Þjóðviljinn - 27.07.1952, Blaðsíða 4

'4) -* WÖÐVII-JTNK — Suimudagur 27. júlí 1952
Sunnudagur 27. júlí 1952 — ÞJÓÐVILJINN — (5
|)lÉf>WlMilll!
6t)j«{aiidi: Sameiningarflokkur alþýðu — SÓBÍalistaflokkurnm.
Ritstjórar: Magnús Kjartanason, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttaritstjóri: Jón Bjamason.
Blaðamenn: Áamundur Siguirjónsson, Magnús Torfi Ólafsson,
Guðmundur Vigfússon.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Rltatjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustig
lt. — Síml 7500 (3 iínur).
Áakriftarverð kr. 18 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 18
ASMiarstaðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kjr. eintaki'ð.
Prentsmiðja Þjóðviljans b.f.
Undanfamar yikur hafa verið uppi mikiar væringar
innan' Sjálfstæðisflokksins út af afstööu Gunnars Thor-
oddseri' í forsetakosnmgunum. Hafa jafnvel verið uppi há
værar kröfur ýmissa óbreyttra flokksmanna um brott-
vikningu Gunnars úr flokknum og hafa sumir forustu-
menn fiokksins hallast að þeirri skoðun.
Enn Kefur ekkert orðið úr framkvæmdtun í þessu efni
óg 'þeir sem kunnugir eru starfsaðferöum hins nýkjörna
’ forseta Ásgeirs Ásgefcrssonar hafa aldrei efast um að
hanri ætti 'eftir að koma hér við sögu og leggja lóð sitt
á vogarskálamar með einhverjum hætti. Þetta hefur nú
gerst með framboði Þorvalds Garðars Kristjánssonar
' fyrir $jálfstæðisfIokkinn í Vestur-ísaf jarðaxsýslu. Þessi
' persóriulegi skjólstæðingur og pólitíski fóstursonur Ás-
geirs Ásgeirssonar á að tryggja $jálfstæðisflokknum hið
• gamla þingsætl Ásgieirs á Vestfjörðum sem sárabætur
' fyrir þáð mótlæti sem flokksforustan varð áð þola af
hálfu térigdasonar hans við forsetakjöriö.
Erigurri sem til þekkir kemur til hugar að Þorvaldur
Garðar Kristjánsson gerist frambjóðandi $jálfstæðis-
flokksins í Vestur-ísafj arðarsýslu án samráðs og sam-
þykkis Ásgeirs Ásgeirssonar. Hann var í fylgd með Ás-
geiri' um sýsluna í síðustu kosningum og þá kynntur
kjóseridúm hans sem væntanlegur éftirmaður. Meö að-
stoð Stefáns Jóhanns tryggði Ásgeir honum þægilega
og vellaunaða stöðu við Útvegsbankann. Fyrir atbeina
Áágeírs var honum sýndur ýmiskonar trúnaður af AB-
liðinu'- kósinn í stúdentaráð, varamaður í útgerðarráð
Reykfávíkur, fulltrúi á alþjóðaráðstefnu hægrikrata o.
s.frv. Og eftir kosningu Ásgeirs í forsetaembættið töidu
AB-menri það sjálfsagðan hlut að Þorvaldur færi fram
1 Véstur-Ísaf j arðarsýslu einsog ráð hafði verið fyrir gert.
Með því að afhenda $jálfstæðisflokknum þennan skjói-
stæðing sinn til framboðs og leggja gott orð með honum
við Vestur-ísfirðinga telur Ásgeir Ásgeirsson sig áraiðan-
lega bæta að fullu fyrilr brot Gunnars Thoroddsen. Það
eru nokkrar líkur til að með því sé $jálfstæðisflokknum
tryggt þingsætið. Fullvíst má og telja að $jálfst3eðisflokk-
urinn hljóti eftirmann forsetans í bankastjóm Útvegs-
bankans.- Sjálfum sér hefur Ásgeir hinsvegar tryggt for-
setasmbættið með verziuninni viö tengdasoninn. Gg und-
an hverju ættu svo foringjar $jálfstæðisflokksins að
kvarta? Gunnar Thoroddsen hefur vissulega gert góða
verzlun við Ásgeir Ásgeirsson og (því vandséð hvaö for-
ingjar $jálfstæðisflokksins hafa upp á hann áð klaga!
Reynslan mun líka skera úr því hvort raddimar um
refsiaðgerðir á hendur Gunnari og fylgismönnum hans
þagria ekki fljótlega hér eftir.
★
AB-blaðið í gær virðist undrandiyyfir þessum atburð-
um og þykir lítið fara fyrir stefnufestu og hugsjónatryggð
Þorvalds Garðars Krstjánssonar og ekki er örgrant um
að það renni grun í hvað á bak við liggi þótt allar skýr-
ingar séu loðnar og óljósar. En skyldi það þúrfa að koma
AB-líðiriu nokkuö á óvart þótt Ásgeir Ásgeirsson teiji sig
nú lítið upp á náð þess kominn eftir aö hann hefur
tiyggt sér húsbóndasætiö á Bessástöðum? A.m.k. stóð
ekki á: úrsögninni úr AB-flokknum um leið og hann
veitti kjörbréfinu viðtöku! Það er sagt áð sjaldan launi
kálfur ofeldi.
En fordæmi Þorvalds Garðars KristjárLssonar mætti
vissulega' vera AB-liðinu nokkur áminning um hvert
krókurinn beygist hjá vaxtarbroddi Alþýðuflokksins.
Innileg samvinna þess við auðmannastéttina og flokk
hennar, viðstöðulausar bitlingaveiðar og pólitískt verzl-
úriarprang forkólfanna er sannarlega ekki til þess fall-
ið að glæða hugsjónatryggð óg stjómmáiasiðgæði þeirra
æskumanna sem kynnast slíku atferli af eigin raun.
Pólitísk fataskiptii Þorvalds Garðars á einni nóttu þurfa
því ekki a<5 vera AB-liðinu sérstakt undruriarefnr. AÖ
jþvf%áfa foringjar AB-flokksins sjálfir lagt grundvöllinn
lriéð;stefnu sinni og starfi: siíðan þeir gérðust póútískir
þróvéritukarlar hjá. auðstéttinm og tóku að reka erindi
líéhriár gégn hagarumimrislenzkrar..alþýðu. ;
D^iusjoé)
KALACH
D'E.UlSTOÐ
STALlNúfeAO
D/kÍ-USTOO
LASASAHST/EÚA

&P22C -
osiiiFínn
í Sundhöllinni — Kúfiskui
BAFIÐ ÞIÐ tekið eftir því, að
fóllk er alltaf eins og hálf
skömmustulegt, þegar það
kemur rennblautt af sundi og
hyrjar að þurrka sér. Mann-
eskjan er ein af fáum íbú-
um jarðarinnar sem ekki er
sund meðfætt. Jafnvel aparn
ir, sem okkur er brugðið um
frændsemi við, eru mestu
sundgarpar ef nauðsyn ber
til. Líklegast hefur maðurinn
í upphafi haft megnustu and-
styggð á vatni, sumir hafa
það enn þá. Ég brá mér eitt
kvöldið í sundhöllina, til að
horfa á fólk synda.
★
ÉG VAR SEZTUR á áhorfenda
bekk þegar ég sá mér til
skelfingar, að það var kvenna
tími — Einn vörður, karlkyns
var þó í kallfæri, og spúrði
ég hann hvórt ég mundi ekki
falla óhelgur en hann hélt
það væri óhætt að doká við
um stund og hafa hægt um
sig.
I SUNDHÖLLINNI brotnar
ein mannsrödd í ótal skerandi
hljóma og margar raddir
verða að ærandi dyn. Það
hafa allir hátt í vatni. Sum-
ir mega ekki 'koma inn í bað-
herbérgi að morgni dags svo
að þeir ætli ekki allt að
drépa með söng. —- „Það v&r
verzt fyrstu árin“, sagði
vörðurinn „þá heyrði maður
þenrian óm gegnum svefn-
irin“. Nú er von um að verði
ÞAÐ HEFUR komið til tals að
gera tilraun með að flytja út
kúfisk af Vestfjörðum til
Ameríku í tilraunaskyni.
Þeim sem kunna að borða kú-
fisk finnst hann hið mesta.
lostæti, enda er hann það.
Gamall maður fyrir vestan
hefur þó varað við þessu, að
kúfiskurinn kunni að verða
upprættur. Vestfirðingar nota
hann til beitu og hafa gert
um ómunatíð. Eflaust er það
rétt að varlega verður að fara
að. í nágrenni Reykjavíkur
sést varla kræklingur. Hann
var að mestu upprættur á
þeim árum er hann var notað-
ur í beitu.og eins gæti farið
fyrir vestan ef. kúfiskur
reyndist vinsæll í Ameríku.
En væri ekki ráð að koma
með dálítið af kúfiski og
krækling á reykvískan mark-
að í tilraunaskyni. Að visu er
fólk vanafast um. mataræði
sitt, en einú sinni verður allt
. fyrst.
Kimsklp
< Sunnudagur 27. júlí (Marta).
. 209. dagur ársins — Miðsumar —
Héyarinir byrja — Tungl í hásuðri
kl. 16.27 — Árdegisflóð kl. 8.20
—, Síðdegisflóð kl. 20.37 — Lág-
fjara kl. 14.32.
Skipaútgerð ríkisins.
Hekla fór frá Rvík kl. 20.00 í
gærkvöld til Glasgow. Esja er í
Rvík. Herðubreið er á Vestfjörð-
uiri á suðurleið. Skjaldbreið er f
Rvík. Þyrill er í Hvalfirði. Skaffc-
fellingur fer á þriðjudaginn frá
Rvík til Vestmannaeyja.
Fiugfélag Islands:
1 dag verður flogið til: Akur-
eyrar og Vestmannaeyja.
Heigidagsiæknir er Guðmundur
Eyjólfsson, Úthlíð 4. Sími 80285.
Næturvarzla i Ingólfsapóteki.
Simi 1330.
Læknavarðstofan AiLstoilbse.jar-
skólanum. Kvöldvörður og aætur-
vörður. — Simi 5030.
ÞAÐ verður iðnaðurimi, sem aö
langmestu leyti hlýtur að taka
við fjölgun verkfærra manna í
landinu.
sett einangrun í sundhöllina.
og þá verða þeir fegnir verð-
irnir.
★
í VATNI VERÐA allir hefð-
bundnar hreyfingar að engu.
Þeir illa syndu verða eins og
hálf undrandi eða vandræða-
legir á svip við að þurfa að
bjarga sér í nýjum efnis-
heimi. Svipur annarra er ótta-
blandinn eins og þeir væru á
sextugu dýpi. Allt vatn er
botnlaust, þegar maður er illa
syndur. Og svo eru þeir sem
er sama hvort þeir eru í sjó
eða á landi. Nokkrar konur
voru að læra fyrstu sund-
tökin hjá ungri stúlku. Vörð-
urinn sagði, að það væri helzt
miðaldra fólk sem ekki kynni
að synda, krakkar og ungling-
ar eru enn flest eins og flug-
fiskar. Kvennatímarnir eru
mjög vinsælir, og fjöldi kem-
ur til að læra sund.
★
EKKI FANNST mér ráðlegt
að doka lengur við í sund-
höllinni að þessu sinni, þótt
ekki yrði ég fyrir neinu að-
kastí Bláar og gular sund-
hettur ratk fram og aftur í
miklu skvampi. Kátinuhljóð
brotnuðu í þúsund mola á
lofti og yeggjum sundhall-
arinnar, og voru orðin að ær-
andi dyn.
t SUNDHÖLLINNI yngist fólk „ ", , . ■■ .
um morg ar, það er svo auð- sifellJ1 menri tóku að hrópa: Hodsja
velt að bregða ser i leik í Násréddííi! Hann ét kominn aft\ir! Hodsja
vatni, þar .sem dagfarslegur Nasreddín er komirin. ' ; v : "
vírðuleiki er óðar gleymdur..
læiðrétting:
1 greininni „Hverjir græða á
togaraútgerðinni og sjávarúfcveg-
inum yfirleifct?" á 5. síðu blaðsins
í gær hafði fallið niður ein lína.
Rétt er setningin þannig: „Það
er því ómaksins vert að athuga
þetta ástand. Það væri vissulega
frekar óhugnanleg staðreynd, ef
við kæmumst að þeirri niðurstöðu
að það borgaði sig ekki fyrir ís-
lendinga að reka sjávarútveg“.
urdís Egilsdóttir Drápuhlíð 3 og
Sigurgeir Bjarnason frá Ólafsvík.
Heimili brúðhjónanna er á Grefct-'
isgötu 82.
Fastir liðir eins
og venjulega. 10.30
Prestvígslumessa í
Dómkirkjunni.
Biskup vigir fimrn
guðfræðikandídata.
15.15 Miðdegistónl. 16.15 Fréttaút-
varp til íslendinga erlendis. 18.30
Barnatími. 19.30 Tónleikar. 20.30
Einsöngur María Markan syngur.
20.45 Frá Skálholtshátíðinni 1952
a) Eormálsorð: Sigbj. Einársson
prófessor, b) Ræða: Lúðvík Guð-
mundsson skólastjóri. c) Erindi:
Björn Sigfússon háskólabókavörð-
ur. d) í Skálholtstúni, leikþáttur
eftir séra Jakob Jónsson. Leikar-
ar frá Hveragerði flytja. Leikstj.:
Magnea Jóhannesdóttir. 22.05 Dans
lög. 23.30 Ðagskrárlok.
Útvarpið á morgun:
19.30 Tónleikar. 20.20 Tónleikar:
Boston Promenade hljómsveitin
leikur; 20.45 Um daginn og veg-
inn. (Gunnar Finnbogason skóla-
stjóri). 21.05 Einsöngur: Jus.si
Björling syngur. 21.45 Tónleikar:
Fiðlusónata nr. 42 í A-dús eftir
Mozart. 22.10 Ðans- og dægurlög:
Beverley Sisters syngja og Artie
Shaw og hljómsveit hans ieika.
22.30 Dagskrárlok.
MESSUR I I)AG:
(»H . Dómklrkjan.
Messa kl. 1.30 f.
. h. Prestvígsla.
Biskup landsins
\wmp vígir 5 guðfræði-
kandídata. —- Séra
Óskar J. Þorláksson. — Hallgrims
kirkja. Messa kl. 2 e.h. Ræðuefni:
Skálholt. — Séra Jakob Jónsson.
(Ath. breyttan messutíma). —
Rafmagnstakmörkunln í dag
Kl. 10:45—12:15:
Hafnarfjörður og nágrenni. —•
Reykjanes.
Rafmagnstakmörkimin á morgun:
Kl. 9—11:
Hafnarfjörður og nágrenni. —
Reykjanes.
~ -
Kl. 10.45—12.15:
Nágrenni Rvíkur, umhverfi Eli-
iðaánna vestur að markalínu frá
Flugskálavegi við Viðeyjarsund,
vestur að Hlíðarfæti og þaðan til
3jávar við Nauthólsvík í Fossvogi.
Laugarnes, meðfram Kleppsvegi,
Framhald á 6. síðu.
ib3. dagur.
» tf
kw. rafoáa
KORTIÐ sýnir iegu Volgu — Don skurðarlns, skipastigana og vötnin. — Leiðin frá KALATS við Don a ustur í Volgu er 101 kíiómetri
Þann 31. maí 1952 kl. 13,55 eítir Moskvutíma mættust
stórfljótin Volga og Don, og við það mynduðust sam-
gönguleiðir sem tengja fimm höf er að Sovétríkjunum
liggja — Svartahaf, Asovshaf, Kaspíahaf, Eystrasalt og
Hvítahafið.
Skipaskurðurinn milli Volgu
og Don er 101 kílómeter á
lengd, og er honum. lokið 2 ár-
um fyrr en áætlað hafði verið.
Með smiði Volgu-Don skurð-
arins er mikilvægum áfanga
náð í hinum geysimiklu fram-
kvæmdum SovétþjóSanna við
áð breyta landslagi og náttúru,
landi og lýð til heilla.
1 skurðinn er veitt vatni
úr Don-fljóti („er að réttu heit-
ir Tanais. Hún var forðum
og í því eru 13000 milljón
teningsmetrar af vatni. Stöðu-
vatn þetta ber nafnið Tsim-
lanskaja-yatn. Rafstöð með
fjórum 40000 kw túrbínum hef-
ur þegar verið byggð við vatn-
ið, en flóðgáttir og skipastigar
lyfta skipunum.
Kerfi áveituskurða vökvar
þurrar, sólsteiktar gresjurnar
sem á þessu svæði voru.
Mestu erfiöleikamir, sem
þurfti að yfirstíga, til þess að
Á myndiiuii sést er verlð er að lUeypa vatni í skurðinn. Fljótið Don
rennur til móts við Volgu.
kölluð Tanakvísl eða Vana-
kvísl“ segir í Heimskringlu).
Við bæinn Novo-Solénovskaja
hefur verið byggð stífla yfir
Dondalinn. Stíflan er 13 km
löng, og vatnið, sem við stífl-
una myndast er 180 km !angt
sameina fljótin Volgu og Don,
var hæðarmisimmurinn. Þar
sem fijótin renna næst hvort
öðru er hann 140 metrar. Ef
skurðurinn hefði verið grafinn
þar. hefðj þurft skipastiga með
mörgum flóðgáttúm. Sú leið
var þvi . ekki farin, heldur var
skurðurinn gerður þar sem
hæðarmismunurinn er minni,
friá Kalats Donmegin, um dali
gresjuánna Karpovka, Tsérv-
lémaja og Sarpa og í Volgu
skammt frá. borginni Krasno-
armeisk. Donmegin eru skipa-
stigar með fjórum flóðgáttum,
en Volgumégin íutlT Þar sem
skurðurinn er hæstur, er hann
88 metr. ofar yfirborði Volgu
og 44 metrum ofar yfirborði
Don. _ _____________
Úr Tsimlanskaja-vatninu er
vatni dælt með afaröflugum
dælum í uppistöðuna við ána
Karpovka — síðán eru tvær
áðrar dælustöðvár, við Béré-
slavka. og Varvarovka upp í
skurðinn þai: sem hann liggur
hæst.' Síðan fellu'r vatnið þrep
af þrepi um skipastigana og
milli þeirra, þangað til það
fellur út í Volgu. Siglingaleið-
in frá Rostov til Stklíngrad er
540 kílómetrar, þar af er 101
km sem er um Volgu-Dofn
skurðinn. Hinn hlriti leiðarinnar
er imi Volgn, Tsimlanskaja-
vatnið og neðri hluta Don.
Don kemur því til með að
vökva um 2 000 000 hektara
lands og auk þéss með áveitu-
skurðum 750 000 hektara
gresjulands. Á síðasta vori
voru 100 000 hektarar áveitu-
lands þegar teknar til ræktun-
ar.
Volga-Don samgönguleiðin
hefur verið fullgerð á mjög
stuttum tíma, Aðalverkið var
unnið á tveimur árum. Þess má
geta, að Súes-skurðurinn var
tæp ellefu ár í smíðum og |:að
tók þrjátíu og fimm ár að gera
Panamaskurði nn.
Á þessum tveimur árum voru
150 000 000 teningsmetrar af
jarðvegi færðir úr stað, og not-
Aðstoðarprestarnir köstuðu diskum sínum
frá sér og hlupu eins og; fætur toguðu
eitthvað út ÞbUslíiann frá mannfjÖldamun.
Hæðrilshróp <ög 'gifuryrði fylgdu þeim á-
leiðis:^---:- ■ ^ - • á1 • "■
Hodsja Nasreddin var þegar langt á braut.
Vefjarhöttinn marglita og falska skeggið
faldi hann uridir skikkju sínni. NjÓ3nararn-
ir höfðu nóg að gera hjá grafhýsinu.
En hann veitti- þyí ekki athygli að sá
halti okurkari Tsjafar elti hann alla leið-
ina; hann, faldi sig á bák við húshorn og
tré meðfram le'iðihhrögivaur-eklti gæfulegur.
'•..-rT'Hwac v'trtsíít.'.í _ ?
aðir voru um 3 000 000 ten-
ingsmetrar af steinsteypu.
Það er augljóst, að til þess
að afkasta slíku verki sem
þessu á svona stuttum tíma
þarf véltæknin að leysa hand-
aflið af hólmi, enda er talið að
98% allrar mokstursvinnu hafi
verið unnin með vélum og um
90% allrar aimarrar vinnu. —-
Smiði Vo!ga.-lDon sku; ♦ðarins
ber véltækni Sovétríkjanna
glöggt vitni
Samanlögð hestaf’atala véla
þeirra sem notaðar voru (bílar,
dráttarvélar o.s.frv.) var 500
þúsund. Notaöar voru um 200
skurðgröfur, hundruð af ýtum
og stórum bílum, sandpumpum
og hrærivélum.
Byggður hefur verið floti
stórra flutningaskipa til notk-
unar á þessari nýju siglingaleið.
Þau verða að vera heppileg til
siglinga á fljótum, og jafn
framt að þola siglingar um
vötnin stóru, þar sem skilyrði
eru svipuð og á höfum úti.
Þriggja þilfara farþegaskip,
knúin diesel-rafvélum hafa ver-
ið smiðuð til notkunar á leið
Þessi mikli skurður gegnir
þreföldu hlutverki. Fyrst og
fremst er hann afar mikilvæg
samgönguæð. 1 öðru lagi er
unnin stórkostlega mikil raf-
orka með því að nota fallhæð
þeirra stöðuvatna og lóna, sem
mynduð hafa verið, og þriðja
h1utverkið er áveita á þau
stóru landfiæmi, sem ekki hafa
verið ræktanleg til þessa,
vegna skorts á vatni.
Þá er þess að geta, að þessi
miklu mannvirki eru aðeins
einn liður í þeim miklu fram-
kvæmdum, sem nú er unnið áð
í Sovétríkjunum: rafvirkjun-
um, áveitum, ræktun skóga,
skipaskurðum o.s.frv.
Það er fátt sem sýnir betur
þann reginmun, sem er á frið-
samlegum störfum þeirra
þjóða, er byggja heim sósíal-
ismans og trylltu vígbúnaðar-
kapphlaupi auðvaldsheimsins,
en eiamitt þessar stórkostlegu
framkvæmdir. — Þegar áætl-
animar voru fyrst birtar, var
gert gys að þeim í borgara-
blöðunum — en nú er sumum
framkvæmdunum lokið og aðr-
ar lanfft komnar.
Drúttarbátui
nr. 398 var
íyrsta skipið
sem lór rnn
Volgu—Don
skurðinn.Þann
1. júní sigidi
lmnn hm í
mynni skurð-
arins austan
frá með landgönyubryggjur