Þjóðviljinn - 26.01.1952, Page 3

«r -^**
Stjórn ,,Hiífar“ 1951. Standandi frá vinstri: -íens liunólfsson, Þorsteinn Auðnnsson og Bjarni
Jörlendsson. Sitjandi frá vinstri: Sír. I»órðarss.,Ólafur Jónss., Herm. Guðms., Pétur Kristbergss.
Verkamannafélagið Hlíf 45 óra
Láugardagtir 26. janúar 1952 — ÞJÓÐVILJINN — (3
Mjölnir, blað sósíalista á Siglufirði:
@ r
Nú um þessi mánaðamót
verður Vmf. Hlíf í Ilafnarfirði
45 ára gamalt og í því tilefni
efnir félagið til afmælishátíð-
ár í kVöúd.
Tveir ungir sjómenn, Jóhann
Tómasson og Gunnlaugur Hildi-
brandsson, áttu frumkvæði að
stofnun félagsins og leituðu
til Vmf. Dagsbrún í Ret’kjavík
, um , aðstoð, sem fÚK’ega var
veitt. Stofnfundurinn var hald-
inn í Góðtemplarahúsinu. — Á
honum mættu tveir fulltrúar
frá Dagsbrún, þeir Pétur G.
Guðmundsson og Ásgrímur
Magnússon. Lög voru sam-
þyklct í aðalatriðum á þennan
veg: „1. Að styrkja og efla
hag og atvinnu féiagsmanna.
2. Að koma betra skipu.agi á
alla dagláunavinnu. 3. Að tak-
marka al'a vinnu á helgidög:
um. 4. Að auka menningu og
bróðurlegan samhug innan fé-
lagsins. 5. Að styrkja þá fé-
lagsmenn eftir mætti, sem
verða fyrir slysum eða öðrum
óhöppum". Undir þessi lög rit-
uðu 40 konur og karlar nöfn
sín á aðalfundinum.
SVEINN AUÐUNSSON
aðalforustumaður „Iilífar“
T ’fyrstu- árin. -4
! Fyrsti formaður féiagsins var
kosinn Isak Bjarnason frá Ós-
éyri, síðar bóndi í Fífuhvammi.
A fundi félágsins V/z mánuði
líðar eru félagar orðnir 230
pg þá áuglýsir félagið fyrsta
kauptaxta sinn.
: A'ð þessum 45 árum liðnum
verður ekki annað sagt en Hlíf
liafi unnið vel' a-5 því markmiði
er félagið úpphaflega setti sér.
•Skal því hór að nokkru lýst:
Félagið liefur fyrir meira
íen tug ára náð þeim kjörum
fyrii’ iitéðlimi sína sem bezt
{eru á landinu. Félagið hcfur á
ma fgan hátt staðið beínlíais
hð atvinnuaukningu í Hafnar-
firði, með því að byggja fisk-
1‘eiti,- gerast aðili að útgerð o.
fl. Einnig hafa fiestallar
framkvæmdir í Hafnaríirði, allt
frá stofnun félagsins, verið
ricddar fyrst á fundum þess
og síðar fluttar til’ögur af
fulltrúum félagsins í bæjar-
stjórn um málin, svo sem um
hafnarbætur og bryggjugerð,
bæjarútgerö, Krýsuvik, garð-
löndin o. fl.
Hlíf hefur tvisvar stofnað
pöntunarfélag fyrir meðlimi
sína og er ávöxturinn af því
starfi Kaupfélag Hafnfirðinga.
Til menningarauka hefur fé-
lagið gefið út sitt eigið blað
„Hjálm“ og auk þess haldið
uppi fræðsluerindum, málfunda-
starfsemi, söngmálastarfsemi o.
fl. — Félagið hefur starfandi
styrktarsjóð, að vísu félítinn,
en sem getur þó styrkt nokkra
félaga árlega.
Þennan jákvæða árangur af
starfi Illífar má vafalítið þakka,
þegar frá eru skiliri landssam-
töldn, góðum félagsanda og
ötulii forystu. Þeir forystumenn
sem markað hafa stærstu spor-
in og hæst bera eru: Sveinn
Auðunsson, hrautryðjándinn,
formaður fyrstu og erfíðustu
árin; Helg'i Sigur'ðsson, bar-
áttumaðurinn, sem rak atvinnu-
rekendavaldið úr féiaginu og
gerði það að hreinu stéttarfé-
lagi, og Hermann Guðmunds-
son, formaðurinn s. 1. 12 ár,
sem hefur í 10 ár náð því að
sameina félagsmerin, hvar í
flokki sem þeir standa, um
róttæka stjórnarforýstu,' Sú
eining er vissulega athj’glis-
vert fordæmi fyrir önnur félög.
HlífaiTélagar!
Á 45 ára afmæli Hb'far
strengjum við þess heit að
auka enn stcttarþroska okkar
og standa alltaf einhuga að
hinni hörðu baráttu er óhjá-
kvæmilega lilýtur að vera fram
untlan, svo Hlíf verði ávalt
einn transtasti hlekkurihn í
bmdssamtökum verkamanna á
Islantli. >
Kristján Andrésson.
JÓHANN TÓMASSON,
einn aðalhvatamaðurinn að
stofnun Hlífar.
S£T',"i rV
Pá er jólunum að ljúka og
áramótin að nálgast. Enn sem
fyrr voru jólin mikil tilbreyting
og gleðiefni í öllu myrkri og
illviðrum Ekammdegisins með
tilbreytingaleysi Þess og drunga
dag eftir dag. En margri hús-
móðurinni voru þau dapurlegri
og erfiðari en jöl undanfarinna
ára, meira þurfti að spara nú.
fleira sem nauðsynlegt var að
neita. sér um, jafnvel af því, sem
í daglegu tali er nefnt brýnustu
nauðsynjar.
Konan, sem fór í kjötbúðina
en hafði aðeins 70 krónur til að
gera jólainnkaup fyrir handc
sex manna fjölskyldu, hefur
naumast farið heim til sín með
stóran bagga og ekki hefur það
með öllu verið vandkvæðalaust
fyrir hana af matbúa jóladag-
ana. Önnur ikona gat með engu
móti keypt föt handa einum
drengnum sínurn, gömul föt
voru bætt, og hreinsuð og press-
uð, allt gert af aðdáanlegri
vandvirkni. Litli tíu ára snáðinn
virtist ekki veita því neina at-
hygli að á betra yrði ekki kosið
með fötin, og þegar mamma
hans kom með mjallhv. skyrtu,
nýstiv)kna og hálsbindi, hló litli
snáðinn af gleði. Öll voru börn-
in glöð og kát og full tilhlökk-
unar. Þegar ikonan var búin að
hjálpa öllum börnunum að búa
sig var kökkurinn nærri því
farinn úr hálsi hennar og hún
flýtti sór afsíðis. I einrúmi setti
að henni nokkra hryggð, því
hún gat ekki varizt að hugsa
um að vonir hennar um, að
öll börnin fengju ný föt fyrir
jólin ,eins og venja var öll
hennar búskaparár, hefðu nú
brugðizt.
Mörg eru dæmin um sv'pað
þessu og mikið verra hér á
Siglufirði um þes-.i jól, margir
'áttu einskis úrkost i annars en
Laxarækt
Framhald af 5. síðu.
Dr. Donaldson segir, að liér
eltir veiði ekki að-’fas ha-gt að
rannsáká laxa við hin ákjós-
anlegustu skilyrði í lygnum
tjörnum í stað þess að leita
þá uppi í straumþungum ám.
Sá tími muni koma að stofnuð
verði laxabú litvið sjó, það-
an sem ferð seiðanna til hafs
verði hættulítí} borið saman
,-’ð þfið, sem gengur og gerist
: vénjulegum 'laxám. Svo geta
axabændui'nir gengið áð fisk-
unum, 'þegar þeir eru orðn*y
fullvaxnir og koma aftur á
fomar slóðir til að brygná. —
Annað ,mól er hvort sönnum
laxveiðimönnum finnst mikið
varið í að tína laxa upp úr
steinsteyptum þróm.
Svik AB-klíkunnar í at-
vinnuleysisbaráttunni
í atvinnuieysisbaráttu þeirri sem liáð hefur verið undanfarið
hefur foringjaklíka AjB-flokksins afhjúpað sig eftirminnilegar
en nokkru sinni fyrr.
Þegar atvinnuleysið var komið á mjög alvarlegt stig hér í
Reykjavík í desember gekk atvinnuleysisnefnd verklýðsfélaganna
á fund Alþingis og ríkisstjórnar til að krefjast aðgerða gegn
neyðarástandinu. Leitaði hún sérstaklega til þingmanna Reykja-
víkur, eins og eðlilegt var, og fór fram á að þeir tækju upp sam-
starf gegn atvinnuleysinu, reyndu sameiginlega að finna þau úr-
ræði sem bezt dygðu. Var fyrsti þingmaður Reykvikinga, Bjarni
Benediktsson, beðinn um að kalla þingmennina saman til sam-
eiginlegs starfs. En þingið hvarf heim fyrir jól án þess að nokkuð
hefði gerzt og án 'þess að 'Bjapni Benediktsson hefði haft fyrir
því að verða við þessari óbrotrm ósk alþýðusamtakanna.
Um áramótin birti svo formaður AB-flokksins, Stefán Jóhann
Stefánsson, grein um ástandið í þjóðnSálunum. Þar komst hann
þannig að 'orði að það væri ein hætta öllum öðrum alvarlegri í
íslenzkum þjóðmálum, sú að til væru menn sem ekki væru frá-
bitnir öllu samstarfi við sósíalista. Á atvinnuleysið var hins vegar
aðeins minnzt í framhjáhlaupi. Það var augljóst mál að þessi
framsetning ieiðtogans var fyrst og fremst hugsuð sem alvarleg
aðvörun til AB-manna í verklýðshreyfingunni til að koma i veg
fyrir að áframbald yrði á (því samstarfi sem komizt hafði á í ýms-
um verklýðsfélögum í baráttunni gegn atviniiuleysinu. Jafnfrarnt
var þessi yfirlýsing Stefáns sVar við þeirri óslc i*eykvísku at-
vinnumálanefndarinnar að þingmenn Re.ykjavíkur tækju upp
samstarf. Og kenning Stefáns vai* sem sagt sú að atvinnuleysi
væri hjóm og hégómi við hlið þaiúttunnar gegn kommúnisman-
am; vcrkamenn skyldu þola hung*úr og skort heldur en að sam-
einast í jákvæðú starfi.
; Þéssi yfirlýsing Stefáns Jóhanns var svo áréttuð nokkru .síðar
af ritstjóra AB-blaðsins, Stefáni PéturssynL Verkamannafélag
Akureyrarkaupstaðar liafði samþykkt; áskorun á Sósíalistaflokk-
inn og Alþýðuflokkinn að hefja samstarf gegn atvinnuleysinu, og
Framhald d 7. síðu.
ganga þá þungu göngu, að fara
og biðja um fátækrastyrk svo
þeir hefðu hlýju og mat um
jólin. Þá vcru það ýmsir sem
glaðningu fengu fyrir jólin hjá
Vetrarhjálpinni en hefðu ann-
ars verið í miklum vandræðum.
Að þvi leyti er sú starfsemi
góðra gjalda verð, en æski-
legra væri þó, að þann veg væri
að fólkinu .búið, að til slíkra
ráða þyrfti ekki að grípa.
Atvinnuleysið hér á Siglu-
firði þetta ár.sem nú er að
enda, hefur komið hart niour á
mörgum heimilum, því eins og
dýrtíðin er orðin, mega verka-
menn, sem hafa fyrir fjölskyldu
að sjá, ekki vera vinnulausir
einn einasta dag, án þess að
það verði tilfinninlegt. Það er
meira að segja staðreynd, að
verkamaður með stóra fjöl-
skyldu hefur ekki sæmilega af-
komu fyrir fjölskyldu sína, þó
hann vinni hvern virkan dag
allt árið. Er þá hægur vandi að
geta til, hvemig afkoman er,
ef vinnan er aðeins sex til sjö
mánuði yfir árið eða þaðan af
minna.
Það fer tæpast lijá því þegar
hugsað er um núverandi at-
vinnuástand hér á Sigiufirði,
að menn veiti lathygtj hve
mikla þýðingu togararnir hafa
haft. Margir liafa litið svo á,
að við togarana væri lítil önn-
ur vinna en fyrir skipverjana
sjálfa. — Raunin er þó allt
önnur. Hins vegar er það ekk-
ert smáræði fyrir lítið bæjar-
félag eins og Siglufjörð að fá
atvinnutæki, þar sem 50 tii 60
manns hafa ársvinnu. Þannig
væru togaramir stórkostleg
lyftistöng fyrir bæjarfélagið,
þó þeir gæfu ekki aðra vinnu
en skipshöfnunum, en jafnvel
þegar togararnir sigla með afla
sinn á erlendan markað, er
samt sem áður mikil vinna
við þá í landi, meira að segja
svo hundruðum þúsunda nem-
um yfir árið. Þó verður það
sjálfsagt langmest þegar afl-
inn er lagður hér á land. Nú
iiefur annar bæjartogarinn lagt
hér á land ísfisk úr tveimur
túrum, er sá afii á fjórða
hundrað lestir. Fiskurinn hefur
verið frystur og saltaður, vinnu
laun við skipið og nýtingu afl-
ans munu tæpast vera undir
200 þúsund krónur þessa tvo
túra. Hér er því um að ræða
stórkostlegt atriði fyrir bæjar-
búa og bæjarfélagið sjálft. Er
þess að vænta að a. m.lc. ann-
ar bæjartogarinn verði látinn
halda áfram jafnvel þó arð-
vænlegra sýnist að sigla með
aflann á er’.endan markað e'ða
ráðstafa honum öðru vísi. I
því hörmungarástandi, sem hér
ríkir í atvinnumálunum verður
það að gerast, enda þótt á því
kunni að vera einhverjir örð-
ugleikar.
Hið dapurlega atvinnuástand,
sem hér ríkir og fátæktin og:
vandræðin sem því eru sam-
fara, ættu að verða til þess, að
menn og konur athuguðu:
grandgæfilega og hleypidóma-
iaust, hverjar ástæður eru til
þess, að kjör þeirra eru eins
slæm og þau eru nú. Athuga.
hvers vegna kjör ailrar alþýðu
eru stórum iakari nú en þau.
voru fyrir fiórum árum síðan,
þrátt fyrir það, að heildartekj-
ur þjóðarinnar eru þó mikið
meiri nú on bœr voi*u þá. Með
vaxandi fátækt og’ vandræðum.
þyngist skv’dan, sem hvílir á
herðum alþýðufólks um. að gerá
sór grein fyrir og skilja hvað
það er, sem veldur, og hvað
gera þarf til að bæta úr og
Framhald. á 7. síðu. J*