Þjóðviljinn - 04.10.1951, Blaðsíða 4

Þjóðviljinn - 04.10.1951, Blaðsíða 4
4) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtuda.gur 4. október 1951 mómnuiNH Otgefandl: Samelningarflokkur alþý?5u — Sósíalistaflokkurinn. Ritstjórar: Magnús Kjartansson, SigurHux Quðmundsson (áb.) Fréttarltstjórl: Jón Bjarnason. Blaðam.: Arl Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, GuCm. Vigfússon. Auglýslngastjóri: Jónsteinn Haraldsson. Rltstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmtðja: Skólavörðustlg 18. — Síml 7500 (þrjár línur). Áskriítarverð kr. 16 á mánuði. — Lausasöluverð 75 aur. elnt. Prentsmiðja Þjóðviljans h.f. \ _________________y Jafnrétfi í verzlunarmálum í gær var bent á hér í blaöinu hvernig hin sterka aöstaöa Kron hsfur haldið smásöluverö'inu niöri hér í höfuöborginni. Smásöluálagningin á matvæli hefur að vísu hækkað nokkuö vegna hinnar gegndarlausu skipu- lögöu dýrtíöar stjórnarvaldanna, en sú hækkun er ekki meiri en brýnasta nauösyn ber til. Ástæöan er sú aö Kfon mótar nú alla matvælasölu í bænum cg kaupmenn geta ekki annaö en haldiö svipuðu veröi, ef þeir viija ekki missa viöskiptavini sina. Msöan Kron var lítið félag og baröist fyrir tilveru sinni höfðu kaupmenn aöstöðu til þess að selja vörur sínar dýrara veröi en Kron, en nú fer styrkur félagsins slíkur aö það getur ákveðið álagn- inguna upp á sitt eindæmi. hvað matvæli snertir. Hins vegar hafa kaupmenn enn,þá margfalt betri aðstööu viö sölu á vefnaöarvöru og skófatnaði, enda nota þeir hana til aö* selja þær vörur dýrara veröi en Kron. ★ Hversu mikiö gildi Kron hefur fyrir almenning kemur glöggt í ljós af skýrslu verðgæzlustjóra sem mest hefur veriö rædd undanfarna daga. Þar er játaö aö álagning á matvæli hafi hækkaö mjög lítiö, en hins vegar hafi oröiö uppvís dæmi um gegndarlaust okur í heildsölu, einkum á bátagjaldeyrhvörum. Á sviði heildsölunnar er ekki um nein samtök alþýöunnar aö ræða sem sett geta heild- sölunum kosti, og SÍS hefur meira aö segja látiö heild- salana eina um innflutning á bátagjaldeyrisvörum, svo aö þeir væiu algerlega einráöir á því sviöi. Þau okurdæmi sem uppvís hafa crðiö sýna glöggt hver þróun hefði orðið 1 smásölunni ef Kron heföi ekki haft aöstööu til aö vernda hagsmuni neytenda á því sviði. ★ Þetta sýnir einnig hvert ráö væri gegn okrinu, gegu þeirri óhemjulegu féflettingu sem Ekipulögö hefur veriö af núverandi ríkisstjórn. Þaö er aö samtök reykvískrar alþýðu fái sömu aöstööu á sviði innflutningsins og í smásölunni. aö Kron geti sjálft flutt inn neyzluvömr al- mennings og tekiö upp samkeppni viö heildsalana oghina uppvísu okrara. Ef Kron mótaði innflutninginn á sama hátt og það mótar matvælasöluna í höfuðborginni ættu heildsalamir þens engan kost aö ræna almenning millj- ónum á milljónir ofan eins og gert hefur veriö. En þaö er ríkisstjórnin, verndari okraranna, sem hindrar að svo geti orðið. Hér á íslandi er engin „frjáls verzlun“, þrátt fyrir öll fagurmæli stjórnarblaðanna um þaö efni, heldur nýtt form þeirrar einokunar sem mótaö hefur verzlunar- málin um mjög langt skeiö. Þaó er nú Landsbankinn sem beitir einokuninni. og aðferöir hans eru annars vegar þær að heimta stórfelldar fyrirframgreiöslur fyrir allar vöruþantanir og hins vegar neita um rekstrar- og veitufé nema fámennri klíku. Kron er ekki í náöinni hjá valda- mönnum þjóöíélagsims og eru lokaöir allir möguleikar til baráttu við okrarana í heildsölu. * Raunveruleg frjáls verzlun. sem gæfi samtökum alþýöunnar möguleika til jafnréttis, er í okkar þjóöfélagi helzta ráöiö gegn okrinu. Alþýöuflokksbroddarnir leggja hins vegar til aö aftur verði upp tekiö þaö kerfi skrif- finnsku, svartamarkaös og mútustarfsemi sem mótaö var af stjórn Stefáns Jóhanns og Emils Jónssonar. Þá var ástandiö t. d. þannig, eins og menn minnast, aö Kron varð aö skammta viðskiptavinum sínum smápíring af vicfnaöarvörum og öörum torgætum varningi en aö ööru leyti var svartur markaöur allsráðandi á því sviði. Okr- ararnir munu ekki hafa neitt á móti því aö þaö kerfi verði tekiö upp á nýjan leik undir stjórn Björns Ólafs- sonar, og myndu sannarlega ekkert óttast þótt verö- gæzlustjórinn yrði Alþýöuflokksmaöur, eftir hina ágætu reynzlu af Pétri Péturssyni. I-Iitt óttast þeir um fram allt að samtök almennings fá.i jafnrétti í verzlunarmál- um og munu verja einokunarkerfið meö kjafti og klóm. Matarfélög verkamanna. Hrafna-Flóki skrifar: Það er fyrir löngu viðtekin venja þegar verkamenn vinna í hópum f jarri heimilum sínum að þeir ihafi sameiginlegt matarfélag, greiði sjálfir efni í matinn en atvinnu- rekandinn laun þess er mat- reiðir og annan kosthað við matseld. Þessi háttur hefur lengi verið á hafður í vega- vinnu, og brúargerð og er samn- ingsbundinn milli verkalýðsfé- laganna og vegamálastjórnar- innar. Verkamennirnir eða full- trúi þeirra fylgist með inn- kaupum til hins sameiginlega matarfélags og gengur úr skugga um að ékki sé á félaga sína hallað. Þetta fyrirkomulag hefur gefizt vel og munu flestir telja þessa slciptingu kostnaðar- ins sanngjarna. 250—300 menn vinna ú KeflavíkurfiugveHi. Að minnsta kosti 250—300 verkamenn cg trésmiðir vinna nú suður á Keflavíkurflugvelli á vegum Sameinaðra verktaka a.ð því að koma upp bráða- birgðahúsum yfir bandaríska innrásarherinn. Atvinnuleysið, sem ríkisstjórninni hefur tekizt að skapa meðal vinnandi manna á íslandi, hefur rekið verka- menn og aðra til þessara óhag- nýtu og þjóðf jandsamlegu fram- kværnda, sem innrásarliðið hef- ur með höndum. Er það saga út af fyrir sig, sem væri þess verð að henni væru gerð við- eigandi skil. En hér skal ekki orðlengt um þá hlið þessa máls en lítillega vikið að því verðlagi á fæði er verkamenn og aðrir sem þarna. starfa verða að búa við, og hvað liggur því til grundvallar. Fæðið kostar 900 kr. á mánuði Þeim sem vinna á Keflavíkur- flugvelli lijá Sameinuðum verk- tökum er sagt að fæðiskostnað- urinn sé 900 kr. á mánuði. Af því borga, verktakarnir 180 kr. en verkamenn sjálfir 720 kr. og á það að .vera verðið á efninu í matinn. Er þetta slíkt okur- verð að verkamenn eru stórlega undrandi og mun enginn lá þeim. Þarna kostar efni í mat-j inn mun meira en fullt fæði er selt á venjulegum matsöluhús- um í Reyt'.íjavík, þar sem allur tilkostnaður er þó reiknaður með. Ekki munu verkamenn hafa nokkra möguleika til að fylgjast með því að þetta verý só í samræmi við raunverulegar kostnað enda ekki til þess ætl-| azt af þeim sem fyrir þessu standa. Verðið er sem sagt á- kVeðið fyrir fram. og annað hvort verða menn að sætta sig við okrið eða missa af vinn- unni. Jóhannessyni, sem kenndur er við Kjötbúðina Borg á Lauga- vegi. Þann hluta matvælanna, sem Þorbjörn verzlar ekki með sjálfur, útvegar hann einnig á smásöluverði hjá nánustu vild- armönnum sínum í kaupmanna- stéttinni. Þegar svona er í pott- inn búið þarf engan að undra þótt unnt sé að koma fæðisverð- inu alllangt upp fyrir það sem annars staðar þekkist. Einn stærsti hlut- hafinn í Brú. Þorbjörn í Borg er einn stærsti hluthafinn í Byggingar- félaginu Brú og það félag er einn stærsti og valdamesti að- ilinn sem stenuur að Samein- uðum verktökum. Þannig er það til komið að þessum kjötkaup- manni er veitt aðstaða til að Framhald á 6. siðu. Nýlega opinberuðu trúlofun sina. ung- frú Ásta Guðjóns- dóttir, • Jaðri við Sundi’augaveg og Óláfur Rágnars- son, Reykjum við Sundlaugaveg. I.oftlelðir h. f.: í dag verður flogið til Akur- dyrar og Vestmannaeyja. Á morg- un er áæt'að að fljúga til Akur- eyrar, Sauðárkróks, Siglufjarðav og Vestmannaeyja. Sidpadeild StS Hvassafe’l fer væntanlega frá Siglufirði í kvöld áleiðis til Finn- lands. Arnarfell fór frá Þorláks- höfn 27. f. m. áleiðis til Italíu. Einisklp Brúarfoss er á Breiðafirði, fer þaðan til Vestfjarða, lestar fros- inn fisk. Hettifoss er í Hamborg, fer þaðan til Rotterdam, Hull og Leith. Goðafoss fór frá Reykjavík 1.10. til N.Y. Gullfoss fór frá Leith 2.10., væntanlegur til Kaup- mannahafnar i dag 4.10. Lagai'- foss fór frá N.Y. 26.9. væntanlegur til Reykjavikur i dag 4.10. Reykja foss fór frá Dordrecht í Hollanai 2.10. til Hamborgar. Selfoss er í Réykjavík. Trö'Iafoss fór frá Reykjavík 25.9. til N.Y. Röskva fór frá Gautaborg 2.10. til Reykja víkur. Bravo lestar í London 5.10. fer þaðan til Huli og Reykjavík- Ríkisskip Hekla er í Reykjavík. Esja fer frá Reykjavík á morgun vestur um land í hringferð. Herðubreið cr á Austfjörðum á suðurleið. Skjaldbreið er á Plúnaflóa. Þyrill er í Reykjavík. Keypt í smásöíu lijá Þorbirni í Borg. Þótt, 720 kr. verðið á mánuði sé næsta fráleitt og geti tæp- lega staðizt é'iýrir það málið að nokkru hvernig innlcaupum cr hagað'. Flestir sem kaupa, matvæli í stórum stii leitast við að fá þau í heildsölu cg fyrir sem lægst verð. En hér mun nokkuð önnur innkaupsaðferð viðhöfð. Mikill hluti efnisins í fæði verkamanna á Keflavíkur- flugvelli er keyptur í smásölu hjá einum stærsta kjötkaup- manni Reykjavfkur, Þorbirni Þau eru sannar- lega margvísleg menningarmálin sem menntamála- t\ ffa. _/ ráðlierra tslands, Björn Ólafsson læt ur til sin taka. Þingsetningardag- inn átti hann sérstakiega annríkt við menntamál. Daginn áður birti Tíminn heimatilbúinn þvætting um úrslit samnorrænu sundkeppn innar og laug því í þokkabót að þetta væri „frétt“ frá Truxa. | Vegna tímaskorts yflrsást mennta- málaráðherranum að grein Tím- ans var aðeins heimiidarlaús.t blaöur, þeirrar tegundar að Tím- inn einn taidi slíkt vilðingn sinni samboðiö, en þar sem menntamála ráðherrann hafði ætlað að láta blað sitt Vísi, verða „fyrstan með fréttina“! brást hann liart við og lióf strangar yfirheyrslur yfir framkvæmdanefndarihönnum sund keppninnar — en án árangurs. Þá henti menntamálaráðherrann sú skyssa að trúa Tínmnum (!) og yfirheyrsluröðin kom næst að hinum erlenda trúö. Truxa. Það var ekki fyrr en við þingsetning- una síðar um dagimi að inennta- málaráðherrann, tók eftir því að liann hafði týnt axlahöndunum síniun í viðskiptunum við trúðinn. Til Sólheimadrengsins. Frá M. og H. i Grænuborg kr. 500.00. Næturvörður er í Imugavegsapó- teki. — Sími 1616. yy , 8,00—9,00 Morgun- útvarp. 10,10 Veð- urfr. 12,10—13,15 Hádegisútv. 15,30 Miðdegisútv. 16,25 Veðurfr. 19,25 Veð- urfregnir. 19.30 Þingfréttir. —- Tónleikar. 19,40. Lesin dagskrá næstu viku. 20.30 Einsöngur: Joan Hammond syngur. 20.45 Dagskrá Kvenfélagasambands Xsi'ands. — Upplestur: Úr kistuhandraðanum (frú Aðalbjörg Sigurðardóttir). 21.10 Tónleikar. 21.15 Frá útlönd- um (Axel Thorsteinson). 21.30 Sin- fónískir tónleikar (plötur): Píanó konsert i a-moll op. 17 eftir Pad- Orewsky (Jesús Maria Sanroma. og Boston Promenade hljómsveit- in leika; Arthur Fiedler stjórnar). 22.00 Fréttir og veðurfregnir. 22.10 Framha’d sinfóniskra tónleika: Sinfónia nr. 3 í C-dúr op. 52 eftir Sibelius (Sinfóníuhljómsv. í Lon- don leikur; Robert Kajanus stj.). 22.45 Dagskrárlok. Bergmál, október- héftið 1951, er komið út. Efni: Söng- og danslaga- textar. Smásögurn- ar Stjórnmálai- kænska og ást, Lady Asquith, Fög- ur kona en heimsk, Dáyaldurinn, Sjálfsmorðið á hafinu, Hnífakast- arinn, Mikilmenni og framhalds- sagan Læknisfrúin. Fleira ,er í hefti þessu, m.a. grein um hjóna- bönd Ritá Hayworth. Rafmagnsskömmtunin X dag verður. straumlaust kl. 11 til 12 á svæði sem nær yfir Aust- urbæinn og miðbfcinn milli Snorra- brautar og Aðalstrætis, Tjarnar- götu, Bjarkargötu að vestan og Hringbrautar að sunnan. Dansskóii F.I.F.D. hefst í dag. MprgunMaðið skýr- ir frá því í gær að sjónarmið G umi- ars borgarstjóra í aulcaútsvarsmálinu og Bjarna Ben. í landhelgismálinu hafi notið fyllsta stuðnings Ólafs Thórs á íhalds- fundi í Holstein í fyrrakvöid. Mikils hefur nú þótt við þurfa að Ólafur skyldi telja óhjákvæmi legt aö gefa afglöpunum siðferð- isvottorð og mun enginn sem til þekkir efast úm að Ólafur hafi mælt af fuilurn heliindum að \anda. I fyrradag voru gefin saraan í hjónaband af séra Þorsteini Björnssyni, ung frú Margrét Árnadóttir, Sóivallag. 27 og Aðal- steinn Hjálmarsson, Eiríksgötu 21. Heimili þeirra verður að SóV vallag. 27. Sl. laugardag voru gcf- in saman í hjónaband á Akureyri, Hólmfríðui' Sigtryggsdóttir, verzl- unarmær, Laxagötu 7 og Jón Egilsson, rafvirki. Heimili ungu hjónanna verður fyrst um sinn að Laxagötu 7, Akúreyri. Félagsvist S.G.T. Þessi vinsæla félagsvist, sem var svo mikið sótt s.l. vetur, liefst að nýju í Góðtemplarahúsinu ann að kvöld kl. 9. — Vistinni verður hagað á éíkan hátt nú og s.l. vct- ur. Tvenn 500 króna peningaverð- laun verða veitt, — þeirri konu. og þeim kan’i, sem hafa flesta, slagi eftir 10 spilakvöld. Auk þess verða veitt verðlaun þeim, sem hafa flesta slagi hvert kvöld. Dansað verður á hverju kvöldi, að, vistinni iokinni. Þetta þótti spennandi keppni s.l. vetur og verður sjá'fsagt enn. Freymóður Jóhannsson verður spilastjóri nú eins og áður.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.