Þjóðviljinn - 01.02.1951, Qupperneq 3

Fimmtudagur 1. febrirar 1951,-
Þ J Ó Ð V I L J I N-N
I. VAVRA, fréttaritari TELEPRESS:
Almesiii!
snúasf gegn heimsvalda-
sfefnu Irumans I Co,
1 tveim greinum liefur verið
rakið hvernig Bandaríxjastjórn
hefur byggt stefhu sína í al-
þjóðamálum á „hættulégu van-
mati“ á ,,vinum“ sínum og ,,ó-
vinum“ eins og Walter Lipp-
mann teiur. En hann taldi
þetta hættulega vanmat einn-
ig ná til Bandaríkjamanna .
sjálfra og skal það nú athug-
að. - - -
■ Hvert- var■ það afl, sem leið-
togar Bandaríkjanna töldu að
tryggði þeim sigur? Þeir
treystu á birgðir sínar af lcjarn
orkusprengjum, ,á erlent mála-
lið, á iðnaðarmátt Bandaríkj-
anna og, á kveikingu. heims-
valdavilja með bandarísku
þjóðinni. , ...
Um fyrsta atriðið ségi-r C. L.
Sulzberger,, fréttaritari' >New
York Times. i Parísarbréfi 10.
des. s.l.:
,,Ýmsir Evrópumenn telja í
sínum hóp að trú Bandaríkja-
manna á . máfct kjarnorku-
spréngjunnar kunni að reynast
jafn haldlítil og trú Frakka fyr-
ir stríð á varnarkraftaverk
Maginptlínunna:r.“
Og Hérbert Hoover er far-
inm að látá opinberlega í ljós
samskonar hugsanir. Hann
veit, éngu siður en Truman, að
kjarnorkuæsingin hefur alltaf
verið ætl.uð til hótana og kág-
unar. Stóricostleg sigvirför
Stokkhólmsávarpsins og afrek
sovétvísindanna hafa breytt
kjarnorkuáróðrinum í draug
sem ræðzt á uppvakningarmann
sinn og skelfir nú ekki sízt al-
menning í Bandaríkjunum.
~k
Vonbrigðum með erlenda mála
liðið hefur þegar verið minnzt
á í fyrri greinunum. Það at-
riði er náskylt því næsta. Hvers
virði er iðnaðarmáttur Banda-
ríkjanna ef hermenn vantar til
að bera vópuin sem framleidd
eru í Detroit eða . Pittsburgh
Það er.. rpkrétt álj'ktun elí'
bandarískir hermcnn verði r.,;
bera þau vopn eigi þau ekk.i afi
ryðga í birgðageymslum hers-
ins. Og þá er komið að einu
atriði enn.
Árum saman hefa stórkarl-
arnir í Washington talið
Bandaríkjainömuim trú um að
þeir séu herraþjóð, sem aðrar
þjóðir elskuðu eða óttuðust, að
,'aúðæfi þjóðarinnar séu ótæm-
andi, að þeir séu hæfir til að
stjórna heiminum og heimur-
inn eigi ekki aðra óslc heitari
að aðrar þjóðir myndu - berjasi
til að auka dýrð Bandaríkj-
ánna,, en til, væru þjóðir sem
ekki vildu trúa, þessu og æti-
uðu að tortíma- Bandaríkjun--
um. Þessi áróður var flnttui
af 99% áróðurstækja Banda-
ríkjanna og fjöldi fólks vai
blekktur svo að hann trúði
þessu því það var gaman að
trúa því. En. afveg á sama hátt
og Hitler þurfti stöðuga sigra
til að halda sár við völd þarfn
ast núverandi stjórnendur
Bandaríkjanna hins sama. Og
eins og ósigrar nazista við
Moskvu mörkuðu tímamót, tók
draumurinn um bandar. heims-
yfirráð að fölna er hernaðar-
máttur Bandaríkjanna reyndizt
ónógur í viðureign við þá sem
þeir nefndu í niðrunarskyni
,,The Gooks". .
★
En- nú lesa -ruglaðir Banda-
ríkjamenn- í sínum ■ eigin talöð-
um að meira að ségja banda-
menn þeirra hati þá og fyrir-
líti, að enginn kæri sig um að
verða vopnabróðir þeirra, nema
fáeinir- gerspilltir stjórnmála-
broddar, að samanlögð. auðæfi
lands þeirra nægi ekki til þeirra
framlaga, pólitískra, hernaðar-
legra og efnahagslagra, er gef-
ið gæti heimsvaldaendurgjald
næstu árin. Og það sem skipt-
ir þó mestu máli, bandarísku
borgarárnir eru farnir að velta
því fyrir sér hvernig hægc sé
að segja að Bandaríkin séu í
hættu vegna ósigra Bandaríkja-
hers norðan 38. breiddarbangs
í Kóreu nema Bandaríkin ieggi
alla framtíð sína í veð til að'
hafa þar iandamæri sín. Það
vár- ekki fyrr en þýzkai' mæðui'.
fengu fregnina um fall sona
sinna að þær fóru að efast um
að þeir ættu erindi austur á
Úkraínusléttur; nú má mörg
bandarísk móðir, sem gaf bless
un sína syninum þegar hann
lagði af stað til að sigra heim
inn, fara að leita að Kóreu á
kortinu ög reyna áð skilja
hvers vegna hann var sendur
þangað í dauðann. Engar áróð
ursherferðir geta varnað fólki
þess að hugsa, og Bandaríkja-
menn hafa orðið ærið umhugs-
unarefni. Þeir geta rennt hug-
anum aftur um rúmt ár, cil
þess er G. M. Malenkoff sagði
í ræðu sínni á 32. afmæli rúss-
nesku byldingarinnar:
„Bandaríkjaþjóðina er farið
að renna grun í að sá tími er
kominn að heimsvaldasinnar
geta ekki háð strið þannig að
aðrar þjóðir berjast fyrir þá.
Bandaríkjamenn er farið að
renna grun í að takizt stríðs-
æsingamönnum að hefja styrj-
öld á ný, muni harmur mæðra,
eiginkvenna, systra- og .barna
einnig ná til Bandaríkjanna. Og
sti íðsæsingamennirnir munu
ekki komazt undan þeim ægi-
harmi, heldur munu þeir
irukkna í honum.“
★
Bandaríkjamenn finna nú
þegar til harmsins heima fyr-
ir. Og ástæðan tii þess að
Bándaríkjaauðvaldið; er orðið
altekið hræðslu er sú vissa að
Bandaríkjaþjóðin muni spyrja
æ háværara spurningarinnar:
„Hvers vegna gerðist þetta? Við
höfum ekki einungis glatað
vinum okkar, heldur einnig
sonum, eiginmönnum og feðr-
um. Hvers vegna þurfum við
að halda áfram að tapa?
C. L. Sulzberger skrifar frá
París 22. des. s.l. að vestur-
evrópskir stjórnmálamenn séu
orðnir áhyggjufullir
„vegna þess sem margir
kalla sefasýkina í Bandaríkj-
unum vegna ósigranna í Kóreu.
Þeir skilja ekki hvernig 150
milljóna þjóð getur gengið svo
af göflunum — eða virzt
ganga af göflunum".
En Hoover og hans menn
skilja það. Þeir hafa alltaf vit-
að að eina hættan sem ógnar
Bandaríkjunum er bandaríska
yfirráðastéttin. Og þeir vita
hvað bandarísku þjóðinni hefur
verið sagt, og þeir vita að
fleiri og.fleiri Bandarikjamenn
vita uú að það var lygasam-
safn. Þess vegna er það að
frægur iðnaðarhöldur, J. F.
Lincoln, fyrrverandi forseti
Cleveland-viðskiptaráðsins, hef-
ur skrifað þessi orð í Cleve-
land Press:
★
„Hefur nokkrum komið til
hugar að ganga að þessum mál
um alveg heiðarlega og .lirein-
lega,- 1 fyrsta lagi,. játa að við
erum árásarmenn og við eig-
um ekkert með að ráðast inn í
Kóreu eða nokkurt annað land.
I öðru lagi, flytja lierinn heim
til Bandaríkjanna. í þriðja lagi
borga það tjón sem við höfum
váldið í Kóreu. Til að fram-
kvæma það, þarf að gera þetta:
1. Stimpla Truman sem stríðs
æsingamann sem fyrirskipaði
innrás í Kór.eu með ólöglegri
ráðstöfun, án þess að leggja
málið fyrir þingið, sem eitt
samkvæmt stjói-nai-skránni get
ur ákveðið að farið só í stríð.
2. Sé hættan á innrás frá
hinu kommúnistíska Rússlandi
nokkuð lík því sem sagt er, en
það er vafasamt, þarf að efla
landvarnirnar og hætta að
veikja okkur með stríði hinu
megin á hnettinum.
3. Fara á fund Rússa og
Kínverja, -eftir að vér höfum
sýnt heiðarleik okkar með áð-
ur greindum ráðstöfunum og
segja þeim að við séum ekkert
herskáir, að það eina sem við
viljum sé að lifa í friði og góðri
sambúð við allar þjóðir. Segjum
þá staðreynd að innrásin sem
gerð var, var andstæð vilja
meirihluta bandarísku þjóðar-
innar sem ætti að hafa og mun
í framtíðinni ráða gjörðum
okkar.“
Ef einungis væri um að ræða
almenningsálitið í Bandaríkjun-
um, mætti láta þetta nægja.
En þar sem Truman forseti
heimtar nú 70 000 milljóna fjái'-
lög og 40 þúsund milljónir þar
af til beinna hernaðarútgjalda;
þar sem MacArthur er enn að
myrða menn þúsundum saman
í Kór.eu og Eisenhower fer um
Evrópu til að skipuleggja naz-
istíska slátrara í nýjan málaiiðs
her, þar sem Hoover hvetur
einungis til undanhalds frá Kór
eu til Formósu og frá Þýzka-
landi til Bretlands, virðist bar-
áttan fyrir friði- vera að kom-
ast á ÚESÍitastig.
Walter Lippmann hefur néyðst
tit að játa áð „Acheson hafi
glatað- trau&ti þjóðarinnar," -að
„þjóð vor hafi- fengið áfall vegna
rangra upplýsinga, rangs mat
og dómgreindarleysis á hæstu
stöðum ákvarðana og stjórnar",
og að „Truman-kenningin út-
færð rökrétt til hins ýtrasta . .
krefst hins stærsta hugsanlega
bandarísks hers sem hluta af
óskaplegu bandalagi herja frá
Bretlandi, Frakklandi, Þýzka-
landi, Spáni, Tyrklandi, Japam
er berðist á 15 þúsund mílna
yígstöðv-um við útjaðra Sovét-
ríkjanna og Kína“, brjálæðis-
hugmynd óðs manns. En hinn
sami Lippmann reynir þegar að
bókfæra aðra „kenningu,“ • er
hann nefnir „nýju kenninguna."
Hún á að vera miðja vegu
milli Truman-kenningarinnar
sem hafi stefnt of hátt og ein-
angrunarstefnu sem hann tel-
ur of fljótfærnislega. Hann vill
styrkja bandalagið gegn Sovét-
ríkjunum eftir nýjum linum,
„á grundvelli flota og flughers,"
að því er hann segir.
Án tillits til hinnar liernaðar-
legu vitleysu þeirrar „kenning-
ár“, vantar ekki að hún finni
stuðningsm. meðal hinna þung-
lyndu manna sem í Washington
dveija. Það er hugmynd byggð
á þeirri hreinskilnu játningu
að Bandaríkin ætli áð eyða því
og tortíma sem það getur ekki
unnið með mútum og hótunum.
Þó þeir séu margir, einnig í
yfirráðastétt , Bandaríkjanna,
sem sjá tilgangsleysi slíkra
ltenninga sitja hinir óðu menn
í valdastöðum sínum, gerandi
áætlanir um dauða og tortím-
ingu. Enn er mikið verk fyrir
höndum að koma vitinu fyrir
þá sem eiga ; sér viðreisnarvon.
Það er lexían sem læra þarf
af núverandi hugarfari hinna
bandarísku ráðamanhá; og ál-
menningsáiiti’ð í Bandaríkjununi
sýnir að sigur getur unnizt og
mun vinnast í baráttunni fyrír
friði.
Fyrirspurn til
„K61ansu
■Einhve.r. Alþýðublaðs:,,Kól-
an“, .sem vij’ðigt eiga .bágt með
svefn,. spyr _ í gær, hvenær
kommúnistar ætli að frelsa Is-
'and. Spúrningin og greinin.
öll er á því stigi, að ætla mætti
uð „Kólan“ hafi verið nýkom-
inn úr heimsókn í bandaríska
sendiráðið, þegar hann skrifaði
hana.
Nú vil ég spyrja „Kólan"
spui'ninga, sem ungir og eldri
Alþýðuflokksmenn velta dag-
lega fýrir sér :
Hvenær verður A.lþýSuflokk-
inn frelsaður úr því fangelsí
íhaldsins, sem hann er búinn að
loka sig inni í?
Eða verður hann kannske
aldrei frelsað'ur þaðan?
„Kólan“, sem þy-kist vera
ungur jafnaðarmaður, myndi
áreiðanlega svala forvitni
margra ungra jafnaðarmanna,
ef hann hefði kjark og getu til.
að svara þessum spurningum.
Ungur sósíalisti.
Björn Olafsson vill ekki að verðgæilu-
nefnd taki virkan þátf i verðgæilunni
Verðgæzlunefnd heldur fund í dag um olíuhneykslið
I lögum þeim iim verðgæzlu
sem samþykkt voru á síðasta
ári var gert ráð fyrir verð-
gæzluhefnd, skipaðri "fúlltrúum
neytenda. Voru síðan tilnefndir
í hana fulltrúar þessara sam-
taka: Alþýðusambandsins, Far-
mannasambandsins, Bandalags
starfsmanna ríkis og bæja,
Landssambands íslenzkra út-
vegsmanna, LandsSambands iðn
aðarmanna, Kvenfélágasam-
bands Islands og Stéttarsam-
bands bænda. Verkefni nefndar
þessarar var í -fyrsta lagi að
tilnefna verðgæzlustjóra, í öðru
lagi að tilnéfna meðdómanda í
ver'ðlagsdóm áríega og i þriðja
lagi að tilnefna trúnaðarmenn
verðgæzlustjóra útþum land.
Morgúnblaðið gerir verðgæzlu
nefnd að umtalsefni i gær í
sambandi við hneyksiismál Olíu
íélagsins h.f. og vinnubrögð
verðgæzlustjóra og segir m.a.:
„Sú nefnd sem tilnefndi verð
gæzlustjóra af hálfu þys.sara
samtaká 'gétúf aúðvítáð hvéhær
sem er látið málið til' sín taka,
og þáð úr otrálegt' að 'þessi sam-
tök, sem bera ábyrgð á því að
núverandi verðgæzlustjóri skip-
ar þessa stöðu, láti sér lynda
þá framkomu hans að sleþpa
félagi sem liggur • undir stór-
ákæru við ránnsókn og béra-
fyrir síg tylliástæður einar“.
I þessu sambandi getur
Þjóðviljinn skýrt frá því að
nefmlin liefur, haft mikinn
áhuga á störfum sínum og
liefur viljað háfa sem nán
ust afskipti af verðgæzlunni
og eftirlit með henni. 1 því
skyni samdi liún t.d. stnrfs-
reglugerð fyrir sig og seijdi
liana Birni Ólafssyni til stað
festingar. Þessi viðskipta-
málaráðherra heildsalastétt-
arinnar og Olíufélagsins svar
aði hins vegar því að nefnd-
in liel'ði ekki heimihl til að
skiþíth sér af neinu nema
þeim tilncfningum sem að
íraman greinir og neitaði að
staðfesta reglugerð hennar.
Var augljóst að ráðherrann
vildi ekki að þessi samtök
fólksins tækju néinn virkan
; þáft í verðgœzlunni eða hefðu
eftirl.it með því sem gerist
á því sviði.
Þrátt fyrir þessa afstöðu ráð-
hérrans hefur verðgæzlunefnd
haldið fundi við og við, og muh
m.a. haTda fund í dag. Má telja
líldegt að á þeim fuiidi verði
m.a. f jallað um olíuhneykslið
og framferði verðgæzlustjórans
í því máli. ' ___j