Þjóðviljinn - 21.12.1951, Side 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 21. desember 1951
þlÓflVIUINN
Útgefandi: Samelningarflokkur alþýBu — Sósialistaflokkurinn.
Hitstjorar: Magnús Kjartansson, SigrurOur Guðmundsson (áb.)
Fréttaritstjóri. Jón Bjarnason.
Blaðam.: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Guðm. Vigfússon.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 16 á mánuði. — Lausasöluverð 75 aur. elnt.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Smán Gunnars — smán
Sjálfstæðisflokksins
Sjalclan eða aldrei mun stjórnmálamaður á íslandi
hafa verið auðmýktur jafn freklega og Gunnar Thor-
oddsen með afgreiðslu söluskattsfrumvarpsins á Alþingi.
Þetta er þeim mun eftirtektarverðara sem hér á hlut
að máli einn sá stjórnmálamanna Sjálfstæðisflokksins
tem mest hefur verið flaggað undanfarandi ár, eink-
um þó sem borgarstjóra í Reykjavík, enda þótt stjarna
hans þar sé óðum dvínandi að ljósmagni, og allar líkur
til að þaö sem lengst lifi frá borgarstjóraferli hans sé
minning um risnu borgarstjóraembættisins og förina
frægu til MiklagarÖs. Gunnar mun hafa fengiö aðvaranir
frá Bjarna Ben. um vafasama framtíö í stjórnmálum.
En þar kom aö Gunnar Thoroddsen reis í öllu veldi
sínu gegn Bjari\a og Eysteini og öörum máttarvöldum
hins samfyJkta afturhalds landsins og lýsti yfir að nú
skyldi hann, borgarstjórinn í Reylcjavík, taka forystu
í baráttu bæjar- og sveitarstjórna gegn miskunnarlausu
ranglæti ríkisstjórnarinnar, og heimta fjórðung sölu-
skattsins í þeirra sjóð Og hann stóð ekki einn um þessa
kröfu. Undir forsæti þessa sama stjórnmálamanns höfðu
allir bæjarstjórar landsins á fundi samþykkt einróma
kröfu um hluta af söluskattinum til að bæta úr brýnni
þörf bæjar- og sveitarfélaganna. Og borgarstjórinn 1
Reykjavík mannaði sig upp til aö flytja breytingartillög-
ur sínar við meðferð söluskattsfrumvai’psins í neðri deild
Alþingis, og glúpnaöi ekki þó Steingrímur Steinþórsson
cg Eysteinn Jónsson hótuðu að segja af sér ef tillög-
urnar yrðu samþykktar, heldur tók einmitt sérstaklega
fram við atkvæöagreiðsluna að skilningsleysi ríkisstjórn-
arinnár á fjárþörf sveitarfélaganna væri svo mikið að
ekki yrði við unað. Og Gunnar stóð heldur ekki einn
með málið þarna. Enda þótt réttlætismáli yrði sem oftar
liös vant úr röðum þingmanna Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknar komu sósíalistar og þingmenn AB-flokks-
ins til liðs við borgarstjórann oog samþykktu tillögur
hans.
En þá fer að líöa á hetjusögu Gunnars Thoroddsens,
borgarstjóra íhaldsins 1 Reykjavík. Enda reyndi nú fyrst
á manndóm og kjark þessa forystumanns Sjálfstæðis-
flokksins. íslendingar eru ekki mikil veðmálaþjóð ef ekki
hefur verið veöjað á hetjuna. Mannar hann sig upp,
þorir hann aö bjóða Bjarna Ben., Eysteini og afturhalds-
klíkunni í innsta hringnum byrginn? Og það heyrðust
jafnvel þær raddir að nú yrði Gunnar einu sinni að
standa sig, það væri ekki annað hægt en standa við
stóru orðin í þetta sinn; ætlaði hann að éta þau ofan
í sig yrði hann til almennrar háðungar, það væri sama
og pólitískt sjálfsmorð, frá slíku heljarstökki slyppi
enginn,
Maxím Gorki.
Maxím
ið í þeim flokki er sjálfsævi-
saga Gorkis. Fyrsta bindi'ð,
Gorki er liklega Barnæska míni kom út fyrir
stærsta kúltúrnafn sósialisto- tveimur árum; annað bindið)
ans í heiminum. Vissulega koma Hjá vandalausum, í fyrra; og
okkur önnur nöfn fyrr í hug siðasta bindið) Háskólar mínir,
er við tölum um sósíalismann ndna um daginn_ Hér er það þá
sem stjórnmál og vísindí;i Marx,
Engels, Lenín, Stalín, Maxim
Gorki var ekki stjórnvitringur
í venjulegri merkingu, og hann
var ekki heldur vísindamqður
að öðru leyti en því að hann
skildi hjörtu og rýndi sálir.
allt komið á íslenzka tungu
fyrir jólin 1951, og Bæjarpóst-
urinn vill hafa í frammi áróð-
ur fyrir því; ekki vegna verks-
ins sjálfs, ekki vegna útgáfu-
kostnaðarins, ekki vegna bylt-
ingarinnar — heldur vegna
KíkissUip
Hekla fór frá Akureyri í gær
á austurleið. Esja er í Álaborff,
Herðubreið er á Austfjörðum á
norðurleið. Skjaldbreið fór frá
Reykjavík kl. 22 í prærkvöldi til
Breiðafjarðarhafna. Þyrill er á
leið frá Reykjavik til Isáfjarðar,
Skasastrandar og. Siyluf jaröar.
Ármann átti að fara frá Réykja-
vik í pærkvöldi til Vestmarinaeyja.
Skipadeild SIS
Hvassafell lestar síld í Faxafióa.
Arnarfell er í Reykjavík. Jökul-
fell fór frá New York 19. þ. m.
áleiðis til Reykjavíkur.
IiOftleiðir
1 dag verður flogið til Akureyr..
ar, Hellissands, Sauðárkróks,
Siglufjarðar og Vestmannaeyja. Á
morgun verður flogið til Akureyr-
ar, Isafjarðar og Vestmannaeyja
__o______________ _ w Hann er sakiaus af því
En þegar við heyrum orðin sós- menningar Vor sjálfra, vegna Morgunblaðið birti
• _,!—-• -i- --- *— - -c-------í fyrrad. hina snjöllu
ræðu Jóhanns Haf-
steins úr eldhúsunv
ræðunum. Þar er m.
a. kornizt svo að
orði: „En forsprakkar
ialismi, og menning í afmark-
aðri merkingu: listir, bókmennt
ir, mannhygð, fræðsla •— þá
kemur okkur nafn hans í hug.
Honum féll líka sú gæfa í
skaut að standa um árabi! í
brenniptmkti sögunnar, verð-
andinnar. Rússneska bylting-
þroska þjóðarinnar. Nú er árs-
tíð bókakaupanna. Þjóð Islend-
ingasagnanna leitar sér lesefn-
is. Hún ætti að lofa Hefnd
jarlsfrúarinnar að liggja. Hún
skyldi láta sér á sama standa
um Morð fyrir milljón. Kalda
hjartað kemur henni ekki við.
kommún-
ista hér vissu og vita, hvað þeir
segja og gera. Það er þeirra
þyngsta sök“.
in, upphafa hinnar nýju sögu, j raun 0g veru ættum við
treysti til síðustu þrautar alla að yera - s;jöunda himni þegar
þá krafta sem i honum bjuggu. við eigum voi lá bók eins og
Næturvörður
— Simi 1330.
er i Ingólfsapótek).
Hann varð hamingjumaður
aldarstormimim, ljós yfir nýj-
an tíma.
Minnt á meistaraverk.
Hann varð heimsfrægur fyr- ...
ir skáldskap sinn — áður en okkur er hvorki meira ne
umsjónarmönnum borgaralegr- minna en bein visbending um
ar menningar varð ljóst að í raunverulega menntun okkar.
rauninni hafði hann alltaf geng Biggjum við flöt fyiir an
ið fram undir merkjum „hættu stygghegum reyfurum og fuls-
legrar“ stefnu, hins blóði- um
sjálfsævisögu Maxíms Gorkis.
Hún er ekkert auðlesin fremur
en íslendingasögur. En hún
kennir okkur sannleik og list
eins og þær. Viðtökur þær sem
þetta verk hlýtur endanlega
við heimsbókmenntum
leikar 19.45
8.00 morgunútvarp
1.10 Veðurfregnir.
12.10 Hádegisútv.
15.30 Miðdegisútv.
15.55 Fréttir og
veðurfregnir. 19.25
Þingfréttir. Tön-
Auglýsingar. 20.00
Fréttir. 20.30 Uppíestur úr nýiuin
bókum. Tónleikar. 22.00 Fréttir og
veðurfregnir. 22.10 „Fram á elleftu
stund", saga eftir Agöthu Christie,
XXIII. sögulok (Sverrir Kristjáns-
son sagnfræðingur. 22.30 Dag-
skrárlok. — (22:35 Endurvarp á
Grænlandskveðjum Dana).
Skrifstofa Vetrarhjáiparinnar er í
O ’ ,v 1 • , v c. • • j „ 01vlU9tUlt« v Cll «1 lllllwl Ul i
stokkna bolsévisma. En þá var eða sækjumst vic eftir meistara Hafnarstræti 20 (Hótei Hekiu),
or'ðið of seint að afnema frægð verkum og hundsum morðnt?
hans. En ágætasta verk Gork- hvers höfum við Islendinga-
is er þó hvorki Móðirin né Nátt sögur ef við lesum ekki Maxim
stáðurinn, heldur sjálfsævi- Gorki? Hann kostar um tvö-
saga hans. Hún er að vísu rit- hundruð krónur allur. En það
uð eins og skáldsaga, og ef getur kostáð milljón, eins og
hann hefði ekki sjálfur nefnt mor-ðið, að vera án þess
hana ævisögu sína, þá hefði þr°ska sem hægt er að sækja
engan grunað annað en hér * mímisbrunn þessa verks. Það
væri um skáldskap að ræða. 'segi ég yður. sannlega. Það er
Og menn hefðu aðeins fundið beita hjarta andlegra ho -
á henni einn galla: slíkir at- uðsmanna sem okkur kemur við.
burðir gætu aldrei hafa gerzt.
Þetta er ýkjusaga og öfgafull.
— En vi’ð sem nú erum uppi
megum ekki rengja Maxim
Gorki um sannleik hans og list.
Ágætari sjálfsævisaga hefur
aldrei verið skrifuð. Hún er
eitt af höfuðverkum heims-
bókmenntanna í þrjúþúsund ár.
Hún lifir meðan maðurinn ann
sannleikanum, meðan hann dirf
ist að horfast í augu við sjálf-
an sig, meðan hann ann sér
sannmælis.
•
Mælt fyrir list og
sannleik.
Við Islendingar eigum inn-
lendar heimsbókmenntir. Menn-
ing vor hefur á undanförnum
áratugum auðgazt að erlendum
Keng:ið inn frá Lækjartorfíi. —
Opin í dag W. 10—22. Sími 80785.
Barnaföt vantar.
Mæðrastyrksnefnd, Þinsholts-
stræti 18, biður þess getið að hún
sé lanyoftast beðin um barnaföt.
Öll barnaföt koma í ííóðar þarfir.
JólaKlaðninjfur til blindra
Eins og að undanförnu tekur
Blindravinafélas Islands á móti
jólayjöfuni til blindra. — Gjöfum
er veitt móttaka á slcrifstofu fé-
lagsins Ingólfsstræti 16.
-H"l"!"li"I";'l"I"I"I"I"I"H"H"I"I"H"I--H--H-*-H-H-l"I"H"H-h-H-H-H-l"H:
Skipstjóra- og stýrimannafélagið Aldan
og
Stýrimannafélag íslands
h a 1 d a
jólatrésfa
föstudaginn 28. desember í Sjálfstæðishúsinu
fyrir börn félagsmanna klukkan 15 og kl. 21
fyrir fullorðna. •
AÐGÖNGUMIÐAR FÁST HJÁ UNDIRRITUÐUM:
Kjartarn Árnasyni, Hringbraut 89,
Kolbeini Finnssyni, Vesturgötu 41,
Brynjólfi Jónssyni, Barmahlíð 18,
Pétri Jónassyni, Bergstaðastræti 26 B,
Stefáni Ó. Björnssyni, Hringbraut 112.
heimsbókmenntum. Nýasta ri^- -j-!-!-h-i"r-l-i-:-4-I-l-4-4-l-l-H-4"h-l"l-l-h-þ-l"l-!-!-:-þ-h4-f4-l"H"h-l"H-l"l"l"l-l-4"
Nú væru öll slík veðmál ráðin. Gunnar reyndist ekki
maöur til að standa viö neitt. Uppreisnarhetjurnar voru
teknar, allar saman og ein og ein, skammaðar eins og
rakkar cg skipað að éta allt ofan í sig, allt sem þeir
höfðu vogað sér að gera yrðu þeir að ómerkja, þar mættu
engin undanbrögð komast að, auðmýkingin yrði að vera
algjör. Með vilja var samkomulagið 'svonefnda haft svo
gegnsætt að það blekkti engan, gæti ekki orðið upp-
reisnarhetjunum afsökun, enda er málið um greiðslu
óreiðuskulda ríkisins til bæjarfélaganna með öllu óskylt
söluskattinum og kröfu bæjarfélaganna um hlutdeild
í honum. Bjarni Ben., Eysteinn cg kumpánar notuðu
tækifærið til aö sýna hverrar meðferðar þeir mættu
vænta sem vcguðu sér að fylgja réttlætismáli.
Þeir hikuðu ekki við að gera Gunnar Thoroddsen að
aumkunarverðu fífli að allri þjóðinni ásjáandi. Eða rétt-
ar sagt, þeir hikuðu ekki við að sýna allri þjóðinni
metnað og reisn þessa foringja Sjálfstæðisflokksins svo
eftirminnilega, að því mun seint gleymt. En smán hans
er ekki smán hans eins. Hún er smán Sjálístæöisflokksins
alls, einkunn sem sá flokkur gefur sér sjálfur og reyn-
ast mun Reykvíkingum gagnleg til aukins stjórnmála-
skilnings.
Sögur Helga Hjörvar
lióidii* seiia kcÞiatiriiaF gefa
manaii siiieisi eig ineiiii-
SfiiIf koim slniii í
jélagjöi
★
H.f. Leiffur