Þjóðviljinn - 19.06.1952, Blaðsíða 4

4) — ÞJÓÐVILJINN’ — "Fimmtaidagur 19. júm 1952 ---
HlÓÐVIUINN
Útgrefandl: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason.
Blaðam.: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Guðm. Vigfusson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Hai’aldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
1». — Sími 7600 (3 línur)
Askriftarverð kr. 18 á mánuði í Reykjavik og nágrenni; kr. 10
annarstaðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f. '
„Sýn mér tre þína af verkunum"
Sú almenna þátttaka sem var í hátíðahöldunum í fyrra
dag ber þess gremileg'án vott aö þjóöin er aö vakna til
aukins skilnings á nauösyn þess aö standa á veröi um
ýðveldi sitt. Túgþusundum saman fylktu Reykvikingar
sér út á götuna og tóku til enda þátt í öllum hátíöa-
höldunum meö þeirn viröuleik sem minning-u Jóns Sig-
urössonar og stofndegi hins íslenzka lyöveldis er sam-
boöinn.
Eins og jafnan áöu” þurfti forsætisráöherra leppstjórn-
rrinnar aö tjá húsbændum hennar hug sinn og fulla
hollustu. Varla hefur þaö fariö fram hjá Steingrími
Stsinþórssyni og' samherjum hans í þjónustunni við er-
lenda ágengTii, aö ræðu hans var tekiö meö ískaldri
fyrirlitningu af mannfjöldanum. Reykvíkingar voru sam-
an komnir 17. júní til þess aö hylla lýöveldiö og strengja
þess heit aö standa óhvikulir á veröi um réttindi, þjóöar-
innar og sækja aftur þaö sem glatazt hefur í greipar
hins erlenda kúgunarvalds, Þess vegna varð landráöa-
kaflinn í ræöu Steingríms Steinþórssonar gjörsamlega
hjáróma og aðeins ti'. aö minna á þau afbrot sem ráöa-
menn leppflokkanna hafa framiö gagTivart íslenzka lýö-
veldinu og þjóðinni allri.
Ræða borgarstjórans í Reykj avik var aftm’ á móti meö
nýjum hætti. Gunnar Thoroddsen boöar nú að gætt skuli
íyllsta réttar minnihlutans og stærstu málum skotið
undir þjóðaratkvæöi. P.kki fer hjá því aö menn spyrji
hvaö hafi gerzt sem leggur borgarstjóranum þenna nýja
boðskap í munn. Fram að þessu hefur tillitiö til minni-
hlutans ekki: sett höfuösvip á störf þess bæjarstjórnar-
meirihluta í Reykjavík sem Gunnar Thoroddsen veitir
forustu. Þar hefur vaid meirihlutans veriö hagnýtt út í
æsar og hvert nauösynjarnál drepiö án umhugsunar, sem
boriö er fram af fulltruum minnihlutans. Þar hefur afli,
meirihlutans veriö beitt til aö tefja og hindra allar nauð-
synlegustu umbætur ó kjörum þess fólks sem bæjar-
stjórnin á aö vinna fyrir.
Gunnar Thoroddsen hefur átt kost á aö styöja aö'
því með áhrifum sinum og atkvæöi á alþingi að stærsta
mál sem komiö hefur fyrir þingið yrði lagt undir úrskurö
þjóðarinnar sjálfrar. En hinn mikli áhugamaöm- um rétt
minnihlutans og þjóðailnnar brást. Hann greiddiatkvæöi
gegn því að þjóöin væri spurö um afstöðu sína til inn-
göngu íslands í hernaoarbandaiag auövaldsstórveldanna
1949. Án þess að hika skipaöi; Gunnar Thoroddsen sér í
fylkingu þeirra þingmanna leppflokkanna sem neitaði
þjóöinni um þann rétt sem hún átti til að ségja 'kkoðun
sína í þessu örlagaríkasta stórmáli; sem komið hefgf fyrir
Alþingi íslendinga. b;r/i-
Vissulega ber aö fagna þeim nýja boöskap sem-.borgar-
stjórinn flutti nú á þjóhátíöardaginn. En hitt er jáfn ó-
hjákvæmilegt aö gera nokkurn samanburð á orðum hans
og verkum. Og afstaða og verk Gunnars Thoroddsen
iram aö þessu eru meö þeim hætti; að yfirlýsingum
hans um rétt minnihlutans og nauösyn þjóöaratkvæðis
um stórmálin hlýtur aö veröa tekið meö mikilli tor-
• tryggni.
Og svo óheppilega vill til fyrir þennan talsmann þeirr-
ar sjálfsögöu ráðstöfunar aö stói’málum sé hverju sinni
.*;kotiö undir dóm þjóöarinnar, að þáö forSetaefni sem
hann venir brautargengi hafði nákvæmlega sömu. afstöðu
og Gunnar Thoroddsen til kröfunnar um að innganga
íslands í Atlanzhafsbandalagiö yröi borin imdir þjóðina.
Ásgeir Ásgeirsson greiddi atkvæði gegn því að þjóöin
yröi spurö um vilja siv n í þessu örlagaríka stórmáli. Og
svo ósvikinn stuöningsmaður bandarísku yfirgangsstefn-
unnar er Ásgeir Ásgeijsson aö þaö hvarflar ekki einu
sinni aö honum aö svara loöiö þegar hann var spurður
vun afstööu sína til hrrnáms landsins nú fyrir forseta-
kjörið og er hann þó í nokkrum vanda staddur af skilj-
anlegum ástæöum.
Þaö er því hætt viö aö hinn nýi þoöskapur tengdasonar
Ásgeirs Ásgeirssonai veröi ekki tekinn alltof hátíölega,
eins og á stendur. .,Sýn mér trú þina af verkunum“ var
sagt foröum daga. Fram aö þessu hafa athaínir Gunnars
Thoroddsep, stapgaztj oþyr^þ^ga. viój þau( föjgru fyrir- .
heit sem hann gaf í ræðu sinni a þjóöhátíðurdaginn.
r*ir.—
■ 'Fimintudagui’ 19. jútii 1952 — feJÖÐVILJINN
<5

rosmplnn *
Þjóðbúningurinn — Miðasala Þjóðleikhússins
Tjörnin
ÞAÐ ER mikið búið að tala,
skrifa og samþykltja um fegr-
un Tjarnarinnar, en minna
gert. Tjarnarbrúin er ljót brú
og þunglamaleg, en ekki bæt-
ir það, að ekki skuli enn hafa
verið gengið frá henni. Hún
er enn ópússuð. Skothúsveg-
urinn var
lagður yfir
Tjörnina fyrir
minni þeirra
sem nú erU
að verða mið-
aldra. Því
verki er ekki lokið enn eins
og sjá má á grjóturðinni í
vegkantinum. Væri ekki ráð-
legt að Ijúka því sem byrjað
var á fyrir 20—30 árum áður
en talað er mikið um gos-
bnmna og því um Iíkt, sem
fengju kannske að standa
önnur 30 ár hálfgerðir.
★
ÞAÐ SETTI venju fremur svip
sinn á þennan þjóðhátíðar
dag, að fleira kvenfólk en
endranær var í íslenzkum
búningi. Þetta á vel við dag-
inn. Sú skoðun var all mikið
farin að ryðja sér til rúms
að íslenzkur búningur hæfði
ekki öðrum en gömlum kon-
um, en það er nú eitthvað
annað. Varla getur að líta
fegurri sjón en imga glæsi-
lega konu í þessum klæðum,
og rnaður tók ekkert eftir
þeim sem voru bara klædd-
ar eftir Parísartízku, þegar
ein slík var á næstu grösum.
Þá var. það og sagt að
þjóðbúningurinn væri svo ein-
hæfur. Það v'æ'ri svo lítið
hægt að breyta til, en sú
kenning hefur einnig verið af-
sönnuð. Án þess að umturna
búningnum neitt er hægt að
fá endalaust tilbreytingu með
lit, munstri o. s. frv.
Það ætti hver kona að eign-
ast þjóðbúning. Að vísu mun
hann nokkuð dýr, en ef hann
yrði tekinn upp almennt sem
þjóðbúningur, gæti kvenfólkið
sparað sér ballkjólakaup. Víst
eru ýms kvennasamtök þegar
tekin að beita sér fyrir þessu
máli, og er það vel. Eins og
sjá má hefur þegar nokkur
árangur náðst. En lítið held
óg að verði úr okkur karl-
mönnum, þegar allar konur
skarta þjóðbúningum á
mannamótum.
★
Rafmaprnstakniörkunin
Hlíðarnar, Norðurmýri, Rauðar-
árholtið, -Tðnin' Teiéarnir, íbúðar-
hycrfi við Laufrarnesv. að Klepps-
vegi og svæðið þar norðaustur af.
,y,vf
Þeir segja í Mogg-
anum að „séra
Bjarni sé andans
höfðingt“. — Með
le yf i að spyr ja:
Hvað þýðir ANDI eigiulega? —
Tæknavarðstofan Austurbæjar-
slcólanum. Kvöldvörður og nætur-
Simi 1760.
Næturvarzla i Reykjavíkurapóteki.
vörður. —1 Sími 5030.
~’r\
I LIÐSBON UNDAN

Fimmtudagur 19. júní (Gei-vasi-
us). 171. dagur ársins.— Hefst ít
vika sumars. — Tungl í hásuðri
kl. , 10.01. -— Árdegisflóð kl. 3.10.
Síðdegisflóð kl. 15.32. — Lágfjara
kl. 9.22 og 21.44.
Skipadeild SIS
I-Ivassafell losar sement fyrir
vesturlandi. Arnarfell losar kol
fyrir norðurlandt Jökulfell fór
frá New York 14. þm. áleiðis. til
Reykjavikur.
Ríkisskip
Hekla fór frá Gautaborg í gær
til Rvikur. Esja fór frá Rvílc
í gærkvöldi austur um -land i
hringferð. Skjaldbreið fór frá Ak-
ureyri í gær. Þyrill er á Seyðis-
Flugfélag Islands:
1 dag verður flogið til Akur-
eyrar, Vestmannaeyja, Blönduóss,
Sauðárkróks, Reyðarf jarðar og
Fáskrúðsfjarðar. — Á rnorgun til
Ak., Ve., Klausturs, Faguihóls-
mýrar, Hornafjarðar, Vatnseyrar
og Isafjarðar.
Loftleiðlr
Hekla fór í morgun frá Bang-
kok til Kalkútta og Karatsjí.
m
Þann 17. júní op-
inberuðu trúiofun
sína ungfrú Inga
Gunnarsdóttir frá
Isafirði, og Guðni
Gunnar Jónsson, Langholtsveg 67,
Reykjavík.
1 fyrradag, 17. júní, opinberuðu
trúlofun sína ungfrú Herena
Hjaltalín, Þórshöfn í Færeyjum,
og Pétur Einarsson, símamaður
Reykjavík.
-i _/ VINNAN, tímarit
Alþýðusambands
Islands, 2. tbi. þ.á.,
er nýkomið út. —-
Helgi Hamyesson
skrifar þar um
Stefnuna i kjaramálum. Kr. Guð-
mundsson um Vegamenn fyrr og
nú. Jón Sigurðsson um Þing
danska Alþýðusambandsins. Þorst.
Pétursson um Atvinnuieysið á liðn
um vetri. Jón Hjálmarsson um
Verkalýðinn og yfirráð atvinnu-
tækjanna. Grein er um Dvalar-
heimili aldraðra sjómanna, Jón
Sigurðsson fimmtugan, 40 stunda
19.-júnífagnaður Kvenréttindafé-
lags Islands er í Tjarnarkaffi í
kvöld og hefst kl. 9.
m
10.30 Setning syno-
dus: Guðsþjónusta
i Dómkirkj unni
(séra Haildór Kol-
beins í Vestmanna-
eyjum prédikar;
séra Jón Auðuns dómprófastur og
séra Garðar Þoi’steinsson í Hafn-
arfirði þjóna fyrir altari). 14.00
Útvarp frá kapellu og hátíðasal
Háskólans: Biskup lslands setur
prestastefnuna . og flytur árs-
skýrslu sina. 19.30 Danslög (pl.)
20.20 Synoduserindi: Starf kirkj-
unnar fyrir hina sjúku (séra
Magnús Guðmundsson í Ólafsvík).
20.55 Tónleikar: Finnskir kórai'
syngja (pl.) 21.20 Upplestur: „Þeg-
ar enginn er góður“, smásaga eft-
ir Sigurjón Einarsson frá Ketil-
dölum (höfundur le§). 21.30 Hljóm-
leikar Sinfóníuhljómsveitarinnar
og hljóðfæraleikara úr Philharm-
onísku hljómsveitinni í Hamborg
(teknir á segulband i Þjóðleilchús-
inu 10. þm. — Stjórnandi: Oiav
Kielland. a.) Forleikur að óper-
unni „Meistarasöngvararnir f rá
Niirnberg" eftir Richard Wagner.
b) Tvö lög op. 34 eftir Edvard
Grieg. c) Norsk Kunstnerkarnival
eftir Johan Svendsen. 22.00 Frétt-
ir og veðurfregnir. 22.10 Fram-
hald sinfóníutónleikanna: d) Sin-
fónía nr. 4 í e-moll op. 98 eftir
Johs. Brams. Loks flytur Björn
Ólafsson menntamálaráðherra á-
varp. Dagskrárlok ld. 23.00.
Þegar blómsveigur
var lagður á leiði
Jóns ‘ Sigurssonái'
17. júní gerðist sá
atburðui- að maðui-
nokkur lét blómsveigsleggjendurn-
ar stilla sér upp við verkið —■
eftir að þeir höfðu framkvæmt
það. Kom í ljós að þetta var
einkaljósmyndari sá er bæjár-
stjórnaríhaldið hefur nýlega ráðir
sér. Auðvitað forðaðist Ihaldið að
taka ljósmyndara úr hópi at-
vinnuljósmyndaranna, heldur úr
„fjölskyldunni". Það gerir ekkcrf
þótt hann kunni ekki verk sitt,
bara láta endurtaka fyrir hann
atburðina!
Minningarspjöld ■»
Styrktarsjóðs Kvenfélagsins Edda
(prentarakonur) fást á eftirtöld-
um stöðum: Bókaverzlun Snæ-
bjarnar Jónssonar, Austurstræti,
Frú Guðnýju Pálsdóttur, Mímis-
veg 4 og fru Kristínu Sigurðar-
dðttur, Hagamel 16.
MAÐUR NÖKKUR komst í
leiðinleg vandræði í Þjóðleik-
liúsinu nýiega. Hann keypti
sér miða að BrúðuheimiH Ib-
seng skömmu áður en sýning
hófst og þóttist heldur hepp-
inn. Rétt í því að hann var
seztur kom að fólk, og einn
þeirra hafði sama miða og
maður þessi. Að vonum þótti
þeim þetta harla einkennilegt,
en iþegar nánar var að gáð
kom í ljós að manninum hafði
verið seldur miði sem gilti á
sýningu daginn áður. Af til-
viljun reyndist kleift að hola
honum niður annars staðar
og var það ekki dyggð þeirra
í Þjóðleikhúsinu, að hann
varð ekki að fara út. Sagði
maðurinn að þó nokkrir hefðu
orðið fyrir því sama og hann
þetta kvöld, en vissi ekki,
hvernig þeim reiddi af.
Svona liandabakavinna nær
auðvitað engri átt. Það hlýt-
.-ífB að yeranauðvelt að. selja)
aðgöngumiða rétt.
Það er ekki erfitt að segja
fyrir pólitísku veðráttuna hér
á landi næstu dagana. Þetta
er örugg veðurspá: Moldviðri,
meira en þekkzt hefur í manna
minnum, hvirfilbyljir blekkinga
og sviptivindar lævíslegs kosn-
ingaáróðurs.
En moldviðrið verður af
nýrri tegund, lítt þekktri áður
í íslenzkri kosnirlgabaráttu.
Það er ekki nýlunda, að aftur-
haldshersingln í landinu hafi
mánuði fvrir kosningar þyrlað
upp álitlegum rvkmekki, ætl-
uðum í augu kjósenda á kjör-
degi.
En venjan er að rykið sé
sótt austur á Volgubakka.
stefnt hingað til lands af veð-
urstofum Atlantshafsbándalags
ins og beint sí'ðasta spöijnn í
. augu kjósandans af ritstjórum
Morgunblaðsins. Tímans og AI-
þýðublaðsins í bróðuriegri sam-
vinnu og samkvæmt ve! hugs-
' aðri verkaskiptingu.
Væri • hér úm véiijulegar
; alþhigiskosningar að ræða j|
vor, og um það að tef'a hvort
þeir sem hafa afsalað nýfengnu
sjálfstæði þjó'ðarinnar kallað á
amerískan her inn í landið.
Jækkað gengið og þrýst niður
lífskjöruip viMMmdi' fólks. lagt
iðnað þjóðarinnar í rústir og
stofnað til átvirinúleysís bús-
unda manna. e’gi að fá óskor-
að umboð ti! °ð stiómn með
sömu stefnu r.æstu fiövu.r ár.
þá væri kosningaundirbúningur
inn með allt öðrum hætti.
ISf það væru Alþingis-
kosningar
Hver efast um að ef svö
væri, hefði Hanri fari’ð fram
eitthvað á þessa !eið?
1. Um það bil sem kosningar
eru ákveðnar, ágerist sultur
Sovétþjóðanna- um aþan helm-
ing. Amérískúr hagfræðingur
sánnar meÁ áreiðanlegiiTn haor-
skýrslum, að bað sem e.ftir lifi
af' alþýðu -í Sovétrikjunum
dragi frárii lífið á ákvéðnu
grairimatali af skemmdum
kartöf’um og úrgangsrúgi.
2. Um sama leyti tnka að
koma út stórmerkar bækur úti
i heimi. Efni þeirra er vand'ega
rakið í blöðum og undinn bráð-
ur bugur að bvi að snarn þeím
á íslenzku. I einni segir frá
þiví, hvernig a'mennmgur í
Rúss'andi lifi kóngabfi og í
vellystingum á iandbúnaðaraf-
urðum bjóðanna næst, iárn-
tjaldi að austan. en iðnaðar-
tæki þeirra ö!l hafi fvrir löngu
verið flutt austur í S'beríu.
í annarri segir frá. hinum
ægilega hernaðarmætti Rússa
og þrauthugsuðum fyrirætlim-
um mn að leggja undir sig
heiminn. Milljónaherir, marg
falt stærri en allir herir hinna
friðelskandi lýðræðisþjóða sam
anlagðir, betur búnir að vopn-
um og klæðum og öllum morð-
tó’um en þeir, standi við jám
tjaldið, reiðubúnir til árásar á
saklausar smáþjóðir, sem ekki
ugga að sér. Og þar sem herir
Rússa eru fjölmennustu og
bezt búnir herir í veröldinni
skv. upplýsingum amerískra
hershöfðingja, er þeim innan
handar að leggja undir sig
alla Evrópu á fáum dögum.
1 þriðju og allra merki'eg-
ustu bókinni sýnir amerískur
sérfræðingur í Rússlandsmálum
fram á, að allar áætlanir Rússa
til þessa dags hafa farið í
megnustu handaskolum og mis
tekizt með ö’lu Framleiðslan
er minni en á dögum keisara-
stjóraarinnar, iðnaðurinn á tré
fótum og ’andbúnaður í kalda
koli. í Sovétrikjunum ríkir
skef jalaus kapíta’.ismi af verstu
tegund, en þjóðiraar undir oki
Stalíns eru nú loks reiðubúnar
ril uppreisnar, ef rétt merki
er gefið, og hinar vestrænu
lýðræðisþjóðir koma þeim til
lijálpar og frelsunar.
3. Þegar ís’enzk a'.þýða hef-
ur þannig fengið almenna
fræíslu í nokkrar vikur um
hið rétta ástand austan járn-
tjalds, taka að berast ískyggi-
legar fregnir, sém íslenzku
þjóðina varða alveg sérstak-
lega. Ægilega bliku dregur á
!oft í austri. Rússar taka ti’
á nýjan leik að herleiða Eystra
sa'tsþjóðirnar til Siberíu, búast
til árása” á Finna og ógna
Norðmönnum með innrás. Sví-
ar sjá sína sæng uppreidda.
en það er þeim mátulegt fyrir
heimskulegt hlutleysi.
g4. En þegar Rússa" hafa
barinig sýnt hug sinn til smá-
þjóðanna, sérstaklega hinna
varnarlausu frændþjóða vorra
á Norður'öndum og ekki eru
nema 3—4 vikur til kjördags
berast fréttir, sem taka af all-
an vafa um, að það er ísland.
sem þeir hafa fyrst og fremst
hug á að'i hremma, og takist
bað, eru beim he’msyfirráðin
t.rvggð, eíng og Bjami Bene-
d'ktsson hefur séð fyrir, fyrst-
ur manna.
Du’arful’ur floti býst til að
leggja úr höfn við Eystrasalt.
Dag eftir dag berast blöðum
lýðræðisflokkanna ítarlegar
fregnir af ferðalagi hans. Harn
lamnast á næturþeli gegnum
Eyrarsimd, smokrar sér út
um Kattegat og tekur síöan
stefnu í norðvestur, beint á ís-
land! Saklausir einfeldningar
einir, ginningarfifl kommún-
ista, trúa því, að þetta sé
vénjulegur síldarfloti. Móður-
skip eins og þau, sem Hitler
flutti í innrásarherinn til Nor-
egs! Á kjördegi vofir rússnesk-
ur innrásarher yfir þjóðinni.
Kosningaraar snúast um það,
hvort íslenzka þjóðin viIF falla
í hendur Rússa, tryggja þeim
þar með yfirráðin yfir Amer-
íku og öllum frelsisuuimandi
þjóðum eða þiggja verad vin-
veittrar lýðræðisþjóðar og þar
meö hjálp til þess að rétta við
atvinnuvegi sína eftir skakka-
föll stríðsgróðans, svo að hún
verði þess megnug að virkja
tvær ár og koma upp einni
verksmiðju. Þannig á kosninga
barátta að, vera, svo að va’.
kjósendanna sé auðvelt og fá-
fróðum verkamönnúm t.d. ekki
annar vandi á höndum en að
velja um, hvort þeir vilji held-
ur vera atvinnulausir undir
stjórn ílialdsins og Framsóknar
eða stjóra íhaldsins, Framsókn-
ar og Alþýðufiokksins.
Nú ber nýrra við
En nú ber nýrra við. Nú eru
ekki nema 10 dagar til kjör-
dags, 'en innrás Rússa virðist
ekki einu sinni jafn yfirvofandi
nú og um þetta leyti i fyrra!
R.ússar hafa jafnvel ekki bú-
izt til árásar á Finna og Norð-
menn í vor að neinu ráði. Þeir
hafa að visu flutt eitthvað af
Eistum austur í Siberíu og
rússneska karlmenn til ekkna
þeirra í staðinn. Ráðunautur
íslenzku stjórnarinnar í efna-
hagsmáium starfaði að vísu
aðallega að rannsóknum á kjör-
um rússneskrar alþýðu framan
af vori og sannaði .að þau væru
verri en fyrir stríð, en yfirleitt
verður að játa, .að' þó að i!la
hafi vorað ti’ landsins, þá hafa
Rússar verið me'ð stilitara
móti.
Það bendir þannig margt til
þess, að nú sé ekki kosið um
lífskjör fólksins í landinu
næsta kjörtímabil og ekki um
það, hvort aísala beri á næstu
misserum sjálfstæði þjóðarinn-
ar og sjálfsforræði frekar en
orðið er, því aó það verður
ekki séð af Morgunblacinu og
Tímanum um þessar mundir.
að sjálfstæðið sé í beinum voða
vegna rússneskrar innrásar, og
Hávaðinn og hrifningin færðist i aukana.
Höfuðfötum, skóm, beltum, þurrkuin og
jafnvel yfirhöfnum rigndi yfir Hodsja
iNasreddín. Allir litu á það sém heiður
að gera Hodsja Nasreddín greiða.
Vertinn feiti kom með fegur&'t.u tekönn-
ur sinar og koparbakka, og hann leiýstolt-
ur umhverfis sig, því skérfur hans var ríf-
icgTir. Hlutirnir hrúguðust uþp, og Hodsja
Nasreddin hrópaði;
Þetta er nóg, örlátu íbúar Búkhöru! Þetta.
er nóg', heyrið þið það! Söðlasmiðui, taktu
söðulinn aftur. Ætlið þið að gera mig að
■snlltmaiMife.Nu byrja ág að.seija.
Sjáið, hér er vatnsburðarbelti, ég sel það
ódýrt, hér er hnífur, höfuðföt og ýfirhafn-
ir. Takið það, ég sel það ódýrt, því nú er
múi’ timjnn dýrtnœtávi efr' atMlitum'að;
: i. | '-• >• ..... I ••.' eö'. *•.!’J.II’•:
ef marka má AB-b’.aðið og
„Forsetakjör“, þá stafar aðal-
hættan fyrir lýðræðið í landinu
nú ekki af starfsemi fimmtu
herdei’dar kommúnista, heldur
af brauki þeirra Hermanns
Jónassonar og Ólafs Tliórs fyr-
ir sr. Bjarria !
Aldrei gengið meira á
Þeir seln lesa blöð’n og fylgj-
ast með kosningaáróðrinum
manna á milli hér í bænum og
úti um ailt land eru sammála
um, að aldrei hafi gengið mei”a
á í herbúðum „lýðræðisflokk-
anna“ fyrir kosningar en ein-
mitt nú. Aldrei hefur ríkt þar
annars eins eldmóður og bar-
dagahugur fyrir stórorustuna
á kjördegi og nú er þar.
Aldrei hefur meira verið í húfi.
Þar er deilt af miklum lærdómi
og hárfínum skarpleik og bar-
izt hraustlega með bitrum
vopnum andans. Tveir vísinda-
menn, Gunnar Thoroddsen og
Bjarai Benediktsson, báðir fyrr
verandi prófessorar í stjóm-
lagafræði við Háskóla íslands,
deila opinberlega um va'.d for-
seta Is’ands. Bjami telur, að
forsetinn geti, skv. stjórnar-
skránni, tekið sér einræðisvald
og stjórnað landinu eins og lion
um sýnist. Gunnar heldur því
fram að forsetinn hafi alls
ekkert ya'd. Þessi fræðilega
deila f’okksbræðranna hefur
aðeins sýnt það sem áður var
vitað, að báðir þessir menn eru
reiðubúnir til þess hvenær sem
er að halda fram í lögfræði-
legum 'efnum hverju sem þeim
hentar í þanri svipinn. Fræði-
mannsheiður sinn hafa þeir
al'drei metið hátt. Þóerkenning
B.jarna í þessu at' iði öllu
háska.legri sem vænta mátti,
því að vitanlega á þjóðhöfðingi
í þingræðislandi ekki að hafa
neitt vald til þess að skipa
stjómir og. stjóma þannig,
nema því aðe’ns að honum sé
fengið það va’d af þinginu
sjálfu. En dei’.umar í „lýðræð-
isflokkunum“ snúast ekki fyrst
og fremst um þetta. Þær snú-
ast um hugsjónir, eins og vera
ber. Þær sýna ágæta mynd af
hugsjónum ,lýðræðisflokkanna‘
í dag. Það er hugsjónin „for-
seti íslands”, sem deilt er um.
Hvei'n’g á hann að líta út?
Það er stiHí út í glugga sápu-'
búða- mynd af manni, vei
þvegnum nýrökuðum, með
bjarma eftir hand’.aginn Ijós-
mvndara. um- höfuðið. Þetta
gæti»verið vörumerki á hand-
sápu eða rakb’aði. Þannig á
forseti Islands að vera. Það er
gefið út blað. Þa- lýsa ljós-
myndarar,. ..kaypmenn, heildsal-
ar o'g' hefðarfrúr liugsjónum
•vsínum um ; forseta Islands.
Þessi hugsjón er að vísu í
Jíar.lmannsmyud en þó líkari
þvj seiri kallað er „marine-
qúi:n“, „gína“ á Reykjavíkur-
máli —' haft til að k'æða í góð
föt og hafa til sýnis í búðar-
.gluggúm. Þánnig á fprseti ís-
'ánds að vera, nema hvað hann
á áð vera macrir til að lialda
veizlur fyrir útlendinga og á
þessvégna að tala e.nsku.
En þegar sýndarmcnnska og
vanmáttarkennd snobbaða
smáborgara' hefur fundið karl-
mannsþugsjón sina, „manninn
til að sýna útlendingum“. þá
h’ýtur að vakna sú spurning,
hvaða hirð á að hafa tim nlík-
an márin.
Átökin í „lýðræðisflokkun-
um“ um forseta Islands eru
áð ve”u’egu leyfi þarátta ^um
'þaðt Ávérjir eigr’að.ýeiri: i h'Li’ö-
irinr á Bessas!töðiiliri!,; :,,KÍ5ka
kringum þjóðhöfðingja er ekki
óþekkt fyrirbrigði, ekki sfzt,
ef það er viðurkennt, að hann
hafi vald til að skipa rikis-
stjórnir eða hafa á annan hátt
bein áhrif á stjórn landsins.
Færi svo, að forsetahugsjónin
í sápubúðinni yrði að veruieika
að Bessastöðum, hefst fagui’t
mannlíf þar úti á Álftanes’nn.
Þá verða höfuðstöðvar þeirrar
hagsmunaklíku sem hefur
hreiðrað um sig í Alþýðuflokkn
11111 °g gert hann að fyrirtæki
9—10 manna, fluttar að Bessa-
stöðum. Hópur Stefáns Jóh.
mundi á margan hátt liæfa aíl-
vel sem stofn að hirð um þjóð-
höfðingjann. Sá hópur er ékki
of fjölmennur. Hinir útvöldu
færu aldrei fram úr tylft aö
húsráðendum meðtöldum. Og
ekki yrði fátæktin til fyrir-
stöðu í dýru hirðlífi,' því að
saman’agðar árstekjur slíkrar
hii’ðar mundu losa 2 milljóriir
nú í ár.
Hirðin á Bessastöðum
Þegar slík hirð væri setzt aö-
á Bessastöðum yrði þar mikið
kærleiksheimili. Þar vrði mikil
gleði á síökvöidum og gæti
rrargur setið þa.r ánægður, sém
ekki hefur haft ástæðu t:l að
fagna miklum sigrum.í stjórn-
málabaráttunni sða fyigi kjós-
enda. Þar yrðu djúpsett ráð
hugsuð og færður upp margur
fiókinn vefur. Þá gæti komiö
að því, að kenning Bjarna Ben.
um stjórnskipulegt vald for-
seta íslands til þess að skipa
stjóm og stjórna landinu með
leppum, kæmi í góðar þarfir.
Þannig gæti sú kenning sann
azt, að það sé ekki eftirsókn-
arvert fyrir sarntök eing og
Alþýðuflokkinn að' eiga marga
fy’gismenn og kjósaiidur. rieíd-
ur hitt að eiga niátutega fáa
þingmenn en samvaláa, í ör-
uggum og vellaunuðmn gtöðum
og með mikil og góö sanibönd
við áhrifamenn í þjöðfélaginu.
AI þý (Vuíl oldvurlim
er fallinn í veröi
Það dettur engum í hug, að
Alþýðuflokkurinn sópi að sér
fylgi á næstu misserum. Hann
læzt vera í harðri apdstöðu
við stjórnarflokkar.a en iý&ir
því jafnframt yfir við hvert
tækifæri, að hann viiji cklii
sainviimu við neina aðra en
oizimitt þá. Meðan þeir vinna
saman, þurfa þeir ekki á
honum að halda, h’.æja að
stjómarandstöíu hans og fyr-
irlíta foringjana. Af þessum á-
stæðum hefur flokkilrinn fallið
í verði sem söluva"a eða leigu-
peningur svo að stórískyggi-
legt er fyrir hinn fámenna hóp.
sem “stendur fjárhagslegán
straum af rekstri þessa eiri-'
kennilega fyrirtækis. Slitni upp _
úr núverandi stjómarsamvínriu ;
verður flokksfyrirtækið 'ývr-
samlega einskis virði nema því
aðeins, að því yxi stórlega
traust og fylgi méðal kjósenda,
en nú finnst ekki á öllu land-
inu neinn maður, sem gerir ráð
fyrir þvi. Þessvegna er að-
eins eitt ráð til þess að Hækka
í gengi liin verðföl’nu hluta-
bréf: að fá forseta, sem finn-
u” ráð til þess með einhverjum
hæ.tti að koma forstöðumönn-
unum aftur í þær ráðlierrastöð-
ur, sem fylgi kjósendanna get-
ur aldrei framar lyft þeim í.
Þetta. (má ge~a t.d. meS þeim
liætti, sem Bjarni Ben. te’ur
vera stjórnskipulega á valdi
K;a Islands, að sklpa ráð-
að myiid^'
r 11 FramhaJd'á-7, «áðu.
/