

*"*«*»•
ÞJÓÐVILJINN •
sr
Föstudagur 22. ' júlí ■ 1943.’
(IIÓÐVIillNN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu —. Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason
Blaðam.: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Jónás Ámason
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðu-
stig 19 — Sími 7500 (þrjár línur)
Áskxiftarverð: kr. 12.00 á mánuði — Lausasöluverð 50 aur. eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Sósíaiistafiokkurínn, Þórsgötu 1 — Simi 7510 (þrjár línur)
1-
Sjávarútvepr og stériðja
Það fer ekki hjá því að þjóðin átti sig á því nú,
að hún má ekki í framtíðinni treysta á sjávarútveginn
einvörðtmgu til öflunar á. gjaideyri, Það hefur réttilega
verið gert hið mikla og árangursríka átak í sjávarút-
veginum og það þarf að halda áfram á því sv.ði, ekki
sízt með alhliða nýtingu. alls sjávaraflans á ailan; hugs-
anlegan hátt.
En tvennt ber einkum til að ekki dugar að treysta-
á sjávarútveginn einvörðungu:
1. Aflinn er svo stopuil og þá fyrst og fremst síld-
veiðin, að það er óhugsandi að eiga allan innflutning
þjóðarinnar undir því hvernig aflast. Það er því eftir-
sókharvert að geta að meira leyti en hingað til byggt
á útflutningi iðnaðarvöru, sem hægt er að framleioa jafnt
og þétt allt árið.
2. Fiskimiðin eru óviss sem framtíðarauðlind fyr-
ir oss íslendinga með þeirri rányrkju, sem fiskveiðarn-
ar eru reknar með og einkennandi eru fyrir búskapar-
hætti auðvaldsins, þar sem allt miðast við skjótfenginn
gróða augnabliksins án tillits til heildarhagsmuna maan-
félagsins í framtíð og nútíð. Það er því nauðsynlegt
fyrir oss íslendinga að nota þanii auð, sem enn er
hægt að ausa upp með hinum stórvirku, nýiu tækjum,
til þess m. a. að stiga fyrstu sporin til stóriðju . á Is-
landi cg skapa þannig- nýja atvinnugrein við hlið sjáv-
arú'ívegs, landbúnaðar og iðnaðar.
Sósíalistaflpkkurinn hefur áðiír lagt mikla áherzlu
á nauðsyn þessa stórmáls, þótt dauflega hafi gengið
að fá undirtektir annarra flokka undir það mál, líkt
og undir nýsköpunarhugmyndina, er flokkurinn fyrst
hóf baráttu fyrir henni hér í Þióoviljanum. Einar 01-
geirsson hafði ritað ýtarlega grein í síðasta árgang
j,R.éttar“ um þróun hugmyndanna um stóriðju. á ís-
lancli, allt frá þeim tíma, er djörfustu hugsuðir íslend-
inga um aldamótin brugðu þeirri dramnsýn upp fyrir
þjóðinni og fram til þess að Sósíalistaflokkurinn tók
áð beita sér fyrir framkvæmd þessarar hugsjónar.
Sigurður Guðnason alþingismaður flutti í vetur á
Alþingi tillögur um að koma upp 30 þúsund tonna áburð-
arverksmiðju. Kom það fram sem breytingartillaga við
tillögu ríkisstjórnarinnar um 5-7500 to.nna verksmiðju.
T'iilogur Sigurðar voru felldar af stjórnarflokkunum.
I umræðunum um þau mál kom það greinilega fram
að erlent vald lagðist mjög gegn þvi að íslendingar
færu að koma upp slíkri stóriðju. Síðan hefur þessi
anöstaða við málið verið viðurkennd af utanríkisráð-
herra. Og enginn gengur gruflandi að því hver reyn-
ir að banna íslendingum þessar lífsnauðsynlegu framfar-
.ir, reynir að hindra hagnýtingu auðlinda þjóðariunar í
eigin þágu.
Það eru einokunarhriugir Marshallíandanna. Enn er
það einokunin, hinn forni fiandi íslendinga, sem reyn-
ir að hindra uppkomu og eflingu stórfeldrar iðju og
iðnaðar í landi voru. Ennþá hafa íslendingar til Iítils
fþarizt fyrir þjóðfrelsi og skapað sér lýðveldi, ef nú á að
hlýca boði og banni erlendra einokunarhringa í mestu
hagsmunamáium þjóðarinnar.
Gjaldeyrisöflun. í krafti stóriðju snertir hvert heim-
Jli á iandinu. .Méð skÖpún stóriðjunnar má fá vöru, sem
Tóbaksmenn bafa orðifí.
1 dag eru fyrst tvö bréf frá
tóba.ksr/iönnum. Hið fyrra hljóð
ar svo: — „Mér virðist það>
ekkj einleikið þetta með síga-
retturnar sem nú eru fluttar
inn. Vinsælustu sortirnar eru
alveg hættar að fást. Raleigh
sést t. d. ekki lengur. Hinsveg-
ar eru búðimar orðnar fullar af
allskyns sortum, sem áður voru
óþekktar og þykja alls ekki góð-
ar .... Þetta verður þeim mun
óskiljanlegra sem það er vitað
mál að ágætar sortir eins og t.
d. Raleigh, hafa, jafnt og hinar
nýju sortir, verið keyptar frá
Englandi. Það er m. ö. o. ekki
neitt venjulegt gjaldeyrisatriði
sem veldur því .að Raleigh fæst
ekki lengur. Ástæðan er einhver
önnur.
Hvað veldur?
Sumir segja að þetta standi í
sambandi við forstjóraskipti
hjá tóbakseinkasölunni. Og
fleiri tilgátur hefur maður
heyrt. — Svo mikið er víst að
fólk undrast mjög þetta fyrir-
komulag sígarettuinnflutnings-
ins, og væri vissulega ekki van-
þörf á að hlutaðeigandi aðilar
gerðu grein fyrir málinu. —
Sömuleiðis væri gott að heyra
skýringu stjórnarvaldanna á
því furðulega fyrírbrigði að hin
ir og aðrif éinstaklingar skuli
fá að hafa einkaumboð fyrir
hin ýmsu tóbaksfirmu. Því allir
hljóta að sjá, að þau umboðs-
laun, sem þessir einstaklingar
taka, eiga ekki svo lítinn þátt
í hinu éheyrilega háa verðlagi
sem nú er á öllu tóbaki hér
hjá okkur. — Virðist hér feng-
ið upplagt ráð til að lækka dýr
tíðina að allverulegu leyti. Rík-
isstjórm'n taki umboðin af prív-
atmönnum, sem græða of f jár á
þeim, fyrirhafnarlaust að
mestu, og annist um þau sjálf..“
□
Ekkert nenaa lélegar
pípnr.
Höfundur seinna bréfsins
um þessi efni er pípureykinga-
maður .. ,,..Já, mikið er nú
langt síðan hægt var að fá
sæmilega góðar pípur í búðum
bæjarins. Mörg seinustu árin
hafa nær eingöngu verið á boð-
stólum pípur af lélegustu gerð...
Það er hreinasta þrekvirki að
tilreykja þær og í sundur fara
þær við allra minnsta högg.
Munnstykkin þola það varla að
maður bíti í þau. Já, vel á
minnzt munnstykkin. Maður
getur yfirleitt ekki fengið þau
keypt sér 5 lagi. Ef munnstykki
brotnar hjá manni, þá verður
maður að kaupa heila pípu og
nota munnstykkið úr henni..“
Síðan bætir bréfritarinn rétti-
lega á, að fyrirkomulag
þessara mála virðist sízt
til þess fallið að spara
gjaldeyri. Það væri miklu lík-
legra til' gjaldeyrisspamaðar að
fiytja inn góðar. pipur ogmunn
stykki, sem entust vel og lengi,
en að flytja inn öll þessi kynst-
ur af lélegum pípum, sem end-
ast; skammt og illa.
□
Meö Heklu tíl Skctlands.
Eg hef rætt við mann einn,
sem fór með Heklu seinustu för
ina til Skotlands. — „Þetta var
ágæt ferð,“ sagði hann. „Sér-
staklega er vert að róma allan
aðbúnað um borð í skipinu.
Framkoma þjónustufólksins var
óaðfinnanleg, og sama má raun
ar segja um alla skipshöfnina.
Ferðaskrifstofan og Skipaút-
gerðin sáu í sameiningu um
skipulag fararinnar, og lagði
hvort fyrirtækið um sig til einn
fararstjóra. Fararstjóri Skipa-
útgerðarinnar leysti hlutverk
sitt af hendr með hinni mestu
prýðí.' Hinn fararstjórinn var
ekki eins vel heppnaíur, en það
er önnur saga.“
■_ □
Ódýrar ferðir.
Og maðurinn hélt áfram: —
„Þessar ferðir eru merkilega ó-
dýrar, þegar tekið er tillit til
•alls. Þær kosta allt í allt 12—
1300 krónur á mann. Sú upphæð
mun vera allmiklu minni en
kostnaðurinn' við það t. d. að
fara í 8 dag túr norður á Akur-
eyri, sé gert ráð fyrir að maður
verði að gista á hóteli óg kaupa
lausafæði. — Virðist mér vera
verkefni fyrir samtök vinnandi
fólks að skipuleggja svona hóp-
ferðir fyrir meðlimi sína.“
Nýlcg'a hafa ' opin-
bcrað trúlofun sína
ungfrú Ebba A.nd-
ersen, Ránarg ötu
1B og Kristinn Ein
arsson, Einholti 11.
ISFISKSALAN:
Þann 20. þ. m. seldi. Röðull 232,S
smál. í Hamborg. ■
Hjónunum Ás-
laugu.Þórhallsd. og
Ólafi Xngvárssýni,
Nesvegi 60, fæddist
16 marka sonui 15.
júlí. — Hjónuuum
Guðrúnu Sigfússdóttur og Erlingi:
Ingvarssyni, Nesvegi 62, fæddist 12
marka sonur 10. júlí. Hjónunum
Hönnu og Niels Rasmussen, Lauf-
ásvegi 20, iæddist 14 marka sonur
10. júlí.
Hinn heimsfrægi veiðimaður, Cpt.
T. L. Edwards, sem hér er í boði
Stangarveiðif élags Reykjavíkur,
mun í dag gefa bæjarbúum^ sem-
áhuga hafa fyrir veiðiskap, tæki-
færi til að sjá hvernig ber að
kasta flugunni. Sýningin fer fram
við Árbæjarstiflu.

EIMSKIP:
Brúarfoss fór frá Gautaborg
18.7. til Reykjavíkur. Dettifoss fór
frá Reykjavík 18.7. til Cardiff.
Fjallfoss fór frá Wismar 19.7. til
Akureyrar og Siglufjarðar og R-
víkur. Goðafoss kom til Reykjavík
ur 18.7. frá Gautaborg. Lagarfoss
kom til Reykjavíkur kl. 07.00 i gær
morgun, 21.7. frá Hull. Selfoss er
væntanlega á Akureyri. Tröllafoss
fór frá Reykjavik 16.7. til N. Y.
Vatnajökull fermir í Huli 18—20.7.
til Reykjavíkur.
BIKISSKIP:
Hekla er i Reykjavik og- fer héð-
an annað kvöld kl. 20.00 til Glas-
gow. Esja er á Vestfjörðum á norS
urleið: Herðubreið er á Austfjörð-
um á norðurleið. Skjaldbreið er á
Húnaflóa á norðurleið. Þyrill er i
Reykjavík.
19.20 Tónleikar:
óperulög. 20.30 Út-
varpssagan: ,,Cata-
lína“, eftir Somer-
set Maugham;
XVII. lestur (A.
Björnsson). 21.00 Tónleikar: Björn
Ólafsson leikur á fiðlu. 21.15 Frá
útlöndum (Axel Thorsteinsson).
21.30 Tónleikar: „Suite Algérienne“ .
éftir Saint-Saéns. 22.05 Vinsæl lög
22.30 Dagskrárlok.
Slysavarnafélagi Ísíands hefur
borizt bréf frá skrifstöfustjóra
brezka samgöngumálaráðuneytis-
ins, þar. sem færðar eru þakkir
brezku stjórnarinnar fyrir aðstoð
sfem félagar í Slysavarnafélagi Is-
lands hafi veitt við björgun sex
skipverja af brezka togaranum .
Sargoon, sem .strandaði við Pat-
reksfjörð 1. des. s. I.
í dag1, föstu-
daginn 22. júlí,
verða gefin sam .
an x hjónaband-
í Dómkirkjunni
af. séra Bjarpa
vígslubiskiipi, ungírú
- - Jóna Ragnarsdóttir
(Guðmundssönar, útgm.) og Har-
aldur Gislason, (Jónssonax-, alþm.)
— Heimili ungu hjónanna verður
fyrst um sinn á Laugarnesvegi 36.
— Nýlega voru gefin saman í
hjónaband, að Breiðabólstað í
Fljótshlið af séra Sveinbirni
Högnasyni, ungfrú Ragnhildur
Jónsdóttir (Högnasonar) og Sigur
jón Stefánsson, stýrimaður. ______
Heimili þeirra er á Hofteig 22.
LoftleiSir h. f.
1 dag er áætlað
PjP a? fijúga til: Vest-
vrí'.
Jónssyhi
Guðbjörg
ella, kæmj til með að vera skattur á. En það krefst fram-
sýni a'ð tryggja nú nýja gjaldeyrissköpun banda þjóð-
inni 1955 og þar eftir, eins og það! krafðist framsýni
1944 að tryggja kaup nýsköpunartogara, sem komu í
gagn 1948. Nú reynir á þjóöiaa. sjálfa, bvort hún hefur
slika íramsjcnj. til ,a.ð bera. ••
mannaeyja, Isafj.,
Ákureýrai’, Þingeyr
ar og Flateyrar. Á
morgun er áætlað nð‘ fljúga til:
Yestmannaeyia, ísafjax’ðar, Alcur-
eýrar, Patreksfjarðar, Siglufjarðar
Kix-kjubæjax’kiaustui’s og Fagur-
hólsmýrar. Geysir íór kl. 08.00 í
morgun til Prestvíkur og Kaup-
mannahafnar með 12 farþega. Meö
al þeirrá var Halvard Lange utan-
rikisráðherrá Noregs. Geysir er
væntanlegur aftur um kl. 18.00 á
morgun með 40 farþega.
Plugféiag islands:
1 dag verða flognar áætlunarferð-
ir til Akureyrar (2 ferðir), Vest-
mannaeyja, Kefiavikur, Kirkjubæj-
arklausturs, Fagurhólsmýrar,
Hornafjarðar og Siglufjarðar. Á
morgun eru átælaðar ferðir til Ak-
ureyrar (2 fer'ðir), Vestmannaeyja,
Keflavikur (2 ferðir), Isafjarðar
og Siglufjarðar. 1 gær var flogið til
Akureyrar (2 ferðir), Vestmanna-
eyja, Keflavíkur, Austfjarða, (4
ferðir), Fagurhólsmýrar, Siglufjarð
ar og 'Ólafsfjarðar. Gullfaxi fer í
fyrramálið kl. 8,30 tii Raupma.nna-
■baCnarfuHekipaðui 'farþegum. ___