Þjóðviljinn - 25.10.1952, Qupperneq 3

Úr Iandsleik B-liða Dana og Finna. Daninn Recliend orffberst
við tvo Finna um knöttinn. Itlinger, markvörður Fixma, er lagður
af stað að ná knettinum og á meðan gætir Kovisto marksins.
Finnar unnu
Dani.
Fyrstu helgina í þessum mánuði
háðu Danir og Finnar landsleik í
knattspyrnu í Helsinki. Finnar
sigruðu með tveim mörkum gegn
einu.
Sama dag kepptu B-landslið
sömu þjóða á Randers. Þann leik
unnu Danir moð 2 mörkum gegn
engu.
Eelglr BBiiitu
Melleitalfitga
I landsleik í knattspyrnu á
sunnudaginn unnu Belgir Hollend-
inga með tveím mörkum gegn
einu. Leikurinn fór fram i Ant-
werpen. Sama dag fór fram borga-
keppni mil’i stærstu borga
þessara landa, og vann lið Amst-
erdam iið Brussel með tveim mörk
um gegn einu.
iþróttir shupa heitbrigM
Með 'þeirri nákvæmu þekk-
ingu sem nútímamenn hafa á
líffærakerfi mannsins er líkam-
leg heilbrigði ekki lengur neinn
leyndardómur. Heilbrigt líffæra-
kerfi gerir þessar einföldu !kröf-
ur:
Nærandi fæða.
Hreint loft.
Sól, Ijós og hiti.
Hreyfing (vinna, léttar æf-
ingar).
Hvild (vinnuhvíld, hvíld
í þjálfun, sumarlej’fi og
svefn).
Þekkingin á þessum heil-
brigðu kröfum er ekki árang-
ur af nýrri, óvæntri reynslu.
Mennirnir hafa vitað þetta frá
ómunatíð, og það er því ein-
kennilegt að gott heilsufar skuli
ekki vera jafngamalt.
Þótt matur, sól og hreint loft
séu ekki atriði sem iþróttiniar
hafa vakið athygli á eða hafa
einikarétt á, sjáum við hvernig
Norðtnenn
unnu Dani 3:1
Á suimudaginn kcpptu Norð-
menn og Danir á þrennum vig-
stöðvum i knattspyrnu. í Kaup-
manahöfn vann landslið Norð-
manna Dani með þrem mörkum
gegn einu. B-landslið Da.na vann
Norðmcnn i Bcrgen með fjórum
gegn engu og unglingalið Dana
vann ung’ingalandslið Norð-
manna í Osló með tveim gegn
einu.
Danir hafa þá í ha.ust tapað
landsleikjum fyrir Svíum, Norð-
mönmmi og Finnum.
Getraunapóstkassar
1 Bi-o.t'o.ndi, þar scm getrauna-
seðiar eru sendir i pósti, er farið
að koma upp sérstökum póstköss-
um fyrir getraunaseðlana, get-
raunapósturinn er jafn mikill og
allur annar bréfapóstur. Fyrstu
getraunapóstkössunum hefur vex-
4jð. komið fyrir í Aberdeen.
nútímaíþróttir hafa haft þýð-
ingarmikil áhrif á almenna heil-
brigði með því að opna leið til
þessara gæða.
Heilbrigði eykst ekki við það
eitt að menn fullyrði hvers hcil-
brigði krefst. Menn verða jafn-
framt að sjá um að kröfumun
sé fullnægt.
Það er hið volduga verkefni
íþróttanna að skipuleggja þetta
heilbrigðisstarf með hagkvæm-
um aðgerðum sem eru byggðar
á vitneskju mannfélagsins um
hvers ber að krefjast til að
skapa heiibrigði. Á siðasta
mannsaldri höfum rið séð hvern-
ig íþróttirnar geta skipulagt
þetta heilbrigðisstarf með fá-
dæma árangri á grundvelli. 5-
þróttasýminga, leikja og keppni.
Iþróttirnar hafa orðið að þjóð-
lire>vfingum sem hafa sigrað
gamla lilej’pidóma, rótgróna i
þröngsýni, og fjárhagslega erf-
iðleika. Þetta er ekki aðeins
mál ungra di'engja, það snertir
yngri sem eldri, konur sem
karla, rika sem fátæka.
Iþróttasta.rfS'emin, sem hefur
vaxið svo mjög síðasta manns-
aldurimi, og sem heldur áfram
að vaxa, virðist yfirborðskennd,
virðist vera einhliða vöðyaþjálf-
un. Tilgangurinn með allri þess-
Framhald á 2. siðu.
1*5 mlllj*
ársIassBt
Atvinnuíþróttir í fjölmennum
löndum eru gróðavænlegur at-
vinnuvegur fyrir stjörnumar, ekki
sízt slagboltinn i Bandarikjunum.
Liðið New York Yankees vann
nýlega í fyrsta flokki fjórða árið
i röð. Eftir sigurinn tilkynntu þeir
tveir kaupsýslumenn, sem eiga lið-
ið að þeir hefðu i-áðið Casey
Stengel, stjómanda þess ö’.l sigur-
árin, í tvö ár cnn. Sltýrt var frá
þvi að árslaun hans væru um-
samin 90.000 til 100.000 dollarar á
ári, eða xim hálf önnur milljón
isl. króna. Áður hafði hann um
eina milljón króna-i 'árslaun.
Laugardagur 25. október Í952 — ÞJÓDVILJINN — (3
Af f jörrum
löndum
Kenya og „leynifélagið Mó móa
FÍRIR nokkrum árum birti hið
virðulega blað New York Tlm-
es þá fregn, að belgíska leyniþjón-
Ustan teldi sig hafa sannanir fyr-
ir því að þrettán svertingjar frá
Belgísku Kongó í Mið-Afriku væru
nýkomnir heim eftir námsdvöl í
Moskva, þar sem þeir hefðu lært
Marxisma og galdra. Var gefið í
skyn að menn þessir ættu að
trufla með fordæðuskap vinnslu
og flutninga úranmálms frá hin-
Um a.uðugu námum Belga, sem
leggja drýgstan skerf þessa fá-
gæta málms til kjarnorkusprengju-
framleiðslu Bandaríkjanna. Fuil-
trúum vestrænna nýlenduvelda í
Afriku virðist veitast all erfitt að
halda sönsum, eftir siðustu frétt-
um að dæma verður ekki annað
séð en brezka nýlendustjórnin í
Kenya i Austur-Afriku sé komin á
svipað vitmunastig og belgísku
ppæjararnir.
•
T^TÝLENDUYFIRVÖLDIN í Ken
í ’ ya hafa undanfarnar vikur
breytt út frásagnir af ógurlegu
leynifélagi Kenyasvertingja, Mó
raó. 1 brezkum blöðum hafa birzt
hro’lvekjandi lýsingar á mann-
fórnum og öðrum ódæðisverkum
óhugnanlegra seiðskratta, sem
sagðir eru hafa sett sér það mark
að koma fyrir kattarnef öllunr
h ví t um mönnum i Kenya, Eins
og oft vill bei-a við verða sög-
urnar því tilkomumeiri sem lengra
dregur frá vettvangi. Ábyrgir
leiðtogar Afrikumanna í Nairobi,
höfuðborg Kenya, segjast ekkert
vita um tilveru Mó mó og hafa
skorað 4 fylgismenn sína að koma
hvergi nærri slíkum leynisamtök-
um, ef þau skyldu vera tiL En
tröllasögurnar af hryðjuverkum
Mó mó eru hinar þörfustu fyrir
þá 30.000 brezku landnema, sem í
Kenya sitja yíir hlut 5.000.000
Afrikumanna.
•
KENYA er sígilt dæmi um ný-
lendukúgun. Nokkur hluti
landsins er frjósöm háslétta með
héilnæmu ioftslagi. Þegar brezkir
ingarnar út af Mó mó hafa megn-
að að hrinda þeirri kröfu fram.
Löggjafarsamkoman i Nairobi hef-
ur síðustu dagana samþykkt lög,
sem afnema prentfi-elsi og félaga-
frelsi fyrir stjórnmálasamtök og
heimila að gera menn útlæga, Áð-
ur var búið að veita. nýlendustjórn
inni heimi’d til að banna hvert
það verkalýðsfélag, seni henni
sýndist.
•
~ITAFNFRAMT þessari lagasetn-
ingu, senr St. A. Davies úr
nýlendustjórninni hefur játað að
ekki sé „þörf vegna yfirvofandi
hættu” en gott að geta gripið til
gegn „undirróðursöflum" síðar-
meir, hafa verið sett herlög í
Kenya og herlið flutt þangað frá
Egyptalandi, beitiskipið Kenva
kallað frá Kólombó á Seylon til
hafnarborgarinnar Momfcassa,
fjöldahandtökur án dóms og laga
framkvæmdar í skjóli herlaga.nna
og landshiutar einangraðir. Ljóst
er að nýlendustjórnin hefur ótt-
ast að Afrikumenn mjradu ekki
taka kúgunarlögum hennar þegj-
andi, en hún sver og sárt við
ieggur að heriögum og öðrum ör-
þrifaráðum sé ekki beint gegn
stjórnmálasamtökum þeirra held-
ur aðeins hinu illa galdrahyski Mó
mó. Svo mikið er þó víst, að
skeleggustu foringjar Afriku-
rnanna í Kenya sitja nú i fangels-
um Breta. Meðal þeirra er Ken-
yatta og er ekkért líklegra en að
hann verði sakaður um að hafa
gengið á ga’draskóla í Moskva,
því að hann dvaldi þar um tíma
fyrir 15 árum.
•
/jPTTFLOKKARNIR, Kikújú, og
hafa orðið harð'ast úti
i landráni brezku landnemanna i
Kenya og það voru sérsvæði þess-
ara ættflokka sem nýlendustjórnin
lét herlið sitt einangra um leið
og h.ún setti heríög i iandinu.
Talið er að verkefni heriiðs þess,
sem flutt hefur verið á vettvang
í flugvélum, sé að handsama for-
ystumenn þessara ættflokka, sem
mest hafa orðið fyrir barðinu á
Bretum og hafa því léð sjálfstæð-
ishreyfingunni eindregnastan stuðn
ing. Aðgerðirnar gegn Kikújú og
Massai sýna, að þa.ð er ekki ieyni-
félag hjátrúarfu!lra -oístækis-
rnanna, sem Bretar eiga I höggi
við í Kenya. Með verkum sínum
hafa þeir ka’iað j-fir sig reiði
landsbúa. Þegar þess sjást merki
að Afrikumenn eru að vaJma til
vitundar urn mátt sinn, þá er
gripið til kúgunarráðstafana, sem
auka enn andúðina á hinum cr-
lendu húsbændum. Bretar hafa
við enga að sakast nema sjálfa
sig ef Kenya verður nýtt Malákka,
þar sem þeir heyja vonlausa
styrjöld við sjálfstæðishreyfingu
nýlenduþjóðar.
51. T. Ú.
Bamaheimili Vorboðans hefur starfað
í tuttugu ár
80 böm undanfarm sumur í Rauðhólum
Sujnardvalarheimllíð Vorboðúm heldur hlutaveltu tll ágóða
fyrir starfsemi sína. sunnudagiiui 2. nóvember að Röðli.
Slarfræksla ]>essa. barnaheimilis er Reykvíkingum að góðu
kunn, enda næsta virðingarverð. Vorboðinn hefur starl’að S rúm
20 sumur, hin síðustu í Rauðhólunt. I>ar hafa verið um 80 börn
á hverju sumri, mán’uðina. júíí og ágúst*Jafnan hefur verið ir«ynt
að láta illa sett börn sit.ja í fyrirrúnii.
15 konur úr þrern, ijvenfélcg-
um, Verkakvennafélagúiu Fram-
sókn, Þvottakvennafélaginu
Freyju og Mæðrafélaginu,
raynda stjórn Vorboðans. Inna
þær af iiendi margþætt og óeig-
ingjarnt starf í þágn heimilis-
in.s og bá ura leið í þágu reyk-
vískra barna.
Skylt er að geta þess me-ð
þakklæti, að Vorboðinn nýtur
nokkurs styrks frá því opinbera,
en eigi að síður verður fram-
lívæmdanefndin að auka tekj-
ur barnaheimilisins með al-
mennri fjársöfnun árlega, svo
að hægt sé að halda. starfin j
Framhald á 7. sSSu.
JOMO KENYATTA
landnemar tóku að flytja til Ivcn-
ya. ráku þeir Afrikumenn á brott
af hásléttunni með vopnavaldi nið-
ur á óheilnæmt og' illræktanlegt
láglendið. Telcjui- ófag’ærðra
Afrikumanna í þjónusf.u Breta eru
44 til 110 ísl. ki-ónur á mánuði
og faglærðra 110 til 660 krónur.
LægsUaunuðu hvítir menn hafa
hærri tekjur en hæst launuðu
svertingjai-nir. Á löggjafarsam-
kundu Kenya eiga 30.000 hvítir
menn 14 kjörna og 25 stjórnskip-
aða fulltrúa. 100.000 menn af Asíu
þjóðum eiga sex kjörna fu’ltrúa
en 5.000.000 Afrikumenn eiga sex
fuiltrúa, sem allir eru stjórnskip-
aðir.
•
ÞEGAR þannig ér í pottinn bú-
ið er engin furða, að Afriku-
menn telji gengið á rétt sinn og
vilji fá aukna hlutdeild í stjórn
lands síns. Jomo ’Kenyatta, há-
menntaður mannfiteðingur, hefur
stofnað Afrikusarciband Kenya,
sem telur yfir 100.000 meðlimi og
krefst Kenya fyrir Kenyamenn
Vöxtur Afrikusaijibandsins og
verka'ýðsfélaga Afrikumaima hef-
ur skotíð brezku lándnemunum
skelk 5 bringu. Þelr hafa undan-
farin ái- krafizt „einbeittra að-
gerða" af nýlendustjórninni og æs-
Hvað fær herraþjóðin
að hafa hátt ris á stór-
hýsum sínum?
OFINBERLEGÁ hefur nú
t eriS tiUiynnt um hinar nýju
stórbysgingar hemámsliðs-
ins á KeflavíknrflugveUi, sem
ÞjóðvIIjmn sagði frá í síð-
asta mánuði. Er skýrt svo
frá að Sameinaðir verktakar
eigi að byggja átta „her-
mannabragga." eða „svefn-
ská.Ia“ og sé heildarverð
{teirra áætlað 53 milljónir
króna. líver „braggi“, eða
„sltá!i“ á sem sé að kosta
nærfellt sjö milljónir króna,
eða meira en Sjómanna-
skólinn kostaði allur, og
ern þó setuliðsmenn und-
anþegnir ö’.Ium sköttum og
skyldum af athöfnum sínum
og innflutningi og nota stór-
virkustu vinnuvélar. Er aug-
Ijóst af þcssu að nafngiftir
landsöl ubí aða.nna, „braggi“
og „skáli“, eru þvaður eitt;
þarna er um að ræða stór og
vönduð hús fyrir fjöJmenni.
Á saina tíma og þetta ger-
ist er afturhaldið á Alþingi
að velta á milli sín og svæfa
allar tillögur sósíalisfa. um
rétf íslendinga til að Mta I
húsum. Á sama tíma og
þetta er iindirbúið verða
sósíalistar og Þjóðviljinn að
berjast harðvítugri baráttu
fyrir því að íslendingar fái
að hafa nokkrum f’etum
hærra ris á þökum hótsa
sinna en einhverjum skrif-
finnskubjálfum þóknaðist. Á
sama tíma og þetta gerist
vex húsnæðiseymdin og biin-
ar ískyggilegu afleiðingar
hennar stöðugt hjá Isíend-
ingum.
— Einkenni nýlendnnn-
ar verða nú æ skýrarí í
íslenzku þjóðlífi, og þetta
nýja dæmi ætti að geta opn-
að augu margra. Herra.þjöð-
in getur gert hvað sem
henni sýnist, hún skal búa
í nýjnm og vegfegum stör-
hýsum meðan þeir innbornu
fá skort og niðurlægingut að
vaxandi hlutskipti.
* .
\ .
\ \