Þjóðviljinn - 21.10.1950, Blaðsíða 6

6
ÞJÓÐVILJINN
Laugardagur 21. október 1950
Vestmanneeyjar
Framh. af 5. síðu
unni miðar vel áfram og lokið
verður við að steypa efstu hæð-
ina í haust. Með byggingu hans
er leyst þörfin fyrir gagnfræða
skólahús, og til að byrja með
mun hægt að hafa þar einnig
kvennaskóla.
Elliheimili tekur til starfa.
— Voruð þið ekki að stofna
elliheimili ?
— Jú, og það er um það bil
að taka tii starfa og mun taka
um 23 vistmenn.
— Hvemig er það, var ykkur
ekki á sínum tíma neitað um
leyfi fyrir fatnaði?
— Jú, en það fékkst að lok-
um.
Almenningur fær ekki ao
byggja yfir sig.
— En svo við víkjum aftur
að byggingum, hvernig er með
ibúðabyggingar ?
— Um byggingar almennings
er það að segja að raunveruiega
er þrotlaus vilji hjá fólki til
að byggja yfir sig og að mörgu
leyti virðast möguleikar til þess,
en það strandar allt á efnis-
leysi, það er ekkert til af neinu
byggingarefni.
Þetta er mjög bagalegt vegna
þess að það er áberandi að-
streymi í bæinn, tugir fjöl-
skyldna vilja nú flytja til Vest-
mannaeyja, en það strandar allt
á húsnæðisleysi.
Vestmannaeyingar sem fyrir
nokkrum árum fluttu burt eru
nú að flytja þangað aftur, ungt
fólk er hafði staðsett sig ann-
arsstaðar er nú að koma heim
aftur og fleiri vildu koma —
ef þeir gætu fengið þar nokkurt
húsnæði.
Ég þakka Ólafi fyrir upplýs-
jngamar. Hann er að flýta sér
og viðræðumar verða ekki
lengri, en af þeim liggur við-
horfið samt ljóst fyrir:
Við Vestmannaeyjar eru ein
beztu fiskimið landsins. Þar er
enn nóg að vinna við fram-
leiðslustörf. Fjöldi manna vill
flytja þangað. En fólk blátt
éfram fær ekki að flytja til
Vestmannaeyja til að vinna þar
4« framleiðslustörfum vegna
þess að því er bannað að
byggja yfir sig. Hve lengi á
það að ganga þannig til ?
J.B.
Ma&m emokunarinnai
Framhald af 3. síðu.
hefði hún heimild til að banna
efnin í þann drykk og nota
sykurinn, sem í hann fer, til
annars. Eigi þjóðin að spara
við sig, verður sá sparnaður að
ganga jafnt yfir alla, gæðingar
.valdhafanna eiga ekki að fá
þær vömr, sem almenningi er
neitað um að fá innfluttar. —
Með þessum ákvæðum getur
ríkisstjómin tryggt, að vöru-
skiptum sé feinbeitt að nauð-
synægri vöm. En nauðsynlegt
er, að slíkur bannlisti sé aug-
lýstur fyrir fram fyrir hvert
ár, svo að þeir, sem byggja
að einhverju leyti framleiðslu
sína á vöruskiptum, hafi eitt-
hvað ákveðið að halda sér við.
—- Rétt er, að innflutningsáætl-
un yfir þarfir landsmanna sé
birt fyrir fram fyrir ár hvert,
eins og ætlazt var til, að
fjárhagsráð gerði, en að bæði
bankar og þeir, sem annast inn-
flutning, ekki sízt á vöruskipta-
grundvelli, geti á hverjum tíma
fengið að vita bæði um áætlun-
ina varðandi hverja vörutegund
og hve miklar ráðstafanir séu
þegar gerðar til þess að bæta
úr þeirri þörf.
'jjhlgangur 6. gr. er að auka
áhuga manna á því að
finna nýjar afurðir eða vörur
til að flytja út og efla þannig
útflutning landsmanna. Það er
m. a. nauðsynlegt að gefa ís-
lenzkum iðnaði þennan mögu-
leika. Eigi sá iðnaður að geta
borið sig, þarf að vera hægt að
reka hann með fullum afköst-
um, en nú háttar svo til, að
mikið af íslenzkum iðnaði hef-
ur nú svo mikil afköst, að hann
gerir meira en að fullnægja
þjóðarþörf. Það er alkunna, að
aðrar þjóðir gera sig sérstak-
lega samkeppnisfærar í iðnaði
með því að sitja í fyrsta lagi
sjálfar að heimsmarkaðinum, en
geta svo flutt umfram vöruna
út og hagnýtt þannig afkasta-
getu verksmiðja til fulls. Það
er eitt af verkefnum þjóðarinn-
ar að koma upp iðju og iðnaði
í sem stærstum stíl, og það
verður ekki gert nema með því,
að ýtt sé undir framfarir og
framtak í iðnaðarmálum, full
hagnýting verksmiðjanna
tryggð, framtaki einstaklinga
og ýmissa samtaka gefnar
frjálsari hendur og svo sam-
tímis framtaki rikisins beitt á
þeim svioum stóriðju, sem eng-
um íslenzkum einstaklingum
væri fært né heppilegt þjóðar-
innar vegna, að þeir legðu i,
svo sem áburðarframleiðslu og
sementsgerð.
■Undlr eilífðarstjörnum
Eftir
A.J. Cronin 'j
1.
IB
BAGUR
Ný framhaldssaga byrjar í dag. Fylgizt meö frá byrjun
FYRRI HLUTI
Það var dimmt og nístingskalt þegar Marta
vaknaði. Stormurinn utan af Norðursjónum
næddi gegnum rifumar á litla, hrörlega tveggja
herbergja húsinu. I fjarska heyrðist öldugjálfur.
Annars var allt hljótt.
Það fór illa um hana í rúminu í eldhúsinu,
því að hún lá frammi á brúninni, til þess að
vera eins langt frá Róbert og mögulegt var.
Hósti hans og órólegur svefn höfðu vakið hana
hvað eftir annað um nóttina. Hún lá kyrr og
hugsaði um daginn sem framundan var, meðan
hún reyndi að bæla niður beizkjuna til manns-
ins. Svo beit hún á jaxlinn og steig fram úr
rúminu.
Steingólfið var eins og ís undir berum fót-
um hennar. Hún klæddi sig í flýti, örugg, ró-
leg og vinnuvön kona, þó ekki útslitin. En hún
varð móð af áreynslunni. Hún var ekki svöng
— af einhverri ástæðu hafði versta hungrið
liðið hjá fyrir nokkrum dögum — en hún var
lasin, sárlasin. Hún dróst að eldhúsvaskinum
og skrúfaði frá krananum. Ekki deigur dropi.
Það var frosið í pípunum.
Hún stóð kyrr andartak og þrýsti rauðri,
hjúfri hendinni að uppþembdu kviðarholinu
og starði gegnum gluggann á aftureldinguna.
Þama stóðu hús námuverkamannanna í röðum
hjúpuð morgunmóðunni. Til hægri lá bærinn
Sleescale eins og dökkur óskapnaður, bak við
hann var höfnin, ber og köld, og lengra burtu
var nístandi hafið. Til vinstri gnæfði líflaus
tuminn eins og gálgi sem bar við bleikfölan
austurhimininn og stjómaði bænum, höfninni og
hafinu.

KVIKIftYHDIR;

Nýja Bíó:
Freistingar stór-
borgarinnar
Þetta er einstaklega
leiðinlegur þvætting-
ur um sveitakonu í
Budapest, gerður eftir
sögu Vicki Baum,
sem enginn skyldi
lesið hafa. Leikacarn-
ir gera sitt til að
skapa jafnvægi, það
er fullkomið samræmi
milli efnis og fram-
setningar. Sveitakon-
an Danielle Darrieux
er reyndar fjarska
lagleg. Hún starfaði
með kvislingum í
Frakklandi á striðs-
árunum og það mætti
segja manni að hér
væri list þeirra á ferð
inni. Manni verður ó-
sjálfrátt hugsað með
tilhlökkun til Sölku
VÖlku þegar maður
hefur séð hina ágætu
Manonfilmu í Aust-
urbæjarbíói, vonandi
er tryggt að fólkið
sem á sök á Freist-
ingum stórborgarinn-
ar komi hvergi nærri,
þegar hafizt verður
handa i Grindavík
næsta sumar.
JMÁ.
DAVIÐ
'Hrukkan í enni Mörtu varð dýpri. Verkfallið
hafði nú staðið í þcrjá mánuði. Hún nísti tönn-
um við tilhugsunina og flýtti sér að snúa sér
frá glugganum til að kveikja upp í eldavélinni.
Það var þrælavinna. Hún átti ekki annað en
blauta rekaviðinn, sem Sammy hafði tínt sam-
an daginn áður og dálítinn kolasalla sem Hughie
hafði kraflað saman. Henni fannst óþolandi
að hún, Marta Fenwick, eiginkona faglærðs
námuverkamanns, sem hafði að sjálfsögðu allt-
af haft beztu tegimd af kolum til að kveikja
upp með, væri nú neydd til að nota úrgang.
Loks tókst henni að fá lif í eldinn. Hún fór.
út um bakdymar, 'braut íslagið sem hafði
myndazt á vatnstimnunni um nóttina, fyllti
ketilinn, fór aftur inn í eldhúsið og setti hana
yfir eldinn.
Það leið á löngu áður en vatnið sauð. En
þegar það tókst að lokum, fyllti hún bolla með.
áfergju og hnipraði sig saman við eldinn og
hélt báðum höndum utanum bollann. Sjóðheitt
vatnið hlýjaði henni þægilega innvortist. Auð-
vitað var það ekki á við te, æ nei — ekkert
jafnaðist á við te — en samt sem áður var
ánægjulegt að finna lífið vakna í sér. Eldtung-
umar flögruðu um votan viðinn og vörpuðu
skyndilega bjarma á rifrildi úr gömlu dagblaði
sem hún hafði notað til að kveikja upp með.
„Hr. Keir Hardie lagði fram þá spurningu, hvort
ríkisstjómin að gefnu tilefni ætlaði að gefa
skólayfirvöldunum í Norðurenglandi vald til að
sjá um matgjafir til fátækra barna. Og svariðl
var á þá leið að stjómin hefði ekki í hyggju
að gefa þeim vald til að sjá um matgjafir til
fátækra barna". Hún las orðin ósjálfrátt með-
an hún dreypti á heitu vatninu. Magurt andlit
hennar sýndi engin svipbrigði, hvorki áhuga né
reiði. Það var sviplaust eins og á líki.
Allt í einu leit hún við. Hann var vakandi
og lá og horfði á hana með hönd undir kinn
eins og hann var vanur. Og um leið fylltist
hún beizkju að nýju. Allt var þetta honum að
kenna — allt. Svo fór hann að hósta; hún vissi'
að hann hafði reynt að bæla hóstann niður
hennar vegna. Þetta var ekki þurr, sogandi
hósti; hann var djúpur, mjúkur, æfður — og
Mtamingjuleitin
hvort hún var ein í vagninum.
Nei, ef til vill var hún ekki dáin í augum
Hinriks. Mannshjartað bjó yfir svo miklum
djúpum, var svo órótt og viðkvæmt. Ef til
vill áttu hún og Hinrik eftir að segja hvort
öðru ótal margt — reiði, deilur, þrá, sættir.
En múra siðgæðisins bar við himin á milli
þeirra. Ekki einu sinni í fylgsnum hugana
leyfðist þeim að segja: ég elska þig. Ennþá.
Þrátt fyrir allt. Gripin óljósri heimþrá mundu
þau halda aðskildar leiðir, sem lægju ekki saman'
og heim. Og þegar þau væru glöð, væri það
ekki af því að þau voru saman, og væru þau'
óhamingjusöm, væri það ekki af þvi að þau
voru aðskilin, tilefnin til geðbrigða þeirra væru
allt önnur. Sá tími sem þau hefðu átt saman,
'liði æ lengra inn í fortíðina, tilheyrði æskunní,
hinu gleymda og óafturkallanlega. Og stund-
um kæmi minningin þeim á óvart eitt andar-
tak, vakin til lífsins af ilmi, lagstúf, tóni frá
hörpu Orfeusar — eitt hugljúft, náið andar-
tak, og siðan kæmi undrun og vantrú: átti ég
þetta einu sinni? Var ég einhvern tíma svona
ung? Hef ég. .. .
„Óðinstorg“.
B-NDIR |