Þjóðviljinn - 20.10.1951, Qupperneq 4

4)
ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 20. október 1951
lUÓÐVIUINN
Útgefandi: Samciningarflokkur alþýðu — Sósíaligtaflokkurinn.
Kitstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fróttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Blaðam.: Ari ICárason, Magnús Torfi Ólafsson, Guðm. Vigfússon.
Áuglýsingastjóri: Jónsteinn Hataldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
19. Sími 7500 (3 línur),
Áskriftarverð kr. 16 á mánuði. — Lausasöluverð 75 aur. eint.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Tvö hundruð íbíðir
Á bæjarsíjórnarfundi í fyrradag flutti Guömundur
Vigfússon, bæjarfulltrúi Sósíalistafokksins, tillögu um að
bæjarstjórnin leitaöi eftir leyfum tií að hefja smíöi eigi
færri en 200 íbúða á næsta ári og yrðu íbúöirnar, þegar
þær væi’u komnar upp, leigöar því fólki ssm býr í b'rögg-
um og ööfu heilsuspillandi húsnæði.
Meirihluti íhaldsins í bæjarstjórn vísaöi tillögunni
Irá — til kistulagningai í bæjarráöi — eins og- svo'mörg-
um tillögum öðrum, sem fulltrúar Sósíalistaflolcksins" í
bæjarstjórn hafa flutt á undanfornum árum til þess aö
bæta úr húsnæöisskortinum i bænum.
Enginn sem til þekkir efast rnn aö brýn og aðkall-
andi nauösyn ber -til þcss aö hafizt verði handa um inark-
vissar aögeröir til útrýmingar heilsuspillandi húsnæði.
Vegna aðgeröarleysis ihaldsmeirihlutans í bæjarstjórn í
húsnæöismálunum fer því fólki fjölgandi 'ár frá ári sem
verður aö sætta .sig vi'ö-■ þann kost að búa í gjörsamlega
óviöunandi húsnæði, bröggum, saggakjöllurum og skúi'-
um. Af skiljanlegum ástæöum er það fyi-st og fremst fá-
tækasta fólkiö sem býr í versta húsnæöinu, og eins og
verölagi og iáiiastarfsemi er nú háttaö hefur þetta fólk
enga möguleika til að koma sér upp eigin íbúöum. kaupa
íbúðir né borga þá okuileigu, sem nú viðgengst á þeim
í.varta markaði, sem íhald og Framsókn hafa skapaö. meö
afnámi bindingarákvæÖJs húsaleigulaganna.
Það eina sem getur oröiö þeim til bjargar, sem fá-
tækastir eru og búa í óhæfu og heilsuspillandi húsnæöi,
er myndarlegt átak af hálfu bæjarfélagsins. sjálfs. Bærinn
þarf að byggja hentugar sambyggingar, meö öllum nauð-
synlsigum þægindum og leigja þær þeim sem brýnasta
hafa þörfina og geta ekk' komið sér upp íbúðum af eigin
ramleik. Þaö er smánarblettur á höfuöborginni aó þús-
undir íbúa hennar skuli neyðast til aö búa í hermanna-
skálum, þægindasnauöum skúrum og saggakjöllurum, og
jafnvel standa meö öilu á götunni með heimili sín sundr-
uö. En þetta er árangurinn af.þeim stefnu sem Íhaldíö
hsfur fylgt í húsnæðismálum Reykjavíkur á undanförn-
um árum, þrátt fyrir ailar aövaranir Sósíalistaflokksins
og baráttu hans fyrir raunhæfum aðgeröum til úrbóta
í húsnæðismálunum.
Rannsókn hagfræöings bæjarins eem framkvæmd var
1948 sýndi aö þá bjuggu 2114 manns í bröggum. Þar af
voru 836 börn. Samkvæmt upplýsingum formanns Leigj-
endafélags Reykjavíkur, sem birta'r voru hér í' blaöinu
fyrir skömmu, búa nú í bröggum 1300 fullorönir og 900
börn eða samtals 2200 manns. íbúum bragganna hefur
því sízt fækkaö síðustu árin enda flutt jafnskjótt inn og
braggi losnar þótt til þess væri ætlast að braggarnir
yröu rifnir jafnóöum og úr þeim væri fíutt.
í 1884 kjallaraíbúðum, sem skoðað'ar voru og rætt
er um í skýrslu hagfræöingsins frá 1948, bjuggR þá
6085 manns og þar af 27% börn. Af þessum kjallaraíbúö-
um dæmdu trúnaöarmenn bæjarins 38% lélegar til íbúö-
ar og 12%. mjög lélegar og óhæfar meö öllu. 20% kjall-
araíbúanna hafði til umráöa eins herbergisíbúö. Um
þessar nauöalélegu og heilsuspillandi kjallaraíbúðir er ná-
kvæmlega sama aö segja og um braggana, fólki
þar hefur sízt fækkaö á undanfömum árum, hin skipu
lögðu höft á byggingariðnaöinum og aögeröaleysi bæjar
stj órnarfhaldsins hefur neytt almenning til að þakka
fyrir hversu auman skúta ssm hann hcfur átt kost á yf-
ir höfuö sér.
Þaö er því ekki ofmælt þótt sagt sé aö algjört neyö-
arástand sé ríkjandi í húsnæöismálum Reykvíkinga. En
þrátt fyrir þá ómótmælanlegu staðreynd hvarflar það
ekki að íhaldinu í bæjarstjórn aö þörf sé á forgöngu
bæjarfélagsins til þess aö útrýma heilsuspillandi hús-
næöi og gera öllum bæjarbúum kleift að búa í mann-
sæmandi vistarverum. AfstaÖa þess til þessa mikla vanda-
máls eýnir að’ enn sem fyrr lítur þaö á þaö sem sitt
höfuðhlutverk að vernda hagsmuni húsabraskáranna og
alveg jafnt þótt þaö kalli vaxandi neyö yfir fjölmennan
hóp bæjarbúa og ofurselji lífellt fleiri fjölskyldur íéflett-
ingu húsnæöisokvaranna.
LESSTOFA
holtsstræti
daglega frá kl. 5—7 og 8—10 e. h.
MIR.
Allir uppdrœttirnir
verði birtir
S.B.K. skrifar: „Kæri Bæj-
a,rpástur! Eins og kunnugt er
fór fram samkeppni milli arki-
tekta bæjarins um hagkvæm-
ustu teikningar að smáibúða-
liúsum þeim, sem fyrirhugað
er að reisa í nágrenni Bústaða-
vegshúsanna eða nánar. tilgreint
milli Grensásvegar og Réttar-
holtsvegar. Þrenn verðlaun
voru veitt ög fjórða teikning-
in keypt að auki og geta menu
valið miili þessara teikninga,
auk þess sem mönnum er heim-
ilt að byggja eftir öðrum teikn-
ingum samkvæmt eigin vaii.
Aðeins ein þessara umræddu
verðlaunateikninga hefur ve.rið
birt í dagblaði. Nú eru ýmSir
sem vildu geta athugað allar
teikningarnar í ró og næði áð-
ur en þeir taka ákvörðun um
hverja þéir velja sér. Og þött
menn eigi aðgang að teikning-
unum í bæjarskrifstofiuúim
þykir mér og mörgum öðrúm
það ekki fullnægjandi. Þar .«r
margt sem trufiár og margýis-
legum störfum að sinna í skrif-
stofutima. Ég vildi því biðja
þig, Bæjarpóstur góður, að
korna þeim tilmælum á fram-
færi við þau vfirvöld bæjarins
sem þessi mál hafa með hönd-
um, að allar teikningamar sem
verðlaun hlutu og einnig sú
sem keypt var verði birtar í
dagblöðunum. Með því móli
ættu menn þægilegan aðgang
að þeim öllum og auðveldara
að ákveða eftir hverjum upp-
drættinum þeir kysu að býggja.
— S B. K.“.
★
Þakldr til Jónasar
Móðir skiifar: „Ég er þaltk-
lát Jónasi Árnasyni fyrir til-
iöguna sem hann hefur flutt á
þingi um æskulýðshöll í Reykja-
vík, og þá skilmerkilegu grein-
argerð sem fylgir henni og birt
var í blaðinu 'á miðvikudag-
inn. Aldrei liefur verið brýnni
nauðsyn en nú að hef jast handa
um raunhæfar aðgerðir til
bjargar æskunni, sem margs-
konar og geigvænlegar hættur
ógna í sambandi við hið nýja.
hernám. Á því er enginn vafi
að bvgging og rekstur mynd-
arlegrar æskulýðshallar yr'ði
æskunni mikil og dýrmæt vörn
í því hafróti upplausnar og
spillingar sem jafnan fvlgir í
kjölfar dvalar hermanna í frani-
andi landi. Hér vantar unga
fólkið eitthvert pthvarf, þar
sem það getur komið saman sér
til fróðleiks og skemmtunar og
á hollan og upplýsandi hátt.
Meðan svo er getur ekki verið
við góðu að búast enda á sér
nú stað ömurleg þróun í þess-
um efnum, sem sannarlega er
mörgum foreldrum og aðstand-
endum unglinga milcið og vax-
andi áhyggjuefni.
★
Augu almennings hvíla
á Alþingi
Ég veit ekki hverjar undir-
tektir þessi sjálfsagða og nau'ð-
synlega tillaga Jónasar Árna-
sonar fær á þingi. Á það hefur
ekki enn reynt. En ég vil full-
vissa háttvirta alþingismenn um
það, að því verður nú fylgt með
mikilli og vökulli athygli af
foreldrum og forráðamönnum
re.ykvúskra ungmenna hverja
afstöðu þeir talra' til æskuiýðs-
hallarmálsing og hverja af-
greifslu til’agan hlýtur af
hendi þiingmanna. Það var illt
verk og óverjandi að kalla á er-
lendan hor inn í landið en eltki
mvndi það bæta hlut ríkis-
stjórnar og stuðningsmanna
hennar ef daufheyrzt yrði i
þokkabót við öllum raunhæf-
um tillögum um aðgerðir til
þess að vernda hálfvaxin börn
okkar og unglinga fyrir aug-
ljósum hættum í sambandi við
hersetu í landinu.
■k
Óskriljanleg afstaða
Mig undrar stórlega það
skilningsleysi sem kom fram í
afstöðu meirihluta bæjarstjórn-
ar til tillögu Sigríðar Eiríks-
dóttur og Inga R. Helgasonar
á síðasta bæjarstjórnarfundi um
að skora á Alþingi að sam-
þykkja .þessa gagnmerku og
bráðnauðsynlegu tillögu Jónas-
ar Árnasonar. Það er eins og
það fólk sém skipar meirihluta
bæjarstjórnar sé algjörlega sof-
andi eða loki viljandi augum
fyrir hættum sem bíða ungling-
anna við hvert fótmál. Ætti
þó bæjarstjórnin að vera vit-
andi um skyldu sína til þess
að gera allar þær ráðstafanir
scm að gagni mega verða æsk-
unni til bjargar. En þessi
dæmalausa afstaða sýnir að
mikið vantar á að svo sé og
að mikil nauðsyn ér á vaxandi
þrýstingi og kröfum frá al-
menningi í bænum til þess að
ráðamennimir rumski af svefni
sinnuleysisins um brýnustu vel-
ferðarmál hinnar uppvaxandi
kynslóðar. — Móðir“.
★
Næturvöi-ður er í lyfjabúð Iðunn-
ar. —' Sími 7911.
Næturlæknir er i læknavarðstof-
unni,. Austurbæjarskólanum. -
Sími 5030.
,S. 1. föstudag-
voru gefin sam-
j an í hjónaband
* af sr. Sigurði
Ó. I.árussyni í
Stykkishó’mi
ungfrú Helga Jóhahnsdóttir,
Sunnuhvoli, Stykkishólmi og Guð-
finnur Bergsson, Suðurgötu 9,
Hafnarfirði. — í dag verða' gefin
saman í hjónaband í Reykjavík,
af séra Sigurjóni Þ. Árnasyni,
ungfrú Sigriður Guðmundsdóttir,
Hringbiaut 58, og hr. Sigurgeir
Jóhannsson, Urðaveg 18,' -■‘Viest-
mannaeyjum. Heimili ungu hjón-
anna verður á Uröarveg 13, Vest-
mannaeyjum. — Nýlega voru gef-
in saman í hjónaband.á Akureýri,
Ásdis Eva Jónsdóttir og, Gísli
Jónsson Eyla.nd, skipstjóri. Heim-
ili þeirra er að Munkaþverárstræti
16, Akureyri. — Nýlega voru gef-
in saman í hjónaband af stv Gisla
Brynjólfssyr.i, Guðrún Sveinsdótt-
ir og Jóhann Albertsson frá Læk-
árnesi. — Nýlega voru gefin sam-
an í hjónaband ungfrú Svöva.
Agnarsdóttii' og Garðar’ Péturssön,
X'afvirki, ísafirði. .—. Nýlega voru
gefin saman í hjónaband- af sr.
Þorsteini Björnssyni, Brýnhildur
Björgvinsdóttir, Egilsgötu 28 . og
GÚðmundur Snorri Guðlaugsson,
sama stað, — ennfremur Sigríður
H. Andrésdóttir, Víðimel 45, og
Þórður Ágústsson, loftskeytamað-
ur sama stað.
Ríkisskip
Hekla er í Reykjavík. Esja er á
Austfjörðum á norðurleið. Herðu-
breið er í Reykjavík. Skjaldhreið
cr á Vestfjöröum á norðuileið.
Þyrill er í Reykjavik. Ármann var
í Vestmannaeyjum í gær.
Loftleiðir li. f.:
1 dag er áætlað að fljúga til
Akureyrar, Isafjarðar og Vestm,-
eyja.
8,00—900 Morgun-
útvarp. 10,10 Veð-
urfr. 1210—13,15
Hádegisútv1. 15,30
Miðdegisútvarp. —
16,25 Veðurí'r.. 1925
Veðurfr. 19,30 Tónleikar: 'Sam-
söngur (pl.) 19,45 Auglýsingar.
20,00 Fréttir. 20,30 Leikrit; „Á
leið til Dover" eftir Alan Aiex-
ander Milne. — „Sumargestif"
flytja. Leikendur Erna-Sigurleii's-
dóttir, Sigrún Magnúsdóttir,, Hauk-
ur Óskarsson, Klemenz Jónsson,
Róbert Arnfinnsson og Valdimar
Lárusson. Leikstj:. Indriði Waage.
22,00 Fréttir og veðurfregnir. 22,10
Danslög (p’.) 24,00 Dagskrárlok.
EIMSKIP:
Brúarfoss kom til Amsterdam
17. þm. fer þaðan til Hamborgar.
Dettifoss kom til Reykjavíkur 13.
þm. frá Leith. Goðafoss fór vænt-
anlega frá N.T. í gær 19. þm. til
Reykjavíkur. Gullfoss kom til
Kaupmannahafnar í gærmorgun
19. þm, frá Leith. Lagarfoss er á
Köpaskeri. Reykjafoss er í Ham-
borg. Selfoss fór frá Reykjavík
kl. 14.00 í gær 19. þm. til Ólafs-
vikur, Bílduda's, Þingeyrar, Ól-
afsfjarðar og I-Iúsavíkur. Trölla-
foss fór frá Halifax 18. þm. til
Reýkjavíkur. Bravo er í Hull fer
þaðan til Reykjavíkur. Vatnajök-
ull fór frá Antverpen 17. þm. til
Reykja.víkur.
SKIPABEILD /fí.í.S.:
Hvassafeil ’estar kol í Gdansk.
Arnarfell lestar salt í Ibiza. Jök-
uifell fór frá Guayaquil 15. þm.
áleiðis til New Orleans, með við-
komu í Ermera'das, 17. þm.
Nýl. hafa opinber^
að trúlofun sína,
ungfrú Guðrún Ól-
áfsdóttir, starfs-
stúlka á EUiheim-
ilinu og Magnús
Jóhannsson, sjómaður, Isafirði.
D ýray e inda r i m i,
5. tbl. ci' komið
út. Éfrii: Vinii'nir
í Dalseli (Leifur
Auðunsson segir
f'ra),. F’ótti, kvæði
eftir Óskar M. Ólafsson frá Haga-
vik. Fargað vegna mæðiveikinnar.
Fjárflutningar. Ósamræmi, eftir
vegfaranda. Ákært fyrir hryllilegt
athæfi. — Víðförli, 2. hefti 1951,
er . komið út. Efni: í Skálholti,
eftir Þorleif Bjarnason, námstjóra.
Glej'md orð en gi’d (Orð Jesú
utan guðsspjal’anna), eftir Sigur-
bjprn Einarsson, prófessor. Heilög
jörð, eftir Friðrik J. Rafnar,
vigslubiskup. Skálholt, köllun-
tækifæri, eftir. Sigurbjörn Einarsr-
son, prófessor. Hugleiðingar um
framtið Skálholtsstaðar, eftir Ei-
rík Helgason, prófast. Hvernig á
Skálholtskirkja að yéra? eftir Sig-
urbjöin Einarssön og Hallgrím
Pétufsson á Suðurnesjum, eftir
MESSUR Á MORGUN:
Dómkirkjan.
Messa kl. 11 f. h.,
séra Óskar Þor-
láksson prédikar
og .messa kl. 5,
séra Jón Auðuns
prédikar.Eríklrkjan. Messa kl. 2
séra C. H. Hal’esby prédikar. —
Laugarneskirkja. Messa kl. 2 e.
h. — Sr. Garðar Svavarsson.
Barnaguðsþjónusta kl. 10.15 f. h.
— Sr. Garðai' Sva.varsson. — Ó-
háði fríkirkjusöfiiuðurinn. Messa
í Háskólakapellunni kl. 11 f. h.,
ferming' og altarisganga. Séra
Jón Thorarensen flytur stólræð-
una og safnaðarprestur ferniing-
arræðuna. Fermingarhörn: Ottó
Tynes, Defensor v. Borgartún. Sig
rún Þorsteinsdóttir, Skipasundi 31.
Soffia Katla Leifsdóttir, Berg-
þórugötu 37. —- Ilallgiímskirkja.
Messa kl. 11 f.h. Séra Jakob Jóns
son. Ræðuefni: Siðgæðisþróunin
og æskan. Kl. 1.30 barnaguðsþjón-
usta séra Jakob Jónsson. ICi. 5
e.h. síðdegismessa, séra Sigurjón.
Þ. Árnason.
Ungbarnavernd Líknar Templara
sundi 3. Opið þriðjudaga 3,15—4 og
fimmtudaga 1,30—2,30.