Þjóðviljinn - 04.09.1951, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 4. september 1951
Bæjarpósturinn
Framhald af 4. síðu.
ráðningin á þeirri gátu hvers
vegna KRON á ekki innangengt
í þessar stofnanir. Auðmenn-
irnir vilja leggja KRON í rúst
eins og gleggst sýndi sig síð-
astliðinn vetur.
m
Hverjir eiga veltufé
bankamia?
Bankarnir ráða yfir gífurlegu
fjármagni, sem fyrst og fremst
er sparifé alþýðunnar og milli-
stéttarinnar. Ivleð þetta fé vals-
ar auðmannastéttin eins og hún
eigi það. Auðmcnnirnir eru ekki
mikið fyrir það að eiga sjálfir
fé óhreyft í banka, þeim þykir
alltof seintekinn gróði að fá af
fé sínu venjuiega bankavexti.
Þess vegna er gangurinn sá að
á sama tíma og verkamönnum
er neitað um lán til að koma
sér upp íbúð, eða öðrum neitað
um lán til að stofna atvinnu-
fyrirtæki o. s. irv., þá kemur
einhver stórbraskarinn inn í
banka og fer út aftur með aur-
ana mína og þína og margra
annarra og notar þá síðan til
að auðga sig ennþá meira á
minn og þinn kostnað óg
margra annarra, stækka ráns-
feng sinn með starfi mínu og
þínu. Síðan gefur braskarinn
svolítið brot af þessu í kosn-
ingasjóð Ihaldsms til þess að
tryggja vígstöðu sína til áfram-
haldandi auðsöfnunar á kostnað
almennings í Jandinu. Þetta er
í fáum orðum gangur þessara
mála.
•
Gullvægt íækifæri.
KRON býður hærri vexti en
bankarnir og gefur jafnframt
fulla tryggingu fyrir öryggi
sparifjárins, og KRON tryggir
í þriðja lagi það, að þeir aurar
og krónur er ' innlánsdeildina
■koma eru notaðir í baráttuna
gegn f járplógsöflunum og verzl-
unarokrinu. I höndum KRON
verður spariféð vopn í þágu
fólksin3 sjálfs og notað til að
vernda lífskjör þess. I staðinn
fyrir það er sú hætta yfirvof-
andi sé spariféð í bönkunum, að
iþað verði notað í baráttunni
gegn KRON og hagsmunum al-
þýðunnar, og með því móti er-
um við KRON-félagar að fylla
vopnabúr andst æðinganna og
styð.ia að því að þeim gangi
betur baráttan gegn okkur og
okkar hagsmunum.
Margt smátt gerir
eítt stói’t.
Það er hætt við því að marg-
ur hugsi sem svo: Þetta er
svo lítið sem ég hef undir hönd-
um að það munar ekkert um
það. Þetta er hrapalegur mis-
skilningur. Engin króna verður
til án eyris og engar stórar
upphæðir myndast nema fyrir
samsafn margra smárra. I
KRON eru rúmlega 6000 félag-
ar og efj KRON-félagar yfirleitt
íhuguðu þetta mál og beittu
áhrifum sínum að framgangi
þess, bæði meðal KRON-félaga
og annarra sem áhuga hafa
fyrir vexti og viðgangi félags-
ins, þá er ég sannfærður um að
hægt er að fá það mikið fé
inn í innlánsdeildina, ao það
skapaði félaginu möguleika til
stórra hluta og mikilla árangra.
Þetta bið ég a’.la góða KRON-
félaga að íhuga vel. Leggjumst
allir á eitt um að efla innláns-
deildina. — KRON-félagi.“
Og hann lokar hurðinni á eftir sér.
Um leið er frú Krane komin upp að dyrunum. Og sömu-
leiðis Larsen og Sönstegárd. Þær leggja eyrun upp að hurð-
inni. Þær eru hættar að láta eins og ekkert sé.
Þær heyra Gjör segja: Héma situr þú Katinka. Og ég er
búin að leita að þér um allan bæ, bæði í gær og í dag. Ég vildi
alls ekki fara héðan án þess að sjá þig, það hlýturðu að skilja?
Svo frétti ég að þú værir stödd hérna. Þið megið ekki mis-
virða það við mig þótt ég ónáði--------ég mátti til — — ég
hef aðeins skamma viðdvöl--------
Já, ég kom líka til yðar, segir hann við Harðkúluhattinn.
Til mín hafa margir komið.
Ðyrnar voru lokaðar. Þér hafið sjálfsagt ekki verið heima.
Ekki þarf það að vera. Ég opna dyrnar þegar mér sýnist
svo. Annars ekki.
Það líkar mér vel.
Einmitt það.
Um stund segir enginn neitt, ekkert heyrist út fyrir dym-
ar að minnsta kosti. Svo segir Gjör: Þekkirðu mig ekki aftur,
Katinka ?
Þú ert Justus, svarar frú Stordal en svo lágt og þreytulega,
að það er næstum óhugnanlegt.
Má ég ekki fylgja þér heim? Þá getum við talað dálítið
saman. Eins og áður fyrr. Ég skal segja yður, að ég er gam-
all vinur frú Stordal, og ég er aðeins á stuttu ferðalagi.
Nú er hann að tala við Harðkúluhattinn. Það var helzt ástæð-
an til að eyða á hann orðum.
Nei, ekki heim, segir Katinka þá: Heima er allt á öðmm
endanum. Og ég hef verið að heiman--------um tima--------
Mér stendur alveg á sama um það — — Þú veizt að ég
tek aldrei eftir slíku —--
En ég tek eftir því. Títuprjónarnir liggja um allt gólf, skil-
urðu. Ég hef ekki þrek í mér til að tína þá upp. Og tuskur og
afklippur. Allt er ljótt og andstyggilegt. Komdu heldur á morg-
un, Justus. Ég er ekki ein núna, eins og þú sérð---------
Þetta er líka samastaður, segir Justus: Öll leitið þið hing-
að. Það er eins og ekkert ykkar geti verið heima lengur--------
Þetta er þokkalegasti staður. Dálítil tilbreyting---
Þetta er pestarbæli. Upplausnin liggur í loftinu. Tóbaks-
þefur og vinstybba.
Frú Krane lítur hneyksluð í kringum sig, til að athuga hvort
stúlkurnar hafi tekið eftir þessu. Já, þær heyrðu það. En sú
ósanngirni að segja þetta um þetta snyrtilega kaffihús. En það
er Harðkúluhattinum að kenna. Það er hann sem gefur staðn-
um skuggalegan blæ. Frú Krane hefði gott af að heyra það.
En frú Krane hugsar: Það er lítið liðsinni að Gjör, ef hann
ætlar að láta svona.
Læt ég það vera, segir Katinka: Okkur finnst ágætt hérna.
Rödd hennar er eins og áðan, þreytuleg, hógvær, umburðar-
lynd.
Ég veit ekki hvenær ég fæ skipun um að halda áfram. Kat-
inka. Það getur orðið á morgun og það getur orðið hinn dag-
inn. Og það er óratimi síðan.
Það fer ekkert skip héðan fyrr en á miðvikudaginn.
Nei, það getur vel verið. En ég á margt ógert.
Þögn.
Þetta er ma'ðurinn sem þú varst ástfangin af? segir Harð-
kúluhatturinn með þeirri ósvífni sem honum er lagin.
Þú getur ekki setið hérna, segir Gjör og lætur sem hann
heyri ekki orð hans.
Hún situr hér eins lengi og henni sýnist. Það kemur hvorki
yður né öllum hinum neitt við. Hvað á allur þessi gauragang-
ur að þýða? Maður skyldi ætla að um ungbarn eða fábjána
væri að ræða.
Láttu mig í friði, Justus.
Látið hana vera.
Ég vil þér ekki nema vel, Katinka. Ég vil þér ekki annað
en hið bezta. Þú veizt það vel.
Þú ert indæll, Justus. Ég man það. Að hugsa sér að þú skulir
aftur vera kominn á þessar slóðir. En hvað það var skemmti-
legt. Seztu niður og fáðu þér glas með okkur. Nei — það er
alveg rétt — ekki núna — seinna —
Seinna? Og ég sem verð ef til vill að fara með næsta skipi í
suður- eða austurátt.
Þú ert alltaf að koma og fara. Það skiptir þig engu máli.
Ég kom hingað i gær. Ég er búinn að hitta Pétur. Ég er
búinn að hitta börnin þín. Og nú langaði mig til að hitta þig.
Ef til vill er það heimskulegt af mér?
Það er afar vingjarnlegt af þér, góði Justus —
Æ, vertu ekki að þessu. Hvernig líður þér, Katinka? Hvernig
kemstu af? Þegar ég frétti að þið hefðuð skilið samvistum, fór
ég að hugsa um að nú fengir þú frelsi — til að athafna
þig — njóta þín —
Já frelsi. Til að standa úti í næðingi. Til að skjálfa af kulda.
Einstæðings kona — — Hvernig mér lí'ður? Jú, undir nóttina
fer mér að skána, þá er enn einn dagurinn liðinn. Ef maður
hefur þá næturstað. Annars-------
Og allt í einu breytir Katinka um róm, verður blíðleg og
full af trúnaðartrausti eins og drukknu fólki er lagið: Við þrá-
um hlýjuna, Justus. Við erum sköþuð til þess að einhverjum
þyki vænt um okkur. Að hugsa sér, þetta er ég búin a'ð upp-
götva. Ef svo væri ekki, stæði heimurinn í stað, því að margt
leiðum við yfir okkur, þegar við------Ég skal segja þér það,
Justus, að við leiðum margt yfir okkur -—• —
Leyfðu mér nú að fylgja þér heim.
Nei. Ekki heim. Ég vil ekki fara heim. Ég vil drekka meira.
Mér er boði'ð það, skal ég segja þér. Af frjálsum vilja. Hugs-
aðu þér það, Justus.
Alveg laukrétt, segir Harðkúluhatturinn.
Þú ert ekki með sjálfri þér. Þú ert upp á móti öllu og
öllum. Og það er víst full ástæða til, eftir því sem mér skilst.
En þú mátt ekki flækja þér í neitt, sem gerir aðeins illt
verra -----
Þetta var mér ætlað.
Ég á ekki við yður persónulega. Það vitið þér vel. En frú
Stordal hefur skilið vi'ð allt í reiðuleysi og það gerir henni
og börnum hennar miklu erfiðara fyrir. Það þarf að verða breyt-
ing á, gagnger breyting. En á þennan hátt verður engu um
þokað.
Þetta segir Justus Gjör við Harðkúluhattinn. Rétt eins og
Harðkúluhaturinn væri gamall vinur sem hægt væri að skegg-
ræða við. Þessi Gjör er sannkallaður sérvitringur, svo a’ð ekki
sé meira sagt.
Já, þessi börn, segir Harðkúluhatturinn gremjulega: Af-
skiptasöm og óprúttin eins og öll börn eru.
En Katinka ber í borðið með eldspýtustokknum : Meira vín,
heyrið þér það------
Enginn anzar henni. Jafnvel Harðkúluhatturinn þegir. Hann
skilur sjálfsagt að komið er að skuldadögunum. Aftur á móti
segir Gjör: Er þetta þú sjálf, Katinka?
Þetta er ég sjálf. Seint og síðarmeir er þáð ég sjálf.
Það er stundarþögn. Síðan segir Gjör: Ég þekki þig aftur
samt sem áður. Þekki aftur það í fari þínu, sem aldrei var
hægt að kúga. Hvað á ég að kalla það. Eitthvað sjálfstætt og
óháð, sem þurfti að fá útrás og gat orði'ð skapandi. Þess
vegna fylltistu stundum óþolinmæði. Ég man ennþá eftir
bláa kjólnum þínum, sem varð svo fallegur, glæsilegur — —
einu sinni meðan þú varst að sauma hann, fleygðirðu honum

D
A
V
I
Ð