Þjóðviljinn - 26.02.1950, Blaðsíða 6

ÞJÓÐVILJINN
Sunnudagur 26. febrúar 1950.
U.S.
Dansleikur \
í samkomusalnum á Laugaveg 162 í kvöld kl. 9.
Hinn vinsæli sextett
Steinþórs Steingrímssonar
leikur.
Sigurvegararnir úr síðustu
danskeppni sýna dans.
Aðgöngumiðar við innganginn.
í H! i o m I e i k a r
I
Ufvarpskórsins
j í Dómkirkiunri í dag kl. 5.
i; Oseldir aðgöngumiðar við innganginn.
Innilegt þakklæti fyrir auðsýnda samúð við
andlát og jarðarför
Friðféns Bjarnasonar
frá Ásgarði.
Fyrir hönd vandamanna,
Ásgeir Bjamason.
„Bjargráð" afturhaldsins
Framhald af 1. síðu.
varpinu ekki gert ráð ívrir lækkun þessara tolla og
skatta, að því undanskiidu að verðtollur á að lækka
_ úr 65% í 45%. Er su lækkun stórum minni en
gengislækkunin, þannig að reiknað er með í frum-
varpinu sjálfu að verðfdlurinn hækki í heild um
ca. 26 milljónir á ári með sama innflutningi og s. 1.
ár. ftðrir tollar og óhQiniz skattar munu einnig
hækka um tugi milljóua.
Hœkkun fasteignamafs,
úfflufningsskattur o. fl.
Samkvæmt frumvarpinu á að fimmfalda fast-
eignámat á húsum í !evh''avík, fjórfalda það í öðrum
kaupstöðum og þrefalda í sveitum. Jafnframt á að
meta á ný ýmsar aðra.r eigrir. Af eign sem þannig
kemur fram og er meiri en 300.000 kr. á að taka
10—12% skait af einstaklingum en 8—10% af
hlutafélögum og samvinnufélögum, ef þau eiga
meira en eina milljón í hreinni eign!
Þá er í frumvarpinu gerí ráð fyrir útflutnings-
gjaldi af nýsköpunartogurunum, hvalafurðum og
"'síldarafurðum.
Þá eru í frumvarpinu ákvæði um litla uppbót
á sparifé manna, sem stöðugt hefur verið rýrt und-
anfarin ár. Á að verja til þess 10 millj. og skal þeirri
upp.hæð skipt í hlutföllunum 6:1 milli fjár sem stóð
inni frá 1939—1942 og fjár er stóð inni frá 1942
til 1. júlí 1947.
Ýmis fleiri atriði eru í frumvarpinu, sem
minna máli skipta, og verður það nánar skýrt hér
í blaðinu næstu daga.
unum. Jim Burchell, Washington fréttaritari
fyrir Globe í New York, og Ted Loghran,
stjórnmálafréttaritari við sama blað, fylgdust
með því sem fram fór með hæðnislegu brosi.
„Hann skemmtir sér prýðilega, ha?“ hvíslaði
Loghran. „Þetta er svei mér slunginn náungi.
Háll eins og áll,- Taktu eftir spurningum hans.
Ekkert neima geltið. Hann bítur engan“.
„Nema hvað“, hvíslaði Burchell glottandi.
„Radísan skrifaði þær, og hann veit hvað til
síns friðar heyrir“.
„Radísan“ var viðurnefni sem þeir notuðu
sín á milli um Stephen Reddish, sem hafði
árum saman haft það starf að sjá um að
Star Oil hefði gott orð meðal almennings.
„Þetta er ekki annað en svívirðileg ágizkun",
hvíslaði Loghran. „Þú gætir pkki sannað það“.
„Víst gæti ég það. En mér dettur ekki í hug
að reyna. Það gerir einmitt blaðamennskuna svo
skemmtilega — að vita ýmislegt, sem maður má
ekki segja frá“.
„Þegiðu", hvíslaði Loghran. „Hann er að
horfa á þig“.
Burchell hlýddi.
Vitnið fór úr vitnastúkunni, sem var stóll
við endann á hinu langa nefndarborði, og ann-
ar kom í þessu stað — dálítið sérkennilegur
maður, hár, ljóshærður með blómlegan litar-
hátt og skærblá augu.
„Hver er þetta?“ hvíslaði Burchell. „Gæti ver-
ið Hollendingur eftir útlitinu að dæma“.
„Hann er hollenzkur — eða móðir hans var
það. Faðir hans er af hollenzkum ættum — sá
áður um hollenzka hlutann af skemmtiferða-
lögum milli Hollands og Ameríku. Hendrick
Maarten".
En þeir fræddust um fleira hjá herra Maart-
en sjálfum. Hann bar af sér þann orðróm að
hann væri fæddur í Haag. Faðir hans hefði ver-
ið Ameríkumaður og hann væri sjálfur amer-
ískur borgari. Þekking hans á olíumálum byggð-
ist á tuttugu ára reynslu, en hann hefði fyrst
starfað hjá Sir Willem Meierling, formanni Dut-
ch Petroleum, og verið einkaritari hans; síðan
hefði hann unnið að ýmsum verkefnum hjá
ððrum amerískum félögum og í fimm ár hefði
hann verið í yfirstjórn hjá Star Oil.
Sem maður með svo víðtæka reynslu í olíu-
málum var hann í rauninni skammarlega fá-
fróður. Eða ef til vill væri meira sannmæli að
segja að minni hans virtist mjög ábótavant á
köflum. I vitnisburði hans komu þráfaldlega
fyrir orðatiltæki eins og „Eg veit ekki“, „Eg
er ekki viss um“, „Eg man ekki“, Það var
ekki í minni deild“. Hið eina, sem kom nokk-
urn veginn skýrt fram var, að eftir hans beztu
vitund, hefðu öll þau viðskipti sem Star Oil
hefði getað átt við þýzka félagið, átt sér stað
fyrir að minnsta kosti fimm árum, eða fyrir
stríðsbyrjun.
„Er það ekki rétt“, var hann spurður, „að
Star Oil, samkvæmt samningi við Chemie Ges-
ellschaft, hafi gefið félaginu upplýsingar um
reynslu sína í framleiðslu gervigúmmís, og um
leið látið hjá líða að gefa yfirvöldunum hinar
sömu upplýsingar ?“
Það var ekki Walling, sem bar fram spurn-
inguna, heldur einn hinna nefndarmannanna,
skrýtinn náungi með uppbrett nef og kuldaleg,
grá augu. Þunnar varir hans lokuðust eins og
gildra, þegar hann hafði lokið máli sínu. Þetta
var Harris öldungadeildarmaður frá Idaho.
Maarten horfði á hann með raunverulegum
undrunarsvip.
„Við höfum auðvitað staðið við lagalegar
skuldbindingar okkar samkvæmt núgildandi
samningum. Mér er ekki kunnugt um, að nein-
um upplýsingum hafi verið haldið eftir. Eg
vildi gjarnan benda öldungadeildarmanninum á
það, að þetta land á ekki í ófriði við Þýzka-
land“.
Gildran opnaðist og hleypti út annarri spurn-
ingu.
„En er það þá satt, að þið hafið gefið
þýzka félaginu þessar upplýsingar, og þá um
leið þýzku stjóminni ?“
„Þessu get ég ekki svarað. Þetta heyrir undir
lögfræðideild okkar, sem hefur með einkaleyfi
að gera. Sambandið á milli þýzka félagsins og
þýzku stjórnarinnar tilheyrir ekki okkar verka-
hring“.
Walling ðldungadeildarmaður tók aftur við
yfirheyrslunum með sinni venjulegu festu, en
öldungadeildarmaðurinn frá Idho lét ekki þagga
niður í sér. Um leið og Maarten var að fara
úr vitnastúkunni, sagði hann hranalega:
„Mér þætti fróðlegt að vita, hver hefur orð-
ið árangurinn af leitinni að Chester Dimmock,
og hvort nefndin muni fá tækifæri til að leggja
fyrir hann spurningar".
„Mér er sagt að herra Dimmock muni láta
sjá sig hér á fundi á fimmtudagsmorguninn“.
Það varð þytur við blaðamannaborðið um
leið og allir sneru sér að formanninum. Öld-
ungadeildarmaðurinn frá Idaho hallaði sér á-
frám.
„Er búið að finna hann?“
„Mér er ekki kunnugt um málsatriði", sagði
Walling. „En fyrst tilkynnt er að hann muni
mæta hér, geng ég út frá því að hann hafi
fundizt".
Andartak hefði mátt heyra saumnál detta í
fundarsalnum. Kuldaleg grá augu Öídungadeild-
armannsins frá Idaho litu af Walling á Maart-
D AV ÍÐ