Þjóðviljinn - 15.07.1950, Qupperneq 3

j^Augardagur 15. júlí;-t195p.
aSSSBm
ÞJÖÐÝÍÉJÍNír
Ónotalegur veruleiki fyrir íhaldstnenn:
MorgunbM telur glæp að krefjast
friðar og heimta algert bann við
notkun kjarnorkuvopna
ESPERANTO
Þjóðviljanuxn hefur borizt
grein sú sem hér fer á eftir og
skrifuð er af manni sem „hefur
verið Sjálfstæðisflokknum frá
þvi fyrst hann fékk kosningar-
rétt“.
„Eins og þegar köldu
vatni er hellt á
soíandi mann".
- „Skrif blaðanna vmdanfarið
hafa orðið mér töluvert um-
hugsunarefni, og ekki aðeins
mér einum heldur flestu því
fólki sem eg hef rætt við.
Morgunblaðið, Vísir og Alþýðu-
blaðið skrifa öll þannig eins
og heimsstríð sé tkki aðeins
óumflýjanlegfc heldur einnig
nauðsynlegfc og æskilegt. Þessi
skrif hafa verkað á okkur eins
og þegar köldu vatni er hellt
á sofandi mann, en eins og
það er hollt að sofa, eins getur
það verið hollt og nauðsynlegt
að vakna, og ég er þeirrar skoð
unar að fylgjendmn Morgun-
blaðsins og Alþýðublaðsins sé
nú sannarlega mál að vakna,
glaðvakna.
- ‘ .............••'*-
\
Hvað veldur því að
mennirnir skriía .
þannig?
Ég hef verið í Sjálfstæðis-
flokknum frá því fyrst ég fékk
kosningarrétt. Eftir að hafa
lesið leiðara Morgunblaðsins í
gær tel ég hinsvegar þýðingar-
laust að fá þessar hugleiðingar
mínar birtar í því blaði. Skrif
þess blaðs, og hinna sem ég
. áður nefndi hafa verið líkust
því að ritstjórar þess ættu
fyrst og fremst eina óck: 'stríð
og aftur stríð. Þau hafa skrif-
að um óskir manna um að
friður megi hr’.dast rétt eins
og þær væru sá mesti glæpur
sem nokkur maður gæti gert
sig sekan um.
• íslendingar hnfa alltaf verið
friðsöm þjóð. Þeir iiafa aldrei
\ háð . styrjöld, hafa haft and-
styggð á styrjöldum. Hvað véld
ur því að ritstjórar Morgun-
blaðsins skrifa þannig sem ósk
íslenzku þjóðarinnar um frið
væri mesti hugsanlegi glæpur?
Ég hef verið að „velta því
fyrir mér“ og held að ég hafi
fundið rétt svar. Hvað sem öðru
líður er það ekki- umhyggja
fyrir hinni fámennu, vopnlausu
íslenzku þjóð. Það hljóta að
vera hagsmunir einhverra ann-
arra. En þá hverra? Þeirra
sem græða á stríði.
Eins og þegar okkur
voru sagðar í rökkrinu
sögur aí Grýlu.
Leiðári Morgunbiaðsins í gæj
hefst þannig:
„Þessa dagajjþ, annárlegir
sendiboðar á kreiki hér í Reykja
vík. Þéir- hláiipa með veggjum
húsa í milli flóttalegir á svip
eins og að þeir skammist sín
fyrir það, sem þeir hafa fyrir
stafni. Þegar inn í húsin kem-
ur, draga þeir imdirskriftar-
skjöl upp úr pússi sínu og
biðja fólk þess lengstra orða
að skrifa upp á þau. Hverskon-
ar skjöl eru þetta sem hinir
óupplitsdjörfu sendiboðar hafa
í fórum sínum? Það skyldi þó
aldrei vera Stokkhólmsávarpið ?
Jú, það er einmitt það. En
hverskonar plagg er það?“
Þessi óhugnanlega lýsing á
því sem er að gerast hér í
bænum okkar þessa dagana,
minnir óneitanlega á lýsingar
Morgunblaðsins á atburðum
„austan járntjalds“. Það vantar
ekkert nema að blaðið gefi í
skyn að þessir „annarlegu sendi
boðar“ séu með rýting í erm-
inni. Nú er það svo 'að enginn
þeirra sem ég hef talað við
minnist þess að hafa ,,þessa
dagana“ séð nokkra menn sem
„hlaupa méð veggjum húsa í
milli flóttalegir á svip eins og
að þeir skammist sín fyrir það,
sem þeir hafa fyrir stafni.“
Það virðist enginn hafa séð
þessa. menn nema ritstjórar
Morgtmblaðsins. — En hvers
virði eru þá lýsingar þessara
manna á því sem gerist austur
í löndum fyrst hún er svona
frá okkar eigin bæ? Hinsvegar
er í þessari lýsingu Morgun-
blaðsins einhver dularfull ó-
hugnan, eins og þegar okkur
voru sagðar í rökkrinu sögur
af Grýlu, þegar við vorum
lítil. Þegar við stækkuðum kom
umst við að því að sögurnar
af Grýlu voru sagðar til að
þræða okkur. Ég er þeirrar
skoðunar að tilgangur Morgun-
blaðsins sé hinn sami, þótt það
sé misskilin kurteisi við okkur,
lesendur þess, að telja okkui:
alltaf börn.
„Hverskonar plagg
er það"?
Fyrir mér hefur það verið
svo sjálfsagt mál" að allir Is-
lendingar væru fylgjandi friði,
að ég hef lítið fylgzt með
friðarsamþykktum þeim er hér
hafa verið gerðar. En eftir að
hafa lesið leiðara Morgimblaðs
ins fór ég að kynna mér „hvers
konar plagg“ Stokkhólmsávarp
ið er. Það er þannig:
„Vér.-. heimtum skilyrðislaust
banh við kjarnorkuvopnum,
vopnúm til að skelfa og myrða
með friðsaman almúga.
Vér krefjumst þess að komið
sé á sfcröng'u alþjóðlegu eftirliti
til tryggingar því, að þessu
banni verði framfylgt.
Vér álítum að hver sú ríkis-
stjóm, sem fyrst beitir kjarn-
orkuvopnum- gegn hvaða þjóð
sem er, fremji brot gegn mann-
kyninu og géri sig seka um
stríðsglæpi.
Vér heitum á alla góðviljaða
menn hvarvetna um heim að
undirrita þetta ávarp.“
„Aldrei heíur dóm-
greind og heilbrigð
skynsemi íslenzku
þjóðarinnar verið
svívirt jaíníreklega".
Ég sé ekki betur en Stokk-
hólmsávarpið hljóti að vera
krafa allra heiðarlegra hugs-
andi manna, hvar sem er í heim
inum. Svo mikið hefur reynsl-
an af afleiðingum kjarnorku-
sprengnanna sem varpað var á
Hirosíma og Nagasaki leitt í
ljós að kjarnorkusprengjan er
fyrst og fremst vopn til að
eyðileggja mannvirki og drepa
friðsamt fólk, konur, börn og
aðra friðsama borgara, er eng-
an þátt taka i bardögum. Ég
fæ ekki skilið hugsunarhátt
þess manns sem ekki vill banna
slikt vopn, hvort sem sá heit-
ir heldur Stalin eða Truman
sem vill beita því.
Hvað segir svo Morgunblaðið
um þá kröfu að banna kjarn-
orkusprengjuna, þetta ægileg-
asta múgmorðstæki, sem enn
hefur verið búið til?
„Aldrei hefur dómgreind og
heilbrigð skynsemi íslenzku
þjóðarinnar verið svívirt jafn
freklega og með þessari undir-
skriftasmölun kommúnista. Um-
boðsmenn alþjóðlegrar glæpa-
klíku hlaupa hér imi allar göt-
uj og biðja menn skrifa upp
á friðarávörp“.
Ég skammast mín ekkert
fyrir að játa það, að mér varð
mjög ónotalega við að lesa
þessi orð. Morgunblaðið, stærsta
blað landsins, blað þess flokks
sem ég hef alltaf fylgt að mál-
um kallar það freklega svívirð-
ingu rið dómgreind og heil-
brigða skynsemi íslenzku þjóð-
arinnar. að rilja banna notkun
kjarnorkusprengju i striði, og
þá menn sem vilja að friðsam-
★ 1 þetta sinn fá lesendur horns-
ins tvö kvæði að spreyta sig á,
það er að segjl þeir sem þegar
hafa lært esperanto. Hinum sem
ekki eru komnir af stað Skal
bent á að alveg eins er hægt að
læra mál sumar og vetur, ýmsir
málamenn hafa þann sið að taka
með sér í sumarfríið kennslubók
í tungumáli sem þá hefur alltaf
langað til að læra. Stundum verð-
ur ekkert úr lestri, bókin kemur
óopnuð aftur, en stundum er veð-
urfarið og skapið einmitt til þess
fallið að byrja glímuna við nýtt
tungumál, og fátt er eins góður
lykill að nýjum heimi.
★ bað bórgar stg að liggja dá-
ur almenningur láti friðarvilja
sinn í ljós kallar Morgunblaðið
„umboðsmenn._ alþjóðlegrar
glæpaklíku“.
Ég fór að velta fyrir mér
þessum orðum, og þýðingu
þeirra. Hún er ofureinföld.
Morgunblaðið, blað míns flokks,
rill láta kasta kjarnorku-
sprengju, og telur það alþjóð-
■ JWUWVWWkft*
lítið yfir þessum tveimur kvæðu
um. Höfuðskáld esperantista, ung-j
verski barnalæknirinn Kolomané
Kalocsay tekur ekki efnið létt-i
ingstökum þegar yrkja skal sonn-
ettu um í.enín, og honum teksfc
prýðilega að þýða kvæði Aragons,
orðsendingu „skáldsins til flokks
sins“, en Aragon er eitt fremstal
Ijóðskáld Frakklands, ástsæll sera,
skáld leynibaráttunnar gegn naz-
istum á • hernámsárunum. Hann.
hyllir í kvæðinu Kommúnista-
flokk Frakklands er hafi kennt
sér að sjá og meta sögu frönsku!
þjóðarinnar og arfhelg tákni
hennar.
lega glæpastarfsemi að krefjas®
friðar í heimúuun.
Mín níðurstaða er sú aðS
„aldrei hefur dómgreind og heil-
brigð skynsemi íslehzku þjóð-
arinnar verið svívirt jafn frek-
lega“, svo notuð séu orð Morg-t
unblaðsins, en með skrifuxs!
þess um að íslenzka þjóðiaj
Framhald á 7. síðu. . (■
L E N I N
de Kolomano Kalocsay
MUmova amasestro, stratego de 1’ tertremo
Skuinta mond-sesonon gis fundo fundamenta,
Geniul’ fandanta en si lau grundo monumenta
La oron de 1’ scienco kun stalo de I’ agemo.
Esper’ de clu koro gemanta de subpremo
En1 fumaj fabrik-urboj au tribo orienta,
Terur’ de 1’ mond-priraba uzuro insolenta,
Kiun la svit’ kaj sango nutras per tantiemo!
J
Nun en la Kuga Placo sur marmor-katafalko
Bipozas la kranio kun Ia titana arko,
Sed viglas plu kaj gardas kaj lumas plu por gvido
Ea Viro ciospita, klarvida sen indulgo,
Kaj simpla inter simplaj, sed de 1’ simpluloj fldo,
Martelo de epokoj, mond-krea demiurgo.
1
La poeto al sia partio
de Aragon
Mia parti' redonis memoron kaj 1’ okulojn
Kion infanoj scias ne sciis mi en ignoro
Ke ruga mia sango ke franca mia koro
Mi sciis nur ke 1’ nokto dissternas Ia obskurojn
Mia parti’ redonis memoron kaj 1’ okulojn
Mia parti’ redonis sencon de 1’ epapeo
Vidu Joliana teksas Roland’ Ia komon blovas
Epoko de herooj sur la Vercors renovas
Plej simplaj vortoj faris glavtinton de armeo
Mia parti’ redonis sencon de 1’ epopeo.
l\
I
Mia parti’ redonls al mi la trikoloron
Parti’ partio mia mi dankas por lecionoj
Kaj mi de tiu tempo disversas en kantsonoj
t iun koleron amon kaj gojon kaj doloron
Mia parti’ redonis al mi la trikoloron.
E1 la franca lingvo tradukis: ....,i.„
K. KAUOCSAY