Þjóðviljinn - 05.04.1950, Side 1

kemur næsí út efíir
páska
77. tölublað.
Miðvikudagur 5. apríl 1950.
Þrjár nýjar urvaisbækur frá
Máli og menningu
Um þessar mundir eru félagsmenn Máls og menn-
ingar að fá í þendur þrjár nýjar bækur frá félaginu,
sem allar eru hinar merkilegustu. Þær eru: Síðara bindí
Lífsþorsta eftir Irving Stone, III. bindi Endurminninga.
Martins Andersens Nexös, og loks Hugsjónir og hindur-
vitni eftir Barrows Dunham.
Alyktun Práttar á Sigluíirðii
+ *
ákvörðum m framkvæmdum
MikiSvægasí fyrlr verkelý^ssaiiiÉHklii níi
SiglufirSi. Frá fréttaritara Þjóðviljans.
Miðvikudaginn 29. marz hélt verkamannafélagið
Þróttur fund og samþykkti að segja upp núgildandi samn-
ingum viö atvinnurekendur frá 1. júní. Ennfremur var
samþykkt aö segja upp gildandi samningum um kaup og
kjör á togurum.
Þá samþykkti fundurinn ennfremur eftirfarandi
ályktun:
„Fundur í verkamamiafélaginu Þrótti, haldínn 29.
marz 1950, lýsir sig samþykkan ályktun þeirri er var ein-
róma samþykkt á nýafstaðinni verkalýðsráðstefnu í
Reykjavík um afstöðu verkalýðssamtakanna til gengis-
lækkunariaganna. Siérstaklega telur fundurinn það mik-
ilvægt atriði að full eining skyldi nást um samþykkt á-
lyktunarinnar.
Þá skorar fundurinn á stjórn Alþýðusambands ís-
lands og stjórn Fulltrúaráðs verkalýðsfélaganna í Reykja
vík að hefja nú þegar undirbúning að sameiginlegri bar-
áttu á móti hinum sívaxandi árásum ríkisvaldsins og at-
vinmu-ekenda á hagsmuni verkalýðsins, er skýrast hefur
komið fram með samþykkt gengislækkunaiiaganna.
Að lokum lýsir fundurinn því yfir að hann telur hina
mestu nauðsyn á að hin pólitísku samtök alþýðunnar,
Alþýðuflokkurinn og Sósíalistaflokkurinn, veiti verka-
lýðssamtökunum allan þann stuðning er þeir geta í þeirri
hagsmunabaráttu er framundan er, og skorar á þá að
hef ja samvinnu sín á milli á þeim grundvelli.“
Samþykktir fundarins voru gerðar einróma.
Tekizt feeíur ú fntua hrygningar-
stöðvar íslenzkrar vorgotssðdar
Frá Árna Friðrikssyni fiskifræðingi fékk Þjóðviljinn
í gær þær upplýsingar að tekizt hafi að finna hrygning-
arstöðvar íslenzkrar vorgotssíldar umliverfis Vestmanna-
eyjar. Fara upplýsingar hans hér á eftir:
Bástaðavegsbúsin
feráðlega auglýs! fil
umsóknar
verðskaldaði að flytjast
í stærsta samkomusal
Reykjavíkur
Það hefur einu sinni áður
verið gerð umfangsmikil tilraun
Togarasjómaður
slasast hættulega
Síðastliðiim sunnudag slasað-
ist hættulega Viktor Þórffar-
son, Skúlagötu 80 hér í Rvík,
háseti á togaranum Svalbak frá
Akureyri. Verið var að draga
vörpuna þegar siysið vildi til.
Varð Viktor milli trollhlerans
og gálgans.
Þegar slysið hafði gerzt var
strax haldið til Reykjavikur og
komið þangað eftir 5 klst. Vikt
or hafði rifbrotnað vinstra
megin og höfðu 4 eða 5 rif
brotnað og voru meiðslin lífs-
hættuleg. Viktor leið eftir at-
vikum sæmilega þegar Þjóð-
viljinn hafði tal af Landspítalan
til þess að finna egg síldarinnar
á botninum og komast þannig
fyrir um hryggningarstöðvarn-
ar. Það var á vertiðinni 1935
og gaf sú tilraun engan árang
ur. Á liinn bóginn hafa lirfur
síldarinnar hvað eftir annað
fundizt í svifinu, í fyrsta skipti
vorið 1903.
Vorið 1948 var áformað að
leita eggjanna á botninum, en
sú tilraun fórst fyrir vegna
síldarmerkinganna, sem þá hóf
ust við Noreg.
Undanfarna daga hefur verið
aflað margra sýnishorna af
sjávarbotni i námunda við Vest
mannaeyjar til þess að leita
síldareggja, og hefur einnig ver
ið lagt kapp á rannsókn á ýsu-
mögum, þar sem kunnugt er að
ýsan er mjög sólgin í síldar-
hrognin. Söfnun sýnishoma er
Framhald á 8. síðu
Á bæjarráðsí'undi s.l. föstu-
dag var borgarstjóra falið að
láta gera umsóknareyðublöð og
auglýsa eftir umsóknum um í-
búðirnar sem bærinn er að Iáta
reisa við Bústaðaveg og þar í
grennd.
Dauðaslys
Aðfaranótt s.l. laugardags
vildi það slys til á togaranum
Akurey aff Þorsteinn Ingvars-
son háseti, Öld'ugötu 4 Rvík,
slasaðist til bana við vinnu
sína á þilfarinu. Verið var að
lyfta hlera og slóst hann í Þor-
stein.
Fyrirlestur
Sveins Kjarva!
Sveinn Kjarval húsgagnaarki
tekt flutti s.1. sunnudag fyrir-
lestur í kvikmyndasal Austur-
bæjarskólans og fjallaði fyrir
lest'urinn um húsbúnað.
Fyrirlestur þessi var fluttur
á vegum Mæðrafélagsins og er
þetta. þriðji fyrirlesturinn á veg
um þess. Fyrsta fyrirlesturinn
flutti Sigvaldi Thordarson arki
tekt um fyrirkomulag íbúða,
annao G'unnlaugur Pálsson
arkitekt um keðjuhús.
Sveinn Kjarval rakti í erindi
sínn þróun húsgagnagerðarlist
ar allt frá því 2500 árum fyrir
Krist að sögur fara af húsbún-
aði í Egyptalandi. Sýndi Kjarv
al þróunina með skuggamynd-
um. Síðari liluti erindis hans
var um húsgagnagerð hér
heima á síourtu árum, er hann
taldi mjög ábótavant og ekki
miðaða við notagildi fyrst og
fremst.
Eltki var fullskipaður kvik-
myndasalur skóians, en erindi
Sveins Kjarvals verðskuldaði að
vera flutt í stærsta samkomusal
Reykjavíkur og væri æskilegt að
Mæðraíélagið sæi sér fært að
fá það endurtekið áður langt
líður, — Þjóðviljinn mun skýra
nánar frá erindinu síðar.
Lífsþorsti er ævisaga hol-
lenzka málarans Vincents Van
Goghs, færð í skáldsöguform,
en meginheimild höfundar er
bréf Vincents til Theos bróður
hans. Útgáfu þessa verks, í ís
lenzkri þýðingu Sigurðar Gríms
sonar, er nú lokið, og er síðara
bindið stærra hinu fyrra eða
340 bls. Bókin tilheyrir útgáfu
fyrra árs, en útkoma hennar
dróst úr hömlu vegna pappírs-
skorts.
Endurminningar Nexös: Á
hrakningi, í þýðingu Björns
Franzsonar, er 3. bindi þessa
verks, sem talið er eitt af önd-
vegisritum hins aldna skáldjöf-
urs. Alls verða bindin fjögur.
Þetta er fyrrta félagsbók MM
á þessu ári.
Bókin Hugsjónir og hindur-
vitni eftir Barrows Dunhan,
kennara í heimspeki við Temple
University, kom út í Banda-
ríkjunum árið 1948, og hefur
þegar verið þýdd á ailmörg
tuugumál. Hafa frægir vísinda-
menn, s.s. Albert Einstein og
enski heimspekiprófessorinn J.
D. Bernal, borið lof á hana. í
formálsorðum þýðanda, Bjarna
Einarssonar cand mag., segir
i:.vo m. a.: „Rit þetta er verk
15 ára íslendingur á
alþjóðaskákmóti
Friðrik Ólafsson, hinn kunni
skákmaður, er nýlega farinn
utan í boði brezka skákssam-
bandsins til að keppa á alþjóða
skákmóti unglinga, er átti að
hefjast í Birmingham hinn 3.
þ. m.
1 boðsbréfinu er gert ráð fyr-
ir, að 14 unglingar innan tví-
tugsaldurs keppi á þcssu móti.
Munu sex þeirra verðá frá Bret
landi, en 8 frá öðrum löndum.
Friðrik Ólafsson er 15 ára að
aldri. Hann er án efa efnileg-
asti unglingurinn, sem hér hef-
ur komio fram á skáksviðinu.
heimspekings, sem hefur tek-
izt á hendur að ráða niffurlög-
um nokkurra hindurvitna cg
hleypidóma, sem eiga mikil í-
tök í heimsskoðun nútíma-
manna, ;— Hér er um að ræffa.
jafnalgengar staðhæfingar cg
þær, að ekki sé hægt að breyta.
mannlegu eðli, — að til séu æðii
og lægri kynþættir, — að hvei'
sé sjálfum sér næstur, — og sú
nýtízkukenning, að frelsi og ör-
yggi geti ekki átt samleið í þjcð
félagi“. •
Stórfelld verð-
hækkun í Noregi
Verðlag á fjölda neyzluvaia.
stórhækkar í Noregi við það aff
ríkisstjórn sósíaldemókrata heí
ur ákveðið að draga úr niðui-
greiðslum á vöruverði úr ríkis-
sjóði. Verð hækkar um allt aff!
helming á kornvöru, fe'émeti,
vefnaðarvöru, skófatnaði, veiff-
arfærum og áburði.
Adenauer ásakar
V estnrveldin
Adenauer, forsætisráðherra,
Vestur-Þýzkalands, sagði í Mun
chen í fyrradag, að Vesturveld
in vildu setja Vestur-Þýzka-
land skör lægra í Evrópuráðinu
en önnur ríki. Hann sagði eirm-
ig, að milljóna atvinnuleysið í
Vestur-Þýzkalandi stafaði af
ákvæðum í hernámslögunum,
sem Vesturveldin hafa sett.
FERÐIR VERÐA
verða frá Ferðaskrifstofu rík-
isins í dag og næstu daga alla
Ieið vestur til Kinnastaða, norff-
ur til Akureyrar og austur um
sveitir, allt til Víkur í Mýrdal.
— Leitið upplýsinga hjá Ferffa
skrifstofunni sem fyrst, sími
hennar er 1540.
Æ. F. I.- Páskaferðin
Lagt veröur af staö í Skálann klukkan 8.30
í kvöld, frá Þórsgötu 1.
Munið aö hafa með ykkur: matarílát, svefn-
poka og inniskó. Mætiö stundvíslega kl. 8.30
Skálastjórnin.