Þjóðviljinn - 06.05.1952, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 6. maí 1952
'
Rányrkjan . . .
Framhald af 5. síðu.
togveiðar á ákveðnum svæðum
landgrunnsins, utan þeirrar
landhelgislínu sem nú er að
taka gildi.
Það er mjög trúlegt, að þró-
un flotvörpunnar í ennþá öfl-
ugra veiðitæki heldur en hún
er nú í byrjun, sé skammt
undan. Það er því enginn vafi á
því að þetta nýja veiðitæki
getur orðið liættulegt vopn i
framtíðinni verði því beitt hér
á landgrunninu af hundruðum
eða jafnvel þúsundum erlendra
veiðiskipa án alls tillits til ís-
lenzkra hagsmuna. Þá gæti svo
farið, að fiskurinn næði aldrei
að komast upp á grunnmiðir
að neinu verulegu magni, held-
ur yrði honum ausið upp áður.
En þegar slík rányrkja hefði
verið stunduð um skamman
tíma, þá er hætt við að við
færum brátt að fá regluleg
fiskleysisár, og það þrátt fyrir
rýmkun landhelginnar.
Við íslendingar, sem á und-
anförnum árum og áratugum
höfum byggt lífsafkomu okkar
á framleiðslu og sölu fisks og
fiskafurða, við stöndum nu
frammi fyrir þeim vanda sem
flotvarpan mun óhjákvæmilega
skapa í náinni framtíð, verði
erlendum togurum leyft að
sópa landgrunnið með slíku
tæki, þó fyrir utan hina nýju
landhelgislínu sé. Bein afleiðing
þess yrði i öllu falli verðfall á
íslenzkum fiski í núverandi
markaðslöndum og jafnvel ai-
gjör lokun sumra markaðanna,
á meðan erlendu togararnir
gætu ausið upp nógum fiski.
Þegar fram liðu stimdir, þá er
hætt við að slík ránvrkja segði
greinilega til sín í minnkandi
aflamagni. Því það er aldrei
hægt að brjóta lögmál náttúr-
unnar án þess að bíða við það
skaða. Sé eytt meira en viðkom-
unni af fiskinum þá kemur það
fram í síminnkandi stofni.
FBAM—KB
Framhald af 8. síðu.
Ari fær knöttinn fram, Steinar
hleypur út til hægri, Ólafur
skiptir stöðu við Ara, hleypur
inn, Ari sendir knöttinn til Ól-
afs sem stendur fyrir. Ólafur
spyrnir strax föstu skoti í mark.
Mark Framara setti Sæmundur
úr skoti af löngu færi. Rétt
áður átti Sæmundur skot í
stöng sem hrökk þvert fyrir
mark en ekkert skeði. í fyrri
hálfleik fékk Fram á sig vítis-
spyrnu en Gunnar Guðmannss.
„brenndi" yfir. Þessi úrslit, 1:1.
virðast nokkuð sanngjörn.
Samleikur var yfirleitt i mol-
um og ónákvæmari í spyrnuni
og staðsetningu. En við skul-
um að þessu sinni kenna veðr-
inu um það. Framlína Fram
virtist eiga erfitt með að sam-
einast um verkefnið. Vörnin
var þeirra betri hlið. KR-liðið
var jafnara í sókn og vörn.
KR-inga vantar Berg í markið
og Stein Steinsson í stöðu mið-
framvarðar. Þessi leikur gaf
ekki sérstaka ástæðu ti! að
draga ályktanir af fjærveru
þessara tveggja manna. Mörg-
um til nokkurrar undrunar
leikur Kristján Ólafsson nú aft-
ur með Fram, eftir að hafa
leikið með Viking undanfarin
ár. Bæðd liðin höfðu meira út-
hald en búast mátti við og þó
sérstaklega KR, sem hefur haft
slæm æfingarskilyrði í vor.
Beztir í liði Fram voru Karl
Guðm. og Sæmundur Gíslason,
en í liði KR Hörður Óskars.
Helgi H. Helga. og Gunnar Guð
mannss. í siðari hálfieik. Guð-
björn var líka frískur Annars
var liðið nokkuð jafnt og erfitt
að gera upp á milli margra
'1eikmannanna. — Dómari var
Þorlákur Þórðarson. Áhorendur
;voru um 1000.

156. DAGUR
„Farðu ekki að gera þér neina rellu út af því,“ sagði hann.
„Ég veit að það sakar þig ekki vitund. En við megum víst telj-
ast heppin ef við finnum einhvern sem fæst til að hjálpa okkur.
En ég var að spyrja þig að því, hvort þú fengizt til að fara ein
til læknisins, ef ég hefði upp á einhverjum líklegum?" Henni
varð hverft við, en hann hélt áfram eins og ekkert væri: „Eins
og allt er í pottinn búið, kemur ekki til mála að ég fari með
þér. Hér kannast svo margir við mig, og auk þess er ég svo
líkur Gilbert, sem allir þekkja. Ef einhver tæki mig fyrir hann
eða sæi að ég væri frændi hans eða ættingi, þá væri allt kom-
ið í óefni.“
Or augum hans mátti ekki aðeins lesa, hversu skelfileg sú
tilhugsun var að verða afhjúpaður frammi fyrir öllum í Lycur-
gus, heldur leyndist einnig í þeim skuggi hins svívirðilega hlut-
verks sem hann var að reyna að leika — með því að reyna að
dyljast bakvið ógæfu hennar. En svo ríkur var ótti hans við
það sem yfir hann dyndi ef allt kæmist upp, að hann var stað-
ráðinn í að láta engan bilbug á sér finna, hvað svo sem Róberta
segði eða hugsaði. En Róberta gerði sér ekkert 1 jóst nema það
citt, að hann hafði í hyggju að láta hana fara eina til læknis-
ins, og nú hrópaði hún: „Ekki alein, Clyde! Nei, það er mér
aiveg ómögulegt. Guð minn góður. Ég myndi deyja úr hræðslu.
Ég vissi ekki hvað ég ætti af mér að gera. Hvemig heldurðu að
rnér liði, ef ég þyrfti að skýra þetta allt út fyrir honum alein?
Ég gæti það alls ekki. Og hvað ætti ég að segja — hvemig ætti
ég að byrja? Þú kemst ekki hjá því að fara með mér í fyrsta
skipti og skýra þetta fyrir honum, annars fer ég ekki — hvað
sem af því leiðir.“ Augu hennar voru galopin og æst og í and-
liti hennar var þrjózka- og einbeitni, þrátt fyrir óttann og
skelfinguna.
En Clyde var jafn þver.
„Þú veizt hvernig afstaða mín er hérna, Berta. Ég get ekki
íarið og það er tilgangslaust að tala meira um það. Og ef
einhver kæmi auga á okkur — og þekkti mig? Þú veizt hvað ég
hef komið víða við, síðan ég kom hingað. Það er hreinasta fjar-
stæða að hugsa sér að ég fari. Auk þess er miklu auðveldara
fyrir þig að fara en mig. Engum lækni þætti neitt mikið þótt
þú ieitaðir til hans, einkum ef þú værir ein. Hann sæi strax að
þú værir í vandræðum og hefðir engan að leita til. En ef ég færi
og læknirinn fengi hugboð um að ég væri skyldur Griffithsfjöl-
skyldunni, þá væri fjandinn laus. Og hann héldi strax að ég
vissi ekki aura minna tal. Og ef ég gerði svo ekki allt sem hann
skipaði mér eftir á, þá gæti hann farið til föðurbróður míns og
frænda og þá væri ég búinn að vera. Ég ætti mér ekki viðreisn-
ar von. Og ef ég missti stöðu mína og hefði svona hneyksli
vofandi yfir mér, hvernig heldurðu þá að ég væri staddur og
þú sömuleiðis? Þá er ég hræddur um að ég ætti erfitt með að
hðsinna þér. Og hvað gætirðu þá gert? Ég er hræddur um að
þú sért neydd til að gera þér ljóst að tilJaga þín er óframkvæm-
anleg. Það er ekki hægt að draga nafn mitt niður í svaðið án
þess að leiða ógæfu yfir okkur bæði. Það verður að halda því
J.reinu, það er útrætt mál, og ég verð fyrst og fremst að forð-
ast að fara á fund nokkurs Iæknis. Auk ,þess myndi hann vor-
kenna þér miklu meira en mér. Á því er enginn vafi.“
Það var örvæntingarfull festa í augnaráði hans, og Róberta
tók eftir hörku og þrákelkni í. framkomu hans. Hann var stað-
ráðinn í að ver’nda sitt eigið nafn, hvað sem fyVir kæmi — og
ósjálfrátt fyllti sú staðreynd hana lotningu.
„Guð minn góður! Guð minn góður!“ hrópaði hún í örvæntingu,
því að henni var farið að skiljast hve mikið var í húfi. „Ég get
ekki ímyndað mér hvað við getum tekið til bragðs. Svei mér þá.
Því að þetta get ég ekki gert, og það er tilgangslaust að tala
meira um það. Þetta er allt svo erfitt — svo hræðilegt. Ég
skammast mín svo hræðilega ef ég ætti að fara ein.
En um leið og hún sagði þetta, fann hún að hún gæti sjálf-
sagt farið ein, ef ekki yrði hjá því komizt. Hvað gat hún annað
gert? Og hvernig gat hún neytt hann til að leggja stöðu sína
í sölurnar fyrst hann var svona hræddur? Hann tók aftur til
máls, aðallega í þeim tilgangi að verja sjálfan sig:
„Auk þess veit ég ekki hvernig ég á að bjarga þessu við, ef
það kostar einhver ósköp, Berta. Svei mér þá. Ég hef ekki sér-
lega mikið í laun, skilurðu — ekki nema tuttugu og fimm doll-
ara enn sem komið er“. (Nauðsynin neyddi hann loks til að tala
hreinskilnislega við Róbertu). „Og ég hef ekkert lagt fyrir —
tkki sent. Og iþú veizt hvers vegha. Við höfum eytt megninu af
því saman. Og ef ég færi og hann héldi að ég hefði yfir einhverju
fé að ráða, þá gæti verið að haim setti meira upp en ég gæti með
nokkru móti borgað. En ef þú ferð og segir honum allt af létta —
að þú sért allslaus — segðir honum jafnvel að ég hefði hlaupizt
á brott —“
Hann þagnaði vegna þess að hann sá bregða fyrir blygðun,
fyrirlitningu og örvílnun í svip hennar um leið og hann sagði
þetta yfir því að vera sett í samband við svo lágkúrulegt og,
svívirðilegt athæfi. En þrátt fyrir slungin og lúaleg undan-
brögð hans -— svo sterkur er máttur neyðarinnar — gat hún
séð að hann hafði nokkuð til síns máls. Ef til vill var hann að
reyna að nota hana sem grímu sem hann — og hún líka —•
gæti dulizt bakvið. En hversu skammarlegt sem það var, þá
blasti hú við þeim nakið berg staðreyndanna sem ólgandi brot-
sjóir nauðsynjarinnar skullu á. Hún heyrði að hann sagði: „Þú
þyrftir ekki að segja þitt rétta nafn eða hvaðan þú ert. Ég hef
ekki. hugsað mér að þú farir til neins af læknunum hérna. Og
ef þú segðir honum, að þú værir alveg félaus — hefðir ekkí
annað en vikukaupið þitt —“
Hún lét fallast veikburða niður á stól meðan hann hélt þess-
v.m ísmeygilegu fortölum áfram — og flest rök hans féllu í
góðán jarðveg. Hversu óheiðarleg og ósiðleg sem þessi ráða-
gerð var, þá var henni ljóst að aðstaða þeirra beggja var vonlaus.
Og þótt hún væri í eðli sínu heiðarleg og samvizkusöm, þá var
hún nú komin inn í slíka hringiðu staðreynda að hin venjulegu
siðalögmál voru lítils virði.
Og þegar hún var búin að benda honum á að þau yrðu að leita!
til læknis langt í burtu, í Utica eða Albany — og viðurkenna með
því að hún yrði að fara — létu þau málið niður falla. Og þeg-
ar hann var búinn að hafa fram sitt mál um að enginn skuggi
félli á nafn hans, létti honum um hjartað, og nú var næsta verk-'
efni að hafa upp á einhverjum lækni, sem hann gæti sent hana
til. Þá yrðu allar .þessar áhyggjur hans úr sögunni. Og eftir það
gat hún farið sína leið; og þegar hann var búinn að veita henni
alla þá hjálp sem honum var unnt, gat hann haldið áfram eftir
hinni dýrlegu framtíðarbraut. sem framundan lá, strax og búið
var að kippa þessu í lag.
—oOo— —oOo— —oOo— — —oOo-— - oOo ■■ oOo" ■ ■ oOo -
BARNASAGAN
GRAUTURINN HANS MiKKA
8. DAGUR
Mikki tók pottinn, fjarlæði hann ofurlítið brunn-
inum, en ég tók að ausa upp vatninu.
Er við komum aftur heim með pottinn var graut-
urinn orðinn kaldur, og eldurinn meira að segja
slokknaður. Við kveiktum upp í stónni öðru sinni, og
byrjuðum aftur á byrjuninni. Að lokum tók grautur-
inn að sjóða, fór því næst að þykkna og bólur stigu
upp á yfirborðið.
Ah, sagði Mikki. Dásamlegur grautur ætlar þetta
að verða.
Ég tók mér skeið í hönd og smakkaði.
'Svei. Þvílíkur óþverri. Ósaltaður og viðbrunninn-
Mikki smakkaði líka á honum, en hann skyrpti
út úr sér á samri stund og sagði: Þó ég ætti að deyja
þá gæti ég ekki borðað þennan óþverra.
Það er hættulegt að borða þetta, sagði ég.
Alveg sammála, sagði Mikki.
En hvílíkir afglapar getum við verið, sagði ég-
Við eigum þó ennþá silungsbröndurnai.
Það er alltof seint að fara að sjóða þær núna.
Við þurfum ekki að sjóða þær. Við getum steikt
þær. Það er fljótlegra.
Jæja þá, ef það er fljótlegra — allt í lagi. En ef
það gengur eitthvað svipað og með grautinn þá held
ég betra væri að eiga ekkert við það.
Mikki skóf hreistrið af silungunum, og setti þá
síðan á steikarpönnuna. Hún hitnaði brátt, og þá
festust silungarnir við hana. Er Mikki ætlaði að losa
einn þeirra sat roðið á pönnunni.
Þú ert alltaf jafnvitlaus! Hver heldurðu að steiki
fisk án þess að nota feiti!
Mikki fór að leita og fann að lokum hárfeiti £
glasi. Hann hellti úr því á pönnuna, og setti hana
síðan beint á glóðina svo þetta gengi fljótar. Það
hvæsti og fnæsti í feitinni, og allt í einu tók hún að
loga. Mikki kippti steikarpönnunni burt — feitin