Þjóðviljinn - 29.10.1952, Blaðsíða 7

r
fíagnar Öialsson
Viæstaréttarlögmaður og lög-
(giltur endurskoðandi: Lög-
cfræðistörf, endurskoðun og^
Cfasteignasala, Vonarstrætií
} L2. Sími 5399.
Sendibílastöðin Þór
SlMI 81148
Saumavélaviðgerðir
Skriístofuvéla-
viðgerðir
SYLGJA
)í>aufásvcg 19. — Sími 2656.
Útvarpsviðgerðir
A D t Ó, Veltusundi 1,
>3Ími 80300.
Liósmyndastofa
Nýja
sendibílastöðin h.f.
K Aðalstræti 16. — Sími 1395J
Sendibílastöðin h.f.
jjfngólfsstræti 11.—Sími 5113.
13pin fré kl. 7.30—22. Helgi-
),iaga frá kl. 9—20.
Kranabílar
íaftaní-vagnar dag og nótt.i
íHúsflutningur, bátaflutning-j
|)ur. — VAKA, sími 81850.
Lögfræðingar:
^Áki Jakobsson og Kristján^
íEiríksson, Laugarveg 27 1.
^hæð. Sími 1453.
Innrommun
^málverk, Ijósmyndir o. fl.
>.4 S B lt Cf. Grettisgötu 54 \

Tíúlofnnarhringar
Uteinhringar, hálsmen, arm-(
íaönd o. fl. — Sendum gegn^
)oóstkröfu.
GnllsmiRir
ðteinþór og Jóhannes,
Laugaveg 47
Vönduð húsgögn
' geta allir eignast með þvf a.ð'j
'notfæra sér hin hagkvæmu(
'afborgunarkjör hjá okkur.?
Bólsturgerðin,
^Brautarholti 22, sími 80388. í
Trúlofnnaihringar
^Grull- og silfurmunir í fjöl-
breyttu úi’vali. - Gerum
við og gyllum.
f— Sendum pepn póstkriifu —h
VALITB FANNAR
Qullsmiður. — Laugaveg: 1C.
Munið kaffisöluna
f Hafnarstrætí 16
Höfum fyrirliggjandi
^ný og notuð húsgögn o.m.fl.
Húsgagnaskálinn,
SNjálsgötu 112, sími 81570.1
Til sölu
(barnavagnar, bamarúm, dív-
' anar, borð, fatnaður,
} grammof ónar og plötur,
) rúmfatakassar, kommóður o.
— Fornsalan Ingólfs-
)■ stræti 7, sími 80062.
ÍEf vkkur vantar dýnur.)
|iþá hringið í slma 80062, við^
*búum þær til eftir pontun.,
>Reynið viðskiptin. Ingólfs-'
íStræti 7, sími 80062.
Svefnsóíar
Sóíasett
Húsgagnaverzlunin
Grettisgötu 6
Stofuskápar
Húsgagnaverzlúnin
Þórsgötu 1.
Fornsalan
jiöðinsgötu 1, sími 6682, kaup-
ksr og selur allskonar notaða^
limuni.
Húsgögn
' DíVanar, gtofuskápar, klæða-
'■ikápar (sundurteknir), rúm
atakassar, borðstofuborð og (
stólar. — ÁSBTtC,
Grettisgötu 54.
Daglega ný egg,
' -soðin og hrá. — Kaffisalanj
Hafnarstræti 16.
Minningarspiöld
Samband ísl. berklasjúkl-
mga fást á eftirtöldum stöð-^
1 ,im: Skrifstofu sambandsins,
-Vusturstræti 9; Hljóðfæra-'
i ^erzlun Sigríðar Helgadótt-'
jur, Lækjargötu 2; Hirtií
k H jartarsyni, Bræðraborgar-
,stíg 1; Máli og menningu.í
Laugaveg 19; Hafliðabúð,^
'lNjá.lsgötu 1; Bókabúð Sig-ý
?valda Þorsteinssonar, Lang-^
íholtsv. 62; Bókabúð Þorvald-
,r Bjarnasonar, Hafnarfirði;'
(Verzlun Halldóru Ólafsdótt-c
ur, Grettisgötu 26 og hjás
rúnaðarmönnum sambands-<
■ns um land a.llt.
KENNSLA
íslenzku- og ensku-
kennsla
Upplýsingar í síma 1373
Jónas Árnason
Kennsla
fyrir byriendur
’ á fiðlu, píanó og í hljómfræði'
Sigursveinn IJ. Kristinsson,'
* Mávahlíð 18. — Sími 80300 *
ELAOSIJ
Frjálsíbróttadrengir
Ármanns
/Nú er körfuboltinn í kvöld.;
fNýir féiagar velkomnir. -
Nefndin.
Engar ráðsfafanir
Framhald af 8. síou.
mjög eindreginui andstöðu í
Háskólanum. Var óspart liieg-
ið að fáránlegum ummælum
Gylfa um efni þessa frum-
varps og afstöðu stúdenta.
Framtiald af 3. síðu
vegar að lismni sé valið form
sem venjulegt fólk getur skilið,
en það hlýtur að vera undir-
staða þess að listamennirnir
einangrist ekki frá fólkinu. Ég
veittist ekkert persónulega að
Birni Th. Björnssyni eða list-
skoðunum hans í minni grein, þó
hann gefi það ótvírætt í skyn
í skrifum sínum.
Mcð mínum skrifum um sýn-
ingu Veturliða tók ég heldur
enga afstöðu til áreksturs þess
er varð milli þeirra. Það er
mál sem mér kemur ekki við.
Þegar listfræðingurinn telur
upp nöfn margra snillinga í mál-
aralist fyrri aida, sem voru ekki
virtir af samtíð sinni, þá veit
hann vel, að samtíð þeirra er
ek'.ii sambærileg við okkar sam-
tíð. Þao var ekki dóinur alþýð-
unnar á verkum þessara Eiiill-
inga, sem viðurkenndi þá eklci,
heldur dómgreindarleysi auð-
borgaranna. Alþýðan átti þess
engan kost að dæma um vérk
þeirra. Listfræðingurinn nefriir
vinsældir bókarinnar Dalalíf
sem tákn þess að alþýðan skilji
ekki list. Hann hefði átt ao
nefna þarna verk Kiljans, mest
lestna höfundarins af alþýðu
þessa lands. En slík ábending
hefði hinsvegar sannað að al-
þýðan er dómbær á list. Eru
þetta heiðarleg vinnubrögð?
Björn segir að ég sé á móti
því að láta íslenzka list njóta
frjómagns úr nýjum straum-
um lieimslistarinnar. Þetta er
misskilningur. En ég er á móti
úrkynjaðri list, og ég er á móti
lokuðum listformum, sem ein-
angra listamennina frá fólkinu;
því þau gera hlut þeirra lítinn,
þar sem hann gæti verið, og
ætti að vera stór. Ég ka.lla
það ,,Nýju fötin keisarans“ þeg-
ar fólki er sagt að sjá og njóta
listar í afskræmdum myndum,
t. d. þegar konulíkami birtist
með brjóst niður á læri, munn-
inn aftur fyrir eyru, eða álíka
útgáfur. Ég er svo ógáfaður að
ég sé enga list í slíku. Ég trúi
varla öðru en að við Björn Th.
Björnsson gætum orðið sam-
mála um þetta, ef við sætum
saman og skoðuðum eina slíka
útgáfu, og hefðum við hliðina
á henni samtímis myndina
,,Þorke)l átti dætur tvær“, eftir
föður hans, þar birtist ógleym-
anleg listtúlkun hverjum sem
skoðar, og svo er um allar þær
myndir sem ég hef séð cftir
þann mann.
Bj. Th. Bjömsson hefur les-
ið og lært listsögu, hann veit
því vel, að listin hefur ekki allt-
af verið á óslitinni framþróunar-
göngu. Á blómaskeiðum þjóð-
félaganna ber hana vanalega
hæst. Hún glitrar þá i sólskini
dagsins á öldufaldi menr.ingar-
innar. En þegar aldan hnígur
þá lendir hún aftur niður í daln-
um. Svo þegar ný menningar-
alda rís, þá birtist hún aftur á
fa,ldi hennar og glitrar máske
ennþá fegurra en áður. En þesr
eru líka dæmi að listin hefj:;
sig til flugs yfir öldudalinn, ó-
háð hnígandi menningu. Þar er
á ferð hin opinskáa list barátt-
unnar með arnsúg í fluginu.
Hún á að vera auðþekkt, því
hún villir ek'ki á sér heimildir.
Þjcðfélag borgaranna. hrekst nú
sem rekald á sjó aldanna með
hnígandi menningu, en aukna
drápstækni, tortímandi sjálfr
sér, og þeim verðmætum er þac*
áður skóp. Það er mesti mis-
skilningur ef menn halda að
sósíalisminn ætli að rífa í sund-
ur og tortíma því bezta úr
borgaralegri menningu og list.
Hann er þvert á móti í heim-
inn borinn til þess áð bjarga
þessum verðmætum frá glötun.
fullkomna þau og gefa þeim
gildi á ný. Þetta er ástæðan
fyrir því, að iistamenn bins sós-
Miðvlkudagur 29. október 1952 — ÞJÓÐVILJINN — (7
íalíska þjóðfélags elta ekki liið
lokaða fonu hnignandi listar
hins borgaral. þjóðfélags, niður
t öldudalinn. Þeir taka upp form
ið frá blómaskeiði fyrra þjóð-
félags, þar sem listirn glitraði
siærast á öldufaldinum áður en
hann brotnaði og fór að hníga
i djúpið. Það_er þetta form sem
bráclega verður fullkomnað af
listamönnum hins nýja tíma og
siðar. Þó margir ágætir lista-
menn og listrýnendur hins
gamla heims skilji þetta ekki
ennþá, þá er þáð þó þétta sém
koma skal. Ef listamenn hins
borgaraiega heims reynast lífs-
hiutverki sínu trúir þá yfirgefa
þeir andvanafædd form hnign-
andi listar. Hefja sig upp úr
öldudalnum og taka að vopni
hina opinskáu list í baráttu fýr-
ir frelsi og menningu.
Sönn list á alltaf rætur í
þjócfélaginu þar sem hún vex
upp. Af þeirn sökum er ekki
hægt að flytja inn list eins og
kramvöru eca glysvarning. En
góðir listmenn sem verða
sncrtnir af framandi list geta
samræmt þau áhrif er þeir verð'a
fyrir menningar- og iisterfðum
iands síns. Bem stæling eða upp-
tugga á framandi list er engin
list.
1 kvæði ssnu, hinu ramgerða,
þar sem spekin og snilldin vefa
saman þræðina., í Kolbeinslagi
Stephans G. Stephanssonar,
lætur skáldið útkjálkabóndann
Kolbein og kölska sjálfan, kveð-
ast á um íslenzka menningu
og list út á draugaskeri. Stefán
lætur lrölska varpa fram þess-
um orðum m. a.:
„Gerum lit að list en vitið ekki“
Kolbeinn útvörður íslenzkrar
menningar og listar botnar vísu-
upphaf Kölska þannig:
„Látum hita hugsana
hrína i gliti orðanna".
Stefán er hinn mikli sjáandi,
hann veit að litskráðið eitt án
innihalds, hvort sern er á máli
pensils eða penna, er engin list.
Nú í dag þegar illir straumar
útlendrar ómenningar í ótrú-
legustu myndum, skella á land-
inu og vinnu vitandi eða ó-
vitandi að eyðileggingu þes::
grundvallar sem við verðum að
standa á sem þjóð, ef arfur-
inn á ekhi að glatast, þá er
kominn tími til að Islendingar
haldi vöku sinni, og er þá gott
að hafa yfir Kolbeinslag
Stephans G. Stephanssonar.
Reykjavík 23. 10. 1952
Jóhann J. E. Kúld
Endalaust stríð á
Malakkaskaga?
Yfirmaður brezka hersins á
Malakkas'kaga sagoi í gær í Ku-
alalumpur, að ekki yrði séð fyr-
ir endann á stríðinu við þjóð-
frelsishreyfinguna.
Opinberir bílar ■
Framhald af 8. síðu.
legum kröfum um aukinn
braða, cg öðrum en til var ætl-
azt.
Misnotkun opinberra bifreiða
ber að sjálfsögðu að skoðast
sein hver önnur óráðvendni í
meðferð opinbers fjár og nauð-
synlegt að koma í veg fyrir
liana. Með ofanskráðri tillögu
er bent á hæga leið til slíks:
allar bifreiðar, sem reknar eru
fyrir ríkisfé, verði merktar sér-
staklega.. Þessi háttur tíðkast
víða um lönd, t.d. í einu ná-
grannalandi okkar, Svíþjóð, og
þykir hafa gefizt vel. Bifreiðar
ríkisins eru með þessu settar
undir eftirlit almennings, hver
maður getur séð, hvar þær
fara, og ráðamönnum þeirra
þannig veitt það aðhald, sem
að mestu fyrirbyggir, að þeir
misnoti þær. — Framkvæmd
málsins getur naumast orðið
mi'klum erfiðleikum háð, en
sjálfsagt virðist, að þeir, sem
hana hefðu með höndum, leit-
uðu um einstök atriði upplýs-
inga t.d. frá Svíþjóð, þar sem
þegar er fengin alllöng reynsla
í þessum efnum.
Af hálfu stjórnarvaldanna
hefur því oft verið haldið fram,
að þingmenn væru ekki sem
skyldi uppfinningasamir á til-
lögur til sparnaðar í útgjöldum
hins opinbera. Þama er ein.
Allt er
þá þreniat er
Jónas Ámason flytur á ný
á þiagi tillögu sína um að
menntamálaráðherra hlutist til
um að samræml komist á skip-
an leturborða á ritvélum þeim,
sem tíl landsins eru fluttar.
1 greinargerð segir Jónas:
„Tillaga þessi var flutt á tveim
imdanföiTium þingum, en náði
í hvorugt skiptið afgreiðslu.
—— Hins vegar hafa sézt gleði-
leg merki þess að hún sækir
á um hylli innan Alþingis, því
að í hittiðfyrra entist henni
ekki umhyggja góðra manna
til þess einu sinni að komast
aftur úr þeirri nefnd, sem
henni var vísað til, en í fyrra
var hún svo gæfusöm, að nefnd
in (þ. e. allsherjarnefnd) af-
greiddi hana með fullu sam-
komulagi á þá leið, að þetta
væri hið þarfasta mál, og
lagði til að tiilagan yrði sanr-
þykkt. Aftur á móti tókst svo
illa til, að frekari umræ'ða um
málið á Alþingi fórst fyrir, og
lauk svo þingi ... Tillagan
er flutt í trausti á fullan sigur
að þessu sinni, enda lofar um
það góðu þróun málsins innan
Alþingis. Og allt er þá þrennt
er".
Minsk, höfnðborg- hvírússiveslta sovétlýðveldisins, var jöfrinð við
jörðu í lok siðustu styrjaldar. Nú lítur Sovétskaja gatan í Minsk
þiuinig út