Þjóðviljinn - 06.07.1952, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN
Sunnudagur 6. júlí 1952 -
<Vf
Líf og list
K'ramhald af 3. síðu.
í einu barna’eg og leiðinleg; og
í Kaffihúsaþönkum kemur ekk-
ert nýtt fram, en mikið hef-
ur höfundi þeirra farið fram
í ritmennsku síðan hami talaði
fim hárlosið á íslenzlcri menn-
sngu. Þó má hann enn vara sig
á þessum ruddalega og klaufa-
legu myndum, samlikingum
sem missa marlcs. Enn gæti
dottið í hann að hugsa sér
menningu sem hest eða kött.
1 tímaritinu er nokkuð af
greinum og skáldskap sem ég
get ekkert sýnt nema einbera
fyrirlitningu, eins og þvætting-
ur um Graham Greene og þess-
iháttar fúgla. I stórum dráttum
er ritið í einu of borgaralegt,
og of listrænt. Það kafnar und-
ir fyrri hluta nafns síns. Að
lesa það er oft og tíðiun eins
og áð koma inn á kaffihús þar
sem menn sitja umhverfis stór
iborð í þykkum reyk og eru að
Ieysa lífsgátima með ógurleg-
um hávaða og bægslagangi:
það er þiýðingarlaust hjal. Líf
og list hefur komið heldur ó-
regluleg út um sinn. Ástæð-
uma.r eru margar, en stund-
um hafa rit dáið úr hugsjóna-
leysi þegar ekki hefur verið
öðru til áð dreifa.
B. B.
Tvennir eldar
Framhald af 3. siðu.
ljóð — guð minn almáttugur".
Það er nefnilega alkunn stað-
reynd og ekki ný, að margt er
talið snilld í skáldskap viður-
ikenndra höfunda, sem lítils vert
þætti í verki hins unga og ó-
þckkta. Því valda átorítetstrúin
og snobbið. Þetta vita allir
gæmilega greindir ungir menn
— fá enda fljótlega að heyra
það, ef þeim kynni að sjást yfir
það sjálfum — og ekki hvað
sízt þess vegna hafa 'þeir sig
oft minna í frammi en ella.
Þegar menningarsnobbamir —
en til þeirra tel ég ingimarssál-
irnar — eru að lýsa aðdáun
sinní á verkum hinna viður-
kenndu snillinga, gera þeir það
■undantekningaflítið til þess að
missa síður af sér grímu skin-
helginnar, meðan þeir . senda
ihinum ungu sín asnaspörk. Þeir
kölluðu Jónas Hallgrímsson
bullu, meðan hann var hjá
j>eim, en bítast nú um leifamar
af beinum hans.
Bæjarposturíim
Framhald af 4. síðu.
færðir hinir keyptu hlutir
heim og þeir goldnir við mót-
töku. Á íslandi em stærstu
húsgögn og vélahlutar færð
yfir höfuð fólksins og verður
þá hver að ábyrgjast sín líf-
fæfi. Einnig er allskonar
skítadóti þeytt yfir höfuð
manna, sem- ryk og óþef legg-
ur úr. Þetta er kannski
einn liðurinn í því að sýna
alþiýðu, að það opinbera geti
leyft sér alt. Mörgum mun
í fersku minni þegar dánar-
hú Péturs Bjamasonar var
boðið upp. Hin fallegu stíl-
hreinu húsgögn voiíi reytt
sitt í hverja áttina, stykki
fyrir stykki. Síama er að
segja um merktan silfuriiorð-
búnað o. m. fl. Og allt þetta
á sér orsök í fyrirkomulaginu
á sö'unni, — Alþýða manna
á að krefjast þess, að hið,
nýja skipuiag verið tékið upp
cn þögglauþpboðin -qg þ’intí-
mgjaleikurínn viki, svo menn
■ geti sótt uppboð án þess að
líta ntður á -sjálfan' sjg: óg
þá sem fyrir- þeím standa. —
' - ■ HaHdór Péturssc-a.
202. DAGUR
myndu gerðir hans vekja. Og hann reis á fætur fullur áhuga.
Ef lionum tækist að hafa hendur í hári iþessa slynga glæpamanns
mjndu allra augu beinast að honum. Og svo kæmi flokksþing-
ið og val frambjóðenda í ágúst. Kosningamar í haust!
„Svei mér alla mína daga,“ hrópaði hann og návist Heit er var
trúaður og íhaldssamur, kom í veg fyrir að hann notaði sterkari
crð. „Ég held að þetta sé þýðingarmikið mál, Fred. Ég er viss
um það. Það virðist býsna skuggalegt. Og fyrst held ég að Við
þurfum að hringja til Biltz og .Ikomast að þvi hvort þar býr
fjölskylda með Aldensnafninu og hvar hún á heima. Það er ekki
sérlega langt þangað. En vegirnir era slæmir," bætti hann við.
Og svo sagði hann; „Veslings konan. Ég kvíði fyrir þessu.
Þetta verður mjög óþægilegt."
Svo kallaði hann á Zillu og bað hana að grennslast fyrir um
það, hvort nokkur að nafni Alden byggi í nágrenni við
Biltz, og afla sér upplýsinga um leiðina þangað. Siðan bætti
hann við: „Fyrst áf öllu iþuifum við áð kalla Burton heim,“
(Burton 'Burleigh var aðstoðarmaður hans sem var I leyfi). „og
afihenda honum umboð, Fred, meðan ég er i þessu ferðalagi. Og
ég yrði feginn ef þú sendirEarl eftir töskunni. Ég kem með föður-
inn með mér svo að hann geti þekkt líkið. En þú skalt ekki
minnast á bréfið eða ferðalag ‘mitt, fyrr en ég er búinn að tala
við þig.“ Hann greip liönd vinar síns. „En fyrst langar mig til
að þakka þér Fred,“ sagði hann .hátíðlega og fann glöggt tll á-
byrgðarinnar sem á honum hvíldi. „Ég mun aldred glejma þér
þetta. Það veiztu, er það ekki?“ Hann horfði með alvörusvip
í augu vinar sins. „Ef til vilí fer þetta betur en okkur grunar.
Mér segir hugur um að þetta só merkilegasta máiið á öllum
embættisferli mínum, og ef okkur tekst að leysa það fljótt og
giftusamlega, fjTir haustið, getur það orðið okkur að miklu
gagni. Heldui-ðu það ekki ?“
„Jú einmitt, Orville, jú einmltt," svaraði Fred Heit. ,A-ð vísu,
eins og ég sagði áðan, er mér ilía við að blanda stjómmáíum inn
í svona mál, en fvrst þetta er svoná í pottirm búið —“ hann þagn-
aði og varð hugsi.
„Og ef þú vilt sjá Hm,“ hélt saksóknarinn áfram, „að Eari
taki myndir af staðnum-þar sem báturinn, áramar og hattur-
inn fundust og merki . staðinn þár sem líkið fannst og stefna
sjálfur eins mörgum vitnum og þú getur, skal ég láta lögfræðing-
inn sjá um allt hið skriflega. Og á morgun eða mánudaginn ekal
ég sjálfur hefjast handa.“
Og nú þreif hann hægri hönd Ileits — Iklappaði honum siðan á
öxlina. Og Heit var-áhægður með gerðir sjálfs síns — vongóður
um framtíðina — og nú settí hann upp ekrýtna Btráhattinn,
hneppti að sér frakkanum og fór aftui inn á skrifstofu sína tO
að fá langlínusamtal við trj-ggðatröllið Earl og segja honum
fyrir verkum og tilkynna honum að hann væri sjálfur 4 leið
á staðinn að nýju. ...
FJÖRDI KAFLI
Ornlle Mason fánn auðveldlega til samúðar með fjölskyldu,
sem virtist eins og hann sjálfur hafa fengið að kenna á and-
strejmi og svipuhöggum tilverunnar. Þegar hann ók upp að
gamla, hröriega húsinu um f jögurleytið á laugardaginn í embætt-
isbíl sínum, kom Títus sjálfur i vinnufötum með uppbrettar enn-
ar til móts við hann út úr svínastíu skammt frá kúsinu, og nnd-
lit hans og fas gaf til Ikynna að þaríia för maður, sem fann
fátæktina hvíla á sér með öllum símim þimga. Og nú sá Mason
eftir því að hann hafði ekki gert boð á undan sér, því að hann
þóttist viss um að fregnin um dauða stúlkunnar myndi hafa.
geigvænleg áhrif á þennan mann. En Títua tók eftir komumanni
og taldi vist að hann ætlaði að spyrja tll vegar, og hann gekk
hóglátlega í áttina til hans.
„Er þetta herra Títus Alden?“
„Já, ég er hann.“
„Herra Alden, ég heiti Mason. Ég er frá Bridgeburg, sak-
sóknarínn í Catar-Qui fylki.“
„Já einmitt,“ svaraði Títus og furðaði sig á því, að saksókn-
ari úr fjarlægu fylki skyldi eiga erindi við hann. Og Mason
horfði á Títus og ríssi ekki hveraig hann átti að byrja. Hann
hafði hörmulegar fréttir að færa — fréttir sem hlytu að lama
svona veika og þreklausa sál. Þéir stönzuðu undir stóru, dökku
furutré við framahvert húsið. Vindurinn lék hvíslandi iup.-grein-
ar þess. . /v ;'r .. ... „■ - 5 ... .
.Jíerra Alden,“;' sagði Maaon, alyáricgri og tiJKtssamari en
venja' hans var.. ,,Eigið þér ,ekki- dóttur. sem heitir Berta eða
jafnvel Alberta?,>vg 'er ekki vtó um hVað nafn hennar er,"'
„Róbei-ta," leiórét'ti' Titus .Alden. og einhvef .geigur fór' urn
liann um -leið.■ ■' J - -- Kí !-’- ^" ■:.'■■'■■
Og Mason flýtti sér að bera fram spumingar sínar, áður en
það yrði of scint: „Meóal annan-a orða, þér kannist víst ekki
við mann héma í nágrenninu sem heitir Clifford Golden?"
„Nei, ég held ég hafi ekki heyrt 'það nafn fjtt," svaraði Títus
hægt.
,iEn Carl Graham?“
„Nei, Ég kannast við hvorugt nafnið.“
„Þetta datt mér í hug,“ sagði Mason, fremúr við sjálfan pig
en Títus. Svo bætti. hann rið-.hvassii röddu: „Hvar er dótíir
yðar núna?“ . — ••
,JIún er í Lycúrgus sem stendur. Hún vinnui þar. En h-vers
vegna spyrjið þér? Hefur hún gert eitthvað af sér — leitað róða
hjá yður?“ Homun, tókst að brosa en úr augum hans skein undr-
un yfir öllum þessum dularfullu spurningum.
,3íðið við, herra Alden,“ sagði Mason mildri röddu en þó
einbeittur. ,Ég skai gefa yður skýringu á þessu á eftir. Ég ætla.
aðeins að spyrja yður nokkurra spuminga fjTst." Hann horfði
ahrarlegum samúðaraugum á Titus. „Hvað er langt síðan þér
sáuð dóttur J’ðar ?“
„Hún fór héðan á þriðjudagamorguninn og ætlaði til Lycur-
gus. Bún vinnur í Griffíths skyrtu- og flibbagerðinni. En —?“ ;
,Andartak,“ hélt saksóknaiinn áfram. „Ég skal skýra þetta
út fjTÍr yður á eftir. Var hún hérna fyrir helgina?"
,Jfún var hérna í lej’fí i mánaðartíma,“ sagði Títus hægt og
varfæraislega.. „Hún. var hálflasin og kom. heim til, að hvila sig
—oOo— ”■ oOd OÖO— -oOo - 11 oOo --oOo - oOth—-.
BARNASAGAN
Töfrahesturinn
27. DAGUR
lækna, en stundum ekki, en ekki gætu þeir svo
ákveðið, hvað að kóngsdóttur gengi, íyrr en þeir
sæju hana. Bauð soldán þá, að geldingar skyldu
íylgja þeim inn til hennar, einum lækni í einu, í
réttri röð eins og þeir höfðu mannvirðingu tih
Þetta hafði kóngsdóttir séð fyrir, og óttaðist hún
að ef læknarnir kæmu nærri sér og þreifuðu á líf-
æðinni, þá mundi enda hinn óreyndasti sjá, að veiki
hennar var uppgerð ein. t hvert skipti sem læknir
kom inn til hennar, þá lét hún sem hún yrði bandóð,
og gerði sig líklega til að klóra hann í framan, ef
hann kæmi nær, og þorgði enginn að eiga það á
hættu. Nokkrir voiu þeir, sem þóttust öðrum snjall-
ari, og hrósuðu sér af því, að þeir þyrftu ekki annað
en sjá sjúklinga til að vita, hvað að þeim gengi;
réðu þeir henni til að neyta ýmissa heilsudrykkja,
og tók hún þá inn ummælalaust, því það stóð í henn-'
ar valdi að gera sér upp veikindin, svo lengi sem
henni þótti henta, enda vissi hún, að meðul þessi
voru aðeins sefandi, og fyrir þá sök óskaðvæn.
Soldán sá nú, að hirðlæknunum varð ekkert á-
gengt með að lækna kóngsdóttur, og leitaði hann
bví til læknanna í höfuðborginni, en állur þeirra
iiærcfómur, laigkænska og reynsla kom að engu
hatdi. Sendi hann bá eftir hinum frægustu læknum,
sem voru í Öðrum borgum ríkisins. Ekki tók kóngs-
dóttirin þeim betur en hinum fyrri, og urðu laéknis-
dómar þeirra með öllu árangurslausir. Þá gerði hann
loksins út sendimenn, er fljótir voru í förum, til
næstu ríkjanna oa þangað sem konungar þeirra
dvöldu með hirð sína; lét hann þá leita ráða hjá
hinum nafnfrægustu láeknum, sem þar vöru. Hann
hét að borga ferðakostnað þeirra, er kæmu til'höf-
uðborgarinnar í Kasmír, og skyldu þeir fá jnikil verð
laun í tilbót, ef þeii gerðu kóngsdóttur heila meina
sinna. Læknarnir tókust nú þessa ferð á hendur, en
énginn þeirra gat hælt sér af því, að honum heppn-
aðist betur en innléndu læknunum að útrýma- geð -
veiki kóngsdótturinnar, enda var það list og kunn-
áttu þeirra/ ofvaxiðv þar. sem allt var komið; undir
viljahennarejálír&r.