Þjóðviljinn - 16.02.1952, Blaðsíða 6

€) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 16. febrúar 1952
■ leppum sýnd lítils-
virðing
Framhald af 3. síðu
skilnings á eðli hennar og því
hlutverki sem afturhaldið ætl-
ar henni í samtökum verkalýðs-
ins.
Núverandi Alþýðusambands-
stjórn er samstjórn þeirra
spilltu afturhaldsafla, sem leitt
hafa hrunið og kreppuna yfir
íslenzka atvinnuvegi og kornið
atvinnuleysinu á. Henni var frá
upphafi ætlað það verkefni að
sundra verkalýðsfélögunum og
leiða baráttu þeirra afvega eins
og dæmin sýndu í vinnudeilun-
um í fyrra. Þessu hlutverki
hefur sambandsstjórn gegnt að
svo miklu leyti sem hún hefur
mátt og verkalýðsfélögin hafa
■ekki tekið fram fyrir hendur
hennar og hindrað óhappaverk-
in.
Það er þessvégna ekki und-
arlegt þott afturhaldsstjórn í-
halds og Framsóknar þykist
þess umkomin að lítilsvirða %g
forsmá leppa sína í sambands-
stjórn. Og Alþýðuflokksmenn-
irnir í sambandsstjórn láta sér
þessa meðferð vel lynda. Frá
þeim heyrist ekki hósti eða
stuna. Helga Hannessyni og
félögum hans er fullljóst að
þeir eiga völd sín í Alþýðusam
bandinu algerlega undir geð
þótta ríkisstjórnarflokkanna
tveggja, sem ábyrgir eru fyrir
allri kjaraskerðingunni og at-
vinnuleysinu. Þess vegna þegja
þeir og hafast ekki að meðan
atvinnuleysið og neyðin er hlut-
skipti þúsunda af meðlimum
Alþýðusambandsins um larid
allt.
Slíka sambandsstjóm er ekki
unnt að þola öllu lengur í
heildarsamtökum verkalýðsins.
Hún á a'ð víkja um set og við
forustunni að taka nýir menn,
sem skilja þarfir verkalýðs-
stéttarinnar fyrir einingu, heið-
arlegt samstarf og einarða bar-
áttu fyrir lausn þeirra mikils-
verðu viðfangsefna sem nú eru
efst á baugi og mest aðkall-
andi. Stærst þeirra og veiga-
mest er baráttan fyrir atvinnu
og afléttingu þeirrar neyðar
sem nú hvílir á eins og mara
á heimilum atvinnuleysingj-
anna.
Krossgáta
29.
wrjz'm
-%=■!=
lárétt: 1 framhandleggir — 4
gerði sokk — 5 svefn — 7 egnd
9 umsjá — 10 skel — 11 hinkr
13 ná í — 15 afa — 16 dvalir.
Lóðrétt: 1 af — 2 egg — 3
ríkisdalur — 4 ekki vant — 6
kvaða — 7 fugl — 8 verk — 12
amboð — 14 veizla — 15 tímabil.
Lausn 28. krossgátu.
lárétt: 1 staurar — 7 er — 8
moða — 9 fúl — 11 kaf — 12
út — 14 la — 15 ósúr — 17 æð
18 nám — 20 farinna.
lóðrétt: 1 sefa — 2 trú — 3 úr
4 rok — 5 aðal — 6 rafal — 10
lús — 13 túni — 15 óða — 16
rán — 17 æf — 19 mn.
RINN
Jír opinn kl. '1—7 dagl. Sími 2564.
102. DAGUR
metið í þröngum og lítilsigldum hópi, og líta að öðru leyti á lífið
gegnum gleraugu trúar og ofst.ækis.
Og þegar Róberta var orðin nátengd þessu heimiþ fann hún
fljótlega, að þröngsýni og hleypidómar voru þar allsráðandi —
og hún minntist margra, svipaðra heimila í Bíltz. Og New-
tonshjónin og þeirra líkar álitu lífernj sitt hið eina rétta. Það
kunni ekki góðri lukku að stýra að breyta út af því. Sá sem
vann verksmiðjustörf átti að fylgja siðum og venjum hins sann-
trúaða verkamanns. Og á hverjum morgni varð hún því að setj-
ast að heldur fábrotnu morgunverðarborði á heimili Newton-
hjónanna og reyna að fá sig rnetta, ásamt Grace og tveim öðr-
i'm stúlkum á svipuðum aldri — Opal Feliss og Olive Pope —
sem unnu í Granston körfugerðinni. Og þarna var einnig ungur
rafvirki, Fred Shurlock að nafni, sem var starfsmaður við raf-
veitu bæjarins. Og að morgunverðinum loknum tók hún þátt í
hinni miklu skrúðgöngu sem dag eftir dag hélt til verksmiðj-
anna handan við ána. Fyrir utan dyrnar mætti hún ævinlega
hópi verkakvenna og verkamanna á aldur við hana, að óglejTnd-
um hinum fjölmörgu gömlu og þreyttu konum, sem líktust
íremur vofum en mannlegum verum og komu út úr hverju
einasta húsi í nágrenninu. Og eftir því sem hópurinn varð
þéttari bar meira á daðrinu milli snotrustu stúlknanna og
sumra verkamannanna, sem reyndu að stofna til kunningsskap-
ar í leyni eða þess sem verra var. Og sumar ungu stúlkumar
flissuðu og hlógu og voru miklu frjálslegri í framkomu en þær
sem hún hafði kynnzt til þessa. Hún var hneyksluð á þeim.
Og á kvöldin hélt sami hópurinn sömu leið til baka frá verk-
smiðjunum. Og þrátt fyrir fegurð sína, þokka og þrá, var
Róberta einmana og yfirgefin af því að skapgerð hennar og
uppeldi var eins og það var. En hvað það var ömurlegt að
liorfa á gleðina í kringum sig og vera sjálf svo einmana. Og
klukkan var alltaf farin að ganga sjö þegar hún kom heim. Og
eftir kvöldverðinn var venjulega ekkert hægt að gera, nema
hún og Graee íióru stundum í kvikmyndahús eða hún lét til
leiðast að fara á safnaðarfund með Newtonshjónunum og Graee.
En samt sem áður fannst henni breytingin til mikils batnaðar
þegar hún var farin a.ð vinna hjá Clýde. Borgin var svo stór.
Central Avenue var svo glæsileg með öllum verzlununum og
kvikmyndahúsunum. Og tröllauknu verksmiðjumar. Og svo
var herra Griffiths svo urigur, aðlaðandi, brosmildur og þægi-
legur við hana.
FJÓRTÁNDI KAFLI
Það hafði einnig haft mikil áhrif á Clyde að hitta hana. Eft-
ir hinn stutta kunningsskap við Dillard, Rítu og Zellu og hið-
tilgangslausa heimboð til Griffithsfjölskyldunnar, þar sem hann
var kynntrir fyrir hinum fögru stúlkum, Bellu, Sondru Finchley
og Bertínu Cranston, hafðj hann verið afar einmana. Hvílíkur
dýrðarheimur. En honum átti ekki að veitast sú náð aé hrær-
ast í honum. En hin veika og hégómlega von hans varð þó
til þess að hann einangraði sig á þennan hátt. Og hver var svo
árangurinn? Var hann ekki jafn einmana og áður? Frú Peyton!
Göngur hans í og úr vinnu, kinka aðeins kolli til fólks eða
spjalla lauslega við það — nokkrir verzlunareigendur við
Central Avenue ■ heilsuðu honum kumpánlega — og svo voru
sumar verksmiðjustúlkumar, sem hann hafði ýmist engan á-
huga á eða þorðj ekki að stofna til kunningsskapar við. Hvað
var unnið við þetta? Hreint ekki neitt. En sú var þá bótin að
hann var af Griffithsættinni og átti heimtingu á virðingu og
aðdáun nanarra. En iþvílík eymdaraðstaða! Hvað átti hann
að gera.
Og þegar Róberta Alden var búin að kynnast starfinu og
orðin kunnug öllum aðstæðum, stöðu Clydes í þjóðfélaginu,
þokka hans og áhuga hans á henni, varð hún einnig áhyggju-
full. Hún hafði komizt að raun um að til voru ýmiss konar
bönn og forboð sem komu í veg fyrir að hún gæti nokkm
sinni sýnt áhuga sinn á Clyde eða neinum öðrum sem var
henni ofar í þjóðfélaginu. Því að það þótti ósæmilegt af verk-
smiðjustúlkum að reyna að vekja áhuga yfirmanna sinna á
sér. Trúaðar og siðprúðar stúlkur gerðu það ekki. Og brátt
uppgötvaði hún að djápið á milli ríkra og fátækra í Lycurgus
var óbrúanlegt. Og einnig var lagt bann við að umgangast
menn og konur af erlendum uppruna — fáfrótt, auðvirðilegt,
siðlaust og ó-amerískt fólk. Það var nauðsynlegt að hafa ekk-
ert samneyti við það.
Sömuleiðis var þetta strangtrúaða og siðavanda fólk af lægri
meðalstétt, sem hún og félagar hennar töldust til — strang-
iega andvígt öllum dansi, göngum á götum úti og setum á
kvikmyndahúsum. Og samt var hún sjálf farin að hafa áhuga
á dansi. Og hið versta var, að unga fólkið í söfnuðinum sem
hún og Grace tilheyrðu, leit alls ekki á Róbertu og Graee sem
lafningja, því að það kom yfirleitt frá efnameiri heimilum.
Og eftir nokkra vikna göngu í kirkju og á safnpðarfundi voru
þær enn í sömu sporum cg í upphafi — þeim var veitt viðtaka,
en þó fengu þær engan aðgang að þeim skemmtunum og dægra-
styttingum sem hið efnaðra fólk tók þátt í.
Og þegar Róberta var búin að hitta Clyde og var farin að
gera sér hugmyndir um hinn dýrlega heim, sem hún hélt að
hann hrærðist í og hafði auk þess hrifizt af fasi hans og fram-
komu, smitaðist hún einnig af metnaðargirnd hans og eirðar-
leysi. Og á hverjum degi á leið sinni í verksmiðjuna fann hún
að augu hans hvíldu á henni, róleg og rannsakandi og þó hik-
andi. Og hún fann líka að harin var á báðum áttum og óttað-
ist að hún myndi taka honiun illa ef hann reyndi að nálgast
bana. En éftir fyrsta hálfa mánuðinn óskaði hún þess þó iðu-
lega að hann ávarpaði liana — að hann stigi fyrsta sporið —
og þess á milli að hann skyldi ekki láta sér detta það í hug.
— Það væri ihræðilegt og ósæmandi. Hinar stúlkumar tækju
strax eftir því. Og af því að þeim var öllum ljóst að hann
var hátt yfir þær hafinn, þá tækju þær strax eftir því ef
hann breytti út af venju sinni við hana og legðu ákveðinn
skilning í það. Og hún vissi að stúlkur eins' og þær sem unnu
í Griffiths verksmiðjunni teldu það stafa af lausung af hennar
hálfu.
En Clyde var að hugsa um þær reglur sem Gilbert hafði
sett honum. Og þótt hann hefði af þeim ástæðum ekki veitt
verksmiðjustúlkunum neina athygli fram að þessu né gert upp
á milli þeirra, þá hætti honum nú ósjálfrátt við að ganga að
—oOo— —oOo— —oOo— —oOo— —oOo— —0O0— —0O0—-
BARNASAGAN
Bakkabræður
1. DAGUR
Á bæ þeim, sem á Bakka heitir, í Svarfaðardal,*’
bjó bóndi einn fyrir löngu. Hann átti þrjá sonu:
Gísla, Eirík og Helga; voru þeir orðlagðir fyrir
heimsku og heimskupör þeirra mjög í fiásögu færð,
þó fæst þeirra verði hér talin.
Einu sinni, þegar þeir bræður voru vel á legg
komnir, reru þeir á sjó með föður sínum til fiski-
dráttar. Varð þá karli svo snögglega illt, að hann
lagðist fyrir. Þeir höfðu haft með sér blöndukút á
sjóinn, og kallaði karl til sona sinna, þegar stund
var liðin, og bað þá um kútinn. Þá segir einn
þeirra: „Gísli-Eiríkur-Helgi” (því svo voru þeir
allajafna vanir að segja, þegar einhver þeirra tal-
aði til annars, af því þeir vissu aðeins, áð þessi
voru nöfn þeirra allra), „faðir vor kallar kútinn."
Þá segir annar: „Gísli-Eiríkur-Helgi, faðir vor kall-
ar kútinn;" allt eins sagði hinn þriðji, og á þessu
voru þeir að stagast, þangað til karlinn var dauð-
ur, því enginn þeirra sk.ildi, hvað karlinn vildi
kútnum. Síðan er það haft fyrir máltæki, að sá
„kalli kútinn", sem er að deyja. Eftir þetta héldu
þeir bræður til landá, bjuggu um lík karls og bundu
það upp á brúna meri, sem hann átti, ráku hana
síðan á stað og létu hana ráða, hvert hún færi, því
þeir sögðu hún gamla Brúnka mundi rata. Seinna
fundu þeir Brúnku berbakaða óg bandlausa í hög-
um sínum og vissu þá, að hún hafði ratað, en ekki
skyggndust þeir neitt eftir því, hvað hún hefði gert
,af karlinum. Þeir bræður bjuggu eftir föður sinn á
Bakka og voru kenndir við bæinn og kallaðir ým-
ist Bakkabræður eða Bakkaflón. Þeir eifðu Brúnku
* Mun eiga að vera Bakki í Fljótum, sem ráða má af Ármanni
á Alþingi. Baldvin Einarsson, sem sjálfur var úr Fljótum,
segir þar um Sighvat sveitunga sinn: „Einginn getur sagt
það um hann Sighvat, að hann sé heimskingi, og þó er sagt,
að hann sé ættaður úr Fljótum í Skagafirði, sem ætíð hefur
verið í munnmælum jafnað saman við Flóa að aulahætti, eins
og stefið sannar:
Tvær eru sveitir, Flói og Fljót,
sem flestir saman jafna, o. s. frv.“ j