Þjóðviljinn - 16.03.1952, Síða 7

Siumudagur 16. mai’Z 1952 — ÞJÓÐVILJINN — (7
FT

Ensk fataefni
fyrirliggjandi. Sauma úr til-
lögðum efnum, einnig kven-
dragtir. Geri við lireinlegan
fatnað. Gunnar Sæmundsson,
klæðskeri Þórsgötu 26 a.
Sími 7748.
Húsgögn:
Dívanar, stofuskápar, klæða-
ilskápar (sundurteknir), borð-
* stofuborð og stólar.
Asbrú, Grettisgötu 54.
3ja herbergja íbúð
í steinhúsi við Framnesveg
til sölu. Hitaveita. — Konráð
Ó. Sævaldsson, löggiltur fast-
eignasali, Austurstræti 14,
sími 3565.
!:'
Seljum
notuð húsgögn, herrafatnað,
skauta o. m. fl. með hálf-
virði. — Húsgagnaskálinn,
Njálsgötu 112, sími 81570.
Fasteignasala
Ef þér þurfið að kaupa eða
selja hús eða íbúð, bifreið
eða atvinnufyrirtæki, þá talið
við olikur.
Fasteignasölumiðstöðin,
Lækjargötu 10 B, sími 6530.
Stofuskápar,
klæðaskápar, kommóður 1
ávalt fyrirliggjandi.
Húsgagnaverzlunin
Þórsgötu 1.
Munið kaffisöluna
í Hafnarstræti 16.
Svefnsófar,
nýjar gerðir.
Borðstofustólar
og borðstofuborð
úr eik og birki,
Sófaborð, arm-
stólar o. fl. Mjög lágt verð.
Allskonar húsgögn og inn-
ijréttingar eftir pöntun. Axel
Eyjólfsson, Skipholti 7, sími
80117.
Daglega ný egg,
soðin og hrá. Kaffisalan
Hafnarstræti 16.
Ragnar ölafsson
hæstaréttarlögmaður og lög-
giltur endurskoðandi: Lög-
fræðistörf, endurskoðun og
fasteignasala. Vonarstræti
12. — Sími 5999.
Útvarpsviðgerðir
Et A D 1 Ó, Veltusundi 1,
sími 80300.
Saumavélaviðgerðir
Skrifstofuvéla-
viðgerðir.
SYLGia
Laufásveg 19. Sími 2656
Sendibílastöðin Þór
SÍMI 81148.
/ r^viíuiiew r
|iP —
Blásturshljóðfæri
tekin til viðgerðar. Sent í
póstkröfu um land allt. —
Bergstaðastræti 396.
Sendibílastöðin h.f.
Ingólfsstræti 11. Sími 5113.
Lögfræðingar:
Áki Jakobsson og Eristján
Eiríksson, Laugaveg 27, 1.
hæð. Sími 1453.
f§Iand og IfaagdóiiftiiriiiM
Ljósmyndastofa
Laugaveg 12.
Nýja sendibílastöðin,
Aðalstræti 16 — Simi 1395
íiibmha-miéMi' \ \
jf J *
L/IUGM6 68
Innrömmum
málverk, Ijósmyndir o. íl.
Ásbrú, Gretiisgötu 54.
LLl
%
: Kaupum
Igamlar bækur, tímarit og
gömul dagblöð. Ennfremur
notuð frímerki. Seljum bæk-
ur, tóbaksvörur, gosdrykki
og ýmsar smávörur. —
Vörubazarinn Traðarkots-
sundi 3 (beint á móti Þjóð-
| leikhúsinu). Sími 4663.
Renault, £
4ra manna fólksbifreið til
sölu. Selst ódýrt ,ef samið
er strax. — Konráð Ó. Sæ-
valdsson, löggiltur fasteigna-
sali, Austurstræti 14, sími
' 3565.
msm
:Gott skrifstofuherbergi:;
á bezta stað í bænum til
leigu.. Konráð Ó. Sævaldsson,
löggiltur fasteignasali, Aust-
urstræti 14, sírni 3565.
ELAGSlif
;Valur!
iMeistarar, I. og II. fl. Æf-
’ingatafla: Mánudaga kl. 9,30
;í Austurbæjarskólanum. Mið
’ vikudaga ki. 6,15 að Hlíðai'-
;enda. Föstudága kl. 6,15 að
:Hlíðarenda.
Knattspy rnunefndin.
Tek á móti
Sníð og máta, þræði sarnan.
Sauma úr mínum efnum cg
yða.r.
Heimy 0tfóssan,
Kirkjuhvoli.
Gerizt áskríf
ertdur aS
■ ÞjóSvHjanum

Fra.mha.]d af 3. síSu
djúpmiðunum, því að svo er
tekið til orða að þær hafi ekki
stundað veiðar sinar án leyfis.
Nokkru eftir að einokun
Dana komst hér á, eða árið
1631, var einokunarfélaginu
veitt einkaleyfi til hval- og
fiskveiða hér. Með leyfi þessu
er fyrst sett hér landhelgi í
nútímaskilningi, og var hún
ákveðin 6 vikur sjávar gagn-
vart öllum þjóðum nema Bret-
um, 4 gegn þeim. Hér í blaðinu
hef ég áður drepið á þá skoðun
að vikur þessar hafi verið
norskar, og þá. jafnar 6 sjó-
mílum, en ella danskar og hafi
hver vika þá verið 4 sjómílur.
Landhelgi þessi hefur því verið
yfirleitt annaðhvort 36 eða 24
sjómílur, en 16 gagnvart Bret-
um. Ef frá eru talin fáein
minni háttar afbrigði má segja
að þessi regla hafi gilt óslitið
til ársins 1787, þó þannig að
16 sjómílna reglan er ekki
nefnd berum orðum lengur en
til ársins 1763, og því t. d. ekki
í tilsk. 1776. I tilsk." 1-3. júní
1787 er breidd landhelginnar
ekki nefnd heldur, en hin fyrri
ákvæði eru þó ekki úr lögum
numin. Þvert á móti landhelgin
sermilega verið stækkuð að
mun því að firðir allir og flóar
eru nú beinlínis lokaðir öllum
nema þegnum Danakonungs,
og mega aðrir eigi þar sjást
nema í neyð eða fara inn á
hafnir. í sem allra skemmstu
máli má segja að regla tilskip-
unarinnar 13. júní 1787 gildi
hér óslitið til ársins 1903, er
hinn margnefndi landhelgis-
samningur Breta og Dana gekk
í gildi. Að vísu hafði verið
út gefinn í Danmörku og Nor-
egi kgúrsk. 22. febrúar 1812
um að landhelgi þessara landa
skyldi teljast, 1 míla dönsk, þ.
e. 4 sjómílur, út frá yztu
skerjum og flúðum, en úrsk.
þessi var ekki birtur hér né
að honum vikið í skrifum fyrr
en árið 1859, og hlaut hann því
eigi gildi hér né fjögurra sjó-
mílna regla..
Einhverjir munu telja að til-
sk. 12. febr. 1872 hafi lögleitt
hér fjögurra eða jafnvel
þriggja sjómílna landhelgi,
vegna orðanna • að útlendir
menn megi ekki fiska „innan
þeirra takmarka á sjá, sem
landhelgi er, eins og þau eru
ákveðin í hinum almenna þjóða-
rétti eða kunna að verða sett
fyrir ísland með .... samn-
ingum. ... “ Orðalag sjálfrar
tilsk. hrekur þá kenningu, en
hitt er rétt að framkvæmdin
hefur e. t. v. verið óljós frá
1872 til 1903. Ekki getur þó
hafa skapazt nein hefð á móti
sögulegúm réttarkröfum ís-
lands á svo stuttum tíma. Enda
má minna á það að bæði Lands-
yfirréttur og Hæstiréttur Dan-
merkur töldu í gildi vera á
þessum árum veigamikil ákvæði
úr tilsk. 13. júní 1787, sem geta
haft áhrif á skýringu rétTSr
vors, þótt þessa dómstóla
greindi nokkuð á um beitingu
þeirra. (sbr. t. d. Lyrd. V, 595,
og VI, 399).
Af þessu örstutta og ágrips-
kennda yfirliti sézt að hér hef-
ur aldrei skapazt nein hefð um
fjögurra sjómílna landhelgi,
hvað þá um þriggja. Landhelg-
in hefur alltaf verið margfalt
rýmri síðan hún kom til sög-
unnar, og fiskimið landsins
hafa verið helguð oss einum
eða samþegnum vorum nema á
tiltölulega stuttu tímabili. En
þá voru útlendingar oftast
skýldir til að leita leyfis til
veiðanna og gjalda af þeim
tcll. Islenzka þjóðin hefur aldrei
svo vitað sé afsalað sér að
sjálfráðu nokkrum rétti til fiski
miða sinna. Hitt mun eigi verða
notað sem rök gegn oss nú
þótt landið værrlengi ánauðugt
og þjóðin ætti ekki sakarafl við
þau stórveldi sem hirigað létu
sækja á miðin, og sömu lögum
yrði því eigi komið yfir þeirra
þjóða menn sem íslendinga.
I prentuðum og óprentuð-
um heimildum úir og grúir af
gögnum sem sýna hvernig
landsmenn sjálfir reyndu að
hafa vit fyrir valdamönnum
sinum útlendum og innlendum
varðandi gætni og hagsýni um
notkun veiðarfæra og nytjun
fiskimiða. Játað skal að sumt
I af þessu lýtur einungis að við'
fangsefnum líðandi stundar, eða
ber mark eiginhagsmuna eða
jafnvel skammsýni, svo sem
tregða og hræðsla gagnvart
nýjum veiðitækjnm; en flest af
þessu eru merkilegar tilraunir
t'il að helga landsmönnum rétt
sinn eða efla hann. Meðal þess
ara ráðstafana má telja hina
merku löggjöf um fiskveiða-
samþjkktir frá árinu 1877, sem
síðan hefur oft verið breytt og
sniðin að breyttum aðstæðum.
Ætla má að reglan um sjón-
deild varðandi fiskimið hafi frá
öndverðu gilt aðallega eða ein-
göngu frá skipi til lands, enda
felst sú merking í orðinu mið':
fiskislóðin er kennd til staða á
landi eða fyrir landi með á-
kveðinni afstöðu sín á miili.
Það er að segja: landsýn hefur
helgað oss miðin frá fornu fari
og óslitið allt fram á vora
daga. Varla mun svo vera nokk
urt véiðisvæði hér við land nú
að eigi væri landsmenn áður
búnir að kanna það og helga
sér á opnum skipum. Fyrir því
mun mega færa nær óbrigðul
rök. Eg hef átt tal við gamla
sjómenn sem fannst sjálfsagt
að róá 30 sjómílur til hafs ef
svo bar undir a opnu skipi. —
I grein minni 3. október 1951,
sem fyrr er vitnað í, stakk ég
upp á því að fiskveiðalögsaga
íslands yrði talin i mi'ðja ála
austan íslands og vestan. Til
gamans má geta þess að norsk-
ur siglingafræðikennari hefur
reiknað út að Island og Græn-
land sjáist samtímis (Fisker-
en, Bergen 13. febr. 1952), og
telst því á þessum stað að
vestan „landsýn" til Islands.
Enn má geta hinna stórmerku
landsyfirréttardóma 21. maí
1883 og 18,- ágúst 1884 (Lyrd.
II, 217 og 366), þar sem svo
er mælt: ,,....að orðin fiski-
eða hákarlamið i ísafjar'ðar-
sýslu nái til allra þeirrá fiski-
og hákarlamiða, sem sýslubúar
sækja á, að minnsta kosti þeg-
ar þau eru ekki lengra frá
landi en svo, að mið verði tekin
á landi í ísafjarðarsýslu....'“ I
báðum þessum dómum er einn-
ig berum orðum hafnað þeirri
kenningil a'ð héraðssamþykktir
eigi aðeins að gilda innan 3
sjómílna beltis, en athafnir þær
sem dómarnir gengu um áttu
sér stað a.m.k. 12—16 sjómílur
til hafs undan næsta anngsi.
Séu sögulegar kröfur Islands
til fiskimiðanna athugaðar í
ljósi Haagdómsins, 18. des. s.l„
kemur í Ijós að Norðmönnum
eru dæmd fiskimið utan hins
reglulega norska landhelgis-
kerfis vegna sögulegs réttar,
þar eð kgúrsk. 1812 hafi áskil-
ið þeim öll fiskimið sem land-
sýn var frá. Síðan segir í
dómnum: „Þesskonar rétt sem
hvílir á lífsnauðsyn landsmanna
og á stoð í ævafornri og frið-
samlegri hefð má að' lögum
taka til greina. .“. Undantekn-
ing þessi fjallaði þó uhi boða
(neðansjávar).
Landfræðilega aðstaða vor er
mjög ólík áðstöðu Norðmanna.,
þar eni djúpmiðin í fjörðuro
og sundum innan skerja, og
víða miklu meira dýpi en á.
útmiðum liér. Ættum vér að
fá í hugsanlegri deilu jafnmik-
inn sanngirnisdóm og Norð-
menn, hlyti að falla oss í ákaut
allt landgrunnið út á 250 faðma.
dýpi a.m.k. Svæði vort myndi
samkv. því ná norður fyrir
Kolbeinsey sem jafnan hefur
verið talinn nyrzti hluti Islands
(Sbr. t.d. Þorv. Thor.: Lýsing
íslands I, 114, 131—132, en þar
segir: Kolbeinsey.... „stendur
á anga af grunnsævisfletinum,.
sem skerst .neðansævar langt
norður í Ishaf. . . . klettur þessi
er því partur af íslandi, þó
hann sé f jarlægur. .. . Grímsey
er líka á grunnsævispallinum
....“. Dr. Sigurður Þórarins-
son hefur beinlínis lagt til. að
ríkið geri sérstakar ráðstaf-
anir í Kölbéinsey með hliðsjón
af landhelgismálinu, Þjóðvilj-
inn 2. febr. 1947). Að öðru
leyti verður að gæta þess við á-
kvörðun fyrirhugaðs landhelg-
isbeltis að innan þess verði
Nýjaland og önnur svæði lands-
ins sem kunnugt er að horfið
hafi undir sjó síðan sögur hóf-
ust. Á þessu sviði kemur einn-
ig fram sérstáða vor. I Noregi
er forngrýti en hér eru berg-
tegundir gljúpar. Hinar miklu
úrkomur hér og snöggar og tíð-
ar hitabreytingar að vetrinum
valda því að svörfun bergs
verður hér miklu hraðari en.
þar. Þess vegna munu nú vera
horfin af yfirborði mörg sker
og rif sem til skamms tíma:
voru miðuð og þykja mundu:
eðlilegir grunnlínustaðir í Nor-
egi, en önnur fara óðfluga
sömu leiðina. (Eldey, Þrídrang-
ar, Kvísker, Geirfuglasker o. s.
frv.)
Enginn heiðarlegur íslend-
ingur mun sætta sig við minna
en allan rétt vorn í mesta hags-
muna- og réttlætismáli þjóðar-
innar.
Reykjavík 14,—15. marz 1952.
Þorvaldur Þórarinsson.
UPPVlS INNBROT
Framhald af 8. síðu.
honum á nokkurn hátt gegn
henni. Rifflinum varpaði hann
niður í fjöru við Skúlagötu og
fannst hann þar. Situr Gunn-
ar nú í gæzluvarðhaldi þg
stendur nánari rannsókn máls-
ins yfir.
HEFUR EKKI ÁÐUR KOMIZT
I KAST VIÐ LÖGREGLUNA
Hinn maðurinn, sem játað
hefur á sig samtals sjö innbrot,
er 29 ára gamall og hefur ekki
áður komizt í kast við lögregl-
una. Hann var tekinn við verzl.
Valencía á Njálsgötu 48 kl..
9.30 að kvöldi og var þá búinn
áð brjóta rúðu í búðarhurðinni
og viðurkénndi að hafa ætlað
að skjótast þar inn og ná sér í
sígarettur. -— Hann hefur einn-
ig viðurkennt að hafa brotizt
inn í KRON-búð í Kópavogi
sömu nóttina og innbrotin voru
framin hér í bænum. Tók hann
þar yerulegt magn af sígarett-
um, 2 vindlakassa og um 200
kr. í peningum. Aðfaranótt 13.
febrúar sl. fór hann inn í verzl-
un Júlíusar Evert í Lækjargötu
8 og stal þar nokkru af sígar-
ettum og peningum. Aðfaranótt
21. febrúar fór hann inn í
benzinsölu Nafta við Kalkofns-
veg og hirti þar 50 kr. í pen-
ingum. A'ðfaranótt aðfangadags
í vetur fór hann inn í verzl.
Krónan í Mávahlíð og tók þar
30 pk. af sígarettum og lítils-
háttar af peningum. Fyrir ára-
mótin lagði hann leið sína í
skrifstofu Pípuverksmiðjunnar
við Rauðarárstíg og tók þar
nokkrar krónur og nokkru áður
í veitingastofu sem er á móti
Sænska frystihúsinu og stal
þar töluverðu af sígarettum.
Báðir mennirnir voru undir
áhrifum áfengis í öll skiptin
er innfcrotin voru framin.