Þjóðviljinn - 09.03.1952, Blaðsíða 6

€) — t>JÓÐVILJINN — Sunnudagur 9. marz 1952
iókmenntir
Framh. af 3. síðu.
Hendrik Ottósson var einn
þessara ungu stráka. Bók hans
er þættir úr persónusögu hans
sjálfs á þessum dögum og síð-
ar, rösklega rituð og hispurs-
laust, en án sögulegra skýr-
inga og listrænnar hnitmiðun-
ar og stundum á dálítið hæpnu
máli.
Megum við vænta samfelldari
og dýpri sögu? B. B.
Læknar gagnrýndir
Framhald af 5. síðu.
Nú skýra blöðin einnig í
fyrsta sinn frá stami konungs,
sem á yngri árum var svo mik-
ið að hann kom engu orði upp
tímum saman. Lionel Logue,
taikennari frá . Ástralíu, gat
með margra ára starfi ráðið
nokkra bót á því eftir að níu
ibrezkir sérfræðingar höfðu gef-
izt upp. Þess varð þó alla tíð
að gæta að strika út úr ræðum
konungs ýmis orð, sem hann
gat ekki komið út úr sér.
SK AK
Framhald af 3. síðu
og Hd8t) Bf4t 3. Kg6 Be4i 4.
Kf6 Rc6 5. Hd8í RxdS og. hvítur
er patt. (3. —Rc6 dugar ekki
vegna þess að þá leikur hvítur
fyrst Kf5 og síðan Hxdð)
Furðu margir komu auga á patt-
ið, nokkrir gáfust upp við þraut-
ina, fáeinir reyndu aðrar leiðír,
og var ein þeirra svo snjöll að
ég freistaðist til þess að veita
fyrir hana 2 stig. enda þótt bæta
mætti tafimennsku svarts.
S. Axel Cruusberg (Skak-
bladet 1939)
Kgl—Hd8, e6—Ba6—Pb2, c3, b5
Kf3—Ra5—Pb3, c4, f4, g4, g3, g2.
Mát í 3. leik.
1. Hd5 Rc6 2. Bb7 eða 1. —Rb7
2. Hd3f.
Þetta faiiega dæmi reyndist tals-
vert erfitt. 1. leikur hvíts kemur í
veg fyrir pattið, sem yfir vofir.
1. b6 Rc6 2. Bxc4 strandar á
Re5..
4. Dr. A. Kramer (Deutsche
Schachblátter 1939)
Kf2—Dal—Bbl—Ra2, d3—Pb2, c3
Kdl—Bg7—Pb4, d2
Mát í 3. leik.
1. Dd4 Bxd4 2. Kfl. Nú verður
biskupinn að flytja sig til og
•getur ekki lengur haldið valdi á
f2 og b2 í senn. 1. Kfl strandar
á Bd4. Einkennilegt var að eng-
inn skyldi stinga upp á þeim
leik, en fimm höfðu c2—-c3, sem
heldur ekki dugar.
5. Lars I.arsen. Espe
(Skakbladet 1939)
Ka7—Dg7—Hd8, f5—Bd3, g3—Re5,
c6—Pa4, d2.
Kc5—Dg8—Hh6, h4—Bg5, g2—Rf8,
d5—Pa6, b4, b3, e7.
Mát í 2. leik.
1. Ra5. Nú opnar 1. Rf4 Bg2 og
Dg8 leið, en lokar jafnframt fyrir
Hh4 og Bg5. Svipuðu máli gegnir
um 1. —RÍ6.
Krossgáta
47.
Lárétt: 1 gyðja — 4 samt — 5
burt — 7 vitfirrta — 9 hermir —
10 þverhnípi — 11 þvargs — 13
ósamstæðir — 15 fors. (forn) —
16 svalur (ef).
Lóðrétt: 1 smáhreyfing — 2
hraun — 3 núna — 4 að nýju —
6 dvalir — 7 ímyndanir — 8 svar
— 12 mál — 14 fornafn — 15 við
sjö.
Lausn 46. krossgátu.
Lárétt: 1 brámána — 7 ró — 8
ísuð — 9 ask — 11 arg — 12 op
— 14 lá — 15 ílát — 17 ól. — 18
fis -t- 20 kalífar.
Lóðrétt: 1 bras — 2 rós — 3
mí — 4 Ása — 5 murt — 6 að-
gát — 10 kol — 13 pafi — 15 íla
— 16 tif — 17 ók — 19 sa.
120. DAGUR
Svo datt henni í hug, að hún gæti að minnsta kosti fengið
sér vinnu annars staðar, svo að þetta vandamál leystist þótt
það vandamál virtist standa í litlu sambandi við það sem yfir
vofði — hvort hann ætti að fá leyfi til að koma inn í herbergi
hennar. En þá fengi hún ekki að sjá hann allan daginn — að-
eins á kvöldin. Og alls ekki á liverju kvö\di. Og það varð til
þess að hún hætti að hugsa um að leita sér nýrrar vinnu.
Um leið gerði hún sér ljóst að morgunninn var í nánd o.g
Clyde yroi í verksmiðjunni. Og ef hann talaði nú ekki við hana
og hún ekki við hann. Það væri ómögulegt. Hræðilegt. Hræði-
legt. Henni fannst tilhugsunin ein svo hræðileg, að hún reis upp
við dogg og í huganum sá húa Clyde horfa kuldalega og kæru-
leysislega á hana.
1 einu vetfangi var hún komin fram úr rúminu og kveikti
á eina lampanum í herberginu. Hún gekk að speglinum sem
hékk fyrir ofan gamla hnotuskápinn í horninu og starði á sjálfa
Sig. Hún þóttist strax geta séð dökka bauga undir augunum.
Hún vapýstirð og köld og nú hristi hún höfuðið, ráðþrota og
örvæntingarfull. Svo auðvirðilegur gat hann ekki verið. Hann
gat ekki verið svo grimmur við hana núna — eða gat hann
það? Ó, ef hann vissi aðeins hversu erfitt — og hræðilegt það
var sem hann bað hana um. 0, bara að cíagurinn færi að koiha,
svo að hún fengi að sjá andlit hans aftur. Ó, að það væri aftur
komið kvöld, svo að hún gæti tekið um hendur hans — hand-
legg hans — hvílt í fangi hans.
„Clyde, Clyde,“ hrópaði hún upphátt. „Þannig gætirðu ekki
komið fram við mig — það gætirðu ekki.“
Hún gekk að gömlum, slitnum og hrörlegum bólstruðum stól,
sem stóð í miðju herberginu við hliðina á litlu borði, sem á
lágu nokkrar bækur og tímarit — Saturday Evening Post,
Munsey, Popular Science Monthly, og leiðarvísir um fræ og
sáningu. Til þess að komast undan áleitnustu hugsununum sett-
ist hún niður, studdi olnboganum á hnén og grúfðj andlitið í
höndum sér. En hugsanimar héldu áfram að ásækja hana, það
fór um hana hrollur, svo hún tók ábreiðu úr rúminu, vafði
henni um sig, opnaði síðan sáningarleiðarvísinn — en fleygði
honum imdir eins frá sér aftur.
„Nei, nei, nei, hann getur ekki komið þannig fram við mig,
hann gerir það ekki.“ Hún mátti ekki leyfa honum það. Hann
hafði sagt henni æ ofan í æ, að hann væri vitlaus í henni —
yfir sig ástfanginn af henni. Þau höfðu farið saman á alla
þessa dásamlegu staði.
Og hún færði sig óafvitandi úr stólnum og á rúmstokkinn,
þar sem hún grúfði andlitið í höndum sér, eða hún stóð fyrir
framan spegilinn eða starði eirðarlaus út í myrkrið í von um að
birta tæki af degi. Og klukkan sex — hálf sjö, þegar morgun-
skíman lýsti upp herbergið og kominn var tími til að fara á
fætur, var hún enn á ferli — í stólnum, á rúmstokknum, í hora-
inu við spegilinn.
En hún var ekki komin að niðurstöðu um annað en það, að
hún varð að koma því þannig fyrir, að Clyde yfirgæfi hana
ekki. Það mátti ekki verða. Hún hlaut að geta sagt eitthvað
eða gert eitthvað, sem endurvæki ást hans á henni — jafnvel
þótt — jafnvel þótt — já, jafnvel þótt hún yrði að leyfa hon-
um að koma hingað inn öðru hverju — eða í annað herbergi í
öðru húsi, þar sem hún gæti komið sér fyrir á annan hátt —:
sagt að hann væri bróðir hennar eða eitthvað í þá átt.
En hugarástand Clydes var annars eðlis. Til þess að skilja
til fulls þá þrjózku og stirðlyndi, sem allt í einu skaut 'npp í
honum, verður að fara aftur í tímann, til Kansas City, þegar
hann hafði snúizt sem ákafast kringum Hortense Briggs án þess
að fá nokkuð í aðra hönd. Og einnig þegar hann hafði neyðzt
til að hætta við Rítu — til einskis. Og þótt kringumstæðurnar
væru nú allt aðrar og hann gæti með engum rétti ásakað
Róbertu um óheiðarleik eins og Hortense — þá var það þó stað-
reynd að stúlkur — undantekningarlaust — voru þrjózkar og
varfærnar, settu sig á háan hest við karlmenn, neyddu þá til
að gera sér greiða á greiða ofan án þess að þær vildu gera
neitt í staðinn. Og hafði Ratterer ekki einmitt sagt honum, að
hann væri flón í framkomu sinni við stúlkur — of auðveldur
viðfangs — of leiðitamur og fús til að sýna þeim að hann væri
hrifinn af þeim. En Ratterer hafði líka sagt honum að hann
(Clyde) hefði útlitið með sér — og þyrfti því ekki að vera að
eltast við stelpur, nema þær væru mjög sólgnar í það. Og
þetta hafði Clyde fundizt mikið til um. En eftir ófarir sínar í
sambandi við Hortense og Rítu, var hann orðinn alvarlegri. Þó
stóð hann nú andspænis þeirri -hættu að lenda í sömu ógöng-
unum enn einu sinni.
Þó gat hann nú ckki varizt þeirri sjálfsásökun, að með þessu
væri hann að gera þetta samband ólöglegt, og það gæti orðið
hættulegt fyrir hann þegar frá liði. Ef hann leitaði eftir sam-
bandi við hana, sem hún hlaut að álíta syndsamlegt samkvæmt
uppeldi sínu og siðakenningum, þá leiddi hann með því yfir
sig ábyrgð gagnvart henni, sem hann ætti erfitt með að skjóta
sér undan. Þegar á allt var litið var það hann sem sóttist eft-
ir henni — en ekki hún eftir honum. Og hverjar sem afleið-
ingarnar yrðu, var ekki ólíklegt að hún kæmist í þá aðstöðu,
£ð hún krefðist meira af honum en hann gæti veitt henni. Og
var það ætlun hans að kvænast .henni? Innst í huga hans leynd-
ist eitthVað, sem jafnvel nú sannfærði hann um, að honum
dytti aldrei í hug að kvænast henni — vegna hinna tignu ætt-
ingja sem hann átti. Og átti hann því að halda áfram að gera
kröfur — eða ekki ?. Og ef hann gerði það — gat hann þá kom-
izt hjá því að það legði honum skyldur á herðar í framtíðinni?
Ilugsanir hans voru eitthvað á þessa leið. En hið andlega
og líkamlega aðdráttarafl Róbertu var svo sterkt, að þrátt fyrir
hugboð um yfirvofandi hættu, sagði hann við sjálfan sig, að
ef hún vildi ekki leyfa honum að koma inn í herbergi hennar,
þá vildi hann ekki hafa neitt saman við hana að sælda. Svo
jsterk var þrá hans eftir henni.
t
oOo— oOo —oOo—— —oOo— —oOo— —oOo— —oOo—
BARNASAGAN
Bési
2. DAGUR
Við Mikki urðum að eína heit okkar — hvort
sem okkur var ljúft eða leitt. Við liðum ógurlegar
kvalir. Við örkuðu bæ frá bæ — og það tók marga
daga — og gátum loksins komið af okkur þremur
hvolpunum. En það var sannarlega ekki tekið út
með sældinni. Síðan fórum við til þorpsins við
ána; og að lokum áttum við þó ekki nema einn
hvolp eftir, þann móiauða með svarta eyrað.
Okkur þótti vænna um hann en alla hina saman-
lagt, því hann var svo kátlegur um trýnið og hafði
stór og falleg augu. Hann var alltaf sísnuðrandi, og
íann dásemdarefni við hvert spor. Mikki vildi
endilega eiga hann, og þess vegna skrifaði hann
mömmu sinni svolátandi bréf:
Mamma mín, það er hérna svolítill hvolpur,
og ég verð endilega að fá að eiga hann.
Hann er voðafallegur, almórauðui nema ann-
að eyrað á honum er svart, og mér þykir
skelfing-vænt um hann. Ef ég fæ hann ætla
ég alltaf að vera þægur, og duglegur í skól-
anum. Og ég skal venja hann svo hann verði
fyrirtaks hundur. —
Við kölluðum hann Bósa, og Mikki vildi kaupa
sér bók um hundauppeldi, svo hann gæti vanið
Bósa eftir öllum listarinnar reglum. Fyrst ætlaði
Mikki að gera úr honum veiðihund. En þegár hann
hafði yfirvegað málið þótti honum meiri framtíð í
því að gera hann að sporhundi — sem befar uppi
afbrotamenn. En einnig þetta áform varð að engu.
Um þessar mundir ætlaði Mikki sjálfur að gerast
trúður, svo hann fór að kenna Bósa ýmiskonar brögð
og listir, þannig að þeir gætu í framtíðinni sýnt
saman í sirkus.
Nú leið hver dagurinn af öðrum, og enn hafði
mamma Mikka ekki svarað bréfi hans neinu. Að
vísu kom bréf frá henni, en bað var bara ekki
minnzt á Bósa í því. Hún skrifaði aðeins að nú.
skyldum við koma heim, þáð væri ekki eftir neinu
að bíða. Mamma mín hafði þegar skrifað Maríu
um þetta, og nú kom mamma Mikka einnig til
skjalanna. Og við ætluðum að fara strax þennan.
sama dag og taka Bósa með okkur í leyfisleysi.,
Var það Mikka að kenna að bréfið hans var ekkil
enn komið? •