Þjóðviljinn - 11.12.1949, Síða 4

4
ÞJOÐVILJINN
Sunnudagur 11. desgfáfaer 1949
Þ1ÓÐVIL3INN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
Ritstjórar: Magnús Kjartansson fáb.), Sigurður Guðmundsson
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðam.: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Jónas Árnason
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson
Ritstjórn afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðu-
stig 19 — Sími 7500 (þrjár linur)
Áskriftarverð: kr. 12.00 á mán. — Lausasöluverð 50 aur. eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Sósíalistaflokkurinn, Þórsgötu 1 — Sími 7510 (þrjár Iínur)
Jólagjafir og stjérnmá!
Enn nálgast jólin og mannfólkið fyllist af eirðarleysi,
randar um götumar, horfir í búðarglugga, bregður sér inn
í verzlanir og spyr. Og svörin eru harla fábreytileg: ekki til
■— eða ef eitthvað er til, þá er það lélegt og dýrt. Þó eru
ekki nema nokkrir dagar síðan Reykvíkingar höfðu mögu-
leika á að sjá góðar og fjölbreyttar vörur; sjá en ekki
kaupa. Það var á Reykjavíkursýningunni, þar sem íslenzkur
iðnaður sýndi getu sína. Sú geta er orðin mikil, iðnaðurinn
er á mörgum sviðum kominn á mjög hátt stig — en hann
fær ekki að nota getu sína; nefndimar og ráðin og óstjórnin
öll koma í veg fyrir það. Þess vegna er haidin sýning á varn-
ingi sem hvergi fæst til kaups, og líkist það einna helzt
pyndingaraðferðum í gömlum ævintýrum um bundna mey á
stóli með rjúkandi krásir fyrir framan sig.
Það er ra-unar engin ný bóla að ekkert fáist í búðum
nema það sem verst er og dýrast, sú bóla er að heita má
jafn gömul fyrstu stjóm Alþýðuflokksins. En gömul hefð
gerir þó vöruskortinn enn tilfinnanlegri í mánuði jólanna en
endranær. Maður spyr mann: koma engar vörur fyrir jólin,
og svarið berst í enn einni tilskipun skömmtunarstjórans:
allir vefnaðarvöruseðlar skulu framlengdir í ársfjórðung í
viðbót, til marzloka 1950, þar á meðal hinn frægi stofnauki
13, sem er jafngamall skömmtuninni; og ætlar að verða ó-
brotgjarn minnisvarði um störf fyrsta skömmtunarmálaráð-
herrans, Emils Jónssonar. Þó vora allir þessir sömu
skömmtunarseðlar framlengdir síðast.
Þjóðin getur farið að syngja með skáldinu:
Ég er jólleysingi
japla á tappakorg.
Og þó er okkur kennt að þetta sé mesta sæluástand hjá
því sem koma skal, nú fyrst fari að taka í hnúkana. Brátt
komi að því að engar afurðir verði seldar nema verðið lækki
niður úr öllu valdi, svo komi kreppa í gamalkunnum stíl,
atvinnuleysi eymd og volæði, fátækt og hungur.
Og fólki er spurn: er þetta nauðsynlegt, og margir líta
á sívaxandi yfirdrottnun volæðisins eins og óviðráðanlegt
náttúrafyrirbæri. En auðvitað er þetta ekki nauðsynlegt,
þetta era aðeins eðliseinkenni kapítalismans, þess þjóðskipu-
lags sem aldrei starfar með eðlilegu móti nema á styrjaldar-
tímum. Kreppan er sjálfskaparvíti, og það er sjálfskapar-
víti Islendinga að láta auðvaldskreppuna ríða yfir þetta
land án varnar og andstöðu. Ef hér á landi væri stjórn sem
bæri nafn með réttu, gæti hér haldizt vaxandi velmegun og
framfarir. En í stað þess að verjast auðvaldskreppunni
með viðskiptum við þjóðir hins skipulega búskapar, hvað
:sem allri pólitík líður, bætist innlend óstjórnarkreppa v.ið
þá erlendu og úr verður æ ömurlegri óskapnaður.
Ein versta ásóknin sem nú hrjáir þessa þjóð er böl-
móðurinn og svartsýnin, fólk tuldrar ef til vill eitthvað í
barm sér frammi fyrir uppljómuðum búðargluggum og í
verzlunum þar sem ekkert fæst nema drasl, en flestir taka
volæðinu með þolinmæði og undirgefni. En þetta er allt
þarflaust sjálfskaparvíti. Þess vegna ber hverjum þeim sem
enga nýta jólagjöf finnur handa fjölskyldu sinni að taka
mannlega á móti jólaviðurgemingi stjórnarvaldanna. Jafn-
vel þeir sem telja stjórnmál óskiljanlegt torf hljóta þó að
skilja jafn óbrotna staðreynd og þá að þarflaust er að Is-
lendingar búi við.sívaxandi eymd og volæði í landi mikilla
gæða og óþrotlegra möguleika.
að ekki sé allt í orden með
stjórn Reykjavíkur, það hlýtur
að vera eintómur uppspuni og
illgjarnra manna lygi. Reykja-
vík er næsti bær við Himna-
ríki. Það stendur í Morgunblað
inu.
□
Tólf klukkustunda
fatabiðröð.
,,Fatalaus“ skrifar: — „Kæri
bæjarpóstur! — Mig langar til
að segja þér eina sögu um á-
standið í verzlunarháttum
Reykvíkinga. — Klæðaverzlun-
in TJltíma selur föt á hverjum
miðvikudegi, og er mikil eftir
spurn eftir þessum fötum. —
Fyrst í sumar, þegar byrjað
var að selja þau, byrjuðu menn
að standa í biðröðum kl. 6-7 á
miðvikudagsmorgun, en búðin
er opnuð kl. 9, eins og aðrar
búðir. — En nú eru menn byrj
aðir að standa við dyrnar á
þriðjudagskvöld, og nú síðast
kom sá fyrsti kl. 8.30 um kvöld
ið, snmir koma í bílum og sitja
í þeim.
□
Gott .fyrirkomulag við
Vesturgötu.
„Nú vil ég spyrja: Er nokk
uð vit í svona fyrirkomulagi ?
Og hvers vegna lætur verzlun
arst jórinn þetta viðgangast ?
Því ég efast ekki um, að hann
viti um þetta. — Á Vesturgötu
er búð, sem einnig tekur fram
föt einu sinni í viku, en þar er
hafður sá háttur, að afgreidd
eru númer daginn áður en á
að selja fötin, og þá þarf eng-
inn að bíða. — Því tekur Úl-
tíma ekkí upp þetta fyrirkomu
lag, og yfirleitt allar búðir
bem líkt er ástatt um ? Því
það er vissulega til fyrirmynd
ar. — Fatalaus."
* Næsti bær við
Himnaríki?
Sá, sem læsi að staðaldri
Morgunblaðið um þessar mund
ir, hann gæti helzt haldið að
Reykjavík væri næsti bær við
Himnaríki, stundum skilst
manni jafnvel sem viturlegast
væri fyrir íbúa fyrri staðarins
að ílendast þar til eilífðar og
gefa það alveg frá sér að halda
nokkurntima áfram ferðinni
til að taka við borgararétti í
þeim seinni; maður veit þó allt
af fyrir víst að hið ágæta í-
hald sem stjórnar fyrri staðn-
um (og býðst góðfúslega til
að gera það áfram) elskar útaf
lífinu allar framfarir í verk-
legum málum sem menningar-
legum, aftur á móti ómögulegt
að vita nema stjórnendur
seinni staðarins reynist þröng-
sýnir sérvitringar á hverju
sviði, já meir að segja algjört
efamál hvort þeir eru einusinni
nokkurt íhald, þegar allt kem-
ur til alls.
□
Flnnst nokkur sá sem
ekki kann að meta...?
Eða finnst nokkur sá sem
ekki kann að meta ágæta
stjórn íhaldsins í bæjarmálum
Reykjavíkur? Sjá ekki allir hví
lík hugulsemi um hag almenn-
ings, hvílik réttsýni og stórhug
ur ríkir í stjórn þessarar borg
ar ? Má ekki með sanni segja
að ósérplægni, samvizkusemi
og dugnaður hafi hvergi risið
hærra en í starfi reykvískra
embættismanna ? Er ekki íhald-
ið okkar, blessað elsku íhald-
ið okkar, búið að gera Reykja
vík að háborg hagsældar og
velmegunar, félagslegs öryggis,
fegurðar og snyrtimennsku ?
Já, var nokkur furða þó því
nægði ekki minna en eitt
stærsta hús landsins frá kjall-
ara og allaleið uppá háaloft,
þegar það loksins tók sig til
og hélt sýningu á ávöxtum af-
reka sinna ?
□
Það hlýtur að vera ein-
tómur uppspuni. ... e I M S K I P :
t' ... u n. vci.Tr Brúarfoss kom til Amsterdam
Ju, allt þetta tal um reyk-
’ 1 , 5.12., fer þaoan til Rotterdam,
vískar götur sem seu sumar ^ntwerpén, Hull og Reykjavíkur.
illar yfirferðar einsog óruddarFjanfoss kom ti] Kaupmanna-
Útilegumannaslóðir að baki hafnar 5.12. Fer þaðan væntan-
jökla allt þetta tal um að lesa 1 dag til Gautaborgár 05
Revkvíkingar þjáist af munn- Heykjavíkur. Dettifoss var- á ÓI-
. , _ afsfirði 1 gær 10.12. lestar fros-
herkjum og naglakuli i he ma inn flgk> Goðafoss kom til New
húsum af því Hitaveitan þoll York 9.12. fer þaðan væntanlega
ekki frost, allt þetta tal um 15.12. til Reykjavíkur. Lagarfoss
að Rafveitan ofreyni sig dag- kom til Reykjavílcur 10.12. frá
lega Við að sjóða þorskinn í Kaupmannahöfn. Selfoss fór frá
hadegismatmn, allt þetta tal Tröllafoss fór fra New York 612.
urn að fjöldi folks se latinn til Reykjavíkur. Vatnajölcull. fór
búa í heilsuspillandi kjallara- frá Reykjavik 8.12. til Vestmanna
holum og bröggum sem rigni e>'Ja °£ Hamborgar.
í gegnum, allt þetta tal um að R1KTSSKIp.
bærinn sé skipulagour eftir Hekla fer frá Reykjavík kl. 19
þeirri aðferð sem sagt er frá í j kvöid austur um land í hring-
bókum um sálarlíf hvítvoðunga ferð. Esja er væntanleg til
og heitir happa — og glappaað Reykjavílcur í dag að austan úr
ferð, allt þetta tal um að æsku hfingferð Herðubreið er i Reykja
íolk bæjanns hafi ekki 1 onn Norðurleið. Heigi fer frá Vest-
ur hús að venda með tómstund mannaeyjum annað kvöld til
ir sínar en sjoppur þar sem Reykjavíkur.
mórallinn er sambland af gæja
, , ,, ... , EINAItSSON&ZOfiGA:
skap ur amenskum biomynd- . TT „ .
^ . Roldin for fra Hull siðdegis
um, coca-cola og tollsviknu ^ föstudag áleiðis til Reykjavík-
tyg&i§úmmíi, alTt þetta tal um ur. Lingestroom er í Amsterdam.
SKIPADEILD -Si-I:- S.
Arnarfell er á Alcureyri. Hvassít-
fell er í Gdynia.
Messur í dag:
Dómkirkjan: lcl.
11 f.*“ h. Séra
Bjarni Jónsson —
Kl. 5 e. h. C. J.
Bleeker prófessor. — Laugarnes-
prestakali: Barnaguðsþjónusta
kl. 10 f. h. Séra Garðar Svavars-
son. — Fríkirkjan: Kl. 2 Emil
Björnsson cand. theol prédikar.
Kl. 11 f. h. Barnaguðsþjónusta.
— Haligrímskirkja: Kl. 11 f. h.
Séra Jakob Jónsson. Ræðuefni:
Yfirburðir kristinna trúarbragða.
Kl. 1.30 er barnaguðsþjónusta.
Séra Jakob Jónsson. Kl. 5 Séra
Sigurjón Árnason.
Næturakstur í nótt annast B.S.R.
Sími 1720 —Aðra nótt: HREYF-
ILL sími 6633.
Næturvörður’ er í lyfjabúðinnl
Iðunn. — Sími 7911.
Dregið hefur verið í happdrætti
Kvenfélagsins Hringsins og kom
upp nr. 1401. Vinninginn hlaut
Valdemar Jónatansson, Eskihlíð
14.
yyf ( Útvarpið í dag:
11.00 Messa í Hall-
grímskirkju (séra
Jakob Jónsson).
15.15 Útvarp til
Islendinga erlend-
is. 15.45 Útvarp frá siðdegistón-
leikum í Sjálfstæðishúsinu. 18.30
Barnatími (Hildur Kalman). 19.30
Tónleikar: Sónata í Es-dúr fyrir
flautu og píanó eftir Bach (plöt-
ur). 20.20 Einleikur á fiðlu (Josef
Felzmann). 20.35 Auglýst síðar.
21.00 Tónleikar: Donkósakkakór-
inn syngur kirkjuleg lög (plötur)
21.10 Uppiestur: „Með eilífðar-
verum"; bókarkafli (Þórbergur
Þórðarson rithöfundur). 21.30 Tón
leikar: Píanókonsert í Es-dúr
(K482) eftir Mozart (plötur).
22.05 Danslög (plötur) — Útvarp-
ið á morgun: 18.30 Isiénzku-
kennsla; I. 19.00 Þýzkukennsla;
11. 19.25 Þingfréttir — Tónleikar.
20.30 Útvarpshljómsveitin: Þýzk
alþýðulög. 20.45 Um daginn og
veginn (Vilhjálmur S. Vilhjálms
son blaðamaður). 21.05 Einsöngur
(ungfrú Guðný Jensdóttir). 21.20
Erindi: I gestahóp Sameinuðu
þjóðanna (Friðjón Þórðarson lög-
reglufulltrúi). 21.45 Tónleikar
(X>Tötur). 21.50 Frá Hæstarétti
(Hákon Guðmundsson hæstarétt-
arritari). 22.10 Létt lög (plötur).
1 gær voru
gefin saman i
hjónaband af
séra Jóni Thor
arensen, ung-
frú Guðrún
Sveinsstöðum
við Kaplaskjólsveg og Magnús B.
Gíslason, bílayfirbyggingameist-
ari, Ivlapparstíg 12. Heimili ungu
hjónanna verður að Klapparstíg
12. — 1 gær voru gefin sa.man í
hjónaband, ungfrú Una Petersen
og Þorsteinn S. Thorarensen, full-
trúi. Heimili ungu hjónanna er á
Þórsgötu 17 A. — 1 goer voru
gefin sarnan í hjónaband af séra
Eríki Brynjólfssyni, ungfrú Ing-
veldur Jónsdóttir frá Valshamri,
Skagarhreppi og Jón Haráldsson,
slcipstjóri, Skeggjastöðum í Garði
Tilkynning frá nefnd heiðurs-
merlcis Rauða lcross fslands.
Forseti ftlands hefur í dag, á
tuttugu og fimm ára afmælis-
degi Rauða krossins sæmt eftir-
talda menn heiðursmerki Rauða
kross Islands, annars stigs: Björn
E. Árnason, endurskoðanda,
Björn Ólafsson, fjármálaráðherra,
Guðmund Thoroddsen, prófessor,
Kristínu Thoroddsen, yfirhjúlcr-
unarkonu og Magnús Kjaran,
stórkaupmann.
Stefán Þorvarðsson, sendiherra
í London, sem skipaður hefur
verið til að vera jafnframt sendi
herra Islands í I-Iollandi, af-
henti hinn 9. desem'bér drottn-
ingu Hollands trúnaðarbréf sitt.
(Frétt frá ríkisstjórninni).
Steingrímsdóttir,