Þjóðviljinn - 21.10.1950, Blaðsíða 3

Laugardagur 21. október 1950
HÖÐVILJINN
Frumvarp Einors Olgeirssonar um
afnám einokunarverzlunar
reynlr á heillndi hinna opinheru
ástvina .-frjálsrar verzlunar”
Eins og Þjóðviljinn hefur skýrt fíá hefur Einar Olgeirsson flutt á þingi
mjög mikilvægt frumvarp um afnám verzlunareinokunarinnar. Yrði frum-
varpið samþykkt myndu greinar þess verða á þessa leið:

Undirritum Stokkhólmsávarpið!
Islendingar! Stöndum með þeim
sem MorgimHaðiS ofsækir
íslendingar hafa ætíð risið öndverðir gegn hvers-
konar skoðanakúgun og skerðingu á persónulegu frelsi
manna. Þessi afstaða er þeim í blóð borin. Hún er á-
vöxtur aldalangrar baráttu Islendinga fyrir frelsi sínu
og sinnar þjóðar.
En nú bregður svo við, að íslendingar mega ekki
vera á móti skæðasta múgmorðstæki nútímans, án
þess að verða fyrir persóriulegum ofsóknum og hótunum
um atvinnumissi.
Nú nýlega hafa 130 íslendingar ritað nafn sitt
undir áskonui um að banna það að nota kjarnorku-
sprengjuna í hernaði. Og hafi þeir þökk fyrir. En þá tek
ur Morgunblaðið að níða þetta fólk niður, ofsækja það
hrakyrða og hóta því atvinriumissi. Svona villimann-
Ieg framkoraa hefur komið mörgum Sjálfstæðismann-
inum ta að hugsa sitt. Því hvað er fasismi, ef ekki
þetta?
Það sem Morgimblaðið sagði við okkur Islendinga
er í rauninni þetta:
Ef þú vogar þér að biðja um frið á jörðu, þá skaltu
ofsóttur.
Ef þú villt banna kjamorkuvopn og forða með því
lífi þínu og niðja þinna frá þeim ægilega voða, þá skaltu
brennimerktur, úthrópaður á strætum og gatnamótum,
þá skaltu missa atvinnu þina og böm þín þar með fyrir-
vinnúna.
Ef þú vilt legg'ja þinn litla skerf frani til að ætt-
land þitt og þjóð verði ekki sviðin af eldi kjamorkn-
bálsins, þá skal þér eliki verða vært.
Hvað gæti oprað augu fslendinga betur fyrir nauð
syn þess að undirrita Stokkhólmsávarpið en einmitt
þetta ofsóknaræði Morgunblaðsins?
Og hvar væri frelsið í landinu statt, ef þessir
menn gætu öllú ráðið og bannað íslendingum að skrifa
nafnið sitt?
Og svo er annað.
Er það ekki orðin skylda hvers íslendings, sem
vill fá að hafa skoðanir sínar óáreittar, að taka svari
þeirra 130 manna, sem Morgunblaðið nú ofsækir, með
því að undirrita ávarp þeirra?
Eigum við ekki að taka. okkur saman og sýna hin-
um ofsóttu, að þeir fslendingar eru margir, sem þakka
þeim og standa með þeim?
EINN AF MÖRGUM
1. GR. Frjálst ér að bjóða til
sölu, selja og flytja út íslenzk-
ar afurðir, með þeim takmörk-
unum einum, sem þessi lög á-
kveða eða ákveðnar eru í öðr-
um lögum um gjaldeyrisverzlun.
2. GR. Rikisstjórninni heim-
ilast að auglýsa lágmarksverð
á hverri vöru, sem út er flutt,
og er hver útflytjandi skuld-
bundinn að bjóða eigi út né
selja undir þvi lágmarksverði.
3. GR. Nú gerir ríkisstjómin
samning við önnur ríki um sölu
ákveðinna vörutegimda þangað,
og er henni þá heimilt að á-
kveða, að eigi megi bjóða til
þess ríkis, selja þangað eða
flytja það magn af vörutegund-
xun, sem hún hefur samið um
sölu á, nema að fengnu leyfi
hennar og með þeim skilyrðum,
er hún setur.
4. GR. Nú selur' útflytjandi
eigi vöru sína gegn frjálsum
gjaldeyri né upp í viðskipta-
samninga almennt samkvæmt 3.
gr. þessara laga, og skal hon-
um þá heimilt að kaupa í skipt-
um vörur til innflutnings, enda
sé innflutningur slíkra vara eigi
bannaður eða aðeins leyfður
einkasölum ríkisins. Skyldur er
hann að hlíta lágmarksverði
samkv. 2. gr. Eigi þarf inn-
flutningsleyfi fyrir innflutningi
vara, sem þannig eru keyptar,
en tilkynna skal fjárhagsráði
vörutegundir, verð, magn og
komutíma. Skulu vörur þessar
verðlagðar samkvaunt venjuleg-
um álagningarreglum og einnig
heimilt, ef þörf þykir, að setja
á þær sama hámarksverð í
smásölu og gildir um samsvar-
andi vörutegundir keyptar inn
í landið fyrir frjálsan gjaldeyri,
enda sé lágmarksverð samkv.
2. gr. miðað við sama verðlags-
gnmdvöll. Þyki þörf á slíku,
skal þ'-i.' liámarksverð auglýst
sem almennt smásöluverð við-
komandi vörutegunda.
Afhenda skal gjaldeyriseftir-
litinu sölu- og kaupreikninga
allra slíkra vöruskipta, og er
þvi skylt að athuga, að eigi sé
framinn gjaldeyrisflótti með
slíkum vöruskiptum.
5. GR. Ríkisstjórniimi heimil-
ast að banna innflutning á
vissum vöruflokkurr., sem þjóð-
in er ekiki talio b ífa ífni á að
flytja inn, og skal hún fyrir 1
des. ár hvert oirta skrá yfir
þá vöruflokka. ro u bannað er
að flytjá inn á komandi ári.
Má rikisstjóm11 síðar á því
ári fella niður bann á einstök-
um vöruflokkum. er ekki bæta
nýjum við.
6. GR. Hver sá, sem flytur
út vörutegund, sem áður hefur
ékki verið flutt út frá landinu,
skal hafa sama rétt og fyrir er
mælt í 4. gr. og sömu skyldur.
I greinargérð segir:
öruskortur er orðinn
almennur í landinu
sökum þeirra stjómarhátta,
sem nú ríkja á sviði innflutn-
ings og útflutnings. Öllum ber
saman um nauðsyn þess að
efla útflutninginn og gera hann
sem margbreytilegastan, til
þess að afla sem mestra vara
inn í landið.
Jgeynslan hefur sannað, að
núverandi fyrirkomulag,
að einoka útflutningsverzlunina
í höndum ríkisstjórnarinnar,
hefur gefizt illa. Þetta frumvarp
stefnir að því að vekja meiri
áhuga á útflutningnum og
tengja saman hagsmuni þeirra,
sem flytja út og flytja inn. Það
er óhjákvæmilegt, að þeir, sem
flytja vörur inn í landið, verði
að gera sér ljóst, að til þess
að hægt sé að flytja vörumar
inn, þurfi þeir eins og aðrir
eftir megni að hjálpa til við að
flytja sem mest út og afla sem
mestra markaða. Jafnframt er
nauðsynlegt, að þeir, sem áhætt
una hafa af framleiðslu til út-
flutnings, geti, ef þörf gerist,
að nokkru leyti tekið til sín
nokkuð af þeim hagnaði, sem
venjulega hefur verið á inn-
flutningsverzlun hér á landi,
þótt tap hafi verið á útgerð.
Með þessu frumvarpi yrðu
samkvæmt 4. gr. opn-
aðir möguleikar til vöruskipta
við þau lönd, sem ríkisstjómin
hefur ekki gert sérstaka verzl-
imarsamninga við. I þeirri
horðu baráttu, sem nú er háð
um fiskmarkaðina, er þjóðinni
nauðsynlegt, að allir kraftar
séu notaðir til markaðsöflunar,
og það er óvinnandi verk fyrir
Islendinga að vinna í stórum
stíl nýja markaði, ef þeir eru
f jötraðir einokunarböndum fjár
hagsráðs og rikisstjórnar hér
heima. Og einmitt til þess að
liagnýta sér einnig þá mögu-
leika, sem vöruskiptaverzlun
(„clearingviðskipti" og „comp-
ensation") kann að bjóða, er
nauðsynlegt að slaka á þeim
höftum, sem nú eru. En um
leið óg slíkt yrði gert, þarf að
reisa vissar skorður vegna al-
menningsheilla, og eru þær að-
allega þessar:
Það þarf að hindra
gjaldeyriKflótta. Það er
tilgangur 2. gr. laganna. Með
því að heimila ríkisstjórninni að
setja lágmarksverð á útfluttu
vöruna, tryggir hún það tvennt
í senn, að þjóðin fái gjaldeyri
eða vörur, sem lágmarksverðinu
samsvarar, fyrir útfluttu afurð-
irnar, og að útflytjendur undir-
bjóði ekki hver annan og skaði
þannig hagsmuni þjóðarinnar.
Það þarf að tryggja há-
marksverð á þeirri vöru,
sem inn er flutt. Þetta er nauð-
synlegt fyrir alþýðu manna,
sem nú berst í bökkum vegna
þeirrar dýrtíðar, sem núverandi
stjómarvöld liafa leitt yfir
hana og leiða í æ ríkari mæli.
Það er tilgangur 4. gr. laganna
að koma í veg fyrir, að vöru-
skiptaverzlunin verði hagnýtt
til slíks. Nú er það svo, að ís-
land verzlar eða getur verzlað
við allmörg verðlagssvæði í
heiminum og þarf að geta liag-
nýtt sér markaðina í þeim öll-
um. Á sumum þessara verðlags-
svæða fæst ef til vill miklu
hærra verð fyrir íslenzkar vör-
ur en á öðrum, en sumar vörur
þaðan eru ef til vill líka mim
dýrari. Þá þurfa útflytjendur
og innflytjendur að eiga þess
kost að jafna þessu verði sin
á milli, þannig að eigi verði
þau viðskipti til að auka dýr-
tíðina í landinu. Þann kost eiga
þeir, ef þeir verða að skila
lágmai-ksverði í smásölu, enda
sé hvort tveggja miðað við
sama verðlagssvæði, sem ísland
vildi halda sínu verðlagi á.
Stundum mundu slík vöruskipti
ef til vill gefa útflytjendum og
innflytjendum ríflegan hagnað,
ef heppilega er selt og keypt,
stundum yrði vafalaust mjög
mjótt á mununum, og yrðu
þeir þá að deila sín á milli um,
hvernig þeir minnka milliliða-
kostnaðinn. Er það ekki nema
heilbrigt.
Það þarf að tryggja það,
að fyrst og fremst séu
fluttar inn nauðsynja- og menn-
ingarvörur, en bannaður óþarfi
og lúxus, meðan þjóðin hefur
ekki efni á að veita sér hann.
Það er tilgangur 5. gr. að
tryggja þetta. Samkvæmt þeirri
grein getur rikisstjórnin bann-
að innflutning á vissum vöru-
flokkum, — og er þá algerlega
bannað að flytja þá til landsins.
Þannig gæti ríkisstjórnin t. d.
bannað innflutning á bílum,
ýmsum lúxusvörum, jafnvel ef
hún áliti Coca-cola óþarfa, þá
Framhald á 6. síðu |
........................................ \
Ný framhaldssaga byrjar í dag
IJnt&ÍP eilífðarstjörnum
eftir A. J. Cronin
Sænska sagan „HAMINGJULEITIN” eftir GERT-
RUD LIUU sem verið hefur framhaldssaga Þjóðviljans
undanfarna mánuði hefur orðið mjög vinsæl. En óhætt
er að ráðleggja ÖLLUM lesendum, líka þeim sem ekki
eru vanir að lesa framhaldssögur, að fylgjast með sög-
nnni sem hefst í dag, „UNDIR EILÍFÐARSTJÖRNUM“
eftir hinn heimsunna skozka skáldsagnahöfund A. J.
CRONIN.
Islenzkir lesendur eru orðnir kunnugri Cronin en
flestum nútímarithöfundum erlendum. Mesta atiiygli af
bókum hans vafeti BORGARVIRKI, sem M.F.A. gaf út
fyrir áratug, en nokkrar aðrar skáldsög’ur hans bafa
verið þýddar á íslenzku, ein þeirra kom sem framhalds-
saga í Þjóðviljanum „SYSTURNAR".
Skáldsagan „UNDIR EILÍFÐARSTJÖRNUM“ er
meðal merkustu skáldsagna Cronins. Hann lýsir þar lífi
enskra námumaima og kemur raunar víða við í því
þjóðfélagi sem sögufólk hans lifir í. En öll er frásögnin
yljuð af mennsku höfundar og heiðarleik, og honum
tekst hvergi betur að láta fóik sitt Iifa og starfa svo
að lesandinn hrífst með og fylgir því af áhuga á
bókarenda.
; .......................................
>■..... ■ '