Þjóðviljinn - 25.05.1950, Page 5

Fimmtudagur 25.. maí 1950.
ÞJÓÐVÍLII N N
Skotlandssiglingar
m.s. Heklu sumarið 1950
Frá Rvík: Til Glasgow: Frá Glasgow : Til Rvíkur
1. ferð 10/6 13/6 1. ferð 16/6 19/6
2. ferð 23/6 26/6 2. ferð 29/6 '2/7
3. ferð 6/7 9/7 3, ferð 12/7 15/7
4. ferð 19/7 22/7 4. ferð 25/7 28/7
5. ferð 1/8 4/8 5. ferð 7/8 10/8
6. ferð 14/8 17/8 6. ferð 20/8 23/8
7. ferð 27/8 30/8 7. ferð 2/9 5/9
F ’ar? j öld
Innifalin fæðis- og þjómistugjölá
Fram og til baka Aðra leiðina
I 2ja rnanna klefurn miðskips kr. 1510.00 kr. 825.00
í 4ra manna klefum miðskips — 1260.00 — 685.00
I 4ra maima klefum afturá — 1015.00 — 550.00
E!NN FYRIRLESARI
FLETTUR KLÆBUM
Því miður er það enn óákveðið, hvort Skipaútgeroin eða Ferðaskrifstofan fær • ■
einhverja úrlausn gjaldeyris. líkt og í fyrra, til þess að skipuleggja fræðsluferðir fyrir
þá farþega 'xéðan, sem taka sér far með skipiiiu fram og til baka, en það «r ákveðið,
að þessir farþegar geta fengið að búa um borð í skipinu þá dága,sem því er sam-
kvæmt áætlun ætlað að standa við í Glasgow, fyrir 150 kr. gjald til viðbótar far-
gjaldi samkvæmt ofangreindu.
Væntanlegir farþegar geta látið skrá sig í skrifstofu vorri frá og með
deginum í dag
AUGLYSING
um greiðslu launa samkvæmt vísitölu
Samkvæmt 6. gr. laga nr. 22, 19. marz 1950,
skal greiða uppbót á laun fyrir maí eftir þeirri
hækkun framfærslubostnaðar, sem vísitala fyrir
maí sýnir. Ef vísitala fyrir júní og júlí hækkar um
minnst 5% frá maí-vísitölu, skal greiða uppbót á
laun samkvæmt vísitölu hvors mánaðar. Uppbót
á laun, samkvæmt vísitölu, helst óbreytt frá júlí-
mánuði til ársloka.
Viðskiptamálaráðuneytið,
24. mai 1950.
MWJVVWUWW^%ftWVV%WVWVVVPUV^VVVVIA/VVVSWVVVW
Lesið smáauglýsingarnar á 7. síðu
Tilkynning
um afhendingu trjáplantna
Afhending pantaðra trjáplantna hefst á morgun,
föstudaginn 26. maí, að Sölfhólsgötu 9. — Lausa-
sala verður engin fyrr en eftir hvítasunnu. Pant-
anir sækist fyrir n. k. miðvikudag, annars seldar
öðrum.
Skógrækt ríkisins.
Skógræktarfélag Reykjavíkur.
Hótelbygging í
Borgarnesi og
Fjárhagsráð
Mönnum hér er það ráðgáta
hversvegna Tíminn getur þess
í frétt 17. maí sl. „Að byrjað
sé að grafa fyrir grunni að hó-
teli“ í Borgarnesi, og búizt sé
við að ljúka. megi gnmni og
einni hæð i sumar.“ Eins og
skýrt var frá í „Þjóðviljanum,
stöðvaði Fjárhagsráð hinn 3.
maí byggingu hótelsins i Borg-
arnesi, daginn sem byrjað var
að steypa. Unnið var að grunni
í vetur, og var því dýra verki
þá að mestu lokið. — Eftir
nokkurt þóf, fékkst óstaðfest
leyfi fyrir að halda áfram, —
með fyrirheiti um að Ieyft yrði
að steypa á yfirstandandi ári
kjallara og eina hæð, — en
efri hæð (gestaherbergi) yrði
að bíða.
Á s.I. hausti þegar hótelið
hér brann, kom oddviti með vil-
yx-ði Fjárhagsráðs fyrir endur-
byggingu hótelsins. — Var þá
safnað kr. 450 þús. hlutafé til
nýrrar hótelbyggingar, svo
hægt vei'ði að taka hér á móti
ferðafólki og veita því mat og
gistingu.
Með nýrri hótelbyggirigu
verður að sjálfsögðu bætt úr
þeirn göllum, eftir beztu getu
sem hið margviðbætta gamla
hótel hafði; — þrátt fyrir þó
nýja hótelið sé ekki að mun
stærra.
Það er alveg ótækt að Fjár-
hagsráð heimili ekki að byggja
hótelið sti’ax í fullri stærð; og
lxér er um byggingu að ræða
sem þarf að koma upp sem
allra fyrst. Það stendur ekki
á grumxinum, hann var að
mestu tilbúinn fyrst í maí.
Borgncsingur.
Að gefnu tilefni minnist ég
hér með á Benedikt Gröndal og
útvarpserindi hans um hernáms
daginn 1940. Og hirði ekki um
að grennslast eftir, hversvegna
B. Gr. var valinn til þess að
flytja þetta erindi, — þó væri
það ef til vill ómaksins vert.
En ekki skal því leynt, að ég
hlustaði með nokkurri forvitni
á erindið, af þeim sökum, er
nú skal greina:
Þegar fyrsta bindið af riti
mínu um hernám íslands, Virk-
ið í norðri, kom út, veittist B.
Gr. að mér með nokkrum að-
súg í blaði sínu. Þetta varð mér
þó ekki til meins. Eftir út-
komu annars bindis Virkisins
var B. Gr. sýnu verr haldinn
illum anda í minn garð, og
veitti nú hinum lægri hvötum
sínum allmikla undanlátssemi.
Taldi hann bókina ómerkilega
og fáfæklega frá höfundar
hendi, jafnvel svo ómerkilega,
að hún myndi fæla sagnfræð-
inga og fræðimenn frá hinu
markverða efni. —- Ojæja, —■
þetta stakk nú nokkuð í stúf
við dóma margra annarra, er
um bókina rituðu. En hvað
um það. B. Gr. hafði kveðið
upp sinn stóradóm um Virkið,
—enginn merkismaður myndi
róa þar á mið til fanga.
Nú veit ég ekki, hvort B. Gr.
er fugl eða fiskur á þessum
sviðum, sennilega hvorugt. En
nú bregður svo kynlega við, að
B. Gr. verður fyrstur manna til
þess að nota Virkið sem aðal-
heimild, — ég vil segja, að
hann hafi notað það sem einu
heimild að erindi sínu um her-
námsdaginn, þótt hann léti
þess að engu getið. Þetta kann
að leynast hlustendum almennt
en ég tel rétt að skýra frá því
og sýna, hversu mikið mark er
takandi á þessum manni sem
gagnrýnanda eða leiðandi
manns. Þegar hann samdi er-
indið um hernámsdaginn, hafði
hann Virkið I. fyrir framan
sig og las blaðsíðu eftir blað-
síðu frá 7—95, að báðum með-
töldum, skrifaði síðan upp.
Þetta get ég sannað.
Það er þá fyrst, að efnisröð-
un erindisins var þvínær eftir
bók minni, og er það þó ekki
aðalatriði; — í öðru lagi voru
sumar setningar teknar orðrétt
úr bókinni og aðrar með samr.
svipmóti, — í þriðja lagi, saf''
fyrirlesarinn frá atvikum, sem
hvergi hafa verið birt nema í
Virkinu, og er það veigamest.
Eg skal nú nefna nokkur
dæmi þessu til sönnunar:
B. Gr. sagði frá öxinni, sem
hernámsmenn notuðu við úti-
dyr landssímahússins, hann
sagði einnig frá vöku Jóns
Eyþórssonar í húsinu umrædda
riótt, og minntist á lyklana,
sem sóttir voru til dyravarðar-
ins. Frá þessu sögðu mér J.
Eyþ/ og Magnús Þorláksson
næturvörður, og var sumt af
því hvergi birt,-fyrr en i Virk-
inu. Þetta skrifaði B. Gr. því
upp af bls. 16—18 i bókinni.
B. Gr. sagði frá aðbúnaðl
lögreglunnar undir væntanlega
atför að Gerlach ræðismanni.
Frá þeim undirbúningi scgðu
mér Hermann Jónasson, þáver-
andi forsætisráðherra og Agn-
ar Kofoed-Hansen, þáverandi.
lögreglustjóri. Þetta skrifaði B.
Gr. upp af bls. 44 og 45 í Virk-
inu.
B. Gr. segir, að forsætisráð-
herra hafi haft símtól á nátt-
borði sínu. — Þetta er eitthvert
gleggsta dæmið um áhrif Virk-
isins á höfund erindisins. Ég
sagði frá þessu í nákvæmri lýs
ingu á afstöðu forsætisráð-
herra þennan morgun. He--
mann Jónasson sagði mér frá
þessu og ýmsu öðru, sem ek,..i.
var birt almenningi fyrr er í
Virkinu, þar á meðal um sím-.
tólið á náttborðinu og um si...-
töl þau, er hann átti um morg-
uninn. Þetta skrifaði B. Gr-
upp af bls. 49 í Virkinu.
Þá tók B. Gr. að lýsa því,
hvernig sætum var skipað kring-
um borðið í herbergi forsætis-
ráðherra, þegar Howard Smith
sendiherra afhenti ríkisstjórn-
inni skilríki sín. Aðspurður-
skýrði Hermann Jónasson mcr
í'rá þessu, þegar ég bað hann
um nákvæma lýsingu af þess-
um sögulega fundi. Þetta er
aðeins að finna í Virkinu. Skrif'
aði B. Gr. það upp af bls. 50
og 51.
B. Gr. sagði lauslega frá
ræðumönnum og ræðunum er
fluttar voru á fundi þessum.
Þetta skrifaði hann upp úr
Virkinu bls. 51 og 52, hefur
jafnvel gengið þar svo langt,
að sumar setningar hans ættu.
að vera innan gæsaleppa. —
Þegar ég skrifaði þennan kafla,
hringdi ég til Ólafs Thórs, sem
þá var forsætisráðherra og-
spurði, hvort ég gæti fengi5
aðgang að ræðum þeim, sem.
fluttar hefðu verið við þetta.
tækifæri. Hann kvað engar ræð
ur hafa verið bókaðar á þeim.
íundi. Leyfði hann mér þá a5
taka mjmd af sendiherraskír-
teini H. Sm. En útdráttinn úr
ræðunum birti ég eftir frásögn
Hermanns Jónassonar. Þetta
var þvi hvei'gi birt fyrr en í
Virkinu.
0~ enn er það fleira, sem
færði mér rök fyrir því, að B.
Gr. hefur grúskað í Virkinu,
þótt ég nenni ekki að tína
flcira til að sinni. En það, sem.
cc hef liér di'egið fram, kann
r.o varpa. nokkru ljósi á vinnu-.
brigð þessa manns og sómx.
hans. Eg á reyndar margt ó-
talið enn, sem sterklega vitnar
i sömu átt og fyrrgreind atriði.
Stórmannlega hefur Benedikt
Gröndal því ekki farizt í þessu.
Og sá er spádómur minn, að
meiri maður en þetta reynist.
Bonedikt Gröndal aldrei.
Gunnar M. Magnúss.