Þjóðviljinn - 29.03.1952, Page 3

- Laugardagur 29. marz 1952 — ÞJÓÐVILJINN — (3‘
MÁLGAGN ÆSKULÝÐSFYLKINGARINNAB.
RITSTJÓRAR: TRYGGVI SVEINBJÖRNSSON — STEFÁN YNGVI FINNBOGASON
Iðnnemasamtökln tuffugu og fimm ára
í tilefni af 25 ára afmæli Félags jámiðnaðar-
nema átti Æskulýðssíðan viðtal við formann fé-
iagsins, Guðmund Eiríksson, en félagið efndi til
afmælishófs í Tjarnarcafé fyrra íöstudag.
Hvað getur þú sagt mér um
stofnun félagsins ? spyr tíð-
indamaðurinn.
— Fyrir 25 árum síðan,
þann 20. marz 1927, komu 34
járniðnaðarnemar saman í Iðn-
skólahúsinu til stofnfundar fé-
lagsins.
'-----------------------------N
Nú er komið
að lokasprettin-
um í undirbún-
ingsstarfinu að
Bazar Æ.F. Fyr-
irhugað var í
fyrstu að bazar-
inn yrði haldinn fyrir jól í vet-
ur, en annir félaganna vefrna
happdrættis Æ.F. gerðu það
að verkum að ákveðið var að
fresta honum til vorsins, til
fyrstu vikunnar i maí. Rúmur
mánuður er því til stefnu.
Okkur þykir rétt að skýra fyr-
ir félögum tilgang þessa baz-
ars, til hvers hann er haldinn,
og að hverju er a5 keppa. —
Ákveðið hefur verið að senda
erindreka á vegum Æskulýðs-
fylkingarinnar um landið, er-
indreka til að hafa samband
við deildirnar, til að koma af
stað leshringum og til þess að
rétta þeim hjálparhönd við
skipulagningu deildarstarfsins
á hverjum stað. Um nauðsyn
þá fyrir Æskulýðsfylkinguna í
heild, að halda slikan erind-
reka, þarf ekki að orðlengja,
öllum félögum er hún ljós, en
ágóðanum q.f bazarnum á að
verja til þessara framkvæmda.
Vildum við því hvetja alla
félaga til áframhaldandi fram-
takssemi, við undirbúning baz-
arsins, og beina þeirri ósk
okkar til annarra velunnara
Æskulýðsfylkingarinnar, að
leggja okkur lið. — Félagar
Æskulýðsfylkingarinnar hafa
margsinnis sýnt frábæran
dugnað við öll þau störf sem
fylkingin hefur falið þeim, og
vitum við að sú verður einnig
reyndin nú.
Félarar. Skrifstofan er opin
daglega frá kl. 5 til 7. Hafið
sarrtband við hana og komið
þangað með muni ykkar. Sýn-
um enn hvers virði Æsku-
lýðsfylkingin er okkur, með því
að gera bazar hennar sem
glæsilegastan.
Bazarnefndin.
------------------------------/
Hverjir voru helztu hvata-
menn að stofnun samtakanna?
— Það voru þeir Friðjón
Guðbjörnsson, nú starfsmaður
í Sundhöllinni, er varð fyrsti
formaður félagsins og Björn
Jónsson, nú verkstjóri í Lands-
smiðjunni, er varð fyrsti gjald-
kerinn. Auk þess nutu þeir að-
stoðar Filippusar Ámundar-
sonar þáverandi formanns
Sveinafélags járniðnaðarmanna
Var þessi fundur fyrsti stofn
fundur iðnnemafélags á ís-
landi ?
— Nei, reyndar höfðu prent-
nemar áður reynt að halda
Guðmundur Eiríksson
uppi prentnemafélagi, en það
dó fljótlega og starfaði ekki
nema í nokkur ár, svo Félag
járniðnaðarnema ér elzta starf-
andi iðnnemafélag landsins.
Átti félagið þá ekki við
mikla byrjunarörðugleika að
etja?
— Jú, eins og gera má ráð
fyrir, reyndu meistararnir að
fá félagið bannað, þar eð það
var fyrst og fremst stofnað
sem stéttarfélag, en allar slík-
ar tilraunir mistókust algjör-
lega.
Annars var áhugi mikill ríkj-
andi meðal félagsmanna og um
tíma var félagið í Sambandi
ungra jafnaðarmanna, er var
þá róttækur verkalýðsfélags-
skapur, en gekk síðan aftur
úr því nokkru seinna.
Kaupdeilur og skæru-
hernaður.
Hvernig vann félagið a6
hagsmunabaráttunni ?
— Árið 1930 beitti félagið
sér í fyrsta sinn fyrir kaup-
hækkun á yfir-, nætur- og
helgidagavinnu. Aðstæðurnar
voru slæmar vegna þess að
iðnnemar, þá sem nú, höfðu
ekki þau lágmarks mannrétt-
indi — verkfallsrétt — urðu
þeir því að beita eina vopni
sínu þ.e.a.s. að neita að vinna
nema fainn tilskylda 8 tíma
vinnudag. I þetta sinn kom
eftirviiyiuverkfallið ekki til
framkvæmda nema á einum
vinnustað, því samningar tók-
ust fljótlega.
En aftur árið 1940 varð að
gera eitt allsherjar eftirvinnu-
verkfall, sem lyktaði með stór-
sigri fyrir iðnnema.
Hafið þið oft orðið að beita
þessum eftirvinnuverkföllum í
kjarabaráttunni ?
•—• Nei þetta var síðasta eft-
irvinnuverkfallið, því árið 1944
náðist samkomulag við meist-
ara um rétt félagsins til að
semja um yfir-, nætur- og
helgidagavinnu og er það einn
þýðingarmesti sigur sem félag-
ið hefur náð. Það mun, hafá
verið fyrsta iðnnemafélagið
sem fékk þennan rétt viður-
kenndan og hafa síðan mörg
önnur nemafélög fylgt því
dæmi.. Það mun óhætt að segja
• að allar 'kjarabætur jámiðnað-
nema hafi náðst fyrir atbeina
félagsins.
Hvað er framimdan?
— Barátta okkar fyrir
nýrri iðnnámslöggjöf og enn-
fremur, að öll kennsla í iðn-
skólunum fari fram að degin-
um, en ekki eins og nú er, að
iðnnemar þurfi að setjast á
skólabekk í 4 eða 5 tíma eft-
ir erfiðan vinnudag, oft án þess
að hafa tækifæri til að neyta
nokkurs matar fyrr en að
skóla loknum.
FRÁ STÆKKUN NEÐANJARÐARBRAUTAR
INNAR I MOSKVU '
Sem sagt þið haffð þá oft
frá 10 til 13 tíma vinnudag?
Já, vel það, því þar við bætist
allur heimalærdómur, sem sett-
ur er fyrir næsta dag og geta
menn þá séð, hvenær okkur er
ætlaður tími til að sinna hon-
um, ef við eigum svo að mæta
til vinnu kl. 7.30 að morgni.
Hvað viltu segja um sjálft
ver knámið ? \
Á mörgum stöðum er því
mjög ábótavant, og höfum við
gert kröfur til Iðnfræðsluráðs
um námsáætlun og árleg kunn-
áttupróf i hinu verklega námi.
Og hefur kröfunni verið
sinnt ?
Nei. Iðnfræðsluráðið hefur
stungið málinu undir stól og
höfum við því nú orðið að leita
til iðnaðarmálaráðherra með
þær kröfur.
En hvernig eru laun ykkar
núna?
— Óviðunandi, t. d. vikulaun,
nema á fyrsta námsári, voru i
s.l. mánuði um 194 kr., og eiga
þessi laun að hrökkva til að
greiða fæði, klæðnað, húsnæði
og þjónustu, auk vasapeninga.
— Er von um nokkra úrbót
í launamálunum?
— Því miður eru lítil líkindi
til að breyting verði til batn-
aðar á hinum raunverulegu
launrnn okkar þar sem kaup-
máttur krónunnar fer síminnk-
andi vegna hraðvaxandi dýr-
tíðar; þar að auki hafa iðn-
nemar ekki fulla dýrtíðarupp-
bót á laun sín.
Stærsta iðnnemafélag
landsins.
Hvað er félagatalan há?
— I febrúarlok voru 136
meðlimir í félaginu, en viðstaða1
hvers meðlims í félaginu er
lengst 4 ár, svo straumurinn
liggur alltaf inn og úr félaginu.
Félagið virðist hafa miklu'
hlutverki að gegna?
— Já, segja má að þar hafi
flestir járniðnaðarmenn fengið
sinn fyrsta skóla í verkalýðs-
baráttunni.
Framh. á 7. síðu
HVER Á VINNINGSMIÐANN?
23. desember s.l. var dregið í
happdrætti Æskulýðsfyikingarinn-
ar. Upp kom númerið:
3025
VINNINGSINS hefur enn ekkl
verið vitjað, og ættu því alllr þeir
sem keypt hafa 'miða í happdrætt-
inu að athupra Kaumgæfllega hvort
þeir hafa ekki vinningsmiðann £
fórum sínuni.
VINNINGSINS skal vitjað í
skrifstofu Æ.F.R., Þórsgötu 1.

1
í

Æ. F. R.

Almennur félagsfundur
Æ. F. R.
Æskulýðsfylkingin — íélag ungra sósíalista í Reykjavík efnir til fundar um atvinnumálin í Breið-
firðingabúð n. k. mánudag 31. marz klukkan 20.30.
B'ÆDU'MENN':
Bfarni Benedíktsson frá Hofteigi — Sigurbjörg Guðfaugsdóttir, iðnaðarmæs — Magn-
ús ölafsson, verkamaður — BoIIi Sigurhansson, rafvirki — Ölafur íens Fétursson.
meimtaskóianemendi — Tryggvi Sveinbjörnsson, iðnnemi.
Allir^ ungir sósíalistar í Reykjavík eru hvattir til að mæta á fundinum og taka með sér gesti.

ii fi i > ijn rr ~ --- ~ * *-■—-*••• **~
•- — -* -- --------------------—-■ ■*—-—“ *■ • « **-