Þjóðviljinn - 07.11.1952, Blaðsíða 8

SiórvtSburBur ! Islenzku menningarlifi:
10 nýjar útgáfubækur Máls og meim
ingar koma út í dag
Þegar aörir bókaútgefendur draga saman starfsemi
sína hefur Mál og menning nýtt átak til að tryggja
almenningi innlendar cg erlendar úrvalsbækur á
lágu verði.
Bókmenntafélagiö Mál og menning hefur í dag nýja og
stórfellda sókn í menningarstarfi sínu meö útgáfu tíu
úrvalsbóka, sem félagsmenn eiga kost á að eignast með
ótrúlega góðum kjörum. Hefur áöur verið skýrt frá þessu
mikla átak félagsins hér í blaðinu og félagsmönnum var
tilkynnt um þaö með boðsbréfi í vor, en í dag kemur þaö
til framkvæmda. SkýrÖi stjórn Máls og menningar blaöa-
mönnum frá hinni stórauknu útgáfu í gær.
HJÓÐVILIVNN
Föstudagur 7. nóvember 1952 — 17. árgangur — 252. tölublað
Faðir Guonarsborgar fryllist
af tiilögu um vatns og skoipieiðslur!
„Bæjarstjórnin telur óhjákvæmilegt að lagðar verði vatns- og
frárennslisæðar í smáliúsahverfið á mótum Háaleitisvegar og
Suðurlandsbrautar og felUr vatnsveitustjóra og bæjarverkfræð-
ingi að hefja nauðsynlegan undirbúning og framkvæmdir verks-
ins hið allra fyrsta".
Eins og kunnugt er helzt
hinn gamli grundvöllur Máls og
menningar óbreyttur, eftir sem
áður fá félagsmenn 2-3 fastar
■bækur á ári ank tímaritsins
fyrir 75 kr. Breytingin er sú
að auk þessa. koma níu bækur,
og geta félagsmenn valið að
eigin geðþótta þrjár þeirra,
sex eða allar. Fá félagsmenn
þrjár aukabækur fyrir 125 kr.,
sex aukabækur fyrir 225 kr. og
þær allar fyrir 325 kr., en það
er mjög lágt verð eins og nú
er komið.
Eins og áður er sagt hefst
þessi nýja útgáfa í dag, og
aukabækurnar ve.rða allar tald-
ar til viðburða. Þar er að finna
þrjár ljóðabækur eftir fremstu
Ijóðskáld Islendinga: Sóleyjar-
kvæði, nýjan Ijóðaflokk eftir
Jóhannes úr Kötlum, Kristal-
inn í hylnum eftir Guomund
Böðvarsson og Á Gnitaheiði
eftir Snorra Hjartarson.
Þá er í flokknum ný bók
sem flesta mun fýsa að lesa,
eftjr Gunnar Benediktsson,
L&ndsöluflokkar og
hermannaslark
Framhald af 1. síðu
artilgang með því að fara í
borgaraleg föt.
Ingi kvað þessar síðari regl-
ur vera verri þeim fyrri og
miklu hættulegri fyrir íslenzka
æsku.
Ég veit ekkert! Ég sit hjá!
Frásögn af háttalagi land-
sölufulltrúanna verður því mið-
ur að bíða, nema fulltrúa AB:
Magnúsar Ástmai’ssonar. Hann
dróst uppúr sætinu og muldr-
aði: Eg veit ekkert um hvað
verið er að tala. Ég sit hjá!!
Gunnar þagði, Auður talaði.
Þórður skrifaði og talaði. Síð-
an vísuðu landsölufulltrúarnir
tf'Iögunni frá til bæjarráðs
með 8 atkv. Ihaldsins gegn 5
atkv. Fimmta atkvæðiö greiddi
Jóhanna Egilsdóttir.
Guðmundur Vigfússon flutti
framanskráða tillögu á bæjar-
stjómarfundinum í gær. Urðu
úm tillöguna nokkrar umræður
þar sem borgarstjóri mælti
gegn lækkun á heitavatninu,
enda þótt Guðmundur benti
honum á að samkvæmt áætlun
Saga þín er saga vor — en
það er saga Islands frá vor-
dögum 1940 til jafnlengdar
1949. Enn er þarna að finna
smásagnasafnið Undir Skugga-
björgum eftir Kristján Bender,
en fyrsta smásagnasafn hans
vakti mikla athygli og hlaut
vinsældir. Síðast en ekki sízt
af íslenzkum bókum í flokkn-
um er að nefna Dagbók í Höfn
1848 eftir Gísla Brynjúlfsson.
Þá eru þarna þrjár þýddar
úrvalsbækur eftir heimskunna
höfunda, Klarkton eftir banda-
ríska rithöfundinn Howard
Fast, Plágan eftir franska rit-
sagði Lúðvík Jósepsson á Al-
þingi í gær þegar hann mælti
fyrir frumvarpi sínu um heim-
ild fyrir ríkisstjórnina að taka
50 millj. kr. lán, sem endur-
lánað verði bæjar- og sveitar-
félögum til framleiðslubóta og
atvinnuaukningar.
Ástæðan til þessa furðulega
ástands væri sú, sagði Lúövík,
að í vestfirzku kauptúnunum
skorti ýmist fullnægjandi lönd-
unarskilyrði eða frystihús og
vinnustöðvar til að vinna úr
aflanum á sem beztan og skjót-
astan liátt. Þannig væri þetta
einnig um flest kauptúnin
norðan- og austanlands. Þau
liefðu ekki aðstöðu til áð not-
færa sér þá atvinnu sem mót-
taka aflans úr hinum stóru og
mikilvirku togurum okkar hef-
ur í för með sér. En með
frumvarpinu væri lagt til að
hitaveitunnar nú sé ráðgert að
helmingur af tekjum hennar
verði tekjuafgatigur, og því
engin knýjandi nauðsyn að
hafa verðið svo hátt sem það
er.
íhaldið vísaði tillögunni frá
með sínum 8 atkv. gegn 7 atkv.
hinna flokkanna.
höfundinn Albert Camus og
Jörð í Afriku eftir dönsku
skáldkonuna Karen Blixen.
Allra þessara bóka verður
nánar getið síðar í fréttum og
ritdómum, en þess ber að geta
að Hafsteinn Guðmundsson
prentsmiðjustjóri í Hólum hef-
ur valið þeim einstaklega
smekklegan ýtrS búnþng og
gengið frá fögru, samstæðu
bandi á þeim, og er það þó
mjög ódýrt, 12-16 kr. á bók.
Auk þessa kemur út í dag
föst félagsbók, sem allir með-
limir Máls og menningar fá,
en það er ný útgáfa af ljóð-
mælum Sveinbjarnar Egilsson-
ar, og er sú bók gefin út í
tileftii þess að í sumar voru
liðin hundrað ár frá dauða
hans. Hefur Snorri Hjartarson
annazt útgáfuna og skrifar for-
mála, en auk þess fylgir ævi-
saga Sveinbjarnar eftir Jón
Árnason, eitis og í fyrri út-
gáfunni.
Boðsbréf Máls og menningar
sem út var sent í vor hefur
hlotið góðar undirtektir, þótt
félagsmenn ,hafi ekki orðið
nógu fljótir að ákveða val sitt.
Skal þess sérstaklega getið af
því tilefni áð upplag aukabók-
anna er mjög lágt og því ör-
uggast að tryggja sér þær sem
fyrst.
þeim yrði veitt aðstoð til að
bæta þá aðstöðu. Þau lán, sem
þarna væri um að ræða, mundu
kauptúnin nota til að skapa
löndúnar- og vinnsluskilyrði til
að taka á móti togarafiskinum
og draga þannig stórlega úr
eða jafnvel útrýma með öllu
því atvinnuleysi sem svo mjög
þjakar þau nú.
Frumvarpinu var vísað til 2.
umræðu og fjárhagsnefndar.
I skeyti til Trumans forseta
í gær skýrði Eisenhower, for-
setaefni í Bandaríkjunum, frá
því að hami væri fús til að
ræða við forsetann innan hálfs
mánaðar um framkvæmd
stjórnarskiptanna og skipa
menn til að kynna sér störf
hverrar stjórnardeildar um sig.
Talið er fultvíst að eftir við-
ræðurnar við Truman muni Eis-
enhower vinda bráðan bug að
því að efna loforð sitt uni að
fara til Kóreu.
Ekki er enn að fullu lokið
talningu atkvæða úr kosning-
unum í Bandaríkjunum. Ljóst
er þó að repúblikanar fá 48
öldunardeildarmenn, demókrat-
ar 47 og einn, Wayne Morse,
sem sagði sig úr repúblikana-
flökknum af óánægju með aft-
urhaldssemi Eisenhowers, er ó-
háður. Nixon varaforseti hefur
úrslitaabkvæði í deildinni og
munu því repúblikanar fá for-
mennsku í öllum nefndum þar
eins og í fulltrúadeildinni, þar
sem þeir höfðu 14 þingsæta
meirihluta er úrslit voru ókunn
úr átta kjördæmum.
Tillaga þessi, sem Einar Ög-
mundsson flutti á bæjarstjórnar-
fundi í gær, og sem öllu venju-
legu fólki mun finnast sjá’f-
sögð, varð þess valdandi að hinn
fágaði borgarstjóri Reykvíkinga
kastaði frá sér öllum manna-
siðum í málfiutningi og greip til
ófalsaðs hátternis göfustráka Svo
mjög skar það föður Gunnarsborg-
ar í hjartaö að nokkur skyldi
I hátíðafundi í Moskva í gær
í tilefni af 35 ára afmæli verka-
lýðsbyltingarinnar í Sovétríkj-
unum, hóut Tikhomiroff, ráð-
herra, sá sem fer með mál
efnaiðnaðarins, ræðu.
Tikhomiroff sagðf að á tíu
fyrstu mánuðum yfirstandi árs
liefði verið frainleitt: það magn
í Sovétríkjunum, sem gert var
ráð fyrir í áætluninni að fram-
leitt yrði á öllu árinu. Hann
kvað kolaframleiðsluna vera
orðna 15% meiri en 1950 og
vélaíramleiðsluna 40% rneiri en
þao ár.
RáSherrann vék að sambúð
Sovétríkjanna við auðvalds-
löndin. Kvað hann ekkert því
til fyrirstöðu að bæði hagkerf-
Sigurður Guðgeirsson flutti í
stuttri en greinargóðri fram-
söguræðu á bæjarstjómarfund-
inum í gær greinargerð fyrir
framanskráðri tillögu sinni og
Atkvæðatala Eisenhowers var
i gær komin í 32 milljónir og
Stevensons 26.5 milljónir en ó-
komnar voru tölur úr 5000 kjör
deildum.
Mauriac fœr
Nóbels-
verSlaun
Franska rithöfundinum Franc-
ois Mauriac voru í gær veitt
bókmenntaverðlaua Nobéls.
Mauriac er fæddur í Bordeaux
1885. Hann hefur ritað fjölda
skáldsagna, svo sem Holdið og
blóðið. Koss hins holdsveika,
Snákahreiðrið og Fariseakonan.
Gerast þær í hinu borgaralega
umhverfi í Suðvestur-Frakk-
landi, sem Mauriac er sprott-
inn úr. Mauriae er ikaþólskur
og lýsir átakanlega gerspillingu
sögupersóna sinna, ágirnd
þeirra, losta og yfirdrepsskap.
dirfast að leggja til að það fóik
sem Ihaidið dæmdi til útlegðar
þarna, fái vatns- og skólpleiðslur
eins og annað fólk.
Tillögu Einars var vísað frá
með 8. atkv. gegn 5. Báðir AB-
fulltrúarnir, sem hrópuðu þegar
Gunnarsborg var að rísa: Þarna
er lausnin! sátu hjá við atkvæða-
greiðsiuna. — Gunnarsborg verður
rædd siðar.
in gætu verið við lýði saman í
heiminum ef gagnkvæmur vilji
væri fyrir hendi en ljóst væri
að ráðandi öfl í Bandaríkjunum
stefndu að því að koma Sovét-
ríkjunum og öðrum sósíalistísk-
um löndum fyrir kattarnef.
Úttíist wm
Er ró puheriwn
íhaldsmaðurinn Boothby sagði
í umræðum um utanríkismál í
brezka þinginu í gær að ekki
þýddi að loka augunum fyrir
þvxí að vegna vaxandi ýfinga
Framhald á 7. síðu.
nauðsyn þess að atvinnuleysis-
tryggingum væri komið á,
enda hefðu mörg verkalýðsfé-
lög skorað á Alþingi að sam-
þykkja frumvarpið er um ræð-
ir í tillögu hans.
Á annað hundrað þús. kr.
Sigurður gat þess sem dæmis
um nauðsyn atvinnuleysistrygg-
inga að síðan í fyrrahaust hefði
Hið ísl. prentarafélag greitt á
annað hundrað þús. kr. í at-
vinnuleysisstyrki til atvinnu-
lausra félagsmanna sinna, en
innan við 300 manns væru í
félaginu. Til þess að geta greitt
þessa styrki hefði orðjð að
hækka vikugjald félagsmanna
í vinnu um lielming, úr 15 kr.
í 30 kr.
Þá væri nú til sjóður
Hefði atvinnuleysistrygginga-
frumvarpið verið samþykkt
nokkru eftir 1947 þá væri nú
til sjóður sem veita mætti til
atvinnuaukningar, sa.gði Sigurð-
ur.
Til þeirra sem heima sátu
I þessu sambandi er rétt að
segja atvinnuleysingjunum sem
heima sátu og ekki komu til
skráningar, að það var glaður
íhaldsborgarstjóri á bæjar-
stjórnarfundinum í gær sem
reiddi það mikla vopn um öxl
sér að atvinnuleysingjarnir í
Reykjavík væru ekki nema 80!
Tillögu Sigurðar Guðgeirs-
sonar um atvinnuleysistrygg-
ingarnar var vísað frá með
8 atkv. gegn 6.
ÍhaMð vill ekki lækka v«rð
heitavatnslns
fhaldið skípiir engu þótt koiin iækki í verSi
„Þar sem orðið hefur 175 krójia Itekkim á verði kolatonns
síðan gjaldskrá hitaveitunnar var síðast ákveðin ályktar bæjar-
sfjórn að fela bæjarráði að endurskoða gjaldskrá hitaveit-
"unnar með hliðsjón af þessari verðlækkun og leggur tiílögur
sínar um breytingar á Iienni fyrir næsta fund bæjarstjórnar-
innar“.
Það vantar ftslinægjandi löndunar-
skilyrði, frystihús og vinnsEusföðvar
„Það lætur satt að segja undarlega í eyrum að heyra t. d„
að vegna atvinnuleysis á Vestfjörðum streymi menn þaðan
hundruðum saman til annarra staða í leit að atvinnu, meira og
minna óarðbærri, eins og t. d. á IvefEavíkurflugvelIi, á sama
tíma og mestur hluti togaraflotans er að veiðum á miðunum
undan Vestfjörðum og rnundi helzt kjósa að leggja afla sinn
upp á vestfirzku kaupíúnunum“,
Eisenliower keðar Kóreuíör
eítir ívssr tll þrjár viksir
Framleiðsluócetlun ársins
uppfyllt á tíu mánuðum
IhaldiS vill alls engar af-
vinnuleysisfryggingar
„Bæjarstjórn Keykjavíkur skorar á Alþingi að samþykkja
framkomið frumvarp Sigurðar Guðnasonar, Einars Olgeirs-
sonar og Jónasar Arnasonar um atvinnuleysistryggingar“.