Þjóðviljinn - 16.07.1950, Blaðsíða 4

1
þjQðviljihn
Sunnudagur 16. júlí 1950.
PIÓÐVILIINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson, áb.
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson,
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðu-
stíg 19. — Sími 7500 (þrjár línur).
Áskriftarverð: kr. 14.00 á mán. — Lausasöluverð 60 aur. eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h. f.
Hneykslismál sem á að svæfa
Það var á miðvikudaginn að IV^prgunblaöið birti, til-
neytt, frásögn af einu mesta hneykslismáli sem uppvíst
hefur orðið um stjórn afturhaldsins á útflutningsmálum
íslendinga. Stjórn Sölumiöstöðvar harðfrystihúsanna
lagði nokkur plögg á borðið og sannaði svo ekki veiður
móti mælt að stjórnarvöld íslands, fjárhagsráð og þá
um leið ríkisstjórnin, hefðu hindrað á s.l. ári sölu ís-
lénzkra sjávarafurða til Póllands að verðmæti 2 400 000
kr. Orðrétt segir stjórn Sölumiðstöðvarinnar, eftir lýs-
ingu á samningsumleitunum við pólsk stjórnarvöld:
„Vegna þess, hvernig fjárhagsráð tók á þessu
máli, tapaðist sala í Póllandi á 250 smál. af þorsk-
flökum og 200 smál. af steinbítsflökum og nemur
það 51 750 sterlingspundum miðað við cif.-verð,
eða með núverandi gengi ísl. kr. ca. 2,4 millj. Þessi
fiskur liggur enn óseldur í landinu og ef hann selst
ennþá, þá aðeins fyrir miklum mun lægra verð en
verðið í Póllandi var, þar sem þessi fiskur er frá
árinu 1949.”
Og enn segir stjóm Sölumiðstöðvar hraðfrystihús-
anna:
„Það er tilgangslaust fyrir fjárhagsráð að
reyna að þvo hendur sínar í þessu máli. Það ber
ábyrgð á því að sala þessi var aldrei framkvæmd
og að þessi fiskur þess vegna liggur enn óseldur í
landinu. Og það er ekki í fyrsta sinn, sem fjár-
hagsráð hefur torveldað eða komið í veg fyrir hag-
kvæmar sölur á frystum fiski í vöruskiptum.”
Það sem stjórn Sölumiðstöövar hraöfrystihúsanna
leggur fram í ýtarlegri greinargerð er skjalleg sönnun á
því sem Þjóðviljinn og sósíalistar hafa sýnt fram á, að
stjórnarvöld landsins vinni beinlínis aö því að hindra
útflutning íslenzkra sjávarafuröa til vissra landa, alveg
án tillits til þjóöarhags, þaö er áreiðanlega ekki of fast
að orði kveðiö um framkomu fjárhagsráös í því máli sem i
þarna hefur verið lýst áð nefna hana skemmdarverk. Og
enginn mun væna stjórn Sölumiðstöðvar hraðfrystihús-
anna um .,kommúnistaáróður“, „sök“ hennar er einungis
sú aö hafa viljaö selja afurðir hraðfrystihúsanna hag-
kvæmum sölum fyrir íslendinga, hver sem kaupandinn
væri. Mál þetta sýnir ljóslega hve mikil nauösyn væri
á að losað yrði tafarlaust um einokunarhöftin á útflutn-
ingi og innflutningi íslendinga, eins og Einar Olgeirsson
lágði til á Alþingi s.l. vetur.
Sýnilegt er aö aíturhaldsblöðin hafa fengið fyrir-
skipun um aö þegja þetta hneykslismál í hel. Morgun-
blaöið varö' áð birta skýrsluna, en birti um leið vífilengju-
svar formanns fjárhagsráösj sem var ekkert svar, og
lýsti svo yfir að meira yröi ekki um málið ræt.t í því góöa
blaði! Og Alþýöubíaðiö, Tíminn og Vísir hafa ekki vitaö
af því að neitt hneyksli hafi gerzt, og er fróölegt að
bera það saman við broslegt sjálfshól Tímamanna um
vandlætingasemi og siðferöisstyrk i sílkum málum.
Það er gaman til samanburðar aö hugsa sér hvernig þessi
blöð hefðu sungið ef skjallegar sannanir hþföu fengizt
fyrir sliku reginhneyksli af hálfu einhvers sósíalista. En
nú á sýnilega aö þegja hneyksliö í hel, reyna að breiöa
yfir hin augljósu skemmdarverk, reyna að tala um eitt-
hvað annáð svo hægt sé áð halda áfram skemmdarverk-
unum án þess aö þjóðin rísi upp og dragi hina seku menn
til ábyrgðar. En það mun ekki takast. Póllandshneyksli
fjárhagsráðs og ríkisstjómar hefur rúið Bjarna Ben. &
Co., blekkingarspjörunum, svo ekkert skýlir þeim framár.
Ekki heldur skömmustuleg þögn marsjallblaðanna.
Bandaríkjaleppana
svíður
Kári skrifar bæjarpóstinum:
„Ummæli Halldórs Kiljan Lax-
ness í Þjóðviljanum á sunnu-
daginn var virðast hafa komið
óþægilega við kaun bandarísku
áróðurspennanna við Alþýðu-
blaðið og Morgunblaðið. Það er
löngum svo ef Halldór lætur
álit sitt í ljós um heimsviðburði
eða annað að það sem hann seg-
ir hittir beint í mark. Það er
ekki nýtt heldur viðurkennd
sannindi að Evrópubúar hafa
löngum borið litla virðingu fyr-
ir stjórnmálaþroska Bandaríkja
manna eða réttar sagt ráðandi
stéttar í Bandaríkjunum. Þetta
eru engir sleggjudómar. Is-
lendinear hafa t. d. aflað sér
því að sjá Alþýðublaðið sökkva
í það fen að verða gagnrýnis-
laust áróðursblað fyrir Banda-
ríkjaauðvaldið, menningarleysi
þess og hryðjuverk. Einmitt
Alþýðublaðið flutti hér fyrr á
árum ýmsá fræðslu um stjórn-
arfarið í Bandaríkjunum og
menningarstig bandaríska auð-
valdsins sem enn er í fullu
gildi.
Ég rifja þetta upp vegna
þess að mér finnst atburðir
þríggja síðustu vikna stað-
festa þá mynd af Bandaríkja-
auðvaldinu sem Islendingar
hafa fengið — ekki af komm-
únistaáróðri heldur af ritum og
kvæðum mestu og beztu skálda
sinni og rithöfunda. Aðfarim-
ar gegn óvopnuðum borgurum
Skjaldbreið kom til Reykjavilcur
í gærkvöld frá Húnaflóa. Þyrill
er norðanlands. Ármann er í R-
vík.
Dómkirkjan.
kl. 11 f.h. — Séra
Jón Auðuns. Frí-
kirkjan. Messað kl,
2 e.h. — Séra
Þorsteinn Björns-
son. Laugarneskirkja. Messa kl.
11 f.h. -— Séra Garðar Svavars-
son.

11.00 Messa í Dóm-
kirkjunni (sr. Jón
Auðuns). 15.15 Mið
degistónl. (plötur).
16.15 Útvarp til.ls-
lendinga erlendis:
Fréttir. — Erindi (Margrét Indriða
dóttir fréttamaður). 18.30 Barnah
(tími (Þorsteinn Ö. Stephensen).
19.30 Tónleikar: Etudes eftir Deb-
ussy (plötur). 20.20 gamleikur á
fiðlu og pianó (Rut Hermanns og
dr. Victor Urbantschitsch). 20.40
Erindi: Frá Italíu — Osteria Ro-
mana (Eggert Stefánsson). 21.05
Kórsöngur: Frá landsmóti Sam-
bands íslenzkra karlakóra. 21.35
Upplestur: Kafli úr óprentaðri
skáldsögu eftir Óskar Aðalstein
Guðjónsson (höfundur les). 22.05
mikillar þekkingar á Banda-
ríkjunum, mestu skáld og rit-
höfundar þjóðarínnar hafa
lagt sig fram að kynna þetta
mikla land og þjóð þess, Matthí-
as Jochumsson, Einar H. Kvar-
an, Stephan G. Stephansson,
Þorsteinn Erlingsson, Guðm.
Kambnn og Halldór Kiljan
Laxness hafa allir lagt þar
fram mikilvægan skerf.
Áróðurinn strandar á
þehldngu íslendinga
Allt frá því að bók Upton
Sinclairs „Á refilstigum" kom
út á íslenzku 1912 hefur fjöldi
íslendinga lesið bækur hans,
bæði skáldsögur og ádeilubæk-
ur um bandarískt þjóðlíf, eins
er með bækur Jack London;
yngra fólkið þekkir Sinclair,
Lewis, Faulkner, Caldwell,
Wolfe, Steinbeck, Howard Fast
og John Gunther, svo nokkrir
séu nefndir. Einmitt vegna víð-
tækrar þekkingar á þjóðlífi
Bandaríkjanna, sem m. a. er
þekking á siðleysi og menning-
arleysi Bandaríkjaauðvaldsins,
á Bandaríkjaáróður íslenzku
blaðanna svo ógreiðan gang að
hugum Islendinga, sem raun ber
vitni. Engum manni sem hef-
ur aflað sér víðtækrar þekking-
ar um þjóðiælagsástandið í
Bandaríkjunum kemur til hug-
ar að halda því fram við Evr-
ópuþjóðir sem fyrirmynd lýð-
ræðis, skoðanafrelsis og menn-
ingar í stjórnarháttum eða
stjórnmálalifi. — Sþillingin í
stjórnmálalífi Bandaríkjanna er
ekki neinn kommúnistaáróður
frá Moskva, heldur staðreynd,
öllum heimi ljós. Það er skilj-
anlegt að Truman forseta,
manni sem á pólitískan frama
sinn að þakka PrendergaSt-
flokknum í Kansas City sé hug-
túkið bófaflokkur tungutamt,
en kannski orðtakið að ekki
Kóreu, hinar hryllilegu morð-
árásir bandaríska flugflotans á
smábæi þar, vekja fyrirlitningu
heiðarlegra Islendinga. Flesta
Reykvíkinga brestur þekkingu
til að ímynda sér hvernig hafn-
arbærinn Reykjavík liti út eftir
að fimmtiu risaflugvirki hefðu
ráðizt á hana varnarlausa og
hellt yfir hana 50 000 kg.
sprengiefnis. En þetta flytja
boðberar hins bandaríska auð-
valds Kóreubúum, og morðárás-
imar úr lofti verða því hrylli-
legrí sem landherinn banda-
ríski vinnur sér meiri frægð
fyrir „rösklegt“ undanhald.
Víst er um það að hugsandi
Islendingar hugsa ekki með
neinni aðdáun og virðingu til
ofbeldisaðgerða Bandaríkja,-
manna gegn Asíuþjóðunum, og
það duga engar nýjar dollara-
veitingar til íslenzku marsjall-
blaðanna til að hagga þeirri
raunhæfu þekkingu sem Islend-
ingar hafa á eðli og aðförum
auðvaldsins í Bandaríkjunum“.
★
Eimskip
Brúarfoss fór frá Reykjavík
12.7. til Irlands, Rotterdam og
Kiel. Dettifoss er í Rottcrdam,
fer þaðan 15.7. til Antwerpen.
Fjallfoss fór frá Uddcvalla i Sví-
þjóð, 13.7. til Húsavíkur.
Goðafoss fór frá Hamborg 15.7.
til Sviþjóðar og íslands. Gullfoss
fór frá Reykjavík kl. 12.00 í gær,
15.7. til Leith og Kaupmannáhafn-
ar. Lagarfoss kom til N. Y. 7. 7.
frá Reykjavík. Selfoss er á Siglu-
firði. Tröllafoss er í Reykjavík.
Vatnajökull fór frá Reykjavík 7.7.
til N.Y.
Skipadeild SIS
Arnarfell er í Kotka. Hvassafell
er í Bremen.
Danslög (plötur) tii kl. 23.30.
Mánudagur 17 júlí
19.30 Tónleikar: Lög úr, kvikmynd
um (plötur). 20.20 Tónleikar:
„Francesca da Rimini", hljómsveit
arverk eftir Tschaikowsky (plöt-
ur). 20.45 Um daginn og veginn
(Valtýr Stefánsson ritstjóri). 21.05
Einsöngur (frú Svava Þorbjarnar-
dóttir)„ 21.20. Upplestur: „Á Ieik-
vellinum", smásaga eftir Böðvar
Guðlaugsson (höfundur les). 21.40
Tónleikar: Triptych fyrir hljóm-
sveit eftir Alexandre Tansman
(plötur). 22.10 Létt lög (plötur).
22.30 Dagskráriok.
Flugfélag Isiands
ráðgerir að fljúga
í dag til Akureyr-
ar og Vestmanna-
eyja. — Millilanda-
flug: Gullfaxi fór til Osló og
Kaupmannahafnar kí. 8,30 í gær-
morgun. Flugvélin er væntanleg
aftur til Reykjavíkur kl. 18.30 1
dag. .
Ungbarnavernd Líknar, 'í'emplara-
sundi 3, verður opin í sumar á
flmmtudögum kl. 1.30—2.30, en
ekki á föstudögum eins og und-
anfarið.
Söfnin
Landsbókasafnið er opið kl. 10
—12, 1—7 og 8—10 alla virka
daga, nema laugardaga, þá kl,
10—12 og 1—7. — Þjóðskjalasafn-
ið kl. 2—7 alla virka daga. —
Þjóðminjasafnið kl. 1—3 þriðju-
daga, fimmtudaga og sunnudaga.
— Náttúrugripasafnið er opið
sunnudaga kl. 1,30—3 og þriðju-
daga og fimmtudaga kl. 2—3. —-
Listasafn Einars Jónssonar ki.
1.30—3.30 á sunnudögum. — Bæj-
arbókasafnið kl. 10—10 alla virka
daga nema laugardaga kl. 1—4.
Bólusetning gegn barnavelki.
Pöntunum veitt móttaka í síma
2781 kl. 10—12 f. h. fyrsta þriðju-
dag hvers mánaðar. Fólk er ff-
minnt um að láta bólusetja börn
sín. * \
j'
Minningarspjökl dvalarheimilis
aldraðra sjómanna fást á eftir-
töldum stöðum í Reykjavík, á
skrifstofu FuIItrúaráðs sjómanna-
dagsins í Edduhúsinu við Skugga-
sund, opið kl. 11—12 og 16—17,
sími 80788, og í bókaverzlunum
Helgafells í Aðalstræti og Lauga-
veg 100. 1 Hafnarfirði hjá V. Long.
Næturlæknir er í læknavarðstof-
unni, Austurbæjarskólanum, sími
5030.
megi tala um snöru í hengds Næturvörður er í Laugavegs-
manns húsi sé ekki til í banda- Ríkisskip apóteki, sími 1616.
Hekla er í Reykjavík og fer það
m atí n. k. miðvikudagskvöld til Húsmæðrafélag Reykjavíkur fer
Glasgow. Esja er væntanleg til skemmtiferð mánudaginn 17. júlí.
Fyrirlitning á Reykjavíkur fyrir hádegi í dag Ekið verður upp Hreppa að Gull-
morðárásarmönnunum vestan °K norðan. Herðubreið fossi og um Þingvelli til baka.
, , . , , . fer frá Rvík annað kvöld til Upplýsingar í simum 5972, 4190,
Mer þykir personulega fynr Breiðafjarðar og Vestfjarðai 81449 og 4442. |