Þjóðviljinn - 23.01.1952, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 23. janúár 1952

Bæjarpósturinn
Framhald af 4. síðu.
íþróttaæðið og dekur útvarps
og blaða við spark og spyrn-
ingar kæfir mörg þroskandi á-
bugaefiii. íþróttakappleikir eru
ekkert menningaratriði. Kapp-
leikir ofreyna þá, sem iðka þá,
og vekja hjá áhorfendunum
spíiafíflaæsingu. Hér er því
hvorki um andlega né likam-
lega mennihgu að ræða. (Öðni
má Ji er auðvitað áð‘ gegna um
leikfimi og líkamsæfingar.)
Sumir telja, að íþróttamedn
okkar séu fulltrúar íslenzkr-
ar menningar. Einhversstaðar
sá ég það, áð mannætukyn-
flokkur nokkur sé svo þjálf-
aður í hástökki, að hver fuil-
tíða maður stökkvi hæð sína.
Sýnir það, að hástökk er eng-
inn mælikvarði á menningu við-
komandi þjóðar. Hitt er ann-
að, að íþróttamenn geta komið
svo prúðmannlega fram erlend-
is. að menn fái góðar hugmynd-
ir um íslendinga, þar sem þeir
fara. Það hefði líka verið gam-
an. ef alþýðufulltrúarnir, sem
fóm til Ameríku í sumar,
hefðu haft frá einhverju öðru
nð segja, en að persónuleg á-
hugamál þeirra væri bridge. Til
allrar hamingju nefndi þó emn,
nð hann hefði gaman af liest-
um.
•
Spark og spyrn-
ingaþjóð
Hingað til hafa útlehdingar
kallað okkur söguþjóð. Verðui'
ekki bráðum farið að kalla
olckur bridgespilandi spark- og
spyrningaþjðð ? .
Ungir sósíalistar liafa með
sér samtök, sem nefnast Æsku-
jýðsfylking. Ekki þekki ég per-
sónulega neinn í því félagi. En
ég vona, að auk heilbrigðra
þjoðfélagsskoðana, hafi þeir
cinhvern bókmenntaáliuga og
líti upp til einhverra nýtari
manna en spjótkastara og dað-
urkvæðasöngvara. Ungir sósí-
alistar hafa miklu hlutverki að
gegna og ættu að koma auga
tá, að alþýðumenning Islendinga
verður í hættu stödd í hönd-
um þeirrar kjnslóðar, sem nú
er að komast til vits og ára
ef hún áttar sig ekki.
„Ef æslian vill rétta þér örvondi
hönd,
þá ertu á framtíðarvegi",
kvað Þorsteinn Erlingsson.
Og æskan svarail:
„Stelpurnar syngja. Strákarnir
syngja.
Búbbiddi bibbiddibú".
Krossgáta
!).
Lárétt: 1 rit — 4 ná í — 5 í
spílí — 7 úr rnjólk — 9 til að
slá með — 10 von — 11 til að
sauma méð — 13 verkfæri -— 15
förföður — 16 bandið.
Lóðrétt: 1 planta — 2 jurt
3 eignast — 4 loftbólur — 6 kafa
7 eldstæði — 8 verkfæri — 12
púki — 14 uli — 15 afa.
La'u&n. á 8. lcrossgátu.
Lárétt: 1 brattur — 7 ró •— 8
árna — 9 orm — 11 ung— 12 et
14 an -— 15 strá — 17 iý * — 18
al) — 20 snefill.
- Lóðrétt: 1 bros — 2 rór — 3 tá
4 trú — 5 unna — G ragna 10
met — 13 traf — 15 sýn — 16 áli
17 ís — 19 11.
KlUr
THEODORE
82. DAGUR
hádegisverðinn sinn, var hann oft að furða sig á hvernig þessir
menn gætu haft áhuga á svona hversdagslegum hlutum — svo
sem gæðum vef janna, gölium í vefnaðinum og skekkjum í vigtinni
— síðustu tuttugu vefirnir höfðu ekki þæfzt eins vel og hinir
sextán þar á undan; og Cranston körfugerðin hafði ekki eins
marga starfsmenn og í mánuðinum á undan — Anthon> timbur-
verksmiðjan hafði tilkynnt a’ð sumarfríin í ár gætu ékki hafizt
fyrr en fyrsta júní en í fyrra höfðu þau byrjað í maí. Þeir hugs-
uðu ekki um annað en starf sitt og það sem varðaði það á ein-
hvern hátt.
Og hugur hans reikaði aftur í tímann. Hann óskaði þess
stundum, að 'liann væri aftur. kominn til Chicago eða Kansas
City. Hann liugsaði um Ratterer, Hegglund, Higby, Louisu
Ratterer, Larry Doyle, herra Squires, Hortense — allan þenn-
an fjörmikla og kærulausa hóp, sem hann liafði tilheyrt og
var að velta fyrir sér, hvað þau hefðu nú fyrj.r stafni. Hvað
hafði orðið um Hórtense ? Hún hafði eignazt loðfeldinn þrátt
fyrir allt — sennilega hafði tóbakssalinn keyjit liann lianda
•henn; og svo hafði hún stro'kið að heiman með honum, þrátt
fyrir öll faguryrðin sem hún hafði viðhaft við Clyde -— 'kvik-
indið litla. Að ógleymdu öllu því fé sem lxún hafði haaft út úr
honum. Umhugsunin um hana og það sem hún hefði ef til vill
verið honum, 'ef allt hefði farið á aðra lund, kvaldi hann oft
og iðulega. Hverjum veitti hún blíðu sína núna? Hvernig liafði
líf liennar verið, síðan hún fór frá Kansas City? Og hvað
myndj hún hugsa núna, ef hún sæi hann og vissi um hina
fínu ættingja hans? Hamingjan góða. Hún myndi sjálfsagt
lækka seglin lítið eitt. En hún fengi enga ofbirtu í augun af
núverandi stöðu hans. Það var áreiðanlegt. En ef til vill ykist
virðing hennar, ef hún sæi föðurbróður hans og frændfólk,
verksmiðjuna og íbúðarhús þeirra. Þá væri ekki ósennilegt að
hún reyndi að vingast við hann. Jæja, hann skyldj svei mór
sýna henni, ef hann rækist einhvem thna á hana — sýna lienni
hver valdið hefði, Lítillæltíka hana.
SJÖUNDI KAFLI
Og í liúsakynnum frú Cuppy var hann ekki hamingjusamur
heldur. Þetta var ekki annað, en venjulegt i>ensjónat og leigj-
cndumir voru þegar bezt lét skrifstofumenn og verkamenn,
sem álitu starf sitt, laun og trúarbrögð undirstöðu lieimsins.
En hvað félagslíf og skemmtanir snerti, þá ríkti þar mikil
deyfð.
En þó fannst Clyde bænum ekki alls varnað og það var að
þaíkka pilti að nafni Walter Dillard — .spjátrungslegum upp-
skafningi, sem var nýkominn frá Fonda. Hann var á aldur við
Clyde og jafn metnaðargjam en ekkj eins hlédrægur og fág-
aður í framkomu og Clyde — og hann starfaði í herradeild-
inni hjá Stark og Co. Hann var sterkbyggður, fjörmikill, sæmi-
lega aðlaðandi í útliti, ljóshærður, með ljóst og þunnt yfirskegg
og íramkoma hans sæmdi smábæjabósa. Hann hafði aldrei
verið í neinum þjóðfélagslegum metum eða haft af velmegun að
segja — faðir hans hafði vefið nýlenduvörukaupmaður í smá-
bæ og farið á hausinn — en hann hafði mikía sjálfsbjargar-
viðleitnj og vildi ákafur 'komast til einhverra þjóðfélagslegra
’netorða.
En fram að þéssu liafði honum ekkert orðið ágengt, og liann
háfði fyllzt áhuga Og öfund til þeirra sem höfðu þetta fram
yfir hanií -— og í miklu ríkara mæli en Clyde. Sá dýrðarljómi
sem gagntólc helztu fjölskyldurnar i þessafi borg gagntók liann
-— Nicholsonana, Starkfjölsliylduna, Harrietfólkið, Griffiths- og
Finchleysfjölskyldurnar. Og þegar hann nok'krum dögum éftir
komu Clydes, frétti um liin lauslegu tengsli hans við yfirstctt-
ina, fylltist liann forvitni. Hvað þá? Maður af Grifíiths ættinni.
Bróðursonur hins auðuga Samúels Griffiths í Lycurgus. Á þessu
pensjónati. Sessunautur 'hans við matarborðið. Áhugi hans varð
að fastri ákvörðun um að komast í kynni við þennan ókunn-
uga pilt, og það sem fyrst. Þarna beið tækifærið hans — tæki-
íærið til að komast í samband við eina af hinum tignu fjöl-
skyldum. Og var hann ekkj einmitt ungur og aðlaðandi og
áreiðanlega eins metnaðargjarn og hann sjálfur —ákjósan-
Legur félagi? Hann fór strax að leita hófanna hjá Clyde. Þetta
var næstum of gott til að vera satt.
Og brátt stakk. hann upp á gönguferð, að skemmtilegu kvik-
myndahúsi, sem var rétt við Mohawk ána. Langaði Clyde ekki
til að Ifoma með horium? Og hann var glæsilegur og vel búinn
— virtist að einhverju leyti hafinn yfir hina gestina á matsölu-
húsinu, svo að Clyde langaði til að þekkjast boðið.
En svo datt honum í luig.að hann ’ætti tigið frændfólk í þess-
um bæ og yrði að gæta isín. Ef til vill væri rangt -af lionum að
vera svona aðgengilegur til kumiingsskapar. Griffiths fjölskyld-
an —- og öll sú yfirstétt sem hann tilheyrði — hlaut að vera
hátt hafin yfir allan almenning í þessum bæ, það var liðnum
ljóst á öllu. Og fremur af eðlishvöt en íhugun fann Liann hjá
sér hvöt til að vera fáskiptinn og óaðgengilegur — og einmitt
þess vegna sýndu allir — og þessi piltur líka — honum virð-
ingu. Og þótt hann slægist nú í för með unga manninum eftir
áköf tilmæli lians, þá gætti hann ýtrustu varúðar. Og þessa
hlédrægni hans áJeit Dillard strax stafa af fjölskyldumeðvitund
og góðum samböndum. Og að hugsa sér, að 'hann skyldi hafa
rekizt á hann í þessu dauflega greiðasöluhúsi, Og þegar hann
var nýkominn til borgarinnar — þegar velgengni hans var á
byrjunarstigi.
Og fyrir bragðið var hann skriðdýrslegur í framkomu -ý-
endajjótt hann hefði betri stöðu og hærri laun -en Clyde hafði
enn sem komið var, tuttugu og tvo dollara á viku.
„Þér eruð sjálfsagt mikið með ættingjum yðar og vinum
hér í borginni,1- sagði hann ótilkvaddur í þessari fyrstu göngu-
—oOo— —oOo— —oOo— —oOo— —oOo— •—oOo— —oOo—
BARNASAGAN
Sagan af Iíolrössu krókríðandi
8. DAGUR
Þa mæltu skessurnar: I(Hó, hó, ríðum hart, meyj-
ar." Eítir það skildu þær. Héldu skessurnar til
hellisins að Melshöfða, en Helga sneri við, þegar
íeiti bar á milli, og heim í karlskot og sagði for-
eldrum sínum og systrum frá, hvemig komið væri.
Dvaldi hún heima litla stund, því hún fór á stað
aftur að vita, hvers hún yrði vör á Melshöfða.
Nú víkur sögunni til risans og boðsmanna hans:
Þegar þeir komu í hellinn, sjá þeir borð reist og
bekki setta og allt fyrirbúið til fagnaðar; þar með
sáu þeir brúðurina komna í sæti; gengu þeir því
fyrir hana og heilsuðu henni; en hún leit hvorki
við þeim né laut, og þótti þeira bað kynlegt og ekki
sízt brúðgumanum. Fóru þeir þá og gættu betur
að og sáu, hver umbúningur þar hafði verið veitt-
ur. Fann risinn nú, að hann hafði verið gabbaður,
og sumir gestirnir með honum, og hörmuðu hrak-
fall hans. Sumum gestunum ]oótti aftur risinn hafa
gabbað sig, er hann hafði boðið þeim til brúð-
kaups, en ætlað að villa þeim siónir með trédrumb
einum. Slóst þar í áílog, og því næst drápu hverir
aðra, risinn og þeir, sem honum fyigdu, og hinir,
er þóttu hann hafa gabbað sig. Er það skjótast frá
að segja, að þar stóð enginn líís uppi, oa sá Helga
á allan þeirra ófagra forgang. Þegar tröllin voru
íallin, hljóp Helga heim í kot hið hraðasta og sótti
allt hyski sitt. Drógu þaii síðan búkana út úr hell-
inum, báru þar að viðú og kyntu bál mikið og
brenndu upp allan þenna óþjóðalýð til kaldra kola.
Að því búnu tóku þau allt, sem fémætt var í hell-
inum/og flutiu heim í karlskot: Síðan fær Helga
sér smiði marga og smíðaefni og lætur gjöra sér
hús mikið og íagurt og settist þar að. Systur henn-
ar urðu ekki að manni, því þær voru úrræðalausar,
öllu óvanar og kunnu ekkert, sem nokkru var nýtt.
En Helga giftist síðan vænum manni, og unnust
þau vel og lengi,
áttu börn og buru,
grófu rætur og murur;
smérið rann,
roöið brann, *
sagan upp á hvem mann,
sem hlýöa kann;
brenni þeim í kolli baun,
; - sem- ekki-gjalda mér sögulaun
fyiT í dag en á morgun.
Köttur út í mýri, •
setti upp á sér stýri,.
•_/.•;/' úti er ævintýri.